Þjóðviljinn - 29.10.1958, Qupperneq 6
06) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 29. október 1958
þlÓÐVILJINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alÞýðu - Sósialistaflokkurinn. - Ritstjórar:
MaKnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guömundsson. — Préttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
Ivar K. Jónsson, MaBnús Torfi Olafsson, Sigurjón Jóhannsson. Sigurður V.
Friðblófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Rltstjóm, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig 19. - Sími: 17-500 (5
linur). — Askriftarverð kr. 25 á mán. í Reykjavík og nágrenni: kr. 22 ann-
, arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 1.50. - Prentsmiöja Þjóðviljans.
________
i Hvers vegna hefur ekki verið
j tekinn brezkur togari?
IVÚ eru senn liðnir tveir
- 1" mánuðir síðan íslending-
: arar stækkuðu fiskveiðiland-
‘ helgi sína í 12 milur, og allan
1 Þann tíma hafa Bretar hald-
■ ið uppi veiðiþjófnaði á tak-
mörkuðum svæðum, einkan-
i lega út af Vestfj. í skjóli
■ herskipía. Á þessum tima
■ hafa margir sögulegir atburð-
ir gerzt. íslendingar hafa
■ kynn2rt af eigin raun og
' harkglegar en fyrr framkomu
! brezka heimsveldisins við
' smáþjóðirnar. En í þessum
• átökum öllum er það ein
> staðreynd sem vekur sívax-
■ andi spurningar landsmanna:
! enn liefur eklii verið tekinn
einn einasti landhelgisbrjót-
' ur, færður til hafnar og
dæmdur.
t
• Tll'enn spyrja að vonum:
hvernig stendur á því að
á tveimur mánuðum skuli
■ ekki hafa heppnazt að taka
‘ einn einasta brezkan togara
og staðfesta reglugerðina með
! dómi? Ástæðan er ekki sú að
: strandgæzlumenn okkar hafi
■ ekki reynzt starfi sínu vaxn-
■ ir. Þeir hafa gegnt hjnum
' vandasömu skyldustörfum
' sinum af öryggi og festu og
fullri einurð, og þeir hafa
. öannað í verki að þeir geta
' tekið brezka togara, til dæmis
■ þegar þeir tóku togarann
■ Paynter, yfirbuguðu áhöfn-
■ ina þrátt fyrir ofbeldisverk
' hennar og voru reiðubúnir að
1 sigla skininu til hafnar. Eiga
' þó strandgæzlumenn okkar
■ við mikið ofurefli að etja á
miðunum, 100 manns talsins
■ gegn ca. 1200 brezkum sjó-
' liðum.
< 'C’n þrátt fyrir ofureflið er
' ástæðunnar ekki að leita
' í vanmætti strandgæzlumanna
< okkar, hana er að finna í
< stefnu yfirstiórnar landhelgis-
< gæzlunnar, Hermanng Jónas-
< sonar dómsmálaráðherra og
• Pét.iirs Sitnirðssonar sióliðs-
.1
< foringia. Allir muna hvern-
- ig landbelgisstiórnin fyrir-
skipaði lögaæzlumönnum okk-
i ar að yfiraefa togarann Paynt-
■ er. með rökum sem ekki stóð-
ust minnstu gagnrýni. Hér í
■ b’aðinu hefur einnig verið
< rakið áður hversu illa hefur
verið búið að strandgæzlu-
' mönnunum okkar af hálfu
■ yfirsiiómarinnar, svo illa, að
■ Éauðsiáa,nleaa var ekki til þess
' ætlazt að þeir ættu í neinum
átökum v?ð brezka togara-
menn. Þeir höfðu ekki í hönd-
unum nein tæki til að verja
sig, enaar kvlfur, enga
’ hjálma. þótt fljótlega kæmi í
■ ljós að brezku togaramenn-
irnir vom vounaðir hvers
■ kyns bareflum. Með þessu að-
' gerðalevsi var verið að leiðá
alvarlegustu hættur yfir varð-
skipsmennína okkar — ef á
< annað borð var til þess ætl-
azt áð þeir beittu sér.
F’n það eru einnig fleiri
dæmi um hið sama. Það
hefur komið fyrir nokkrum
sinnum að íslenzk varðskip
hafa rekizt á staká brezka
togara langt frá herskipun-
um. En þeir hafa ekki verið
teknir, heldur hafa þeir kom-
izt undan í trausti þess að
ekki yrði skotið á þá í alvöru.
I eitt skipti komst íslenzkt
varðskip þannig mjög nálægt
brezkum togara; það skaut
púðurskotum og skipaði tog-
aranum að stöðva sig, að öðr-
um kosti yrði skotið á hann
í alvöru. En brezki togara-
skipstjórinn hló aðeins við og
svaraði: Þið þorið það eklci.
íslenzki skipherrann hafði þá
samband við stjóm landhelg-
isgæzlunnar hér syðra, skýrði
frá málavöxtum og spurði
hVað gera skyldi. Og þá kom
1 ljós að brezki togaraskip-
stjóri gat fulllcomlega treyst
vitneskjunni um stefnu land-
helgisstjórnarinar: dómsmála-
ráðherrann og sjóliðsforin.g-
inn lögðu bann við því að
skotið yrði á veiðiþjófinn.
Hann gat því fjarlægt sig
óáreittur og kveðjurnar af
hans hálfu voru hæðnishlátr-
ar.
17'nginn ætlast til þess að
“ varðskipsmennirnir okkar
ijaki upp baráttu við víg-
drekana brezku. En þegar
þeir komast að óvörðum veiði-
þjófum, ber þeim auðvitað
að taka þá með þeim ráðum
sem tiltæk eru. Yfirstjórn
landhelgisgæzlunnar leikur
ákaflega einkennilegt hlut-
verk, þegar hún gerir sig æ
ofan í æ bera að því að koma
í veg fyrir lögmætar aðgerð-
ir íslenzkra löggæzlumanna.
Dæmið um togarann, sem
treysti því — og gat treyst
því — að ekki yrði skotið
á hann, og dæmið um Paynt-
er gefa til kynna að það sé
stefna landhelgisstjómarinnar
íslenzku að ekki megi taka
brezkan togara þótt til
þeirra náist. Þannig áljdctar
almenningur nú og þannig
mun verða ályktað þar til
fyrsti togarinn verður tekinn.
V/firstjórn landhelgisgæzl-
unnar er að sjálfsögðu
erfitt verk og vandasamt og
sjálfsagt að beitt sé ýtmstu
gætni. En ráðþmennirnir mega
aldrei gleyma því að það er
hiutverk þeirra að vemda
nýju landhelgina og tiaka
veiðiþjófa hvenær sem unnt er.
„Gætnin“ má ekki komast á
það stig að Bretar geti treyst
henni og notfært sér hania
í stað herskipanna. En þeir
skáka nú í því hróksvaldi og
munu halda þvi áfram, þar
til fyrsti togarinn hefur ver-
ið tekinn.
Þorgeir Einarsson:
frá Austurríki
Vín, 19. sept. ’58
CJtjórnarblöðin hér reyna að
^ réttlæta árás Bandaríkja-
manna á Arabaríkin. Þessi
blöð segja að Austurríkismenn
standi í mikilli þakkarskuld
við Ameríkana. Spyr maður
næsta mann: Hversvegna ?
Segist hann ekki vita til þess,
að kanar hafi gert honum
eitthvað gott eða öðrum Aust-
urríkismönnum. Þetta sífellda
röfl blaðanna með UNRO og
marshjallhjálp sé sem sagt.
bara röfl. „Okkar á milli
sagt“, segir maðurinn, en
spyr mig áðuren hann heldur
áfram hvort hann eigi að talca
meira úr vöngunum. „Okkar
á milli sagt ætluðu Amerík-
anar að plata okkur í her-
stöðvabandalag við sig með
þessari „hjálp“, en Rússamir
komu í veg fyrir það“. Ná-
unginn tók linifinn úr brjóst-
vasanum og brýndi- hann á
beltinu, 'sem var fast við
borðið og ég minntist íslands
og hvernig kanar höfðu unn-
ið pókerspil sitt þar. Maður-
inn var vondur, enda hafði
hann ástæðu til þess. Þrjá
daga í röð höfðu amerískar
herflugvélar flogið yfir Aust-
urríki á leið sinni frá Þýzka-
landi til Líbanon. Sápuborið
andlit á næsta stól sagðist
aldrei hefði trúað þessu á
kana. Vonbrigði, sársauki og
reiði einkenndi afstöðu manna
til þessa freklega landhelgis-
brots. Aldrei höfðu kanar
sýnt eins greinilega fyrírlitn-
ingu sína á rétti smáþjóða í
Evrópu eins og í þetta skipti.
En pressan gerði eins lítið úr
þessu og unnt var — „vinir
vorir“, sagði hún, „þakklæti
vort“, o. s. frv. Eg gaf rakar-
anum skilding og labbaði út í
sólskinið — með etallana —
en hann var of æstur til að
Austurríkis við Ráðstjómar-
ríkin.
I samningunum frá árinu
1955, sem bundu enda á her-
setu Austurríkis, höfðu Aust-
urríkismenn skuldbundið sig
að afhenda Ráðstjómarríkjun-
um 1 millj. tonna af olíu í 10
blöð hér lýstu þessu sem
miklum sigri fyrir Austurriki.
Verkamannablaðið (sósíal-
demókratar) sagði, að með
framkomu sinni sýndu Rússar,
að þeim væri alvara með kó-
existensteoríu sína. Enda
sýndi samningslipurð Rússa^
Stefánskirkjan í Vínarborg
ár. (Þetta var í raun og veru
endurgjald Austurríkismanna
fyrir öll mannvirki olíulinda
svæðisins, sem nú féll þeim
í hemdur, en þár höfðu Rúss-
ar byggt og borað mikið síð-
an 1945.) í eumar höfðu þeg-
ar verið afhent 3 millj. tonna.
Breiðgatan Graben í Vínarborg.
segja danke schön, danke
sehr, danke vielmals der
Herr.
□
Mánudaginn 21. júlí flugu
forsætisráðherra, varafor-
sætisráðherra (þ.e.a.s. kansl-
ari og varakanslari, en svo
heitir fonsætisráðherra hér og
í Vestur-Þýzkalandi) og ut-
anríkisráðherra Austurríkis á-
samt ráðunautum sínum til
fundar við ríkisst jómina í
Kreml. Tilgangur fararinnar
var að ræða um samband
Viðtökurnar í Moskvu voru
sérlega hlýjar. Og sýndu
Rússamir austurrísku sendi-
nefndinni mikla virðingu. —
Blað sósíaldemókrata hér, sem
annars á ekki mörg orð um
hlýju Rússa, lofaði mjög
framkomu þeirra í þetta sinn.
Árangur fararinnar fyrir
Austurríkismenn var mjög
góður. Rússar ákváðu að láta
þá ekki afhenda nema 3’/2
millj. tonna af þeim 7 millj.,
sem eftir vom samkvæmt
samningunum frá 1955. Flest
að þeir tækju fullt: tillit til
óska smáþjóða sem Austur-
ríkis. Að lokum tók blaðið
fram, að fullt jafnrétti hefði
ríkt við samningaumræðum-
ar. En sem kunnugt er, fór
Raab forsætisráðherra til
Bandaríkjanna á dögunum og
var honum tekið þar eins og
ríkir menn taka á móti fá-
tækum ættingjum. Honumvar
fylgt í forstofu og lítið sem
ekkert tillit. tekið til cslca
hans. Og fór hann á burt
jafn snauður sem hann kom.
Athyglisverð em ummæli
Pittermanns varaforsætisráð-
herra. En hann sagði að lokn-
um samningaumræðum í
Moskvu: „Mér þykir rétt að
taka það fram að lokum, að
Ráðstjórnin gerði enga tilraun
til að blanda sér í innanlands-
málefni Austurríkis, hvorki.
meðan á samningum stóð né
við hátíðahöld í sambandi við
þá“. Pittermann sagði auk.
þess, að Austurríki nyti mik-
illar virðingar í Sovétríkjun-
um vegna sinnar einarðlegu
hlutleysisstefnu. (Haft eftir
Arbeiterzeitung, blaði sósíal-
demókrata).
Eitt er víst: Gengi Austur-
rikis hefur farið mjög vax-
andi, síðan það losnaði við
hersetu og gerðist hlutlaust.
Um allan heim hefur álit þess
aukizt. Lifskjör manna hér
em kánnski ekki betri en í
mörgum fylgiríkjum Banda-
Framhald á 10. síðu.