Þjóðviljinn - 04.01.1959, Page 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagiir 4. janúar 1959
þlÓÐVIUINN
ÚtKefandi: Rameinlngarflokkur alþýðu — Sóslalistaflokkurlnn. — RltstJórar;
Magnús Kjartansson, Siguröur Guðmundsson (áb.). — Fréttaritstjórl: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur SigurJónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H Jónsson. Magnús Torfí Ólafsson, SigurJón Jóhannsson, Sigurður V.
FriðbJófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
linur>. — Áskrifcarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrennl: kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðviljana.
V—_________________________✓
Vonlaust verk
T7nguiT> þarf að koma á óvart
■*“' þótt forkólfar Framsóknar-
f'Jokksins þykist þurfa að gefa
á því nokkrar skýringar að þeir
skyldu rjúfa stjórnarsamstarf-
ið á þann hátt sem raun varð
á. Orsakanná er að leita í
þeirri staðreynd að framkoma
Eysteins Jónssonar og sam-
herja hans hefur sætt mikilli
cg rökstuddri gagnrýni adra
heiðarlegra og vinstri sinn-
aðra manna í Framsóknar-
flokknum. Þessir menn vildu
raunverulegt vinstr-a samstarf
og trúðu því eflaust margir að
forustumönnum flokksins væri
s'Jíkt samstarf einnig alvöru-
mál. Nú iiggur það hjns veg-
ar ljóst fyrir að valdamikil öfl
j Framsókn unnu að þvi a'ian
timann að vinstra samstarfið
misheppnaðist. Þessi öfl fengu
því ráðið að ekki var staðið
við ýmis mikilsverðustu fyr-
irheitin í samstarfssáttmála
stijórnarflokkanna og nutu til
þess atfylgis afturha’dsaflanna
í Alþýðuflokknum. Það voru
}>essi afturhaldsöfl í báðum
samstarfsflokkum A’þýðu-
bandalagsins sem réðu því að
brugðið var heiti við loforðið
iíji framkvæmd á samþykkt
Aiþingis frá 23. marz 1.956 um
brottför hersins. Það voru
einnig þessi afturhaldsöfl sem
réðu þvi að 15 stóru togararn-
ir voru ekki keýptir þótt unnt
væri að fá mjög hagstætt lán
ti! þeirra í Sovétríkjunum. Og
það voru sömuleiðis þessi aft-
urhaldsöfl i Framsókn og Al-
þýðuflokknum sem knúðu fram
að .horfið var frá verðstöðvun-
arstefnunni og verðbó’gunni
var hleypt af stað að nýju. Og
loks voru bað þessi skuggalegu
öfl innan Framsóknar og Ai-
þýðuflokks sem ákváðu að
rjúfa stjórnarsamstarfið í byrj-
un síðasta mánaðar, þegar þau
fengu þvi ekki ráðið vegna ei.n-
beittrar afstöðu A’þýðusam-
bands íslands og Alþýðubanda-
lagsins að kaupgjald launþega
yrði lækkað um 8% með því
að stífa vísitöluná bótalaust
um 15 stig.
Tíafalaust hafa afturhaldsöflin
" í Framsókn, undir foruslu
E.ysteins Jónssonar og Vil-
hjálms Þór, ætlað sjálfum sér
annan og betri hlut en raun
varð á a.m.k. um sinn, eftir
að stjórnarsamstarfið var rof-
íð. Þe-tta hefur nú farið á
annan veg. Annexía Fram-
sóknar úr siðustu kosningum
hefur orðið íhaldinu að bráð
og fær að leika stjórnarflokk
um sinn fyrir þess náð. Eftir
stendur Framsóknarflokkurinn
eínangraður 'og valdalaus og
horfir frám á b'reytin'gu á kjör-
dæmaskipun landsins sem hann
er mjög andvígur. Ilefur það
áður verið sagt og ' skal enn
endurtekið að vart mu'n nokk-
ur stjórnmálaflokkur fyrr eða
síðar hafa haldið ógæfulegar
á málum sínum en Framsókn
nú. Þetta er almennt viður-
kennt og blasir við öllum al-
menningi, einnig öllurn viti-
bornum fylgismönnum Fram-
sóknarflokksins. Og þetta fer
ekki framhjá forkólfunum.
Dómurinn yfir framkomu
þeirra og frammistöðu allri er
þungur en um leið réttlátur.
Þeir hafa svikið ,og sundrað
samstarfi vinstri manna í land-
inu sem öll alþýða batt bjart-
ar vonir við. Slík frammistaða
verðskuldar vissulega þungan
áfellisdóm.
að er vonlaust verk fyrir
forkólfa Framsóknarflokks-
ins, einnig Hermann Jónasson,
fyrr.v. forsætisráðherra, að
ætla að létta sakarbyrði sína
með þeim ásökunum að Ai-
þýðubandalagið hafi ekki stað-
ið heiit að stjórnarsamstarf-
inu. Þetta hefur nokkrum sinn-
um sézt í Tímanum og er nú
endurtekið í áramótagrein Her-
manns. Þetta eru tilhæfulaus
ósannindi og líka rakalaus. Al-
þýðubandalagið stóð allan tím-
an heillt og óskipt að sam-
starfinu á upphaflegum grund-
velii þess. Alþýðubandalaginu
var vinstra samstarfið alvöru-
mál og það vildi allt til vinna
að það bæri þann árangur sem
til var ætlazt og alþýða iands-
ins vænti þegar út í það var
lagt. Það var kosningásigur Al-
þýðubandalagsins 1956 sem
knúði Framsókn til að slíta
i bil i böndin við ihaldið en
engin hugarfarsbreyíing aftur-
haldssinnanna í flokknum. Það
var Alþýðubandalagið sem fékk
því ráðið að brottför hersins,
uppbygging atvinnulífsins og
verndun kaupmáttar iaunanna
var gert að einum helztu aí-
riðum stjórnarsáttmálans. Þeg-
ar frá þessum grundvallarmál-
um samstarfsins var vikið var
það ekki aðeins eðlilegt heldur
bein skylda Alþýðubandalags-
ins við umbjóðendur sína að
halda uppi gagnrýni á þau
vinnubrögð og bera fram kröf-
ur um að staðið yrði við gefin
fyrirhéit. Það er þessi varð-
staða Alþýðubandalagsins um
fyrirheit og grundvöll fyrrver-
andi stjómarsamstarfs er Tím-
inn og. Hérmann Jónasson
saka „kommúnistaöflin í Al-
þýðubandalaginu“ fyrir. Slíkar
ásakanir falla máttlausar nið-
Ur nema að þvi leyti að þær
minna á, að betur hefði farið
ef svipaðrar varðstöðu um
stéfnumátih hafi einnig verið
að heiisa af hálfu samstarfs-
flokkanna. Því var ekki að
heilsa og þvi fór sem fór. En
forkólfar Framsóknar ættu að
verá þeirri reynslu ríkari að
vetkaiýðshreyfingin og stjórn-"
málasamtök hennar taka ekki
þátt í ríkissljórn tii að vera
stjórnaraðili og sjtja í stólun-
um heldur tjl að hrjnda þeim
máiefr.um í framkvæmd sem
Jólagaman
Bidstrup teiknaði
-
Skáldaþáttur
___Ritsljóri: Sveinbjörn Beinteinsson_
Eg veit ekki hvað hafa kom-
ið út margar Ijóðabækur árið
sem leið, en fyrir mín augu
hafa komið röskar tuttugu og
eru þar ekki meðtaldar endur-
útgáfur eða safnrit,
Vitanlegt er að þetta hefur
misjafnt gildi sem skáldskap-
ur, en þetta er þó a.m.k. lif
og hreyfing.
Þarna er um að ræða all-
breytilega ljóðagerð, rímuð
ljóð og órímuð og ýmisieg til-
brigði þar á milli. Margt af
þessu er athyglisvert, ekki sízt
ýmsar nýstárlegar tilraunir
misvel heppnaðar að sönnu, en
þær eru þó lifsmark. Höfund-
ar ljóðanna eru á ýmsum
aldri, ég held að yngsta skáld-
ið sé 18 ára en það eizta 80
ára, og meðalaldur þessara
skálda mun vera óvenjulágur,
mörg eru um tvítugt.
Eitt er einkennilegt við þess-
ar bækur: Þær seljast næstum
ekki neitt, ein ljóðabók ný
mun hafa komizt í dágóða sölu,
hinar lágu að mestu kyrrar í
bókabúðunum. Nýjar útgáfur
á ljóðum eldri skáldanna seld-
barizt er fyrir í kosningum og
mestu ráða um afkomu og'
menningarskilyrði alþýðunnar
og sjálfstæði íslenzku þjóðar-
jnnar í heild.
ust aftur á móti nokkuð vel.
Það er margt í sambandj við
þessar nýju ljóðabækur sem
væri gaman að velta fyrir sér
og athuga nánar, en það býð-
ur. Eg treysti mér ekki til að
spá miklu um það hvað verði
langlíft af ljóðum þessum,
framtíðin sker úr þvi. Ekki
gæti ég heldur tekið eina af
bókum þessum og sagt að hún
væri bezt, en hinar allar mis-
jafnlega miklu verri; en ef ég
ætti að velja eina þeirra þá
kysi ég bókina hennar Arn-
fríðar Jónatansdóttur, enda
þótt hún heiti: Þröskuldur
hússins er þjöl,
Ljóð Amfrtðar eru órímuð
með öllu, stundum stuðluð og
búin fagurri hrynjandi, í Ijóð-
um þessum. er saman slungið
hinum fegursta hreimi sem
fundinn verður íslenzku ljóði
óbundnu öðru en JLst og hljóm-
falli málsins.
I GARÐI
Blómharpa, lát þú liti þína
syngja
áður en þögnin yfirbugar þig.
Láttu liljóma þína blossa,
brenna! —
Kuldinu hefur setzt að lágtón-
um þínum.
bleikfingrað seilist liaustið til
bjartari strengja.
Háttvirtur stendur fyrir dyr-
um úti,
bannfærir og blíðmælir á víxl.
Digur sjóður er honum í
hjartastað.
Hvort hann ógnar eða mælir
fagurt
gildir einu:
ótti veldur æði hans,
ótti bindur viind úr órðum hans
og ber við barminn sem rósir
væru.
Kona,
við nakið brjóstið
skýlirðu ungum syni
fyrir næðingum.
Engin gullofin skikkja á herð-
um þér,
enginn mjúkur kyrtill.
Klæðin álagahamur.
Sem væru þau ofin storknuðu
myrkri.
sem væru þau ómar gleymdrar
tungu.
Enn sem fyrr eru herbergin
fullsetiii;
Ótti feykir blöðum,
ótti liekur ^trætið bitákuni ,
blöðum..
Ljóð Amfriðar eiga ■hljóm,
áþekkan hljómi þeirra ljóða
sem forðum voru . kveðin i.
björgum og, steipum, hólum og.
hæðum; menn heyra varla slík-
an skáldskap. í landslaginu-
lengur, en gott er að hann.eigi
sér nú rödd'í mannheimi, Óm-
Framhald á 11. 'Siðu.