Þjóðviljinn - 15.01.1959, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 15.01.1959, Blaðsíða 6
6) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 15. janúar 1959 •OÐyiLJINN Útnefandl: Samelnlngarflokkur alþýöu — Sósiallstaflokkurlnn Rltstjórar Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson íáb.). — Fréttarltstjóri: Jón BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur SigurJónsson, Guðmundur Vigfússon, ívar B Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson. Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V FriðbJófsson. - Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon Ritstjórn, af- oreiðsJa. augKsingar. prentsmJ*>1a: Skólavörðustíg 19. Síini: 17-500 (5 línur. — Áskriftarverð kr. 30 á mánuði — Lausasöluverð kr. 2.00. Prentsmiðja Þjóðviljans. Vesæll áróður — Bandaríkjaför Mikojans ViSrœSur hans og Eisenhowers i raun og veru fviveidaíundur, seg/o grarnir sendiherrar Tfcregið hefur úr áróðri Ólafs ”Thórs og Morgunblaðsins 1 fyrir því að landhelgismálinu væri þvælt inn á ráðherrafund ■ Atlanzhafsbandalagsins og setzt þar að samningamakki um einhvers konar bráða- birgðalausn við árásarríkið Bretland. Brezka ríkisstjórnin hcf einnig í haust áróðursher- ferð fyrir því, sem hún nefndi ,,bráðabirgðalausn“. þegar - séð var að íslendingar ætluðu ■ ékki að gugna fvrir valdbeit- ingu né láta skelfast af til- • burðum brezku herskipanna, ■ var þar farið eftir ýmsum ’ leiðum t. d. voru brezkir ■ va’damenn látnir seg.ia hér > og hvar, að s’íkt samkomu- ■ líag væri heitasta ósk Breta- stjórnar. Og loks munu til- mæli um slíka ..bráðabirgða- lairsn" hafa verið send ríkis- stjórn íslands eða a. m. k. tilmæli í þá átt. hvort ekki • jnætti finna leiðir til slíks ■ gainkomulags. Stundum ympr- ■ uðu talsmenn Bretastiórnar á ■ því að leggja málið fyrir 1 Haagdómstólinn. I öllum þess- um tilraunum Bretastjórnar i að koma sér út úr öngþveitinu sem varð vegna flotaárásar- ; inniar á íslenz.ka landhelgi, fólst neitun þeirrar staðreynd- ar að íslendingar hcfðu tekið óhagganlega á'kvörðun um 1 stækkun landhelginnar og ; ekkert var fjær þeim en að setjast að samningamakki við ríki eins og Bretland, er eitt ríkia hafði beitt íslendinga svivirðilegu ofbeldi í sambandi við ákvörðunina. » í ður hefur hér í blaðinu verið hent á, að brezka stjórnin hafi 10. nóvember : sent íslenzku ríkisstjórninni orðsendingu, þar sem hvatt var til bráðabirgðalausnar á deilu Breta og. Islendinga. ■ Tveimur dögum siðar reis ÓI- afur Thórs upo á Alþingi með mik’um leikaratilburðum ' og krafðist þess í nafni alls ' Sjálfstæðisflokksins að ís* ■ lendingar færu með landhelg- < ismálið inn á ráðherrafund Atlanzhafsbandalagsins og fór ■ um það mörgum orðum að einmitt mcð því móti mætti bægja lífshættu frá íslenzkum sjómönnum, með því- móti • væri líklegast að hægt væri ■ að fá Breta til að hætta að- gerðum sínum gegn íslenzku landhelginni. Morgunb’aðið var síðan látið taka unp þenn- an áróður og hamraði blaðið á því dag eftir dag að það væri höfuðsynd íslenzkra ■ stjcrnarvalda að fara ekki ■ með málið til Atlanzhafs- bandalagsins. Öllum íslending- um var þó kunnugt, að þar voru saman komnir fulltrú'ar þeirra ríkisstjóma sem óþarf- a.star höfðu verið íslenzkum málstað í landhelgismálinu. Þó var sem drægi nokkuð úr áróðursofsa Morgunblaðsins í málinu er Þjóðviljinn benti á samræmið í herferð brezku. stjórnarinnar fyrir því sem hún nefndi ,,bráðabirgðalausn“ og áróðursherferð Ólafs Thórs og Morgunblaðsins fyrir því að málinu væri þvælt fyrir ráðherrafund Atlanzhafs- bandalagsins. Og hvorki Ólaf- ur né Morgunblaðið virðist eins stolt af þeirri tillögu, eftir að utanríkisráðherra Bret'a hefur með alkunnum hroka gert uppskátt, einmitt á fundi í Atlanzhafsbanda- laginu hvemig brezka stjórn- in hugsaði sér „bráðabirgða- lausn“ sína, en hún var í aðalatriðum á þá leið að Bret ar skyldu af náð viðurkenna sex mílna fiskveiðilandhelgi. Sú „1ausn“, alger uppgjöf af íslands hálfu, var það sem íslendingar áttu kost á hjá Atlanzhafsbandalaginu! />lafur Thórs minnir enn á ^ sig í þessu máli með hinni vanhugsuðu tillögu sinni á Al- þingi, er rædd var þar í gær. Vill hann nú að íslendingar rjúki til og breyti ákvörðun- um frá í sumar um hin tak- mörkuðu réttindi íslenzkra togveiðiskipa innan nýju land- helginnar, á þá leið að þau verði nú bönnuð með öllu. Lúðvík Jcsepsson og Karl Guðjónsson sýndu fram á með skýrum rökum hve fráleitt er að ætla, að slíkar ráðstafanir geti haft nokkur áhrif til að bæta aðstöðu íslendinga gegn eríendum áróðri, enda hefur litið verið reynt að nota það atriði gegn íslendingum. Lúð- vík benti á, að það hefði ork- að tvímælis, hvort rétt hefði verið að kveða á um undan- þágurnar strax í sumar, með- an baráttan um stækkunina stóð sem hæst, enda þótt all- ir hafi verið sammála um að t'l frambúðar væri ekki rétt að loka nýju landlielginni með öllu fyrir togveiðum islenzkra fiskiskjpa. En vissir stjórn- málamenn kröfðust þess þá, að undanþágurnar væru á- kveðnar strax, ætti samstaða að fást um landhelgismálið. Nú hlyti það einungis að bregða blæ hringlandaháttar á aðgerðir íslendinga ef rokið væri tilog þessu breytt í al- gert bann, þegar séð væri að undanþágurnar hefðu orðið &}■- gert aukaatriði i baráttunni um iandhelgismálið. Enda munu flestir íslendingar sam- mála þeim Karli og Lúðvík, að stækkun landhelginnar sé ekki gerð til þess að gera vissa nytjafiska við ísland heilög dýr sem ekki megi dreDa, he’dur hitt að íslend- ingar geti nýtt fiskimið sín eins vel og frekast er unnt, án þes.s að gengið sé svo fast að fiskistofninum að um of- veiði verði að ræða. Ekki hef- ur komið fram hvort Sjálf- stæðisfiokkurinn allur stend- ur að þessari vanhugsuðu tillögu Ólafs Thórs, en ólík- legt má teljast að hún nái samþykki á Alþingi. TJftir hálfrar annarrar viku ferðalag um Bandaríkin með viðkomu í nokkrum helztu borgum miðvesturfylkj- anna og Kalifomíu er Anas- tas Mikojan, fyrsti aðstoðar- forsætisráðherra Sovétríkj- anna, kominn aftur til Atl- anzhafsstrandarinnar, og á laugardaginn nær heimsókn hang hámarlki með fundi þeirra Eisenhowers í Hvíta húsinu. Forsetinn og Dulles utanríkisráðherra hafa öllum á óvart látið í ljós ánægju yfir komu Mikojans og látið í það skína að þeir vænti góðs árangurs af viðræðum við hann. Dulles lét ráðuneyti sitt tilkynna eftir fyrsta fund þeirra að hann hefði verið þýðingarmikill, og í fyrradag sagði ráðherrann fréttamönn- um að Bandaríkjastjórn von- aði að þegar Mikojan, og Eis- enhower hafi ræðzt við muni ríkisstjórnir þeirra hafa feng- ið svo ljósa mynd hvor af annarrar stefnu að bægt verði frá hættunni á að þær mis- reikni sig sökum vanþekking-i ar eða misskilnings. A llt frá dögum Wilsons hef- nr þess gætt að margir Bandaríkjamenn vantreysta leiðtogum sínum í s'kiptum við fulltrúa annarra ríkja. Það er þjóðtrú Bandaríkjamanna að þeir láti öðrum fremur stjómast af háleitum hug- sjónum, og hrekkleysi þeirra og einlægni geri þeim torvelt að varast klæki eigingjarnra bragðarefa sem stjórni öðmm ríkjum. Hugmyndin um sak- leysi iBandarikjamanna og spillingu umheimsins er síður en svo aldauða, en þess hefur ekki gætt að bandarískt al- menningsálit beri neinn kvíð- boga fyrir að Eisenhower og Dulles' láti Armeníumanninn sem nú gistir Bandaríkin hlunufara sig. Hinsvegar bregður nú svo við að sendi- menn vesturevrónskra banda- manna Bandaríkianna í Wash- ington hafa þungar áhyggiur af ferða’agi Mikojans og láta þær óspart í ijós við banda- ríska fréttamenn. Til dæmis sagði Associated Press, helzta fréttastofa Bandaríkjanna, frá þvi á mánudaginn, að „pers- ónutöfrasókn" Mikojans, sem reynzt hefði „árangursrikari en nokkurn óraði fyrir“, befði -komið „vesturevrópskum dipl- ómötum í Washington til að láta í ljós kvíða yfir, hverju þessi litli Armeni kunni að fá áorkað á fundi sínum með Eisenhower forseta í viku- lokin.“ l^réttastofan skýrir frá „vax- andi undran“ þessara aðila í Washington yfir þvi „að hægri hönd Krústjoffs forsæt- isráðherra skuli hafa tekizt að ná þeim tökum á Banda- ríkjamönnum sem komið hef- ur á daginn á fundum hans með fréttamönnum, iðnrekend- um, kaupsýslumönnum og starfshópum — og menn eru sannfærðir um að Mikojan hefur haft fleira meðferðis til Bandaríkjanna en persónu- töfra sína og hnittni." Sendi- menn Vestur-Evrópuríkja í Washington eru að sögn AP sannfærðir um að aðalerindi Mikojans sé að „flækja Eisen- hower og Dulles í samninga- viðræður um Berlín og Þýzka- land“, og enda þótt Banda- ríkjamenn láti bandamenn sína vita af þvi sem fram fer „telja þeir sem vel fvlgjast með í Washington það blábera staðreynd að rússn. aðstoðar- forsætisráðherranum hafi þeg-< ar tekizt að koma því í kring sem Vesturveldin liafa lengi reynt að forðast: Tvívelda- viðræðum milli Sovétríkjanna og Bandaríkjanna um mál sem varða alla bandamenn Bandaríkjanna.“ Og ekki nóg með það. Bandaríska fréttastofan kann frá því að segja, að vesturevrópskir sendimenn i Washington telji að Bandaríkjastjórn hafi gengið i gildru, þegar hún levfði Mikojan að koma í kynnisferð til Bandaríkjanna. Nú sé opin leið fyrir Krúst- joff að taka sér einnig oriof í Bandaríkjunum og erfitt fyrir Eisenhower að neita að ræða við hann ef honum skjóti upp í Washington einn góðan veðurdag. Þá sé fundur hinna tveggja stóru oröinn að veru- leika og Bretar og Frakkar standi uppi eins og glópar. í hyggjur . vesturevrópskra sendiherra í Washington spretta af þvi að heimsókn Mikojans til Bandaríkjanna hefur sýnt að breyting er orð-, in á viðhorfi Bandaríkjastjóm- ar og annarra áhrifamikilla aðila í Bandaríkjunum til Sovétríkjanna. Fyrir áratug var það ríkjandi skoðun með- al bandarískra ráðamanna, að þeir þyrftu ekiki að taka neitt tillit til Sovétríkjanna, þau væru risi á leirfótum sem myndi hrynja ef hann yrði fyrir nógum þrýstingi. Sá þrýstingur átti að koroa frá herstöðvakerfi Bandaríkjanna umhverfis Sovétríkin og hern- aðarbandalögunum sem komið var á í Evrópu, Vestur-Asiu og Austur-Asíu. Nú er komið á daginn að þessi stefna hefur engan árangiir borið. Sovét- ríkin eru nú öflugri en nokkru sinni fvrr og skáka nú Banda- ríkjunum á sviðum heraaðar- tælkni bar sem bandarískir forustumenn töldu sér visa yfirburði um ófvrirsiáanlega framtíð. Bandaríkin sjálf eru í fvrsta skinti í sögu sinni innan skotmáls vopna hugsan- legs óvinaríkis. TTemaðarbandalögin sem ** Bandaríkjamenn komu á laggirnar með æmum kostnj aði em í upplausn. Byltingin í írak í sumar kippti horn- steininum undan Bagdad- bandalaginu, bandalagið í Suð- austur-Asíu hefur eldd orðið annað en nafnið og innan Atlanzhafsbandalagsins fara eriur og deilur vaxadi. Við- skiptabannið sem reynt var að koma á Sovétríkin og önnur sósíalistisk lönd hefur farið svo gersamlega út um þúfur að þessi ríki eru nú orðin skæður keppinautur vestrænu iðnaðarveldanna í heimshlut- um sem til skamms tlma voni forréttindasvæði þeirra, svo sem Suður-Asíu, arabalöndum og Suður-Ameríku. Núverandi stjórn í Washington hefur haldið þannig á málum að trú- in á hæfileika Bandaríkjaima til að hafa forustu fyrir auð- valdsheiminum hefur þorrið ört meðal bandamanna þeirra. Hlutleysisstefnan á vaxandi fylgi að fagna meðal ríkja sem Bandaríkjastj. taldi eitt sinn að unnt myndi að inn- lima í hernaðarbandalög sín. Sú skoðun verður æ útbreidd- ari í Bandaríkjunum að utan- ríkisstefnan sem- ráðamenn í Washington Iiafa fylgt frá stríðslokum sé reist á sandi. Kosningasigur demókrata . á Framhald á 10. siðu. Mikojan ræðir við Nixon varaforseta í Washington.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.