Þjóðviljinn - 24.04.1960, Blaðsíða 5

Sunnudagur 24, apríl 1960 — ÞJÓÐVILJINN
(5
Oscarsverðlamiiii voru vei'it í HoIIywood á dö.gunum. Verð-
laun fyrir beztan leik í aðalhlutverkum hlutu þau Simone Sign--
oret fyrir leik sinn í brezku kvikmyndinni Room at the Top,
sem sýnd var í Tjarnarbíói í vc'iur, og Cliarles Heston fyrir
leik sinn [í bandarísku kvikmyndinni Ben Húr, en alls hlaut
sú kvikmynd II verðlaun. Það kom engum á óvart að Simone
Signoret varð fyrir valinu sem bezta leikkonan, en það er þó
nm lelð dálítið tímanna 'iákn. Ekki alls fyrir löngu var hún
á svörtum lista hjá bandarískum stjórnarvöldum ásamt manni
sínum, Ieikaranum og söngvaranum Yves Mon'iand, en þau hafa
aklrei farið leynt með stjórnmálaskoðanir sínar.
Stærsti stjörnukíkir heims
smíðaður í Sovétríkjunum
Pravda segir frá því að vís-
indamenn við Púlkovo-stjörnu-
a'thuganastöðina í Sovétríkjun-
um undirbúi nú smíði stærsta
stjörnukíkis í heimi. Það verð-
Ur spegilkíkir, sex metrar í
þvermál.
Stærsti stjörnukíkir heims er
nú í athuganastöðinni á Mount
Palormar í Bandaríkjunum, en
þvermál hans er 5 metrar.
D.D. Matsúkoff, félagi í sov-
ézku vísindaakademíunni,
stjórnár undirbúningnum. í
sumar verða gerðir út leið-
angrar víða um Sovétríkin til
að finna hentugasta staðinn
fyrir hinn nýja k'íki. Talið er
líklegast að hann verði 'í fjöll-
um Kákasus, Pamír eða Vestur.
Síberíu.
Sænski stjömufræðingurinn,
prófessor Bertil Lindblad, seg-
ir í tilefni af þessari frétt, að
hinn nýi stjörnukíkir muni hafa
hina allramestu þýðingu fyrir
framvindu stjörnufræðinnar.
Það sé gífurlega erfitt verk að
smíða- svo stóran kíki sem þenn-
an og gera verði ráð fyrir að
það muni taka mörg ár.
— Það er hins vegar ekki
stærð kíkisins sem skiptir
mestu máli, bætir hann við.
Nákvæmni í smíði hans er höf-
uðatriðið. Lögun hans verður
að verða svo nákvæmlega eftir
forskriftinni að ekki má muna
nema örfáum ljósbylgjulengd-
um.
Bandaríska gervitunglið
Tiros I fann fellibyl
BanJaríska gervitunglið Tir-
os I hefur fært mönmim lieim
sanninn um hve ómetanlegt
gagn hæg'i verður að liafa aí
gervitunglunuin í framtíðinni.
Þessu gervitungli er sérstak-
lega ætlað að taka ljósmyndir
áf yfirborði jarðarinnar og
skýjunum yfir henni. Af skýja-
myndunum geta veðurfræðing-
ar ráðið margt um loftstrauma
i háloftunum, og með hliðsjón
af þeirri vitneskju sagt fyrir
um veðrið á jörðu niðri.
Þegar Tiros I var yfir suður-
hveli jarðar, eða nánar tiltekið
1400 km fyrir austan Bris-
bane í Ástralíu, skömmu eftir
að honum var skotið á loft 'kom
hann upp um fellibyl sem þar
var í uppsiglingu. Myndir sem
ljósmyndavélar gervitunglsins
tóku þarna sýndu þetta greini-
lega og þeim myndum var sjón-
varpað til jarðar þegar það kom
í námunda við þær bandarísku
stöðvar sem fylgjast með ferð-
um þess. Veðurfræðingar höfðu
áður enga hugmynd haft um
þennan fellibyl.
Getnaðarvarna-
pillur sagðar
alvag öruggar
Kvensjúkdómalæknir einn i
Cincinnati í Bandarikjunum hef-
ur skýrt frá því að bandarísk-
um vísindamönnum hafi tekizt
að búa til pillur sem veita al-
veg örugga vörn gegn getnaði.
1 pillum þessum eru efnin pro-
gestin og estrogen en þau efni
myndast í eggjastokk vanfærra
kvenna og koma í veg fyrir
annan getnað. Til þess að pill-
urnar séu öruggar verður að
taka þær reglulega.
Strontíum 90 í neyzlnmjólk
jóktít um 40 af hundraði
I opinberri brezkri skýrslu
er skýrt frá því að á 'iólf mán-
uðum hafi magn geislavirka
efnisins strontíums 90, sem
myndast við kjarnasprengingar,
aukizt í ne.vzlumjólk um 40 af
hundraði. Aukningin varð frá
miðju ári 1958 til jafnlengdar
síðasta ár.
Þessi skýrsla var birt aðeins
hálfum mánuði eftir að brezka
kjarnorkumálaráðið hafði birt
niðurstöður rannsókna sem
Brottrekstrarsök í USA
að boða .„frjálsar ástirtó
Líffræðiprófessor við háskól-
ann í Illinois í Bandaríkjunum
hefur verið rekinn úr embætti
fyrir þá sök að liann hafði
mælt með þvf að ungt fólk
hefði með sér kynmök fyrir
hjónabandið.
Prófessorinn Leo Koch hafði
sett allt á annan endann með
bréfi sem birtist í stúdenta-
blaði, en þar hafði hann hald-
ið því fram m.a. ,,að gagn-
kvæm kynferðisleg fullnæging
leiddi til hamingjusamari
hjónabanda“. Hann réðst sér-
staklega gegn þeim landlæga
sið í Bandaríkjunum sem nefn-
ist „petting", en það eru ástar.
átlot unglinga sem leyfa sér
allt nema eiginlegar samfarir.
Þessi ósiður, sagði hann, væri
sö'k trúarpostula sem þættust
umkomnir að tala í nafni
dyggðarinnar
— Eg álit að brottrekstur-
inn sé árás á akademiskt frelsi,
segir Koch, Ef þegnar þessa
lands eru ekki lengur færir um
að mynda sér sínar eigin skoð-
anir, heldur ofsækja þá sem
jóhannes sýnir
í Mokka-kaffi
Um þessar mundir sýnir Jó-
hannes Jóhannesson nýjar mynd-
ir í Mokka á Skólavörðustíg.
Myndir Jóhannesar haia vak-
ið athygli sakir nýstárlegrar á-
ferðar og frísklegra lita.
Aakiiin farþega-
ok vöruflutningur
á öðru máli eru, þá ríkir hér
e'kki neitt lýðræði lengur.
leitt höfðu í ljós, að strontíum
, magnið í beinum ungbarna færi
! stöðugt vaxandi.
I
Af þessari síðari skýrslu má
ráða að strontíummagnið sem
safnast í beinvef ungbarna
sem lifa eingöngu á kúamjól'k
nemi að jafnaði 2,5 einingum,
en á einum stað í Wales mæld-
ust allt að átta einingar af
strontíum 90 í beinvef smá-
barna.
2,5 einingar eru ekki taldar
hættulegar, en hættumörkin eru
sett við 10 einingar.
Ástæðan til hins vaxan ]i
stront'íum-magns í mjólkinni á
þessu tímabili er taiin vera
hið mikla geislavirka úrfelii á
tímanum frá nóvember 1958 til
maí 1959, en það stafaði aftur
frá kjarnasprengingunum um
haustið 1958. Hins vegar virð-
ist sem lítil aukning hafl orðið
á strontíum-magninu síðan i
júní í fyrra, enda haf-i engar
kjarnasprengingar verið gerð-
ar síðan fvrr en nú síðustu vik.
urnar að Frakkar hafa sprengt
tvær kjarnasprengjur.
Allar vonir standa því til að
i hægt verði að stöðva þá ó-
heillavænlegu þróun sem áður-
nefndar tölur tala svo skýru
máli um, ef samningar takast
nú loks um stöðvun kjarna-
sprengjanna. Til allrar ham-
ingju eru nú horfur á að slíkt
samkomulag takist þrátt fyrir
’eindregna andstöðu vissra ráða-
manna í Bandar'í'kjunum.
I landi frelsis
og menningar
Fyrir nokkru voru 23 blökku
stúdentar handteknir í Memp-
his í Tennessee í Bandaríkjun-
um. Þeir voru sakaðir um að
dvelja í almenningsbókasafni
og listasafni þá daga, sem að-
eins hvítum var leyfður að-
1 gangur. Lögreglan var kölluð
|á vettvang, en stúdentarnir
|neituðn að yfirgefa staðina. —
Sú var tíðin að ekkert skip gat Þeir hafa nú verið ákærðir fyr-
látið úr liöfn nema það hefði fal-
lega trjónu. Nú er sá siður af
látinn, en kvikmyndaleikkonan
Terry Moore gegnir hér sama
lilutverki.
ir að dvelja á stöðum, sem
þeim er bannaður aðgangur að,
fyrir að sýna lögreglunni mót-
þróa og fyrir að valda óspekt-
um á almannafæri.
Dularfullur dauðdagi í
hyelfingu Péturskirkju
Fyrstu þrjá mánuði þessa
árs hafa Loftleiðir flutt sam-
tals 5780 farþega en á sama
tima í fyrra 4791. Er aukn-
ingin 20,6%. Á sama tíma hafa
vöruflutningar félagsins aukizt
um 48,6% eða úr 66,25 tonn-
um í 98,47' Þá hefur póst-
flutningur með vélum félagsins
einnig aukizt frá því í fyrra um
65%.
Pétur H. kærir
Pétur Salómonsson hefur
kært til dómsmálaráðuneytisins
yfir því að Ásgeir Ásgeirsson
forseti hefur látið skrifstofu
sína auglýsa að meðmælalistar
með framboði hans til forseta-
kjörs liggi frammi hjá sýslu-
mönnum og bæjarfógetum.
Fertugur þýzkur ferðalangur
fannst liðið lík í einni af hvelf-
ingum Péturskirkju í Róm
skömmu fyrir páska, og þykir
dauði hans voveiflegur í meira
lagi.
Allt bendir til bess að Þjóð-
verjinn hafi lokazt inni í kirkj-
unni að kvöldi þegar dyrum
liennar var læst, en lögreglan
hefur ekki fundið neina viðun-
andi s’kýringu á því livemig
dauða hans har að. Krufning
var fyrirskipuð, en áður en
niðurstöður hennar voru kunn-
ar, fékk lögreglan enn eina
ráðgátu að leysa. Það kom
nefnilega ’í ljós að Þjóðverjinn
hafði komið til Rómar með 12
ára gcmlum syni sínum, en svo
virðist sem jörðin hafi gleypt
hann.
í fyrstu vissi lögreglan ekki
einu sinni hver maðurinn var.
Á honum fannst ekkert sem
sagði til um það. Hins vegar
fannst í vasa hans fata-
geymslumiði frá aðaljárnbraut-
arstöð borgarinnar. Þar fund-
ust föggur mannsins og i þeim
vegabréf hans og sonar hans.