Þjóðviljinn - 14.09.1960, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 14. september 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Innan áratugs veríur smíðuð vél sem
ictur si
Bandarlskur visindamaSur vararviS hœttu
sem mönnum síafar af rafeindavélunum
Bandarískir vísindamenn gera ráð fyrir að' innan tíu
éra hafi þeir smiöað rafeindaheila sem sigrað geti snjöll-
Vstu skákmeistara. .
Bandaríski stærðfræðiprófess- j skák gera tölu sem skrifuð
orinn Norbert Wiener sem er. verður með 1 að viðbættum
einn af fremstu sjálfvirkni- 120' núllum. Hugsi maður sér
fræðinigum íheims ræðir þetta j að til væri vél sem teflt gæti
mál í grein í tímaritinu Science. j 1 milljón skákir á sekúndu (en
Wieneir er einn af aðalhöfund- það er næsta fráleit ihugsun),
um iþeirrar vísindagreinar sem
nefnist cybernetics á útlendum
málum síðan ihann gaf henni
það nafn árið 1948, en sú
grein vísinda fjallar um sam-
anburð á starfsemi taugakerf-
ising og starfshætti rafeinda-
véla.
Varar við hættum
ihað er því full ástæða til að
veita orðum hans sérstaka eft-
irtekt, en í grein sinni varar
hann við þeim ihættum sem
mannkyninu kunna að stafa
a-f stöðugri fullkomnun véla
sem þessara. Hann bendir á
að rafeindalheilar geti orðið
fullkomnari en höfundar þeirra
höfðu ætlað. Hann telur að
vísu að við munum ævinlega
geta fundið skýringar á „at-
höfnum“ slíkra véla, en hætt
er við að slíkar skýringar verði
ekki fundnar fyrr en löngu
'eftir að vélarnar hafa orðið til
miska. Það er einmitt höfuðein-
kenni þeirra að viðbrögð þeirra
eru miklu fljótari en mannsheil-
ans.
Það er einmitt þessi mikli
viðbragðsflýtir rafeindavél-
anna sem ætti að gera menn
vara um sig. Áður en þær eru
teknar í notkun verður möiín-
um að vera algerlega Ijóst hvað
þær geta og -hvað ekki.
Slíkar vélar þegar til
Hér er ekki aðeins um fram-
tíðarhorfur að ræða. Það hafa
þegar verið smíðaðar vélar sem
geta reynzt höfundum sínum
snjallari. Þetta eru vélar sem
geta leikið allskonar töfl.
Bandarúsku reiknivélaverk-
smiðjurnar International Busi-
ness Machines ihafa í tilrauna-
skyni látið smíða nokkrar slík-
ar vélar og árangurinn hefur
verið góður—eða slæmur, eftir
því hvernig menn vilja l'íta
á málið.
Tefia damin og skák
Reynt -hefur verið að Ikenna
þessum vélum að te-fla damm
og skák. N-ú mega menn ekki
halda að þessar vélar geti
hugsað fyrirfram a-fleiðingar af
öllum -hugsanlegum leikjum, en
það mun víst alla skákmenn
dreyma um. -Slík dæmi eru of
flókin til þess að jafnvel raf-
eindaheilar geti leyst þau, a.
m.k. svo fljótt að það komi að
gagni.
Óbrotið reikningsdæmi sann-
lar það. Það má gera ráð fyrir
&ð fyrir -hvern leik í skák sé
Um að ræða um 30 möguleika
&ð meðaltali, og að 40 leikir
séu S meðalskák. Af þvi leiðir
að aliir mögulegir leikir í einni
myndi slík furðuvél verða tals-
vert lengur að te-fla allar hugs-
anlegar skákir en þann tíma
sem liðinn er frá upphafi okk-
ar sólkerfis. Fjöldi áranna
myndi nema tölu sem skrifuð
verður með 1 að viðbættum
108 núllum. Slík tækni er því
ó-hugsanleg.
Verður að tefla eins
og maður
Hins vegar er skynsamleg-
asta leiðin til sigurs í skák
ekki sú að sjá fyrirfram alla
ihugsanlega möguleika, lieldur
sú að reyna að notfæra sér
veilurnar í taflmennsku and-
damm. Þá valda byrjunarleik-
irnir skákvélinni einnig mikl-
um erfiðleikum. Sérfræðingar
eru þó ekki d vafa um, að full-
komnar skákvélar verði til
innan tíu ára.
Til notkunar í hernaði
ÍRafeindavélar eru nú þegar
notaðar af herjum stórveld-
anna. I Bandafíkjunum eru þær
þannig notaðar við kennslu
herforingjaefna og eru liðs-
foringjarnir þá látnir • keppa
við þær í lausn ákveðinna
verkefna. Nofbert Wiener seg-
ist sannfærður um að rafeinda-
heilarnir verði notaðir ef til
styrjaldar kemur. Það verði þá
þeir sem þrýsti á hnappana.
Og það er þetta sem Wien-
er óttast. Menn verða að gera j New York borgar. Eldsneytis-
sér grein fyrir ao þótt manns
Myndin er af bandarísku dulmálssérfræðingunum sem flýðu land
í suinar og komu nýlega fram í Sovétrjkjunum, þar sem þeir
hafa fengið griðastað sem pólitískir flóttamenn og sovézkan
þegnrétt. Myndin sem tekin er á fundi þeirra með blaðamönnum
í Moskvu sýnir William Martin t.v. og Bernon Mitchell t.h.
nda bílusn
Brezkri meðalstórri bifreið og fengust af því 23 lítrar.
var um daginn ekið um götur
Iheilinn muni jafnan hafa yfir-
burði yfir allar vélar, verða
menn að vita fyrirfram í
smæstu atriðum hvaða verk- j gekk fyrir var ekki
'stæðingsins. Það verður því að efni Þeim er falið að lev«a og heldur appelsínusafi.
kenna rafeindavélinni að tefla a-llar hugsanlegar lausnir. Ann-
eins og maður. Hún verður að ,ars kann svo að fara að sagan
læra að finna veilurnar hjá j
-andstæðingnum og þannig sjá j reymst sonn.
Eldsneytið reyndist sem sagt
vera a.m.k. jafn notadrjúgt og
notkunin var 1,3 lítrar á 10 benzín, en þar sem kostnaður-
km, og er það í sjálfu sér ekki inn við framleiðslu þess nam
merkilegfc. Hitt var furðulegra um 70 krónu-m á lítra, varð
að eldsneytið sem bifreiðin enginn sparnaður af notkun
benzín,
þess. En t’lraunin sýndi þó að
ekki er öll von úti fyrir bif-
reiðaeigendur þótt óðum gangi
! á olíubirgðir d jörðu niðri og
Gerðar höfðu verið nokkrar -
um lærisvein igaldramannsins breytingar á hreyflinum og útreiknað hafi verið að þær
segir Noibert blöndungnum, en eldsneytið muni jafnvel ekki endast nema
Wiener.
var unnið úr 2.000 appelsdnum S tiltölulega fáa áratugi enn.
fyrir leiki hans.
Það er nefnilega lítill vandi
að kenna vélinni að leika hvern
einstakan leik rétt. Hún getur
auðveldlega úr þvd skorið hvaða
leikur S ákveðinni stöðu er
hepuilegastur, ef ekki er hugs-
að um framhald skákarinnar.
-En það myndi litill vandi að
standa slíkri vél á sporði.
Þess vegna verður vélin að
læra af skyssum andstæðings-
ins og sínum eigin ldka, hún
verður við oig við að „ihuga“
stöðuna og íæra af þeirri Mai’gi-r af þekktustu rithöfundum, leikurum og öörum
reynslu sem hún hefur áður menntamönnum Frakklands eiga það nú á hættu að
Og ! verða dæmdir í allt að fimm ára fangelsi fyrir að hafa
Hafa undirritaS ávarp jbor sem lyst er
stuSningi viS þjóSfrelsisbaráttuSerkfa
fengið d svipaðri stöðu.
slíkar vélar sem lært geta af
reynslunni eru miklu hættu-
iegri andstæðingar. .
Vinna höfunda sjna í
dammtafli
Þegar ihefur tekizt að smíða
rafeindavélar sem eftir 10—
20 kennslustundir í dammi hafa
reynzt höfundum sínum snjall-
ari. Það þýðir með öðrum orð-
um að íhöfundar þeirra hafa
alveg misst valdið yfir þeim.
Hér er um saklaust gaman að
ræða, en þetta gefur þó hug-
mynd um hvaða hættur geta
verið á ferðinni.
Eiga erfifct með að liætta
Að einu leyti eru þó þessar
dammteflandi vélar eftirbátar
manna: Þær eiga erfitt með
að binda endi á -taflið. Þær
geta verið búnar að gersigra
andstæðing sinn, en ihalda þó
áfram að' láta allar töflurnar á
hina hagkvæmustu rei'ti í stað
-þess að einbeita sér að þeim
leik sem úrslitum ræður. Það
er einmitt þessi veila, að kunna
ek'ki að skipta úr miðtafli í
endatafl, sem gerir það að
verkum að rafeindavélunum
gengur verr að tefla skák en
undirritað ávarp þar sem haldið er fram rétti franskra
hermanna til að neita að gegna herþjónustu í Alsír.
„Við teljum að menn hafi Sartre, Simone de Beauvoir,
fullan rétt til að neita að bera Alain Robbe-Grillet, Natalie
vopn gegn hinni serknesku Sarraute, Ohristiane Rochefort,
þjóð“( segir í ávarpinu. „Við Vercors, kvikmyndaleikkonan
teljum framferði þeirra Frakka Simone Signoret, leikarinn Al-
algerlega réttlætanlegt sem ain Cuny. Af öðrum má nefna
hafa talið það skyldu sína að ekkju skáldsins Eluard og
aðstoða og skjóta skjólshúsi dót-tur rithöfundarins og ráð-
yfir Serki sem ofsóttir eru í
nafni frönsku þjóðarinnar.
Málstaður hinnar serknesku
þjóðar sem berst gegn nýlendu-
kú-gun er líka málstaður allra
frjálsra manna.“
Hvöt til liðhiaups
Hinn opin-beri saksóknari
franska ríkisins telur að á-
varp þetta feli í sér hvatningu
til franskra hermanna um að
ihlaupast undan merkjum og
lögreglan hefur leitað til allra
sem undirritað háfa ávarpið
til að fá undirskriftir þeirra
staðfestar.
Mörg heimsþekkt nöfn
Undir ávarpið rita 120 fransk-
ir menntamenn, margir þeirra
'heimsþekktir. í hópnum eru
t.d. ljóðskáldið André Breton,
rithöfundamir Jean-Paul
herrans í
Malraux.
stjórn de Gaulle,
1—5 ára fangeisi
Geri saksóknaraembættið al-
vöru úr málshöfðun á hendur
ar bækur um AJsirmálið sem
stjórnarvöldin hafa bannað,
Önnur málaferli
Nú þegar standa yfir réttar-
höld í París gegn um 30 sak-
borningum sem einnig eru
flestir menntamenn. Þeim er
einnig gefið að sök að hafa
aðstoðað serknesku þjóðfrelsis-
hreyfinguna taeint eða óbeint.
Höfuðsakborningurinn er há-
skólakennarinn Francis Jean-
son, sem lögreglunni hefur þó
ekki tekizt að hafa upu á
þrátt fyrir margra mánaða leit.
Jeanson hefur átt forgöngu um
stofnun samtaka sem á ýmsan
hátt hafa hjálpað bæði Serkj-
um sem lögreglan var á hælun-
, .... . , . a . ,, um a og ungum Frofckum sem
þessu folki a það a -hættu að x , , ■ •
,, ,L . neitað hafa að gegna herþjon-
verða dæmt í 1—5 ára fang-,
elsi.
Einn úr hópnum, bókaút-
ustu í Alsír. Lögreglan -hand-
tók ihins vegar marga sam-
starfsmenn Jeansons sem sak-
gefandmn Jerome Lmdon, for- , . - , „ , „ •, ,
stjon Editions de Mmuit, seg-
ir um þetta mál:
— Eg vildi þúsund sinnum
heldur að sonur minn gerðist
liðhlaupi en að hann gerðist
selkur um pyntingar. Pyntinig-
arnar eru því miður orðnar
hversdagslegur hlutur. Þeir
sem aðstoða þjóðfrelsishreyf-
ingu Serkja ihafa á réttu að
standa.
Forlag Lindons hefur á und-
anförnum árum gefið út marg-
og peninga á milli Serkja í
Frakklandi eða skotið yfir þá
skjólshúsi.
Mauriac ber \itni
Meðal þeirra mörgu vitna
sem verða leidd í þessum rétt-
arhöldum er nóbelsverðlauna-
skáldið Francois Mauriac, rit-
höfundurinn Marcel Aymé og
margir þeirra menntamanna
sem undirritað ha-fa áðurnefnt
ávarp, eins og t.d. Sartre.