Þjóðviljinn - 04.12.1960, Blaðsíða 5

Sunnudagur 4. desember 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Bandaríkin hafa fyrirgert transti
sjálfstæðisleiðtoga Áfríkuþjóða
Danski blaðamaðurinn Jörg’- j kröfur sem enginn sjálfstæður
en Schliemann hefur ritað eftir leiðtogi Afrikumanna getur
farandi grein um þá ákvörðun
meirihluta allsherjarþings Si»
að veita nefnd Kasavúbú, for-
seta Kongó, viðurkenningu.
Vesturveldin hafa á allsherj-
arþingi Sí> auðmýkt hina af-
rísku þjóðfrelsishreyfingu; sú
auðmýking mun verða svo af-
drifarík að sambærilegt verður
við Súez-stríðið. Þetta gerðist
þegar samþykkt var að viður-
kenna nefnd Kasavúbús forseta
sem lögmætan fulltrúa í heims-
samtökunum, en ekki sendimenn
Lúmúmba forsætisráðherra.
Bandaríkin, sem björguðu áliti
vesturveldanna, þegar Bretar og
Frakkar réðust á Súez, bera nú
höfuðábyrgðina á stefnu, sem
með mildum orðum má nefna
þröngsýna, en sem frekar væri
rétt að kalla bæði glæpsamlega
og heimskulega.
Sérhver einlægur vinur
Bandaríkjanna hlýtur að sjálf-
sögðu að óska og vona, að á-
stæðan til þess að svo er komið
fyrir þeim nú stafi af sakleysi
og vanþekkingu en þannig virð-
ist því vera háttað með Dan-
mörku (Danmörk greiddi at-
kvæði með því að veita nefnd
Kasavúbú aðild Kongó að SÞ, en
Svíþjóð-og Finnland sátu hjá).
En nánari athugun á ræðum
bandaríska aðalfulltrúans James
J. Wadsworth, í umræðunum á
allsherjarþinginu leiðir því mið-
ur í ljós að þessi skýring er
röng. Hér er um að ræða mark-
vissa stefnu, þar sem Bandarík-
in njóta öflugs stuðnings frá
hinu franska ríkjasambandi de
Gaulle. Það er því ekki ástæða
til að undrast það, að sendi-
herra Bandaríkjanna í Leopold-
ville, Clare Timberlake, skyldi
um sama leyti fara í kurteisis-
heimsókn til skilnaðarforingjans
í Katanga, Moise Tshombe, —
og nota þá um leið tækifærið
til að skoða mannvirki Union
Minieres í fylkiriu. Henry Stan-
ley er ekki lengur eini illa róm-
aði Ameríkumaðurinn í sögu
Kongó. Það er óhætt að spá því
að nafnanna Wadsworth og
Timberlake muni minnzt með ó-
vild í Afríku.
Það er hörmuleg staðreynd
að stjórn Eisenhowers hefur
enn nægan tíma til að gera
meira a£ sér gagnvart Afríku
en Kennedy mun reynast fær
um að bæta fyrir. En Eisenhow-
erstjórnin ber ekki ein alla sök
á þeirri stefnu í Kongómálinu
sem hefur verið uppi, bandairísk
blöð vefða einnig að taka á sig
nokkuð af ábyrgðinni, þar sem
fréttaflutningur þeirra frá
Kongó á síðustu mánuðum hefur
fremur endurspeglað kröfur hins
kreddubundna andkommúnisma
um algera pólitíska og móralska
samstöðu með vesturlöndum,
gengið að, en hinn raunverulega
pólitíska grundvöll i Afriku í
dag, hina jákvæðu hiutleysis-
stefnu. Þannig hefur Kasavúbú
orðið í augum Bandaríkja-
manna fulltrúi hins vestræna
lýðræðis, en Patrice Lúmúmba
hins vegar að erindreka hins al-
þjóðlega einræðis kommúnism-
ans. Þetta er hrikaleg afski'æm-
ing á hinu raunverulega ástandi,
en það er að í Kongó er Lúm-
úmba fulltrúi hinnar afrisku
þjóðernisstefnu, en Kasavúbú er
það ekki lengur.
Að málið er þannig vaxið má
lesa beint af úrslitum atkvæða-
greiðslunnar. Þau ríki sem bera
mest fyrir brjósti málstað hinn-
ar afrísku sjálfstæðishreyíingar
reyndu öll að koma í veg fýr-
ir að upp úr slitnaði milli Banda-
ríkjanna og Afríku, milli SÞ og
Afríku. Þau reyndu að fá á-
kvörðuninni frestað þar til
sáttanefnd Hammarskjölds, skip-
uð fulltrúum frá Asíu og Afríku,
hefði verið í Leopoldville og
gæti gefið skýrslu um viðleitni
sfna til að sætta hin stríðandi
öfj í valdabaráttunni í Kongó.
Tilraunin mistókst, þegar Banda-
ríkjunum tókst að þvinga íram
að allsherjarþingið tæki án taf-
ar afstöðu til deilunnar milli
Kasavúbú og Lúmúmba. Niður-
staðan varð sú að vesturveldin
urðu ekki einungis að horfa upp
á sovézku blökkina í hópi póli-
tískra andstæðinga sinna, heldur
einnig Gíneu, Ghana, Marokkó,
Sambandslýðveldi araba, Malí,
að jafnaði fylgja vesturveldun-
um að málum, eins og Túnis,
Nígería og Líbería, sátu hjá við
atkvæðagreiðsluna, og það getur
Bandaríkjastjórn ekki talið sér
til tekna, og Bandarikin og Kasa-
vúbú urðu að láta sér nægja
hálfvolgan og skömmustulegan
stuðning nokkurra aí afrísku
rikjunum í franska rikjasam-
bandinu, þó ekki þeirra allra,
því að t.d. Mið-Afríku lýðveld-
ið ákvað á síðustu ' stundu að
skerast úr leik og sitja hjá.
Fremst í fylkingu de Gaulle
reið borgarastríðsstjórnin í
Kamerún, sem ekki hefur i
firhm ár tekizt að koma á röð
og reglu í landi sínu. Þetta
má kallast einkennandi fyrir
þann stuðning sem vesturveldin
geta nú vænzt frá Afríku i
Kongómálinu.
Það ætti þó ekki að vera erf-
itt að koma auga á hve alvar-
lega horfir, þegar Dag Hammar-
skjöld sem í átökunum við
Krústjoff hafði stuðning Sekou
Touré, Kwame Nkrumah, Mú-
hameðs V., Nassers, Súkarnós og
Nehrús, getur nú talið þá alla
í hópi hörðustu andstæðinga
sinna í Kongómálinu. Modibo
Keita og Sekou Touré hafa þeg-
ar tilkynnt, að Mali og Gínea
hætti aðild sinni að sáttaneínd-
inni á þeim forsendum, að
meirihluti allsherjarþingsins hafi
þegar ráðið málinu til lykta.
Hammarskjöld á það þá eftir
að framkvæma ákvörðun meiri-
hlutans um að haga störfum SÞ
í Kongó í samræmi við óskir
Kasavúbús og Mobútús ofursta,
stefnu að fyrir það verður ekki
aftur bætt. En SÞ hafa áður
skipt um stefnu varðandi Kongó.
Hin upphaflega afstaða sém
varð til þess að Lúmúmba féU
frá völdum en Mobútú tók við
þeim var fátin víkj^ íyrir hinu
raunsæja viðhorff Indverjans
Dayal, sem látið var í Ijós í
síðustu skýrslu Hammarskjölds
til allsherjarþingsins. Þeir eru
ekki margir sem hafa gert sér
Ijóst hve mjög Dayal endur-
vakti á fáum vikum traust hinna
afrísku sjálfstæðisforingja að
Lúmúmba meðtöldum til SÞ, en
þar vann hann slíkt pólitískt
afrek að fá jafnast á við það.
Nú hefur meirihluti allsherjai'-
þingsins velt Dayal um koll
Hann hafði í skýrslu sinni lagt
höfuðáherzlu á að það væri hinn
sjálfskipaði einvaldi Mobútú,
sem frekast torveldaði að aftur
kæmist á eðlUegt ástand í land-
inu og hann hafði sakað belg-
íska aðila um að haía reynt að
ná aftur undirtökunum í Kongó.
Hann hafði svo sannarlega á
skka stjórn sannan og lögmæt- réttu að standa um þetta hvort
an fulltrúa Kongómanna, og það
er í hæsta máta sennilegt að
þess hvernig atkvæðagreiðslan
fór, og með aðstoð ýmissa ann-
arra, eins og t,d bandaríska að-
alfulltrúans, James J. Wads-
wcrth, sem til allrar hamingju
hættir nú senn störfum sínum
hjá SÞ, Fulbert Youlou ábóta,
en vinir hans eru teknir að ótt-
ast um pólitíska íramtið hans
í gamla franska Kongó, og ut-
anrikisráðh. Kamerúns, Charles
Okala, sem varð fyrir því óhappi
í umræðunum að kalla sjálfan
sig leiguþý.
Það er hugsanlegt að SÞ tak-
ist að koma á laggirnar stjórn
í Kongó, sem Bandaríkin verða
ánægð með. Það er öldungis víst
að hin raunverulega sjálfstæðu
afrisku ríki munu aldrei telja
Indónesíu og Indland. Lönd sem1 því að það er rökrétt afleiðing
Bandarikin muni fyrr eða síð-
ar uppskera sama vanþakklæt-
ið í Kongó sem í vissum ríkjum
Austur- og Suður-Asíu, þar sem
þeir hafa stutt ranga menn til
valda. Kasavúbú er ekki neinn
Syngman Rhee, ekki einu sinni
neinn Syngman Rhee mætti lika
segja, og Mobútú oíursti er eng-
inn Sjang Kajsék.
En hér er um að raeða aðgerð-
ir sem myndu eyða síðustu leif-
unum af því trausti sem sjálf-
stæðisforingjar Afríku kunna
að bera til SÞ.
Verði sú stefna sem kom fram
í hinni flauðturslegu viður-
kenningu á sendineínd Kasa-
vúbús einnig látin ráða endan-
legri lausn Kongóvandamálsins,
hafa Sameinuðu þjóðirnar brugð-
izt svo hinni afrísku sjálfstæðis-
tveggja, en allsherjarþingið fól
honum í raun réttri að viður-
kenna stjórn Mobútús sem hina
löglegu stjórn landsins. Þetta er
afkáralegt ástand, sem aðeins
verður hægt að lagfæra með
nýjum meirihluta í SÞ, meiri-
hluta fyrir stefnu Dayals, en
slík hugarfarsbreyting' verður
að gerast mjög fljótt, því að
um leið og stefna Dayals hefur
beðið skipbrot verður óhætt að
segja eins og sagt er, í Leo-
poldville: UN Go Home.
Það kann að vera að Eisen-
hower forseti haldi að álit
Bandaríkjanna standi og falli
með úrslitum atkvæðagreiðslna
hjá SÞ, en það er sannarlega
kominn t’mi til að einlægir vin-
ir Bandaríkjanna geri þeim ljóst,
að það eru slíkir sigrar sem
Framhald á 10. síðu.
HLJÖÐFÆRAtTFLUTNINGUR okkar
frá tónlistarmiðstöðvum Klingenthal og Markneuldrchen og
einnig frá öðrum stöðum í Þýzka alþýðuveldinu, eykst með
ári hverju. Mestur hluti af úrvalsvöru dkkar er þegar vel
þekktur og mikils metinn hjá viðskiptavinum okkar um allan
heim. Við flytjum út allar tegundir hljóðfæra, svo sem:
Harmonikur, Bandononsons, Munnliörpur, Strökhljcðfæri,
Strengjahljóðfæri, Blásturshljóðfæri, Trommur og Rytmahljóð-
færi, Músikstrengi, Rafmagnsbúnað við hljóðfæri og öll önnur
tæki varðandi tónlist. ,
Hljóðfæri okkar eru örugg gæðavara. Tæknilega eru þau mjög
fullkomin, nýtízkuleg að öllum útbúnaði, formfögur, auðveld í
notkun og með óaðfinnanlegum hljómum og góðri endingu.
l’mboðsmaður: Páll II. Pálsson, Drápulilíð 39, Reykjavík.
Deutsche Musikinstrumenten- und Spielwaren
Aussenliandelsgesellschaft MBH.
Musikinstrumentenexport, Klingenlhal (Saclis)
Deutsche Demokratische Republik.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiEiiiiiiiiiLitiiiiii
Dregið 23. des. í Happdrœtti Þgóðviljans -
Þióðvilginn frestar aldrei happdrœtti
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiniiii*