Þjóðviljinn - 31.01.1961, Blaðsíða 10

aO) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 31. janúar 1961 T
I RsEinsókn á ráð
Framhald af 3. síðu.
máls að upplýsa hverjir eru:
hinir ékráðu eigendur hluta- |
•brófanna í Coidwater Seafood j
Corporation. Það virðist ekki
vera Sölumiðstöðin, ef til vill
•er það alheimsforstjóri sam-
takanna Jón Gunnarsson eða
aðrir íslerdingar, ef til vill
líka bandarískir ríkisborgarar.
Cfríki alheimsforsíjórans
Brýn þörf er að rannsaka
þessi mál, vegna hagsmuna
hinnji mörgu réttu eigerrla,
hraðfrystihúsanna, sem munu
ekki hafa haft færi á að
fylgjast með reikningum þess-
ara erlendu fyrirtækja.
Taldi Einar að ofríki nok'k-
urs hefði gætt í ráðstöifunum
valdamanr/a S.H. með fjárfest-
inguna erlendis, þeir hafi t.d.
raunverulega tekið traustataki i
það fé, sem S.H. hefur til með-
ferðar í 'Bandaríkjunum, og
sett það í áhættufyrirtæki þar,
som gætu ýmist grætt eða
tapað. Muni alheimsforstjórinn,
Jón Gun-irrsson, hafa ráðið
ákaflega miklu um þetta, en
minna verið gætt að hinirj
réttu e'gendur, hraðfrystihús- j
anna hér heima, fylgdust með
málunum, eða um þeirra leyfi
heðið.
þeirra ekki sljórnað syo vol
sem skyldi, með því að leggja:
þá i fiskiðnað og fiskverzlun j
í öðrum löndum, að'þeim for-
spurðum. Rannsóknar er brýn
þörf, ekki sizl vegna þess að
þ>eir sem þannig ráðskast með
fé hraðfrj’stihúsanna segjast
nú ekki geta greilt fiskverð
sem útvegsmenn í Veslmanna-
eyjum lelja viðunandi, né já
nokkra leið til að hækka kaup
íslenzkra verkamanna.
Hvað um ve&bönd
barkanna ?
Þá ræddi Einar ýlaFega þá
hlið sem snýr að ríkisbönkun-
um. Fiskurinn sem út er flut.l-
ur er veðsettur bönkunum og
hefur S.H. fengið lán úl á fisk-
inn, 2/3 eða jafnvel meira af
verðmæti. Án þess að þau veð-
bönd hafi verið leysl hefur
þessi fiskur verið flutlur út,
honum skipað upp í Banda-
ríkjunum, settur þar í verk-
smiðjur, unninn þar í verk-
smiðjum, sendur út til neyt-
enda í Bandaríkjunum. Hvernig
er með veðbönlin á þessum
fiski? Mér skiist'að þó kaup-
menn í Bandaríkjunum séu
búnir að lána hann til aðila
þar, séu veðböndin enn óleyst
hér heima.
Islenzkir framlelðendur voru
'þannig hitnir leggja fram f jár-
magn, án þess að vera að því
spurðir, til að koma upp þess-
um fyrirtækjum erlendis, og án
þess að fá vexti af fjármagni
sínu né reikninga um nofkun
þess. Samtímis voru hrað-
frystihúsin að sligast ur.dan
vaxtaokrinu hér heima.
Ymsir þessir framleiðendur
halda að þeir séu snuðaðir
imeð þessu móti og fjármunum
Fjörugir Iðikir
Framhald af 9. síðu
Epennandi, lauk með jafntefli
6:6. Hjá Þrótti voru þær bezþ
ar Margrét í markinu og Helga
Emilsdóttir, sem er greinilega
eð ná sér eftir langvaranii
æfingaleysi. Bezt hjá FH var
Valgerður Guðmundsdóttir, ung
2. flokks stúlka, mjög góð
skytta ;og með auga fyrir
samleik. Sylvía og Sigurlína
áttu ekki stóran leik, voru
lengst af ,,dekkaðar“ af hinni
eterku Þróttarvörn og máttu
eín ekki mikils.
Sigurður Bjarnason, Víkingi,
dæmdi leikinn og gerði það
ágætlega.
Fram vann Víking
óvænt með 10:7
Sigur Fram og yfirburðir 3
leiknum gegn Vikingi voru mjög
óvæntir, einkum vegna þess að
Fram á ekki rnma 7 stúl'kur
til að nota í meistaraflokki, og
í Reykjavíkurmótið gat félag-
ið ekki sent flokk vegna mann-
■eklu.
Fram náði strax í uppha.fi
góðri forustu, eða 6:1 og í
hálfleik var 7:4. Síðari hálf-
leik lau'k með jafntefli og
leiknum lauk 10:7, sem er
sannsriöra refsing kærulausu
íiði Víki’igs.
Dómari var Frimann Gunn-
laugsson og er ekki 3 æíingu
imilliríkjadómara.
t — biP —
Hafa bankarnir gefið leyfi
til þess að þessi fiskur, sem
þeim er veðsettur, væri fluttur
út og svona væri með hann
farið ? og hafi þeir leyft það,
hvaða möguleika hafa þeir þá
á þvi að ganga að veðinu?
Hafa hraðfrystihúsin gefið
leyfi til að svona væri farið
með fiskinn, hvert fyrr sig ? Ég
er hræddur um að þau hafi
ekki gefið leyfi til þess. Mér
virðist Ijóst að Cokhvater hef- |
ur ekki keypt þennan fisk, .
heldur fengið hann í umboðs-
sölu í Bandaríkjunum.
Og’ hefur þá fiskurinn, veð-
settur bönkunum, verið seldur
og peningarnir notaðir í hluía-
bréf eða lil að lána kaupmönn-
um í Bandaríkjunum eða not-
aðir til reksturs verksmiðju, án
þess að veðið hafi verið borg-
að á meðan veðböndin höfðu
enn raunverulegt gildi?
Bæði gagnvart þessu atriði
og ekki síður varðandi gja-ld-
eyrisleyfi cg gjaldeyriseftirlit
taldi Einar rannsóknar þörf,
því svo virtist sem hér hefði
ekki verið farið að landslögum.
Og ekki síður varðandi afslöð-
una til skattayfirvaldanna og
skattalaganna.
Peningarnir eru til
Hannibal Valdimarsson rakti í
ýtar’esru máli samhengi fisk-
verðsirs og ráðstafana Sö’u-
miðstöðvarinnar og kjarabar-
áttunnnr og sýndi fram á hve
verkalýðshreyfingin hefði sýnt
þolinmæði rg langlundargeð svo
nú væru allir sammála um að
ekki yrði lengur komizt hjá því
að hún snerist til varnar gegn
kjaraskerðinæum ríkisvaldsins.
En uppivaingarnar í þsssu
máli skýrðu margt og vörpuðu
ljósi á þann málflutning at-
vinnurekenda að hvergi væru
peningar til svo hægt væri að
leiðrætta kjör launþega alþýðu
manna.
Umræðunum varð enn ekki
lokið.
Tízkuhúsin í Róin hafa þegar haldið vorsýningar sínar, þótt
frændþjóð líala, Frakkar, varist að láta noklcuð uppi um
vor- og suinariízkuna frönsku. A vorsýningu ELeonor Garnett
tí/.kuhússins á Róin var meðal annars þessi rauðbrúni, gisofni
j.ikkakjóll.
Þjóncr drottíns
Framhald af 7. siöu.
stæða hans í meðförum Ró-
berts, geðfelldur maður, dreng-
ur góður og fremur hlédrægur
og kann vel að taka ósigri;
athyglisverð mannlýsing. Loks
er Jón Aðils á réttum stað sem
smásmugulegur og hát-ðlegur
lögreglumaður.
Fröken Monsen er ólík öll-
um þeim konum sem Herdís
Þorvaldsdóttir hefur áður
skapað, og verulega átakanleg
lýsing taugasjúkrar og vesallar
manneskju, hún er ein þeirra
sálna sem helvítisbálið hefur
beygt til að súpa hverja and-
styggð til botns, svo minnt sé
á orð Þorsteins skálds. Gervi
Herdísar, klæðnaður og lát-
bragð er mjög við hæfi, angist
og mannlega hörmung má lesa
af flóttalegum svip hennar og
ankannalegum hreyfingum, og
það er hún sem ljósast vitnar
um hroðaleg áhrif þeirrar
nöðru sem vítistrúin er og hef-
ur verið um aldir.
Erlingur Gíslason leikur
bískupssoninn á látlausan og
eðlilegan hátt þegar hann ger-
ir vonlausa tilraun til að
bjarga föður sínum í dómssaln-
um, og af einlægni og hlýju
er hann sættist við hann og
kveður að lokum. Dótlir bisk-
upsins birtist aðeins í upphafi
leiksins og er vægast sagt van-
þakklátt hlutverk og þögult að
mestu. Hina lítt reyndu leik-
konu Ilelgu Löve skorti mjög
talandi svipbrigði, en gerði
annars skyidu sína. Loks er að
geta tveggjá vitna í réttarsaln-
um: Gestur Pálsson er gamall
og góðmannlegur dyravörður
sem liiir og hrærist innan síns
þrönga hrings, og svik ekki
fundin : hans munni; og Klem-
enz Jónsson hka skýr mann-
gerð í hlutverki viðgerðar-
mannsins og mótaður af sínu
staríi. Og lýkur hér stuttri
frásögn af hinu æsilega saka-
málaleikr;ti um biskupskjör,
vítistrú og eftirdæmi meistar-
ans frá Nazaret; það vann
sýniiega hylli leikgesta.
Á. Hj.
Sausrbruch
Framhald af 5. siðu
og skyssur þeirra fakiar. Rétt-
urinn féilst á þessa skoðun.
Æfisaga Sauerbruchs „Líf í
læknishendi“ er kunn víða xun
heim, en í henni er lýst afrek-
um hans, en síðustu æviárin
eru undanskilin. Bók Thorwalds
heitir „Die Entlassung". (Lausn
frá embætti).
Sivaxandi' hjónaskilnaðir érir
mikið váftdámál í Danmörkú.
ekki síður en annars staðar.
Margir telja, að vinna eigin-
kvenna utan heimilisins eigi.
mesta sökina, en nú heiur
rannsókn, sem nýlega fór
íram í Danmörku, leitti i Ijós:
að hjónabör.d þar sem konan
hefur vinnu utan heimilisins
eru mun haldbetri en hin og
meiri hætta er á ski’.naði ef
konan vinnur ekki utan hcim-
i’.isins.
Rannsókni.i sem getið var
áður leiddi m.a. í ljós, að 41
af hundraði af þeim eiginkon-
um sem ekki unnu utan heim-
ilisins skildu, aí jjeim sem
unnu hluta úr degi skiídu lí)
af hundraði og af þeim sem
unnu allan daginn skildu að-
eins 18 af hundraði.
Sá^sem íramkvæmdi rann-
sóknina, Svend Skyum-Nielsen,
he'lt fyrirlestur um hana á
kvennaróðstefnu sem haldin
var nýlega í Kaupmannahöín
og bar þá einnig saman líf
danskra fjölskyldna síðast á
19. öld og nú.
Áður fyrr voru fjölskyld-
urnar yfirleitt tnun fjölménn-
ari, en nú eru börnin yíirleitt
ekki fleiri en 4. Einnig unnu
fjölskyldurnar þá meira saman
en nú t.d. bændaíjölskyldur, þá
benti Skyum-Nielsen á, að þá
voru foreldrarnir einir um
uppeldi barna, sinna, en nú
eru dagheimilin o" skólarnir
orðin snar þáttur í uppeld-
inu.
Sumir halda þvi fram. að
f jölskylduiífið áður fyrr hafi
verið mun betra en nú, ein-
kennzt af samheidni og virð-
ingu barrianna fyrir foreldrun-
um en þetta þýðir ekki, að
hjón hæl’ðu tetur hvort öðru
þá — þvert á móti.
Mikið vantaði á að börnin á
seinni hluta 19. aldar nytu
jafngóðrar umönnunar og nú.
því mæður með stór heimili
máttu alls ekki vera að því að
sinna börnunum sem skýldi.
í lok erindisins gat Svend
Skyum-Nielsen þess, að enginn
vafi gæti leikið á því, að fjöl-
skyldulííið nú þyriti að íá á
sig fastara form. Tvenn af
hverjum þrem nýgiftum hjón-
um hefja búskap án þess að
eiga þak yfir höfuðið, en
fengju ung hjón tækifæri til
að byrja búskap sinn betur og
á traustari grunni myndi fjöl-
skyldulífið nú skara langt i'ram
úr því sem áður var.
Prentvillupúkinn var á ferð-
inni í dómi um „Boðorðin Lu"
í síðasta blaði. Þar segir á.
einum stað;
„Skiptist ekki heimurinn í
dag í tvo helminga — aust-
ur og vestur — vegna tvenns-
lconar skilnings á sjötta tooð-
orðinu“.
Hér á auðvifað að vcra sjö-
unda boðorðið „Þú skall
ekki stela“.
Þá stendur annarsstaðar: —
„Hér er átt við upprunalegan
brunn o.s.frv."
Á að vera „Hélr er áð við
upprunalegan brunn mann-
legrar hegðunar“.