Þjóðviljinn - 18.05.1961, Side 4

SÍ') — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 18. maí 1961 ---------- ■■ ■ - ■ ■■ - - ■ ■ ■ ■■■■■ ■— » ■ » . . . ...... ....
Ritnef ud:
Arnór Hannibalsson
tJlfur Hjörvar
ÆS KUÚÐSS ÍÐ A N
Niður
s
sko!a
Jón Baldvin Hannibalsson er nýkominn heim eftir að'
hafa setið alþjóölega slúdentaráðstefnu í Póllandi. Frétta-
maður Æskulýðsíöunnar brá sér af því tilefni á fund
Jóns og innti hann frétta af þessari ráðstefnu.
Hvar var ráðstefnan haldin?
— í Kraków, hinum forna
höfuðstað Póllands.
Hvenær ?
— Dagana 6.—12. marz síð-
astliðinn.
Á hverra vegum?
— Pólska stúdentasamband-
ið (ZSP) átti frumkvæðið
að því að efna til þessarar
ráðstefnu og skipulagði hana
að öllu leýti í samráði við
Alþjóðasambcnd stúdenta
(IUS). .
Hverjir áttu aðild að ráð-
stefnurni ?
— I henni tr.ku þátt full-
trúar 54 stúdcvtasamtaka úr
öílum heimsálfum og 34 þjcð-
löndum, þar af 12 vesturevr-
ópulöndum. Voru fulltrúarnir
af ýmsu pólitísku sauðahúsi.
Plvert var viðfangefni ráð-
stefnunnar?
' — Höfuðviðfaugsefnið var
afvopnun og friðsamleg sam-
búð þjóða með mismunandi
þióðfélagshætti Öll vanda-
mál voru sérstaklega rædd frá
sjó’Tirhorni stúdenta.
sjálfsagt á stúdenta ekki
síður en annað fólk. Hér er
um tvo kosti að velja: Annar
er kalt stríð, vígbúnaðaræði,
sem tákrar einfaldlega færri
menntastofnanir og vísindaset-
ur, færri háskólar, lélegri
menntunarskilyrði, meiri fá-.
fræði, ólæsi, fátækt volæði,
eymd, hungur, dauði. Hvenær
sem er getur brotizt út heitt
stríð: endalok siðmenningar-
innar. Hinn kosturinn er af-
vopnun, aukið afl til friðsam-
legrar uppbyggingar, auknar
efnahagslegar og menningar-
legar framfarir. Stúdentum
stendur það allavegana nær
en ýrrtoum öðrum að talca
höndum saman í baráltu fyrir
því, að i stað þess að drii-
að sé niður kafbátavíghreiðr-
um út um allar trissur, t. d.
hér upp í Hvalfirði, verði
heldur reynt að gefa öll-
um hinum hungrandi millj-
cnum, sem eru bróðurpartur-
inn af mannfólki á jarðar-
kringlunni, eitthvað að éta,
kenna þeim að draga til stafs
veitt í menninguná; það er
aldeilis tími til kominn. Vopn-
in liafa þrifist of lengi og
of vel. Og við verðum að
berjast fyrir afnámi vopn-
anna, berjast fyrir því að
menningirj fái þrifist. Stú-’
■ dentar í Afríku, Asíu og
Suður-Ameríku eru vaxtar-
broddur þjóðfrelsishreyfiiíga,
sem sprengja af sér hlekki
kúgaranna. Þeir vísa nýlendu-
kúgurunum norður og niður,
kre.fjast raunverulegs sjálf-
stæðis, efnahagslegra fram-
fara. Þeir eru ekkert feimn-
ir við að berjast fyrir góð-.
um málstað, fremur en þeir
islenzku memtamenn, sem
höfðu forystu í okkar sjálf-
stæðisbaráttu. Þetta fólk
hlær að þeim hjáróma rödd-
um, sem segia að þeir eigi
ekki að skipta sér af öðru
en tilraunum til að kría út
afslátt í búðum Byltingin á
Kúbu er glæsilegt dæmi um
það, livernig heil þjóð reis
upp og rak böðla sína af
höndum sér, hófst úr niður-
lægingu og smán til glæstra
afreksverka.. Menntamenn og
stúdentar áttu ríkan þátt 'í
þeim sigri kúbörsku þjóðar-
innar.
Þú álítur því. að barátta
gegn afturhaldsöílunum livar-
Myndin er frá Varsjá, hinni sögufrægu höfuðborg Póllands,
sem nazistar jöfnuðii gersamlega við jörðu á styrjaldarár-
unum.
N
Nú hefur borgin verið endurreist með miklum glæsibrag, svo
að þar eru varla nokkrar rústir sjáanlegar lengur. Pólverjar
eru staðráðnir í því að gera allt sem í þeirra valdi stendur
til þess að uppbyggingarstarf þeirra verði ekki aftar að
engu gert af vUisvéluin nýrrar styrjaldar.
Þarna voru menn frá Samein-
uðuþjóðafélögum, t.d. frá
Vestur-Þýzkalandi og Svíþjóð,
frá hollenzka stúdentasam-
bandinu, sem er íhaldssamt,
frá stúdentasambandi brezka
Verkamannaflokksins, frá
hinnd voldugu brezku fjölda-
þjóða, og skorað er á stór-
veldin að afnema allar lier-
stöðvar á erléndri grund.
Hvaða álit kom fram á upp-
gargi nazismans í Vestur-
Þýzkalandi ?
— Margir fulltrúar létu í
Ijós ugg sinn yfir þróun
tlœtt við Jón Haídrin Mannihalsson n«. alþjóðlega ráð«
stetnn stúdenta um afropnun9 sem huldin rar í Póliandi
Hvernig var liagað dag-
skrá?
— Fyrstu tvo dagana voru
flutt ýtarleg yfirlitserindi, og
síðan spunnust umræður.
Fyrra erindið flutti sovéting-
ur, Míkaíl Selepín um þróun
afvopnunarmála frá styrjald-
arlokum. Hið seinna flutti
hinn þekkti pólski hagfræð-
ingur Dr. Czeslaw Bobrowski,
varaforseti áætlunarráðs
Póllands, um efrahagsleg
vandamál afvopnunar í austri
og vestri. Hann komst að
þeirri niðurstöðu, að afvopn-
un hefði ekki í för með sér ó-
yfirstíganlega erfiðleika fyr-
ir hagkerfi auðvaldslandanna,
þctt því sé oft haldið fram.
Það fcyrfti að vísu mikið á-
tak til að framkvæma afvopr.-
\m, ekki sízt í Bandarlkjun-
un, en va,"i1amálið væri ekki
óleysanlegt. Sérstaka áherzlu
lagði dr. Bobrowski á það, að
sósíalistísku rikin hafa ávallt
beitt sér fyrir afvopnun, enda
hefði það hinar stórfelldustu
framfarir 'í för með sér að
leggja niður hergagnaiðnað-
inn og framleiða nevzluvörur
í staðinn. Má það Ijcst vera,
að einhver árangur á sviði
afvopnu’rr er hreint og beint
skil.yrði fyrir bættri friðasam-
legri sambúð milli þjóða, af-
námi herstöðva og eyðingu
1 tortryggni.
Eu hafa stúdenfar einhverra
. sérhagsmuna að gæta í þessu
.' sambandi. eða hvað?
í — Ekki að bví leyti. að
' tnúgmorðstæki nútímans bíta
og stauta sig fram úr bók.
Þetta er margfalt skynsam-
legra, a.m.k. í augum allra,
sem ekki hafa sitt lifibrauð
af því að drepa fólk sam-
kvæmt pöntun, eins og t.d.
þessi Natókall, sem hér var
að þvælast.
Hvernig berjast stúdentar
fyrir afvopnun til menning-
arauka ?
— Stúdentasamtök ýmissa
landa hafa sýnt það s'iðustu
missei’in, að þau eru afl, sem
ýmsu fá áorkað. Hinir föllnu
fantar, Batista, Syngman
Rhee og Menderes fengu að
kenna á því. Stúdentum er
hvarvetna, ljóst, að það stoð-
ar ekki að loka sig inni í
bckasöfnum ellegar dútla við
túrisma og hótelrekstur, ef
það á að vera allt og sumt.
Það er ekki nóg. Öld bæna-
skránna er löngu liðin, kóng-
ui’inn er dauður og dottinn
upp fyrir. Við verðum
að berjast fyrir okkar stefnu-
málum. Við heimtum laun fyr-
ir að stunda nám, það er
vinna, sem kemur þjóðfélag-
inu að notum, enda hafa ríki
sósíalismans viðurkennt það.
Við heimtum almennilegar
menntastofnanir, en ekki eitt-
hvað, sem ber aðeins það mfn.
Viö heimtum, að fjármagni sé
vetna í heiminum stuðli að
afvopnun og friði?
— Já, það eru afturhalds-
öflin, sem hafa komið af s»tað
tveim heimsstyrjöldum og
undirbúa þá þriðju. Það er
í þágu friðarins að útrýma
þeim. Hugtökin friður og þjóð-
félagslegar framfarir eru ó-
aðskiljanleg.
Var ráðstefnan sammála um
þetta ?
— Það má segja það. Full-
trúarnir höfðu mjög mismun-
ar.di stjórnmálaskoðanir.
hreyfingu, sem berst fyrir
vetnisafvopnun (CND). Ráð-
stefnan var því engin einiit
hallelújasamkunda. Ályktun
ráðstefnunnar, sem samþykkt
var nær einróma (,fulltr.
Vestur-Þýzkalands sat hjá)
fordæmir harðlega í’.ýlendu-
'kúgun ‘i öllum sínum myndum
og mótmælir endurvígbúnaði.
Vestur-Þýzkalands, sérstak-
lega tilraunum til að búa vest-
urþýzka herinn vetnisvopnum.
Lögð er áherzla á þýðingu
afvopnunar fyrir bætt lífskjör
mála þar. Nú þegar eru þar
starfandi 110 fasistísk og
afturhaldsinnuð æskulýðssam-
tök, sem telja 250 þúsund
meðlimi, og eni foringjar
þeirra flestir fyrrverandi leið-
togar Hitleræskunnar og með-
limir SS. 140 hershöfðingjar
og aðmírálar hersins þjónuðu
Hitler. 88 sendiráð og stjórn-
ardeildir utani’íkisráðureytis-
ins hafa fyrrverandi nazista-
diplcmata í þjónustu , sinni.
70% dómara. störfuðu 'x sinnj
grein á tímum Hitlers. Her-
inn vígbýst af kappi og ógn-
ar friði og öryggi Evrópu.
Þessar staðreyndir gera enn
Ijcsara hve brýn nauðsyn er
að framkvæma afvopnun, og
benti ráðstefnan á Rapacki-
áætlunina, sem mjög tíma-
bært snor í þá átt.
Mjög ákafar umræður
spunnust út af kröfunni um
einhli'ða vetnisafvopnun stór-
veldanria og að fleiri ríki fái
ekki vetnisvopn eru nu hafa
þau. Kínverski fulltrúinn var
gegn því, að hið síðastnefnda
væri tekið fram. Bretinn
Mikael Ci’aft var mjög ein-
dreginn 1 afstöðu sinni fyrir
einhliða vetr.isafvopnun, enda
var hann fulltrúi vetn-
Franxhald á 10. síðin
Hvítasumtuferð Æ.F.R. og Æ.F.K.
Æskulýðsfylkingin í Rvík
ag Kópavogi gangast fyrir
fjölmennri Hvjtasunnuferð á
Snæfellsjökul.
Lagt verður af stað síðdegis
á laugardaginn frá Félags-
heimili ÆFR að Tjarnargötu
20.
Á sunnudag verður gengið
á Snæfellsjökul, en mánudag
annan í hvítasunnu verður
farið á ýmsa merka sögu-
staði á nesinu og skoðað hið
sérstæða landslag.
Gist verður í stórum ferða-
tjöldum Fylkingarinnar á
sfað þar sem fegurð jökuls-
ins og sólarlagsins blasir við
og skapar ógleymanlegar
stundir í huga ferðalangsins.
Framreiddir verða heitir
drykkir og súpur.
Þátttakendur eru beðnir að
skrá sig til þátttöku í Fé-
lagsheimilinu eða gefa sig
fram í síma 17513.
Gleymið ekki rauðu söngva-
bókinni!
Ferðanefndin.