Þjóðviljinn - 05.12.1961, Side 10

Togaror með rafeindahella
Sjálfvirkar veiðar
\
Líkan af sjálfvirka 5000 lesta togaranum sem unnið er að í Sovétríkjunum.
Undraskip
framtíðarinnar
ar án allra vana'.egra veiðar-
færa. Mér dettur bví í hug
að hér sé um einskonar eftir-
líkingu á risahval að ræða,
sem ætlað er bað hlutverk
að gleypa fiskitorfurnar.
Margt fleira
á döfinni
Fiskimálastjórinn segir enn,
fremur að ný.iar gerðir verk-
smiðjuskipa muni bráðlega
koma fram í dagsljósið, að
stærð 6—7 þúsund lestir. Á
þessum skipum kemur fram
sú nýjung, að þeim verður
hægt að snúa svo að segja á
punkti, þar sem bau verða
búin vélknúinni skrúfu á
sjálfu stýrinu. Þessi krúfa á
að vera það kraftmikil að
með henni einni á skipið að
geta náð 3—4 mílna ferð. þó
aðalvél skipsins sé stöðvuð.
Þá munu rafstöðvar togar-
anna taka miklum breyting-
um, þar sem þær verða í
framtíðinni að sjá miklum
fjölda véla fyrir raforku. Þá
gerir straumbreytifyrirkomu-
lag rafkerfisins það mögulegt
að hafa annan snúningshraða
á skrúfu heldur en vél.
Fiskimálastjóri Sovétríkj-
anna Av. A. Júdintséff skrif-
ar grein í Fiskaren, norska
fiskveiðablaðið 8. nóv. s.l„
þar sem hann lýsir þróun
fiskveiðanna í Sovétríkjunum
og framtíðarverkefnum. Hann
segir, að íiskifloti Sovétríkj-
anna hafi á síðustu árum
fengið mörg fullkomin verk-
smiðjuskip.
Á næstunni segir hann að
koma muni fram nýjar teg-
undir fiskiskipa, þar á meðal
sjálfvirkir togarar. Þá upplýsir
hann að unnið sé að slikum
togara við Hafrannsókna-
stofnunina í Leníngrad. Þetta
er verksmiðjutogari 5000 lest-
ir. Á skipi af bessari stærð
segir hann að nú starfi ekki
minna en 100 manns, en á
hinum nýja togara er gert
ráð fyrir að skipshöfnin nái
ekki 20 manns, en það ^erða
allt þjálfaðir fagmenn.
Allri skipsstjórn, ásamt
fiskileit og veiðum verður
stjórnað frá rafeindaheila
skipsins. Þegar lagt verður í
veiðiferð á slíku skipi, til-
kynnir skipstjórinn rafeinda-
heilanum á hvaða mið skuli
halda og síðan tekur vélin á
móti uppiýsingum um vind-
hraða, strauma, hugsanlega
afdrift og útreiknaða stefnu.
Þessar upplýsingar koma frá
tækjum s'fem standa í sam-
bandi við rafeindaheilann.
Að fengnum þessum upplýs-í
ingum, þá fara ýmsar hinna
sjálfvirku véla skipsins í
gang og togarinn lætur úr
höfn og tekur strax rétta
stefnu.
Av. A. Júdintséff segir:
— Vanaleg veiðiferð byrjar
þannið að menn leita uppi
fiskitorfurnar í djúpinu. í
þessu tilfelli, þ.e.a.s. á tog-
ara méð rafeindaheila, ganga
tilkynningarnar frá tækjunum
sem leita uppi fiskinn beint
til rafeindaheilans, sem reikn-
ar strax út í hvaða átt og
með hve miklum hraða fiski-
torfan fer. Síðan ákveður
reikniheilinn á hvaða hátt sé
haganlegast að taka torfuna,
og samkvæmt því sendir hann
fyrirskipun sína til hinnar
sjálfvirku stýrisvélar sem á
andartaki breytir stefnu eftir
þörf. Á hinu rétta andartaki
rennur «vo varpan sjálfvirkt
fyrir borð, en um leið skipta
aflvélar skipsins yfir á heppi-
legasta toghraða.
Á vörpunni eru nokkur ör-
smá, sjálfvirk tæki sem senda
strax upplýsingar begar varp-
an nálgast fiskitorfuna. Þessi
tæki segja nákvæmlega hvern-
ig fiskitorfan hagar sér og
hve djúot hún er. Þegar þess-
ar uDplýsingar koma til raf-
eindaheilans, þá reiknar
hann strax hve langir vírar
skuli notaðir til þess að varp-
an hremmi fiskitorfuna þar
sem hún er þéttust. Vitneskja
berst stöðugt frá vörpunni
um hvernig veiðin gengur, og
þegar varpan fyllist þá draga
hinar sjálfvirku vélar hana
inn og losa fiskinn úr. En
rafeindaheilinn reiknar strax
út hvort það svarar kostnaði
að kasta aftur á sama stað,
og vélamar hlýða niðurstöð-
um hans.
Vinnsla aflans
Þá segir fiskimálastjórinn
að við vinnslu á aflanum
þurfi í þessu tUfelli mjög
litla líkamlega vinnu. Sjálf-
virkar vélar taka að sér
flokkun, slægingu, þvo.tt og
vinnslu. Þetta gildir lika
jafnt um pökkun og fryst-
ingu sem mjöl- og lýsis-
vinnslu. Hin líkamlega vinna
verður aðallega fólgin í því
að stilla hin margvíslegu
sjálfvirku tæki og bað verða
þrautþjálfaðir tæknifræðingar
að gera.
Hvað kostar
undraskipið?
Skipaverkfræðingarnir á-
samt öðrum heim sérfræðing-
um sem að þessu verkefni
vinna hafa komizt að þeirri
niðurstöðu að kostnaðarverð
slíks togara. sé aðeins 30%
hærra heldur en verksmiðju-
togara af sömu stærð eins og
nú eru smíðaðir. Hinsvegar
muni slíkur sjálfvirkur togari
hafa svo mikla yfirburði yf-
ir hina, að verðmismunurinn
vinnist upp á skömmum tíma.
Þá segir forstjórinn, að vegna
fullkomnara lags og meiri
stöðugleika, ásamt óvanalegri
hæð, þá megi reikna með að
slíkur togari geti stundað
veiðar, þegar önnur skip
verða að hætta veiðum vegna
veðurs.
Kafbátur, sem
gleypir torfur
Svo heldur Av. A. Júdint-
séff frásögn sinni áfram og
segir að Hafrannsóknastofn-
unin hafi fleira á prjónunum,
þar á meðal kafbát til fisk-
veiða í undirdjúpunum. Kaf-
bátur þessi er hugsaður þann-
ig, að hann á að stunda veið-
Það verða byggð ný verk-
smiðjuskip sem taka við veið-
inni af togurunum. Togararn-
ir munu ekki burfa að losa
aflann um borð i verksmiðju-
skipin, heldur verða notaðir
til þess dráttarbátar, sem
flytja vörpupokann með fisk-
inum í til vinnsluskipsins. Á
verksmiðjuskipunum verður
fiskurinn flokkaður í vinnsl-
una. Eitt flutningaband tekur
við því sem er flakað, oe
annað tekur á móti þeim afla
sem er notaður í salt. Svc
gengur úrgangurinn frá báð-
um þessum vélum á flutnings-
bandi beint í mjölvinnsluna.
Hitt og þet-ta
Hinn nýi þýzki hekktogari
Múnchen (frá Cuxhaven) serr
fór í veiðiferð 30. ágúst s.I.
og stundaði síldveiðar. koir
aftur í höfn í byrjun októ’
ber. Síldin var unnin urr
borð, en að bví loknu 'sett i,
Poka úr gerviefni sem síðar
voru hraðfrystir. Togarinr
lagði á land 50 þúsund slíkc
poka. — (Úr Fiskets Gang).
Samkvæmt grænlenzkum
heimildum í blaðinu Atuagag-
dliutit, sem endurprentaðar
eru í Fiskets Gang, var fyrsta
grænlenzka útgerðarhlutafé-
lagið stofnað 21. febrúar 1960.
Félagið hefur keypt fiskiskip-
ið ,;Longva“ frá Álasundi og
skírt það grænlenzka nafninu
Kákortok. Hlutafélag þetta.
hefur nú í hyggju að byggja
fiskvinnslustöð við Munka-
vík sem er stuttan spöl frá
bænum Julianeháb.
FISKIMÁL - Effir Jóhann J. E. Kúld
ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 5. desember 1961
Nýjar bækur frá ísafold:
Sveinbjörn Beinleinsson
TRISTANSKÍMIÍR
OG AB'RAR RÍMUR
— eítir Sigurð Breiðf.jörð
Sveinbjörn Beinteinsson ann-
aðist útgáfuna.
Þetta er fvrsta bindið af
rimansafni Sigurðar Breið-
fjörðs, en ætlunin er að gefa
út á næstu 4—5 árum allar
finnanlegar rímur Sigurðar
Breiðfjörðs. Sveinbjörn Beih-
teinsson mun skrifa athuga-
semdir og skýringar með rím-
unum, en Jóhann Briem list-
málari' teiknar mvndir i hvert
bindi.
Þetta er bók bókamanna og
annarra, sem áhuga hafa á
braglist.
Á það skal bent, að það voru
Tristansrímur, sem urðu skot-
spónn Jónasar Hallgrímssonar.
Dr. Jón Gíslason
ANTIGONA
eftir Sófókles.
Jón Gíslason þýddi úr
frummálinu og ritar inmgang
um þróun leiklistar.
Þrír snillingar eru taldir
hafa túlkað bezt anda þess
tímabils í sögu Forn-Grikkja,
sem glæsilegast var, 5. öldina
fyrir Krist, en það voru:
Fidias í myndlist, Períkles í
stjórnmálum og Sófókles í
skáldákap. — Jón Gíslason
skrifar langan inngang um
þróun leiklistar og bókinni
fylgja auk þess fjölmargar
myndir, sem flytja með sér
nokkurn andblæ hinnar fornu
menningar. sem snilldarverk-
ið „Antigona11 er sprottið af.
EINBÚINN
í HIMALAJA
eftir Paul Brunton.
Þorsteinn Halldórsson þýddi.
Einbúinn í Himalaia er frá-
sögn af dvöl Pauls Bruntons í
háfjöllum Himalaja, á tindi
jarðar, þar sem einveran og
hið stórkostlega umhverfi
vekja fjölda ógleymanlegra
innblásinna hugsana.
Bókaverzlun ÍSAFOLDAR.