Þjóðviljinn - 06.12.1961, Blaðsíða 4

s
Ályktun flokkssfíórriarfundar Sóséal-
istaflokksins um menningarmól
Morkvisst menningarstarí í
stað skammsýni og
J Eins og nú er ástatt í ís-
lenzku þjóðfélagi ber að
gera sér grein fyrir því, að
forustumenn íslenzku borg-
arastéttarinnar hafa í raun
viðurkennt gjaldþrot sitt.
Hvert skref, sem þeir hafa
stigið á sinni pólitísku göngu
síðan lýðveldið var stofnað,
hefur fært þá nær uppgjöf-
inni, og nú er svo komið að
þeir eru farnir að lýsa yfir
því upphátt, að þeir treysti
sér ekki til að sticrna íslandi
nema sem beinir umboðsmenn
erlends stórauðvalds. Sú er
hin rökrétta afleiðing af
þeirri skilyrðislausu sám-
stöðu með hinni vestrænu
heimsvaldastefnu, er hefur
mótað afstöðu íslenzku borg-
arastéttarinnar .síðustu 15 ár,
: og aftur hefur valdið æ djúp-
tækari spillingu í röðum
hennar. Vanmáttur hennar er
hinn sami á öllum sviðum:
hún er jafn ófær um að halda
uppi sjálfstæðri íslenzkri
menningu og sjálfstæðu ís-
lenzku efnahagslífi.
A sama hátt og í stjórn-
• málum og efnahagsmálum
einkennist stefna borgara-
stéttarinnar í menningarmál-
um af úrræðaleysi, skamm-
sýni og tregðu: Úrræðaleysi
að því er varðar þau sérstöku
■vandamál, sem íslendingar
’ þurfa að leysa, til að sjálf-
' ' -stæð menning meei þróast í
landinu. Skammsýni hvað
snertir heildarstefnu íslenzkra
j;‘ menninearmála. Tregðu við
áð viðurkenna í verki það
mikla átak, sem endurskipu-
lagning íslenzkra menningar-
mála hlýtur að krefiast. Engu
er líkara en valdhafarnir
haldi að sér höndum og bíði
þess, að erlent skiDulagsvit og
eHent fiármagn bjargi beim
út úr ládevðunni. Dæmalaus
hngmvndafátækt beirra er
;-Hví aðeins skilianleg. að gert
r ■ sé ráð fvrir, að heir séu að
' búa sig undir bað bhitverk að
• Sæta í hvívetna boðum og-
hannum annarra og vera sem
fvrirferðarminnstir þiónar
herra sinna. Um eitt mikil-
vægt nauðsvniamál. vísinda-
Tpóa rannsók.narstarfspmi, pr
.Hy' t.d. pínk'tm baidið að
bióa-'nni. pð sHk starfsemi sé
her,^; frórhagslegt of'irefli. og
ppfið í skvn með háifkveðn-
fíór-
for+incr á f.clandi sé eina úr-
rmðið í bossn máii eins og
öarnm. A nnað óhiivnanleat
1 dmmi um undirlægiuhátt
vpldhafanna er ti.Traun beirra
að veita handan'ska hernnm
ótakmarkaða heimi'd til sión-
vprnsrekiirar á Is'andi os
þar með nýtt tækifæri til
menningarlegrar formyrkvun-
ar á sviði, þar sem engin ís-
lenzk starfsemi er til mót-
vægis.
3! stað þess stefnuleysis,
• þeirrar skammsýni og
þess úrræðaleysis, sem bygg-
ist á vantrú á framtíð ís-
lenzks sjálfstæðis og undan-
haldi fyrir hinu svartasta
afturhaldi og skrílmenningu
þess. þe.rf að koma markvisst
starf að því að treysta und-
irstöður íslenzkrar menning-
ar og koma æðri menningu í
það horf sem nútímaþjóðfé-
lag krefst. Án slíks starfs
verður ekki unnt að varð-
veita og ávaxta þann óvið-
jafnanlega menningararf ís-
lenzku þjóðarinnar, sem öðru
fremur hefur veitt henni til-
verurétt fram til vorra daga
og ennþá ér haldbezta vörn-
in gegn öllum tilraunum að
afmá íslenzkt þjóðerni, svo
framarlega sem hann heldur
áfram að vera lifandi þáttur
í uppeldi íslenzkrar alþýðu.
íslenzkt þjóðfélag er nú
komið á það þróunarstig, að
menning þjóðarinnar, — ekki
síður.alþýðumenningin en hin
æðri, — hlýtur að hvíla á
skólakerfinu miklu fremur en
áður. En íslenzku skóiakerfi
er nú að ýmsu leyti ábóta-
vant. Þess vegna er orðin
brýn nauðsyn að taka það til
rækilegrar endurskoðunar og
endurskipulagningar.
Við það verður ekki lengur
unað, að á kennara, vísinda-
menn og aðra menntamenn sé
litið sem hornrekur þjóðfé-
lagsins. Hlutverk þeirra er of
mikilvægt til þess að þeim
séu ekki búin hin beztu
vinnuskilyrði og þroskamögu-
leikar, sem tök eru á að
veita þeim. Á hinn bóginn er
naúðsynlegt að gera sér ljóst,
að allri menningarviðleitni
alþýðu eru mjög þröngar
skorður settar, meðan al-
mennur vinnutími er jafn
langur og nú. Það er því ó-
hjákvæmileg o.g brýn þörf að
stytta vinnutímann, jafn-
framt því að sköpuð eru sem
bezt skilyrði til þéss að tóm-
stundir alþýðu megi verða
henni til menningarlegs'
þroska.
Vísindale? menning er
kjörorð nútímans, og hvert
það þjóðfélag sem ekki mið-
ar stefnu sina við það kjör-
orð, .er dæmt til hnignunar.
Þess sér ekki mikinn stað,
utan hátíðleera ræðuhalda, að
fslenzkir valdhafai' hafi gert
sér þetta ljóst. Starf íslenzkra
vísindamanna kemur ekki að
hálfu gagni vegna skipulags-
ráðleysis
Ieysis og ófullkomins aðbún-
aðar, en æ fleiri ílendast er-
lendis, þegar þeir sjá, að ís-
Ienzkt þjóðfélag virðist ekki
þarfnast þeirra. í hinu litla
íslenzka þjóðfélagi þurfa allar
gáfur að njóta sín þar sem
þær koma að mestum nbtum,
en eins og nú er ástatt er
mestu hæfileikamönnum vor-
um á ýmsum sviðum gert
nærri ókleift að starfa á fs-
landi. Ekkert er skýrára dæmi
um uppgjöf valdhafanna gagn-
vart brýnustu vandamálum en
ástandið í þessum efnum.
\ Það verður ekki of oft
bi'ýnt fyrir almenningi, að
mikil hætta vofir nú yfir ís-
lenzkri menningu og þar með
yfir íslenzku þjóðerni. Hún
stafar ekki einungis af þeim
mönnum, sem eru orðnir rót-
fastir í hernámsspiHingunni
og stefna beinlínis að því að
forhei.mska þjóöina, þó blygð-
unarleysi þeirra hafi aldrei
verið opinberara en nú. Hún
stafar einnig og ekki síður af
því, að innan þess skipulags.
■sem borgarastéttin er að leit-
ast við að koma á, er ekki
rúm fyrir sérstaka felenzka
menningu. Góður vilji ein-
stakra menntamanna borgara-
stéttarinnar brevtir eng" u-m
það, að hin ,.friálsa“ alþjóð-
lega auövaldsstefna, sem verið
er að sera að lösmáli á fs-
landi, er iafn ósamrýmanTeg
menninsarlesu sem DÓiitísku
siáifstæöi fslands. Ef bau á-
form ná fram að ganga, sem
íslenzkir valdhafar. í samráði
við albjóðlest auðvald, bera
nú fVrir brjósti. bá mundi sú
hætta, sem steðiaði að í ís-
lenzkri menningu. verða enn
usgvænlesri en hún var n
liðnum öldum danskrar und-
irokunar. bæði veena þeirra
mi.klu brevtinea, sem orðið
hafa í bjóðlífinu á þessari
öid. oe einnig sökum bess. að
það afl. sem þá yrði smáni
saman að aHsheríarvaldi á fs-
landi. er ís'enzku b.íóðinni
margfa't meira of"refli. en
hið danvka nýlenduvald'
nokkru si.nni var.
Stós’'81'staf'n'kkurinn lv«ir
sök á hendur heim stiórn-
málarnönniitn. s°m búa ís-
lenzk". siálfstæði ng fs'enzkri
nienn'np" hpssi. finrráð. Pósí-
a"stáf'nkk"rinn heitir á ís-
lenzkan a'mennine: mennta-
menn. bændUr. verkamenn. oe
aðra lannbeea. að sera sér
erpin fvrir, hvað { húfi er.
að beriast £PDn beirri öfus-
hróun. sem nú fer fram. —
að hefia vökula andsnvmu
gesn tævt'si os ofbeldi ís-
'enzks afturha'ds.
j • Prentvilla í álykt-
un flokksstjórn-
arfundar
Meinleg prentvilla varð í á-
lyktun flokksstjórnarfundar
Sösíalistaflokksins um sam-
starf samvinnufélaga og
verkalýðsfélaga, serh birt var
í blaðinu á sunnudag. I upp-
hafi ályktunarinnar í blaðinu
sténdur: „í baráttu sinni fyrir
bættum lífskjörum hefur ís-
lenzk alþýða notfært sér ann-
ars vegar verkfallshreyfinguna
en hins vegar samvinnuhreyf-
inguna." Rétt er setningin
þannig: ,,f baráttu sinni fyrir
bættum lífskjörum hefur ís-
lenzk alþýða notfært sér ann-
ars vegar verkalýðshreyfing-
una en hinsvegar samvinnu-
hreyfinguna."
Staksteinahöfundur-- Morg-
unblaðsins reynir i gær að
gera sér mat úr þessari aug-
ljósu prentvillu, og sannast
þar hið fornkveðna að lítið
dregur vesalan.
Ið þasrcgf haldin effir slys
Lögroglan biður bílsijóra gefa sig fram
Ung kona i Keflavík varð
fyrir verulegum höfuðmeiðslum
í hálku og myrkri fyrir hálfri
annarri viku ög benda líkur til
að um umferðarsly,- hafi verið
að ræða. Biður lögreglan þvi
bílstjóra þíls sem fór þarna um
í sama mund að gefa si§ strax
fram, og sömuleiðis ' aðra sem
kunna að-geta gefið einhverjar
upplýsingar um slysið.
Konan, sem er húsmóðir í
Keflavík, var á gangi um Norð-
fjörðsgötu þar í bæ um kl 19,45
föstudagskvöldið 24. nóvember.
Hvasst var oe hált. Nokkrum
mínútum síðar fannst konan í
óviti á mótum Túngötu og Norð-
fjörðsgötu. Á sama tíma var titl-
um bíl ekið um Norðfjörðsgötu
og sveigt róiega inn á Kirkjuveg
til vinstri. Ökumaður sá er þarna
var á ferð er beðinn að hafa hið
fyrsta samband við lögregluna.
Fyrst var haldið að konunni
h.efði orðið fótaskortur í hálk-
unni, en nú er bað talið ólíklegt.
Talið er að höfuðkúpan hafi
sprur.gið og konan hefur verið
svo i!Ia haldin að ekki var hægt
að sþyrja hana að at.vikum fyrr
en í fyrradag.
Stærsta steinhús rb í Gufunesi
Framhald af 12. síðu.
rennur steypan þá niður í
mótin.
Samkvæmt upplýsingum
Birgis Frímannssonar verk-
fræðings. sem hefur yfirum-
sjón með- framkvænidum þar,
efra .ásamt Jóni Bergs.syni
bæjarverkfræðingi Hafnfirð-
inga, eru Breiðfjörðsmótin
einhver merkast-a nýjung í
byggingariðnaði hérléndis.
Þau endast von úr viti og
Vísir krefst
Framhald af 1. síðu.
mjög fyrir þessa lagasetningu
og taka hana oft sem dæmi um
það hversu vanmegnugt og' ó-
þroskað raunverulegt lýðræði sé
þar í landi. Jafnvel ihaldssamir
borgar í Evrópu teiia þessa
lagasetningu smánarblett . á
Bandaríkjunum, þar' sem hún
brjóti í bága við algildustu lýð-
ræðisreglur. Enda nerur ekkert
Evrópuríki tekið upn hátt
Bandaríkjanna í bessu efni,
nema Vesturþýzkaiand þar sem
það er tukthússök ef stjórnar-
völdin bera á einhvern mann að
hann starfi í þágu kommúnism-
ans, og að sjálfsögðu hrein fas-
istaríki sem eru hin eiginlega
fyrirmynd Vísis.
Krafa Vísis um ofbeldislög
gegn ,.kommúnistum“ er mjög
alvarleg. Eins og áður var bent
á er Gunnar Thoroddsen aðal-
ráðamaður blaðsins, verzlunar-
auðvaldið í Reykiavík stendur á
bak við bað og Sjálfstæðisflokk-
urinn á verulegan hluta af
hlutafénu. Hér er ekki óábyrg-
ur aðili að tala. heldur málgagn
afla sem hafa veruleg ítök í
stjórn landsins. Ummæli. blaðs-
ins sanna að valdamiklir aðil-
ar eru að ræða um fasistíska
lagasetningu til bess að afnema
raunverulegt lýðræði á íslandi
— auðvitað með þeim rökum að
verið sé að vernda lýðræðið!
vegna þess að naglar eru ó-
þarfir, er mun betri nýting
í timbrinu, <auk þess sem
vinnuhraði er mun meiri,
heldur en með gömlu aðferð-
inni.
•Við smíðina. eru . notaðir
tveir stærstu bílkranar lands-
ins, sá stærri er með 70
feta bómu og 15 feta fram-
iengingu. Hann getur lyft 25
tonnum.
•■ Mikill hraði
Byrjað var á verkinu í
ágúst sl. og er nú þegar lokið
við 80% þess,- Áætlað er að
verkinu ljúki uppúr áramót-
um.
Bogarnir eru stevptir á
staðnum og þrátt fyrir frost
og fár hefur ekkert lát verið
á þeim framkvæmdum. Þeir
eru steyptij- í grunni hússins,
breitt yfir þá segl og hertir
við gufu.
Framlívæmdirnar eru á
vegum Verks.hf., sem er nýtt
v'erktakaft lag, stofnað af
tveim ungum verkfræðingum,
þeirn Birgi Frímannssyni og
Kjartani Blöndal.
Útreikninga og teiknipgar
gerðu þeir Stefán Ólafsson og
Gunnar Guðmundsson verk-
fræðingar.
Vérkstjóri er Hinrik Guð-
mundsson.
Skattar og tollar
Framh. af 1. síðu.
varpið í hélld.
Stjórnarflokkarnir felldu með
18 atkv. gegn 13 atkv. stjómar-
andstæðinga að fella niður frum-
varpsliðina um framlengingu
viðbótarsöluskattsins og á nýjum
fundi í nd. var frumvarpið af-
greitt úr deildinni með 20:5
atkv., 10 geiddu ekki atkv. Það
fer aftur til efrideildar vegna
smábreytingar í neðrideild.
V erzlunarmenn
Höfum fjölbreytt efni til jólaskreytinga.
GRENIGREINAR. Skreyttar og óskreyttar.
BIRKILURKA. Skreytta og óskreytta.
JÓLASKREYTINGAR. Decorations.
SKREYTINGAEFNI. Mjög fjölbreytt.
JÓLATRÉ. Lifandi íslenzk — einnig innflutt.
GRENIVAFNINGA. Til notkunar úti og inni.
Utvegum ljósaseríur.
TÖKUM AÐ OKKUR GÖTUSKREYTINGAR.
Gróðrastöðin við Miklatorg. Símar 22822 og 19775.
Q) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 6. desemfaer 1961