Þjóðviljinn - 25.04.1962, Blaðsíða 2

V
félagslíf
Kvfinréttindafélag' Islands
fundur verður haldinn í félags-
heimili prentara Hverfisgötu 21
fimmtudaginn 26. apríi kl. 20.30
stundvíslega. Fundarefni: Guð-
ipp.ndpr Guðmundsson trygg-
ingafræðingur, flytur erindi um
lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins.
Áríðandi félagsmál.
Kona Bensons tólc þátt í viðskiptunum af lífi og sái.
Hún prúttaði við Rex Hardy um greiðslu til Þórðar
fyrii að draga skipið til hafnar. Bftir miklar bolla-
leggingar var allt klappað og klárt. — I Blackstone stóð
Claudía við segulbandstækið. Hvemig stóð á því að seg-
uibandsspólan var búin? Hún minntist þess ekki að hafa
skilíð svona við hana .... hún ætlaði að aýiuga þetta
betur síðar, því Marty var orðin óþoilinmóð.
T'"
f
C'.TO’frcoi.-fj rýMtnz't
íXr:n!>j 'y~> n>J:
0) — ÞJÖÐVILJINM — Miðvikudagur 25. apríl 1962
i í. - im
1 dag er miðvikudagurinn 25.
apríl. Markús guðspjallamað-
ur. TungrT Iuj^^iðri kl. 4.41. Ár-
degisháflæði kl. 8.33. Síðdegishá-
flæði kl. 21.02.
Næturvarzla vikuna 14.—20.
apríl er í Laugavcgsapóteki,
simi 24048.
Sjúkrahifreiðin í Hafnarfirði
Sími: 1-13-36.
flugið
FUwfélag íslands
GuWfaxi fer til Glasgow og
Kaunmannahafnar kl. 8.00 í
fyrramálið.
Innanlandsflug: I dag er áætlað
að fijúea til Akureyrar, Húsa-
víkur, ísafjarðar og Vestmanna-
ey.ia. Á morgun er áætlað að
fl.iúga til Akureyrar (2 ferðir),
Egilsstaða, Kópaskers. Vest-
mannaeyja og Þórshafnar.
Loftleiðir
í dag er Eiríkur rauði væntan-
iegur frá N.Y. kl. 5.00, fer til
Oslo og Helsinki kl. 6.30, er
væntanlegur aftur kl. 24.00. fer
til N.Y, kl. 1.30. Snorri Sturluson
er væntanlegur frá N.Y. kl. 6.00,
fer til Gautaborgar. Kaupmanna-
hafnar og Stavangurs kl. 7.30.
Þorfinnur karlsefni er væntan-
legu.r frá Stavangri) Kauo-
mannahöfn oa Gautaborg kl.
23.00, fer til N.Y. kl. 00.30.
skipin
Skioadeild SlS
Hvassafell er í Reykiavík. Arn-
arfell fór í gær ti.l Kristiansands
og Odda. Jökulfell fer i dag frá
N.Y. til Reykiavíkur. Dísárfell er
í Keflavík. Litlafell er í olíu-
flutningum í Faxaflóa. Helgafell
er í Borgarnesi. Hamrafell fór
19. b.m. frá.Batumi til íslands.
Handsimd er í Gufunesi. Kim er
á Svalbarðseyri.
Jnklar
Drangaiöknll er í Vestmannaevi-
um. Langiökull fer í kvöld. frá
Hamhorg áleiðis til Revkiavíkur.
Vatnaiöku.ll fór frá Revkiavík í
gær áleiðis til Cuxhaven_o.g
Hamborgar. __________
Skínaútgerð ríkisins 1
Hekla fór frá Reykjavík á há-
degi { dag vestur um land í
hrintrforð. Esia er í Revkiavfk
Hnriólfur fer frá Vestmannaevi-
i"" kl. 91.00 { kvöld tvl Revkia-
vfkn.r. ÞvrMI var í Fredrikstad
f gípr Skialdhreið er væntanleg
tí.i Revkiairíkiir í dag frá
Rroiöqfiprðarhöfnnm. Herðu-
breið er í Reykjavík.
fr:—-irinafélag f°Iands
Rrúorfncc kom til R.V’ku.r 91 h
m. frá N.Y. Dettifoss fpr frá Ak-
nrpirri f dag til HnsaVÍki’r
Oinírfiprðar. Sjglnfiarðar og
hoOan til vosti’rlandshafna og R-
v'kur, Fiallfoss kom t.i.1 Rpvk’a-
.ir'kiir 90. hm. frá H"!l. Hoðp-
focq 1 mTr f’l R.evkiavnk’ir 23. h
_ Hamhnrsj. Gullfoss er í
Voim_prmphöfn. Tegarfoss kom
v:l r»_,rV-ip’r.’'knr 19. h m. frá
ppvkipfoss fpr frá
TTarr.nrfi’-ði í kvöld ti1 Kefla-
’r,Urt,r Stvkkichólms. Ornndnr-
flo-ðpr Akrp-nprcj Vestmannp-
mríp Fáskn'iðcfiarðar og F-cki-
fiarðar og hpðan til Rotterdam
Tír'm'r’p*’ ncr fTnmhorgar F.olfocc
Irnrvn +i 1 N.V 2? b.m frá Dub]i.r>
TvöHofncq fnr frá N.Y. 1P. b.m.
r>^irViqviViir. TimíSíHÍ&J?^ kom
Pordpri 99. h rn. fer ba.rtan ti],
T Hdoln'l. MöntTr1n/-tn ocf JCntba
^7o nr» fór frá Leith í gær ti1
Rnii-lriavíkur.
Tveggja alda af-
mæli fyrsta í^Jenzka
náttúrufræöirigsíns
1 dag eru 200 ár liðin frá
fæðingu Sveins Pálssonar,
fyrsta íslenzka náttúrufræð-
ingsins. Hann fæddist á
Steinsstöðum í Tungusveit 25.
apríl 1762. Að loknu námi í
Hólaskóla réðst hann til
læknisnáms hjá Jóni Sveins-
syni landlækni, hélt síðan tíl
Kaupmannahafnar til fram-
haldsnáms en lauk ekki
læknisprófi vegna fjárskorts
heldur tók próf í náttúru-
fræði fyrstur manna í Dana-
veldi 1. júní 1791. Var þá
náttúrufræðifélag nýstofnað
í Danmörku og Sveinn sótti
náttúrufræðifyrirlestra jafn-
framt .læknisnáminu. Próf-
essorarnir sem 'hvöttu hann
til að taka prófið útveguðu
honum síðan styrk til rann-
sóknarferðar um ísland.
1 fjögur sumur ferðaðist
Sveinn um landið en ritaði
ferðabækur sínar á vetrum.
Þegar styrkinn þraut stað-
fes'ti hann ráð sitt, gekk að
eiga Þórunni dóttur Bjarna
landlæknis Pálssonar en
dótturdóttur Skúla fógeta, og
fór að búa við engin efni.
Með aðstoð Vigfúsar sýslu-
manns Thorarensen svila síns
fékk Sveinn stofnað handa
sér læknishérað sem náði yf-
ir Árnessýslu, Rangárvalla-
sýslu, Vestur-Skaftafellssýslu.
og Vestmannaeyjar. Læknis-
störfum gegndi hann á svæð-
inu frá Reykjav-ík til Djúpa-
vogs, en svo rýr voru launin
að hann varð auk búskapar
að stunda sjóróðra hverja
vetrarvertíð sér og sínum til
framfæris.
Sveinn var öt.ul'l læknir
eins og kunnugt er af kvæð-
inu ura hann og Kóp, en
náttúruathuganirnar munu
lengst halda nafni hans á
loft. Hann safnaði jurtum,
athugaði dýralíf, gekk á fjöll,
Kristinn F. Andrésson flytur ávarp vlð opnun sýningarinnar í Snorrasal. Til hægri sést brjóst-
mynd af II. K, L. eftir SigUrjón Ólafsson, á miðju gálfi púlt með sýnishornum af þýðingum
á bókum skáldsins. (Ljósm. Þjóðv. A. K.).
•... og menning minnist ofmœlis
H.K.L. með sýningu í Snorrasal
Sýning, sem Mál og menn-
ing hefur efnt til í tilefni
sextugsafmælis Halldórs
Kiljans Laxness, verður op-
in þessa viku í Snorrasal á
þriðju hæð í húsi Vegamóta
að Laugavegi 18. Sýningin
var opnuð í fyrradag, á af-
mælisdegi skáldsins, að við-
stöddum mörgum gestum. Við
það tækifæri flutti Kristinn E.
Andrésson ávarp og frum-
sýnd var kvikmynd sem Ós-
aldur Knudsen hefur gert um
Laxness. Kristján Eldjárn
þjóðminjavörður samdi texta
við myndina og Magnús
Blöndal Jóhannsson tónlist.
Sýningin í Snorrasal er í
senn fróðleg og skemmtileg,
og kennir þar margra grasa.
í nokkrum sýningarkössum
eru frumútgáfur bóka Hall-
dórs Kiljans, nær 40 talsins,
í öðrum flestar þýðingar á
verkum skáldsins, yfir 30
talsins; þar er Salka Valka,
Sjúlfstætt fólk). Heimsljós o.fl.
kannaði eldstöðvar og jökla
og skráði veðurathuganir ára-
tugum saman. Sveinn gerði
sér fyrstur manna grein fyr-
ir eðli skriðjökla og lýsti því
í Jöklariti sínu. Rit hans
voru lengi ókunn og ekki gef-
in út fyrr en 1945 í íslenzkri
þýðingu en hann ritaði þau á
dönsku. Sveinn andaðist 24.
apríl 1840.
bækur HKL á dönsku, þýzku,
ensku o.s.frv., fyrsta þýðingin
á bók eftir skáldið (Salka
• Kiljansáfmæli á
vegum Helgafells
Kiljansafmæli nefndist
samkoma sem Helgafell efndi
til í Háskólabíói á annan í
páskum, afmæjisdegi Hall-
dórs Laxness. Þar flutti Gylfi
Þ. Gíslason menntamála-
ráðherra ávarp en síðan var
leiksýning á þáttum úr ýms-
um sögum Halldórs, Para-
dísarheimt, íslandsklukk-
unni, Heimsljósi og Sölku
Völku. Hefur Lárus Pálsson
valið efnið. Stjórnaði hann
leiknum og lék sjálfur mörg
hlutverk eins og samleikend-
ur hans Helga Valtýsdóttir,
Haraldur Björnsson og Rúrik
Haraldsson.
Meðal þeirra sem sóttu
Kiljansafmæli voru forseta-
hjónin, ráðherrar, borgarstjóri
og margir ménntamenn, skáld
og listamenn.
© Fæddur réttum
338 árum á undan
Mikið var um dýrðir í fæð-
ingarborg Wil'liams Shake-
speares Statford-upon-Avon
á annan í páskum, en hann
er talinn fæddur 23. apríl
1564, nákvæmlega 338 árum á
undan H.K.L.
Valka, þýzka, 1934), Sjálfstætt
fólk á Oriya-máli (Indland),
svo fátt eitt sé nefnt.
Nokkur sýnishorn eru af
handritum skáldsins, m.a.
kafli úr Vefaranum mikla frá
Kasmír, frumdrög að Ljós-
víkingnum og Gerplu. 1 þessu
sýningarpúlti má lesa eftir-
farandi rissað á blað: — Ég
set mig í spor þess manns,
sem heyrt hefur fóstbræðra-
sögu af ömmu sinni þá er
hann var úngur og segir
hana á gamals aldri, ekki
eir^og aðrir menn kunna
hana, heldur einsog hann
minnir að hún hafi verið. —
Sýndar eru allmargar af
tímaritsgreinum Laxness og
blaðagreinum, m.a. fyrstu
greinar skáldsins sem kunn-
ugt er um, en þær birtust í
Lögbergi 15. júní 1916 og í
júníhefti Æskunnar sama ár.
Einnig er þarna fyrsta frum-
samda sagan á dönsku, en
hún birtist í Berlingske Tid-
ende 1919.
Enn er að geta bóka, sem
H.K.L. þýddi eða sá um út-
gáfu á, greína um skáldið í
tímaritum, tveggja vatnslita-
mynda af skáldinu. brjóst-
mynda eftir Sigurjón Ólafsson
o.fl.
Sýningin verður opin þessa
vi'ku sem fyrr segir, daglega
kl. 2—10 síödegis. Sýningar-
kvöldin munu leikarar lesa
upp úr skáldverkum Halldórs
Kiljan Laxness.