Þjóðviljinn - 08.05.1962, Blaðsíða 5

Miklar fornminjar fynnast
í landí dauðans - SAHARA
■Þetta lanðslag er sérkennilegt fyrir auðnina miklu — Sahara —
sehi er stærsta eyðimörk I heimi: Naktir klettar og endalaus sandur.
'V '
’ • Fyrir 5000 árum voru mannabyggðir á ýms-
um stöðum í Sahara. Þá uxu furutré og sedrus-
viður á þeim slóðum. Þessa vitneskju fékk leið-
angur sem nýlega hefur kannað áður óþekktan
liluta af Sahara — landi dauðans.
I Sahara hafa niú verið reist-
Ir olíuborturnar, byggðir flug-
yellir og kjarnorkutilrauna-
stöðvar. En eigi að síður hafa
allt til lvessa verið þar víðáttu-
mikil svæðí þar sem engínn
hvítur maður hefur stigið fæti
og enginn innfæddur fékkst til
að nálgast. „Eyðimörkin í eyði-
mörkinni“ hefur þetta ömur-
lega svæði í Sahara verið kall-
að.
Fyrir 35 árum vogaði Evr-
ópumaður sér i fyrsta s:nn
S00 kílómetra inn í þetta
dauðraland. Það var ungur
j arð.fræðingur. Hann komst
jiær dauða en Ufi til baka, en
engum hefur tekizt að komast
Deyja fuglar út
vegna geislunar?
alla leið yfir svæðið fyrr en
nú.
Það var 60 manna leiðangur,
„Mission Berliet“, sem nú
brauzt í gegn. Leiðangursmenn
höfðu góðan útbúnað, m.a.
fjölda vörubíla. Þe:r lögðu af
stað í nóvember 1959 frá Alsír
og fyrir skömmu luku þeir
ferðinni eftir að hafa aðallega
fengizt við fornminjarannsókn-
ir á svæðinu.
Árangurinn var geysilega
mikjll. Þeir komu með mikið
■af fomminjum til baka: verk-
færi frá steinöld, jarðvegssýn-
ishorn, viðarkol og steinrunnar
skeljar — samtals um fjórar
lestir að þyngd.
Áuðugustu minjarnar frá
yngri steinöld fundu leiðang-
ursmenn í Adrar-Bous-fjöllum
í jaðri sandauðnarinnar. Þar
fundust leifar mannabyggða.
Með nýjustu tímaákvörðunar-
aðferðum tókst að komast að
því að þarna hafi verið byggð
um 3000 árum fyrir upphaf
tímatals okkar. Þarna fundust
m.a. tennur úr flóðhestum,
fiskbein og krókódílsleifar. sem
vitna um rakt loftslag í Sahara
fyrir árþúsundum.
Á móti viðræðum
AÞENU 5/5 — Á ráðherrafundi
Atlanzhafsbandalagsins í gær
létu utanrikisráðherrar Frakkr
lands, Tyrklands og Portúgal sér
fátt um finnast samningaumræð-
ur Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna um Berlínarmálið. Franski
utanríkisráðherrann de Murville
varaði við því að umræðurnar
gætu leitt til einhliða eft-
ingjafar vesturvéldanna.

lSK!PAÚTG€R» RIKISINS j
KAUPMANNAHÖFN — Geisl-
unáráhrif verka mjög truflandi
a líf fuglanna. I Bretlandi hafa
tnénn fundið sannanir fyrir því
að vaðfuglar, er dvelja þar á
vetrum en í norðlægari löndum
á sumrum, hafa ruglazt í ríminu,
þannig að þcir klæðast sumar-
húningi nú um miðjan vetur. Er
þetta vcgna geislunaráhrifa, sem
fuglarnir hafa orðið fyrir mcð
að rteyta geislavirkrar fæðu, seg-
ir í tímaritinu „Dansk Jagttid-
*nde“.
Tveir brezkir fuglafræðingar,
J.M. Harrison og J.G. Harrison,
álíta að geislun hafi eyðilagt þá
frumustarfsemi sem gerir fugl-
tinum kleift að unga út eggjum
sínum. Fjaðraskipti fuglanna
standa í beinu sambandi við
varptímann, en nú hefur iþetta
»llt ruglazt vegna geislunaráhrif-
anna. Geislunaráhrifin virðast
íiafa dofnað nú um miðjan s.l.
vetur. Frumulömuninni var lok-
ið, a.m.k. í bili, en þá tóku fugl-
arnir að búa sig undir varpið á
mjög svo óheppilegum árstíma.
Brezku fuglafræðingamir segja
að þessar staðreyndir hafi mjög
inikla þýðingu fyrir allar lífver-
tir.
Samróma álit
Fullyrðingamar um áhrif geisl-
imar á fugla eru studdar af
könnunum í öllum löndum. í
grennd við kjarnorkutilrauna-
stöðina Oak Ridge í Bandaríkj-
unum hafa menn tekið eftir því
að geislunin virkar mjög á líf
villtu fuglanna. Þrestir og aðr-
ir spörfuglar nálægt stöðinni
hafa með því að éta geislavirk
skordýr fengið svo mikið magn
af strontíum 90 að það myndi
verða hættulegt mönnum.
Dansk Jattidende hefur það
eftir Asker Arkrog við geislun-
arstofnunina í Risö, að það þurfi
fremur mikið magn af geisla-
virku efni til þess að hafa áhrif
á kynferðislíf fuglanna.
Fækkun yfirvofandi
Fuglafræðingar óttast að fugla-
stofnar kunni að hrynja niður
vegna geislunar. Ýmsar náttúru-
fræðistofnanir og félög í Evrópu
hafa krafizt þess að sumar fugla-
tegundir verði verndaðar með
lögum. Er þar einkurh átt við
gæsir, sem dveljá í Evrópu á
vetrum en í heimskautahéruðunr
á sumrum.
I Danmörku er í ráði að éfla
samvinnu í Norður-Evrópu í því
skyni að fá talið hversu margir
farfuglar hafasf þar við tíma-
bundið. Aðeins með þessu móti
er hægt að fá örugga vitneskju
um það hvort farfuglum fækkár
mikið vegna geislunaráhrifa frá
lcj arnörkusprengingum.
SKJALDBREIÐ
vestur um land til Akureyrar
hinn 10. þ.m.
Vörumóttaka í dag til Tálkna-
fjarðarr áætlunarhafna á Húna-
flóa og Skagafirði og Ölafsfjarð-
ar.
Farseðlar seldir á miðvikudag.
Nýkomið
Knattspyrnuskyrtur
Knattspyrnubuxur
Knattspyrnusokkar
Knattspyrnuskór
Fótknettir
AUt til íþróttaiðkana.
HELLAS
SkóLavörðustíg 17. Sími 15196.
BlLASfNING IIEKLU
að Laugavegi 170 — .172
verður opin írá klukkan 5 til 9 í kvöld
BILASÍNING HEKLU
- >4 (#» ti» »
Gjörið svo vel að líta inn .
Höfum til sölu
4”, 8” og 10” vatnsveiturör.
Uppl. í sfma Í4944, kl. 10—il2 árdegis.
Sölunefnd varnarliðseigna. 1 V
...... I - i..'m *i i.mi. i i ii mj.iniii
Þriðjudagur 8. maí 1962 — ÞJÓÐVILJINN —