Þjóðviljinn - 26.06.1962, Síða 4

Útgerðin og þjóðfélagið
- Hvert stefnir?

Hvað á að verða um
togarana?
Stórvirkustu veiðitæki þjóð-
félagsins togaramir hafa nú
legið bundnir í höfn í þrjá
mánuði á kostnað þegnanna.
Ríkissjóður greiðir og verður
að greiða möglunarlaust, af
iánum sem hvíla á skipunum,
tryggðum með bakábyrgð ís-
ienzka ríkisins. Á síðasta al-
þingi létu stjórnarflokkarnir
samþykkja lög sem heimiluðu
ríkisstjórn að styrkja togara-
útgerðina með 30 millj. króna
framlagi. Og nú liggja tog-
ararnir bundnir í höfn á
kostnað íslenzkra þegna, sem
ekki aðeins ereiða þennan
30 milljón króna styrk heldur
margfaida iþá upphæð vegna
.• ríkisábyrgðanna.
En á sama tíma og þessi
tíðindi eru að gerast í stór-
útgerðinni á Islandi, þá örlar
hvergi á minnstu viðleitni frá
hendi ríkisstjórnar og hennar
sérfræðinga að finna þessari
lífsnauðsynlegu útgerð grund-
völl til að starfa á. Ég hef
margof' sýnt fram á það í
þessum þáttum, að þessa út-
gerð vantar starfsgrundvöll.
Fiskverðið sem gréitt er
fyrir vinnslufiskinn hér er of
lágt. En hinsvegar eru vextir
af rekstrarlánum hér of háir
fyrir útgerðina. Þetta tvennt
ásamt uppsprengdu verði á
rekstrarvörum skipanna ger-
ir það að verkum samanlagt,
að rekstrargrundvöllinn vant-
ar. Þetta sjá allir sem ekki eru
gersamlega blindir, nema rík-
isstjórnin og sérfræðingar
hennar.
Togaraútgerðina vantar ekki
styrki af almannafé til að láta
togarana liggja bundna við
land, þó ihún fái þá nú. En
hana vantar rekstrargrund-
völl svo hægt sé að gera
skipin út, og skapa þjóðar-
búinu hundruð milljóna
króna gjaldeyristekjur. Á
þessu tvennu er reginmunur.
Togaraútgerð er ekki hægt
að reka á Islandi með því
móti að gera skipin aðeins
út í fáa mánuði á ári, og láta
þau selja fiskinn erlendis þeg-
ar mesta fiskþurrð er þar á
mörkuðunum, en láta þau
svo liggja bundin í höfnunum
þess á milli. En það er ekki
von á góðu svo lengi sem
íslenzkir valdhafar trúa ekki
á íslenzka möguleika lands-
mönnum til bjargar, heldur
fimbulfamba um væntanlega
stóriðju á íslandi, rekna af
erlendum auðfélögum, sem
myndu flytja hvern eyri af
gróða úr landi, þó hann væri
skapaður af íslenzkum hönd-
um, og innlendu fossaafli. Ég
sem hélt, að sagan af Bakka-
bræðrum mundi aldrei endur-
taka sig á Islandi.
Á síldveiðiflotinn
að fara eins?
Þegar þetta er skrifað þá
liggur ekki aðeins togaraflot-
inn bundinn í höfnum á Is-
landi heldur líka síldveiði-
flotinn, að undanskildum ör-
fáum skipum sem hafa brot-
izt norður fyrir land og haf-
ið veiðar.
Norsku síldveiðiskipin eru
komin á miðin úti fyrir Norð-
ur- og Austurlandi fyrirtæpri.
viku, og hafa staðið í síld
þar síðan, þegar veður hefur
leyft veiðar. Þau heppnustu
munu nú annaðhvort á heim-
leið eða komin heim með
farma, hafi þau ekki losað
veiðina í flutningaskip á mið-
unum.
Á samá tíma er það látið
viðgangast að íslenzk síldveiði-
skip liggi í höfnum og
hafist ekki að, sökum þess
að verkbann hvílir á flotan-
um frá hendi L.I.Ú., sem vill
íá þau kjör lækkuð sem áð-
ur hafa verið í gildi samn-
ingsbundin milli útgerðar
og sjómanna.
Það er eftirtektarvert, þeg-
ar L.I.Ú. reynir að laga hjá
sér rekstrargrundvöll skip-
anna, þá er strax ráðizt á
hlut; skipverjanna, en það
er ekki farið fram á, að vext-
ir séu lækkaðir, eða að greitt
sé hliðstætt hráefnisverð og
aðrar þjóðir greiða, og því
síður að þess sé krafizt að
lækkaðir séu tollar af þeim
tækjum sem nauðsynleg eru
við veiðarnar, og virðist allt
þetta þó hafa’ legið beinast
við, áður en ráðizt var á kjör
skipverja. En þegar svona er
komið, þá vaknar sú spurning
og knýr á, hvort ekki sé að
verða tímabært á Islandi að
afhenda íslenzkri sjómanna-
stétt veiðiflotann, og láta
hana um að finna heppilegt
rekstrarform. En þá yrði líka
sjómannastéttin að tryggja
sér um leið þau völd í þjóð-
félaginu, er tryggðu að af-

•>........ ..,.. „.„'ÍjS
• * , .— -aa
Svona lítur K-björgunarbáturinn út.
ERLENDAR
FRÉTTIR
raksturinn af erfiði stéttar-
innar yrði ekki uppétinn af
afætulýð.
K-björgunarbátur-
inn á ekki að
geta sokkið
Eitt af því sem vakti hvað
mesta athygli á fiskiðnaðar-
sýningunni í Forum í Kaup-
mannahöfn nú á þessu vori,
var hinn nýi björgunarbátur
sem þar var til'sýnis í fyrsta
sinn. Þetta er þýzk uppfinn-
ing og er höfundur hennar
verkfræðingur að menntun,
og heitir Gustav Kuhr. Nú
þegar er hafin fjöldafram-
leiðsla á þessum bátum í
Þýzkalandi og eru Rússar
kaupendur að 16 fyrstu bátun-
um sem verða smíðaðir.
Björgunarbátar þessir eru
ætlaöir fjórum stórum frysti-
skipum sem Sovétríkin eru að
láta smíða í skipasmíðastöð
Burmeister & Wain í Kaup-
mannahöfn.
Hinn svonefndi K.-björgun-
arbátur er gerður úr nýrri
tegund af plastefni, sem sagt
er svo sterk\, að það á að
þola þung högg, ekki síður
en gott stál. 1 bátnum er 16
hestafla M.W.M. diselvél og
er reiknað með að báturinn
geti gengið kringum sjö míl-
ur með vélinni. En bili vél-
in þá er hægt að róa bátnum
með átta árum. Það er talið
alveg útilokað að báturinn
stöðvist á hvolfi, þótt hann
kantri á sjónum, heldur á hann
sjálfkrafa að komast strax á
réttan kjöl. Sjálfvirkir .sjó-
geymar sem taka 2,7 tonn sjá
fyrir því að báturinn sé hæfi-
lega hlaðinn á sjónum. Þá
má geta þess að báturinn er
búinn flotgeymum sem hafa
burðarmagn 4,30 tonn, og eru
geymar þessir fylltir með
nýju gerfiefni sem ekki tek-
ur í sig vatn. og halda geym-
arnir fu.llu iMr'+"’agr,i þó gat
komi á þá. Auðvelt er að loka
þessum björgunarbát, og á
hann þannig að geta veitt
gott skjól gegn ágjöf og
stormi. Einn merkilegur éig«
inliki K-bátsIns er enn 6-
talinn, en hann er sá, að Bát-
urinn er sagður geta veitt
mikla vörn gegn atómgeislum.
FISKIMÁL - Eftir Jóhonn J. E. Kúld

BRUNATRYGGING
INNANSTOKKSMUNA
TRYGGING GEGN
VATNSTJÓNI
ABYRGÐARTRYGGING SLYSATRYGGING
HÚSMÓÐUR

TRYGGING GEGN ÞJÓF-
NAÐI OG INNBROTI
HEIMILISTRYGGINGAR
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS
LAUGAVEGl 105
SÍIVII 24425
4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 26. júní 1962