Þjóðviljinn - 11.07.1962, Side 6

þlÓÐVlUlNN
ttatftnðli ■nmdnlnnrtlokku alktka — ■ðiiallatiflokknrinn. - BltatJéiMi
■asnita Kjartansaon (4b.), Usknrta Torll Ólafsson, BiEurBur QuBsnun&isoB. -
>ríUsrltit)órar: ívar H. Jðnsson, JOn BJarnason. — AuglýsingasUðrl: OnSSstös
■aanttason. - Ritstjðrn, afgrslBsla, auglýslngar, prsntsmið)a: SkólavðrBust. 19.
Hau 17-100 (§ linur). AskriltarvsrB kr. 66.00 á mán, — Lausasðluvsrð kr. 3-fflS,
Læri
isvemar
'J’immn birti tvo leiðara í gær, og hófst hinn fyrri á
þessum orðum: „Adolf Hitler sagði, að hægt væri
að gera ósannindi að sannleika, ef þau væru endurtek-
m nógu oft.“ Og síðan bendir Tíminn á það, að íhaldið
noti þessa sömu aðferð óspart, þegar það reynir að
telja fólki trú um, að vinstri stjórnin hafi skilið við
:allt efnahagslíf landsins „í rústum". Það er út af fyrir
sig góðra gjalda vert, að Tíminn skuli vekja athygli
á þessum vinnubrögðum íhaldsins. En þeim mun hlá-
legra er, að hann skuli sjálfur falla í þessa- sömu gröf.
Síðari leiðari Tímans fjallar nefnilega um stjórnarslit-
in 1958 og þar er tönglast á staðleysum eins og því,
að ,jEinar Olgeirsson ... hafi haft nána samvinnu við
stjórnarandstöðuna, þ.e. Sjálfstæðisflokkinn og hægri
krata, um verkfallsbaráttu til áð hnekjkja vinstri stjórn-
i’nni“. ‘ ■ 1 " J
gn það vill svo til, að fyrrverandi formaður Fram-
isóknarflokksins afsannaði þessar fullyrðingar, —
að vísu óvart, í sethingarræðu sinni, á 12. flokks-
þingi Framsóknar í márz 1959. Þá eins og nú, sakaði
Framsókn Einar Olgeirsson-og „kommúnista“ í for-
ustu verkalýðshreyfingarinnar í Reykjavík um fall
Vinstri stjórnarinnarr Við aígrei$slu. efnahagsráðstaf.
ana vinstri stjómarinnar vorið 1958 varaði Alþýðu-
bandalagið við afleiðingum þeirra, þar sém þær hlytu
að leiða til veiðbólguþróunar og værú engan veginn
til frambúðar,LiEn Frarosókri knúði f(raoa þessa lausn
málanna. ,Um haustið táldi hún hin§ vegar æskileg-
ast að hverfa aftur ‘trl verðstöðvjinarstefnunnár og
miða verðlag og kaupgjald við ástándið eins ög þáð
vár fyrir „bjargráðin'V Þanhig hafði eysteinska fjár-
málaspekin steypt sér kollhnís. ,
ashkáhi^riár' 1958 voru óhjákværnileg afleiðíng
þess, að horfið var frá stöðvunarstefnunni og verka-
lýðshreyfingin reyndi í lengstu lög að sporna gegn
verðbólguþróuninni. Hermann Jónasson játaði þetta
einnig. Hann sagði orðrétt í ræðu sinni 12. marz
1959: „Framan af stóðust ýmis þau félög, sem Alþýðu-
bandalagið stjórnaði nokkurn vegfhn þessi ahlaup.
Dagsbrún hreyjði 'engum kauphœkkunum lengur en
nokkurt annað félag“. Það eru því óyggjandi stað-
reyndir, sem staðfestar eru af fyrrverandi formanni
Framsóknarflokksins, að „kommúnistarnir" í verba-
lýðshreyfingunni vorú bæði hollustu ráðgjafar og
traustustu stuðningsmenn vinstri stjórnarinnar.
Ijrátt fyrir þetta heldur Tíminn áfram að hamra á
því að Alþýðubandalagið og verkalýðshreyfingin
hafi komið í veg fyrir áframlhaldandi stjómarsamstarf
vinstri flokkanna. Vin'stri stjófnin rofnáði vegna þess
að Framsókn fékkst ekki til að tryggja verkalýðshreyf-
ingunni þær kjarabætur, sem voru nauðsynlegar og
óhjákvæmilegar' En sýniíega er íhaldið ekki eitt ,um
það áð kunna að notfsérá sér ároðursbrögð Hitlers til
þess að „gera ósannindi að sannleika“ með því að
; endurtaka þau nógu oft.
Eftir því verður tekið
i lþýðu'blaðið er orðið hrætt. Það finnur greinilega
andúð almennings á fyrirætlunum ríkisstjórnar-
innar um að skerða kjör vinnandi'fólks á ný með því
að hækka verðlag í landinu. Þess vegna segist það í
gær vera á móti kröfum íhaldsins um afnám verðlágs-
eftirlits, sem hafa muni í för með sér hækkaða álagn-
ingu og verðlag. En jafnframt viðurkennir bllðið, að-
þetta „velti mjög á viðhorfi yfirvalda“. Þettá er vissu-
lega athyglisverð hreinskilni hjá Alþýðublaðinu, og
vonandi breytist afstaða Alþýðuflokksins ekki á einni
nóttu, þótt slíkt hafi áður átt sér stað. Launþegar
: munu vissulega veita því eftirtekt, hvora leiðina rík-
: isstjómin velur. — b.
1 . Ú .
íí i ih.iaiiMi.ii níiiri i\lifémik ili.iM 1.1 i ■itti fám* *"m > ■T. iii ■ iiiiniw

• Ákvörðun norsku ríkisstjórnarinn-
ar að sækja um aðild fyrir Noreg að
Efnahagsbandalagi Evrópu hefur vakið
miklar deilur þar í íandi. Meðal þeirra
sem forustu hafa fyrir andstöðunni gegn
aðild að EBE er Ragnar Frisch, prófess-
or í hagfræði við Oslóarháskóla og yfir-
maður þjóðhagfræðistofnunar skólans.
• Prófessor Frisch mun vera víð-
kunnastur þeirra hagfræðinga sem nú
eru uppi á Norðurlöndum. Hann hefur
Starfað á vegum Sameinuðu þjóðanna,
verið efnahagsmálaráðunautur ríkis-
stjórna Indlands og Egyptalands og á
sæti í f jölda vísindafélaga víða um heim.
• Sautján kunnir íslendingar feuðu
prófessor Frisch hingað til lands svo
þjóðin fengi kynnzt rökum hans gegn
aðild að Efnahagsbandalaginu. Flutti
prófessorinn erindi sitt í Háskóla ís-
lands í gærkvöld. Hér birtast nokkrir
helztu kaflarnir úr fyrri hluta erindis-
ins. Niðurlagið verður rakið í blaðinu
á morgun.
‘itbttit
-tj
•<, /:) i
S'!.•„)»
■'■hhf.
’.fitíí i
Einkaatvinnurekandi í út-
flutningsatvinnuvegi sér fyrir-
tæki sínu hag í því a& þurfa dð
greiða sem minnstan toll á stór-
um útílutningsmarkaði, sagði
Frisch. Aí þvj. dregur hann syo
þá ályktun að þjóð hans sé
, hliðstæður ávinningur að tengj-
ast Eínahagstaandalaginu. Það
getur þó verið jfþjþg .villandi
að álykta þannig.
En jaínvel frá, sjónarmiði ,
eirtkarekstursins fyigja aðild
_ ýmsir okostir . fyrir utflutn-
Ingstýrirtíéki, sem. stjórnend-
um þeijýa hættir við að sjást
yfir,. Hækkaðir tollar á rekstr-
arvorum fra londujn utan
t x**.-: -VÍM'i i ■■■: ■■ ■■< \ ll-l i.i* . • ,
bandalagsins geta skert storum
gróðann af lækkún tolla í
. li ibt I - ((;'<: }:•!••. . 85
taandalagsríkjunum. Sömuleiðis
getur kostnaður fyrirtækja á
heimámarkaðnum sem sjá út-
fíutníngsfyrirtækinu fyrir
rekstrarvorum einnig aukizt
vegna ltækkaðs ytri tolls. Þessi
óbeinu áhrif dreifast um hag-
kerfið eins og hringir í vatni.
Við ársuppgjör kemur tapið
fram hjá einkafyrirtækjunum,
án þess að þau geti gert sér
nána grein fyrir því hvað veld-
yr. Þau komast aðeins að raun
að „framleiðsiukostnaður hefur
hefur hækkað“.
urlifga og Istyrkja það, sem
kalla má hið óupplýsta pen-
ingaveldi. Þetta er stutt og
laggctt heiti,1 sem nú er not-
að í hagiræðimáli. ' *
Hið óuþþlýsta peningaveldi
er skipulag, þar sem markáð-
úrinn er frjáls, þar sem auð-
valdið heíur frjáíst , svigrúm
bæði innanlands og milli landa,
þar sem réttur til atvinnu-
rekstrar er frjáls, þar sem
hrein gróöasjónarmið einstakl-
ingsins áikveðá hvað sé ,;bezta“ bandalagið hafa verið íiæktar
fjáúfestíngin o.s.frv/' Þetta 'ó- með . þyí ííð reynt hefur ver-
úpplýsta peníngavéldi var |að ., ið' ^ð tgþa ^ólki tiní um að allir
skipulag, sem á sípuni tíma sem eklú,. kðild að banda-
- ' .yn -iihBiíyr 't :
t' ttu-f. MA:; ó,. •uiiv: ■ ■>■ -
erindi norska hagfrœði-
tlí iftt.SáH •
ins. Menn ímynduðu sér að
allt sem þar væri ekki bannað
væri leyft. Því er þveröfugt
farið, aðeins þær undantekning-
ar sem teknar. eru fram í
samningnum eru leyfðar.
ViBskipti
ánaSildar
Umræðurnar ,um Efnahags-
eða að minnsta kosti hefti hana
ekki. Þetta var um þess konar
samskipti við bandalagið, sem
kalla má viðskiptasamning.
1 þriðja lagi eru þess konar
samskipti við bandalagið, sem
kallað er aukaaðild. 1 131.—136.
grein Rómarsamrúngsins eru
ákvæði ’j um, aúkaaðild fyrir
löndum bandalagsins. Banda-
lagslöndin vilja halda áfram
að arðræna gömlu nýlendurn-
ar. Þau lönd, sem ekki hafa
verið nýlendur, verða ef þau
óska að gerast aukaaðilar, að
sækja um aukaaðild samkvæmt
allt annarri grein, grein 238.
Þessi grein er örstutt og
nokkur lörid í öðrum heims- skýrgreinir ekki nánar, hvað
álfum, eip4 og,þay erytáijð upp. aukaaðild er. Formlega getur
Þetta *éru lörid’ s4m áéúr voru aukaaðild samkvæmt-238. greiri
nýlendur eða verndarsváeði Iþví verið svo fil, hvað sem er,
þeirra vclda, sem nú eru í allt frá uppsegjanlegu sam-
bandalaginu. Þessar scrstöku komulasi, sem nær iítið lengra
aukaaðif dárreglur eru áð mínu en viðskiptasamningur til þess
viti ekkert aniiað ert tilraun
bandalagsríkjanna til að taka
upp vinnubrögð í nýlendu-
pólitík, sem henta núverandi
ástandi í heimsmálunum. Þess-
að vera syo, víðtæk, að hún
verður í eðli sínu hið sama og
full aðild. Þess vegna væri
réttara að skilgreina nánár,
hvefsu stgrka aukagðjld maður
prófessorsins R. Frisch í
HaskolanuBH i gœrkvöld
ar sérsthku regípr varéa ekki í já við jeðá þið íiþnri^tfe jkosti taka
önnur lönd, scm 'ýelta 'fýrtt ‘ ;fram|í hvort''att sé við lausá
sér að sækja um aukaaðild, t eða nána aujtaaðild. Venjuleg-
inema að því Jpyti, sefn fviðskiptasamningúr getur
Óupplýsf
peningaveldi
Mikilvægt er að gera sér
grein fyrir að einkafyrirtæki
verða fyrir margskonar tapi
án þesS að skilja það sjálf.
Þess végna verður að líta á!'
máiið frá sjónarmiði heildar-
innar, sagði prófessör Frisch,..
og bæíti við:
Ég er alveg sannfærður um
það, að frá þjóðhagssjónarmiði
verða áhrifin af aðijd að Efna-
hagsbandalaginu svo til ein-
göngu tap, að minnsta kosti
til lengdar. Það er sannafær-
ing mín, að það er af sjón-
villu, að svo margir halda, að
þjóðin í heild eigi að geta
hagnazt verulega á aðild að
stórum markaði, sem er byggð-
ur upp eins og Efnahagsbanda-
lagið ér byggt upp í Rómar-
samningnum. Ég ætla að víltja
að nokkrum mikilvægustu á-
stæðunum, sem hafa leitt mig
að þessari niðurstöðu.
Efnahagsbandalagið eins og
,það er til orðíð í Rómarsamn-
ingnum frá því í marz 1957 er
stórkostleg tilraun til að end-
leysti hið upplýsta einveldi
konunganna af hólmi. Peninga-
veldið átti að starfa svo sjálf-
krafa, að það þarfnaðist engr-
ar upplýsingar.
Kjör mannna síðari hluta 19.
aldar og fyrsta hluta 20. ald-
ar voi-u slæm, cg einkum var
kreppan þó hræðileg og at-
vinnuleysið í nærri öllum
löndum á árunum eftir 1930.
Sú bitra reynsla neyddi stjórn-
málamenn já meira að segja
íha’.dssam-a hagfræðinga, til ,að .
játá, að þáð ýrði áð Tágfæra'
;hið. 'óuþplýsta*: ípening&Veldi. '
Þgð leiddi , Ail, þess,, .að menn
tóku ‘úpp aætlunarbúskap i '
•'meiyá eða ríri-nni - mæli í ýms-
um löndum og lögðu mikla
áherzlu á velferð almennings.
Rómarsamningurinn cr
andóf á mótl þessu. Grein-
ar Rómarsamningsins bera
með sér, að það er grund-
vallarhugsun bandalagsins
að endurlífga og styrkja hið
óupplýsta peningaveldi.
Sumir munu kunna vel hinu
óupplýsta peningaveldi. aðrir
miður. En hvað sem þvi. líður,
þá verðum við í umræðum ok,k-
ar að gera okkur fyllilega ljóst,
að það er þetta veldi, sem er„
kjarni Rómarsamningsins.
Síðan ræddi prófessor Frisch
um þannn misskilning að auð-
velt væri að fá undanþágur
frá ákvæðum Rómarsamnings-
■'•■T' jmmm .MTMkÚB
laginu í einhverri mynd vilji
að land þeirra einangri sig al-
gerlega frá því. Slíkt nær áuð-
vitað engri átt, því efnahags-
samskipti geta verið með mörgu
móti, sagði Frisch.
I fyrsta lagi er hægt að eiga
við bandalagsríkin viðskipti
sem ekki styðjast við ánnað en
alþjóða tollamálasamninginn
(GATT). Um aðra kosti sagði
Frisch:
1 öðru lagi kemur ,til álita
^ð. óskaur^ftir því að gera við-
skiptá samriing við bandalagið.
Viðskíptasámnirrgur er tíma-
bundinn eða að mipnsta kosti
uppsegjanlegur gaen'kvæmt.
Efni háns getur 'vérij) ýiriis-
legt. Hann getur tjl áð mynda
bundið tolla og gjöld eða ákýeð-
ið -reglur um innflutni.rig' ög Úí-
flutning rriiíli landanna tveggja.
Samningurinn getur einnig
kveðið á um, hversu mikij
vöruskipti löndin sku'li hafa.
Ríkin geta skuldbundið sig til
að selja ' eða kaupa . ákveðið
vörumagn, eða þau geta skuld-
bundið sig til að ýta undir
innflytjendur og útflytjendur í
eigin lartdi til að gera slík
kaup. Slik loíorð gilda að svo
rniklu leyti sem ríkið ræður
gerðum borgaranna. I samn-
ingnu.m er líka einnig tekið
svo til orða almennt, að ríki-ð
skuli gera ráðstafanir, Sem
auðveldi- verzlun við hitt ríkið
' :■ ui. ip'i j) íii-,jA'ii-j b. * :-i" ‘i' i .c i'.nj
ar reghír' í lál.-úi36.p frein sý
býsna vel hugsunarháttinn
—Mf-fen;;-’ r ■
plega kalíazt aukaaðild, þar
í sem hugtökin .t* y a&amningúr
rf « •: ■» i.rí , i. i>----------an
Prófessor Ragnar Frisch
og viðskiptasamningur eru not-
uð í öðrum greinum til að
mýnda í greinunum 111. 2 og
113. 1. Það er því undir því
komið hvaða afstöðu stofnanir
bandalagsins taka, þegar samn-
ingar um aukaaðild fara fram,
hvers konar aukaaðild tekst að
ná samkvæmt 238. grein.
Bandalagsríkin hafa Iátið í
1 jós fastan ásetning sinn. að
Rómarsamningurinn verði ekki
áðeiris1' tæki í efnahagsmálum
heldur líka áfangi áð þólitískri
ciningu. Bandarikin hafa reynt
að styrkja þau í þeim' ásetn-:.
ingi mcð" því að þjarrna að
bandalagsríkjunum og þeim
smáríkjum, sem riú huglciða
iriálið. Þess vegna ef hyggilcgt
að ætíá, að stofnanir banda-
lagsins rnuni ekái vera upp-
veðraðár ' fyrir’ því, að einhver ;
ríkl fái lausa aukaaðild, meira
að segja spurnirig, hyort yfir-
‘Íeitt 'þýðí að tala um auka-
aðild. Ríki fær ekki ótvírætt
súar við spurningu um það,
hvort því tekst að fá þéss kon-
ar aukaáðild, sem þáð óskar,
nerna meö sámnirigurn um
aúkaaðild, ' þár sem skýrt er
tekið frárri, hvað ríkið telur
ekki koma til greina. Til að
mynda fyrir ísland það, sem
Ólafur- Thors forsætisráðherra
sagði skýrum orðum 10. júní
við United Press International:
„Eitt er víst. Við látum ekki
eftir þumlung af landhelginni
við lsland“ (heimild er Dag-
bladet, Osló, 12. júní).
1 fjórða lagi er svo full að-
ild að bandalaginu. Það er hin
íulla aðild, sem felur í sér
víðtækar, ævarandi og stór-
hættulega afleiðingar.
Það, sem nú skiptir rnönn-
um í flokka, er því annars
vegar full aðild og hins vegar
aðrir hættir í samskiptum við
bandalagslöndin. Ef tekst að
koma í veg fyrir fulla aðild,
þá heíur landið athafnafrelsi
áfram, og borgararnir geta á
lýðræðislegan hátt rætt, hvern
hátt þeir vilja hafa á sam-
skiptum við bandalagslöndin.
Mín skoðuri er sú, að Noregur
eigi, hvernig sem veltist, ekki
að ganga lengra en gera við-
skiptasamning við bandalagið.
Sagan af
Brandi i HliB
Nú þegar ég ræði afleiðingarn-
ar af fullri aðild, þá vil ég
fyrst ségja ykkur þjóðsögu. Þáð
er sagan urri Guðbrand í Hlíð.
1 stutfu riiáli er sagan svona:
Guðbrandur og kerling hans.
bjúggu á bæ einum, sem stóð
í hlíðinni á lágurri hálsi.' Þvi
var hann kallaður Guðbrand-
ur í Híð. Þau áttu jorðina ög
tvær kýr. að a.uki. Syo . sagðj;
konan dag éinn, að hún vildi
að þau seldú aðra , kúna ,og
ferigjú sér vásaperiinga. Svo fór
Guðbrandur að heiman að sélja
kúna. Á leiðinni skiptif liann
; fypst á kúnni og hesti, svo. á •
. hesti og grís, g.rís os geit, svo
1 á geit og á, Svo íét hárin ária
| fyrir gæs og gæsina fyrir hana.
En þá varð hann svo hungr-
! aður, að hann var tiíneyddur
,. til að sélja hananff óg ' Íí’eypti ‘'
fvrir hann eina máltið. Það er
i þó skárra að bjargai tJíii '.sinu :
en eiga hana, hugsaði Brand-
ur í Hlíð. Og það var mikið
til í því. Svo kom hann tóm-
hentur heim til kellu.
Þessi litla saga finnst mér sýna
vel, hvernig fer fyrir lítilli þjóð,
sem ekki gætir auðlinda sinna
og tryggir ekki, að hún sjálf
hafi ávallt óskoraðan yfirráða-
rétt þeirra. ,
Það er hægðarleikur lítilli þjóð
að bæta kjör sín með því að
selja auðlindir sínar eða á ann-
an hatt að láta erlendu auð-
magni eftir að nýta þær, en
þær kjarabætur standa stutt.
Indíánar seldu í upphafl 17.
aldar Hollendingum eyna Man-
hattan, þar sem nú er New
Yrrk, og kynntust þannig : ör-
ugglega bæði brennivíninu og
annarri blessun hinna góðu lífs-
kjara. Og í nýlendunum í Asíu
og Afríku hafa menn átt því
láni að fagna síðustu aldirnar
að hafa yfir sér erlenda herra,
sem „byggðu upp atvinnulííið“,
svo að notað sé alkunnugt orða-
lag frá vorum tímum.
1 upphafi þessarar aldar
stjórnuðu Noregi menn, sem
sáu við slíkum blekkingum í
atvinnumálum. Þeir settu lög
um sérleyfi til að tryggja að
Norðmenn einir fengju að nýta
auðlindir sínar. Síðustu ,á,rin
hafa menn gleymt þessúm
sannindum svo gjörsamlega. að
Noregur hefur meira að segja
sendiherra. á ferðinni til að
bjöða erlént auðmagn velkom-
'ið’ ‘tíi (TÍóregs með kostakjörum,
svo að hið erlendn auðrriagn
geU nýtt hráefna- og crkulind-
i.r vorar og „byggt uppatvinnu-
lífið“, eins og komizt ;,er að
orði. Og þáð þykir ekki póg. Nú
vilja méira’ að segja sumir
sleppa • et'Iferidu áuðmagni lausu
meö því að varpa Noregi i
Efnahagsbandalagið. Islands
.végna vona ég, að íslendingar
húgsi' sftýrár óg muni söguna
áf Brandi í Hlíð.
Hringayaldi<S
Nú á tímum hefur auðhring-
um tekizt"*að hagriýta sér hið
Framhald á 10. siðu
Danir finna forna
knerri á hafsbotni
Á föstudaginn gerðist sá sögulegi atburður
að eitt elzta hafskip Danmerkur kom í ljós
á botni iStúarskeldufjarðar. Er það fyrsta kaup-
skipið frá fornöld Norðurlanda sem fundizt hef-
ur. Á slíkum skipum féru Norðmenn til ís-
lands og íslendingar til Grænlands og Vín-
Iands.
Nú eru fimm ár liðin siðan
Olaf Olsen starfsmaður við
Þjóðminjasafn Danmerkur upþ-
götvaði heilt safn- skipsflaka frá
víkingaöldinni í suðurhluta
Hróarskeldufjarðar. Rannsóknir
■sínar framkvæmdi hann í frosk-
mannsbúningi. 1 vor var svo
ihafizt handa yið að ná þessurn
sérstæða fundi upp á yfirborð-
ið. Umhverfis allt, syæðið, þar
s?m flökin. liggja, voru mörg
hundruð staurar -reknir jiiður í
sjávarbotninn. Síðan var byggð-
ur stíflugarður á miúi þeirra
og slegið upp . vinnupöúum
handa fornminjafræðingunum.
Aðfaranótt sjöunda júlí var
þessu verki lokið. Á nokkrum
klukkustundum var svo vatn-
inu dælt í burtu með öflugum
dælum.
Sjávarbotninn þar sem áður
hafði verið um það bil rneters
dýpi var nú ekki hulinn öðru
en botnleðjunni, sem fornminja-
fræðingarnir hreinsuðu brott.
Kom þá fljótlega í ljós stefni
fyrsta fornaldarskipsins. Fagur-
legalöguð þvertré og borð stóðu
upp úr leðjunni. Skip, sams-
konar þeim er báru Norður-
landabúa um heimshöfirt til
ónumdra landá, var fundið.
Alls hafa sex eða sjö skip
fundizt og liggja þau hvert of-
an á öðru. Þau hafa verið fyllt
með grjóti og þeim síðan sökkt.
Að öllum líkindum hefur þetta
verið gert til að loka siglinga-
leiðinni; fyrir óVinum í árásar-
hug. Ekki er .loku fyrir það
skotið að fleiri- skip liggi niðri
i djúpinú. ■
Vissa ér fyrir því að skips-
flök-er að finna víðar í firðin-
um. Þannig slæddi fiskirnaður
eirin upp brot úr víkingaskipi
nokkúr hundruð metra frá
rannsóknarsvæðinu. Olaf Olsen
vonast til að geta kannað stað-
inn í-fi'oskmannsbúningi sínum
síðár í. sumar. Þess,i nýfundnu
skip eru frábrugðin norsku vík-
ingaskipunum 2, Gaukstaða-
skiriinu, og Osebergsskipinu,
að því leyti að á þeim eru eng-
in áragöt og siglutré þeirra
hefur ekki, verið unnt að íella.
Dönsku skipin eru knerrir, ætl-
aðir til verzlunarferða, en þau
norsku eru langskip og ætluð
Teikning af rannsóknarsvæðinu i Hróarskeldufirði. Skrokkar vík-
ingaskipanna hafa verið kvíaðir af með þili og sjónum síðan
dælt burt.
til hernaðar. Knerrina notuðu
forfeður okkar í meiriháttar
leiðöngrum, þar sepi langskipin
þoldu ekki néma takmarkaðan
sjógang.
Jafnóðum' og sklþshlútarnir
eru losaðir úr leðjunni eru þeir
fluttir á þurrt land og búið um
þá í plastumbúðum. Síðar verð-
ur þeim raðað saman. Ekki má
láta trjáviðinn þorna þar sem
hann mundi þá rýrna' um 20
til 50 prósent og molna niður.
Enn hefur ekki , yerið ákveðið
hvaða aðferð verður notuð til
að varðveita gripina, en í þeim
sökum verður farið eftir rfeyrislu
Svía af varðveizlu „Wasa”.
Eins og sakir standa ríður
mest á því að halda viðinum
rökum.
Milli skipshlutanna eru lagð-
ar vatnsslöngur með smágötum
sem úða þá stöðugt. Allt fer
fram í vatnsaustri og fornminja-
fræðingamír eru klæddir sjó-
stökkum og klof-stígvélum. Þetta
vemdkr þá einnig fyrir illa
þefjandi leðjunni sem ennþá
. þekur flesta gripina.
Gert er ráð fyrir að upþ-
greftrinum verði lokið í sumar.
Grafa á um þrjá metra niður
í botninn, en talið er að stíflu-
veggirnirþoli það milcinn þrýst-
ing. Þar sem enn er ekki vitað
hve mörg skipin eru, má vera
að halda verði uppgreftririum
áfram næsta sumar. Rannsókn*
arsvæðið verður þá látið liggja
undir sjó yfir vetrarmánuðina.

6)
Þ.TÖÐVILJINN — Miðviliudagur 11. júlr 1962
Miðvikudagur 11. 'júlí Í962
-ÞJÖÐVILJINN
(7