Þjóðviljinn - 16.10.1962, Blaðsíða 5

T
¥
Þriðjudagnr 16. október 1962
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 5
ÞINCSJÁ ÞJÓÐVILJANS
Stuttar um-
ræður á þingi
Á dagskrá neðri deildar
Alþingis í gær voru til fyrstu
umræðu tvö frumvörp, annað
um lögreglumenn og hitt um
almannavarnir. Hafði dóms-
málaráðherra, Bjarni Bene-
diktsson, framsögu í báðum
málunum og einnig tók Einar
Olgeirsson til máls. Umræður
urðu stuttar og var báðum
málunum vísað til 2. umræðu
og nefnda. I efri deild var
til 1. umræðu frumvarp um
liráðabirgðabr. og framlcng-
ingu nokkurra laga og hafði
Gunnar Thoroddsen fjármála.
ráðherra framsögu.
Allt til reiðu á Keflavíkur flugvelli
Mörg ný
þingmál
I gær voru Iögð fram á Al-
að hefja hernað
með kjarnavopnum
þingi allmörg frumvörp og
þingsályktanatillögur. — Með-
al frumvarpanna er frumvarp
til laga um útvegun Iánsfjár
til húsnæðismála, sem Einar
Olgeirsson, Hannibal Valdi-
marsson, Geir Gunnarsson og
Gunnar Jóhannsson flytja.
Verða frumvarpi þessu gerð
rækileg skil hér í blaðinu á
morgun og einnig verður get-
ið síðar fleiri framkominna
frumvarpa og þingsályktunar-
t’IIagna.
Á Alþingi í gær bar Einar Olgeirsson fram utan
iagskrár í neðri deild fyrirspum til ríkisstjórnar-
innar um það, hvort nýju þoturnar, sem banda-
ríska hernámsliðið á Keflavíkurflugvelli hefur nii
fengið, væru búnar kjarnavopnum eða ekki. Varð
Guðmundur í. Guðmundsson utanríkisráðherra fyr-
is svörum af hálfu ríkisstjórnarinnar og neitaði hann
því, að flugvélarnar væru búnar kjarnavopnum. Hins
vegar neitaði hann einnig að gefa bindandi loforð
um það, fyrir hönd ríkisstjórnarinnar, að hún myndi
leggja það fyrir Alþingi, ef fram kæmi af hálfu
Bandaríkjamanna ósk um að búa flugvélarnar kjarn-
orkuvopnum.
sagði þar beint, að hinar
nýju flugvélar væru bún-
ar flugskeytum, sem grand-
að gætu árásarflugvélum i
mikilli fjarlægð og hæld
ist það mjög yfir því, hve
vélarnar væru vel vopn.
um búnar.
Alþýðublaðið skrifaði hins
vegar grein sama dag um mál-
ið þar sem því var lýst yfir.
að flugvélarnar væru ekki
búnar kjarnorkuvopnum.
Sagðist Einar af þessu til-
efni vilja beina þeirri fyrir-
spurn tii ríkisstjórnarinnar.
hvað væri hið sanna í mál-
inu og minnti hann á í því
-sambandi. að við umræður á
Alþingi í fyrra um kjarnorku-
sprengingar. gaf Bjarni Bene-
Framhald á 8 síðu.
Einar kvaðst bera þessa fyr-
írspurn fram vegn.a upplýs-
inga. er komið hefðu fram
> aðalmálgögnum rikisstjórn-
arinnar, Morgunblaðinu og
Alþýðublaðinu, um þessi mál
að undanfömu.
10. október s.l. ritaði Hjálm-
ar Sveinsson grein í Morgun-
blaðið, er nefndist F—102 A.
þar sem því var lýst, að
„varnarliðið“ á Keflavikur-
flugvelli hefði fengið orustu-
þotur af nýrri gerð, er flutt
gætu flugskeyti hlaðin kjarn-
orku. Mátti af greininni ráða,
að flugvélarnar væru þegar
búnar þessum skeytum. Þjóð-
viljinn vakti þegar athygli á
þessum upplýsingum og 12.
október birtust í Morgunblað-
inu og Alþýðublaðinu mjög
ósamhljóða upplýsingar um
málið.
Morgunblaðið skrifaði
um málið í leiðara og
Kosningar í prentarafélaginu
Svar og greinargerð
í Alþýðublaðinu á þriðjudag-
inn var er grein eftir reiðan
mann um kosningafyrirkomulag
í Prentarafélaginu. Ekki vill
maður þessi láta sjá i andlit
sér, en kallar sig „prentara"
Greinarkorn þetta á að vera
svar við nokkrum staðreyndum,
sem birtar voru nýlega í Þjóð-
viljanum varðandi fulltrúa-
kjör Prentarafélagsins til Al-
þýðusambandsþings. Að því
leyti sem grein þessi er ekki
flau-strið eitt og persónulegar
heítingar, hefur hún þann ó-
kost að vera i senn ósannsög-
ul og ganga á svig við þau
rök, sem fyrir liggja í þessu
máli. Greinarhöf. fullyrðir að
kosningar í Prentarafélaginu
séu þær lýðraeðislegustu, sem
um getur á byggðu bóli, sökum
þess að atkvæðaseðlar séu
bómir til allra, hvar sem þeir
séu staddir! Jafnframt setur
hann það fram máli sínu til
stuðnings, áð sósíalistar í
Prentarafélaginu hafi ekki
breytt kosningafyrirkomulag-
inu þegar þeir áttu formanninn
þar 1947. Sannleikurinn er hins
végar sá, að sósíalistar í Prent-
arafélaginu hafa aldrei haff
bolmagn til þess að færa þann
óskapnað í lag, sem kosningar
Prentarafélagsins eru, ekki
heldur 1947. Áður og síðan bafa
þeir svo til óslitið borið fram
tfllögur og gagnrýni á kosn-
ingafyrirkomulagið og kjör-
gengi og kosningarétt atvinnu-
rekenda. en ekki fengið um
þokað,
Hvergi telur „prentari“ i
grein sinni, að skugga beri á
hið fullkomna lýðræði í prent-
arafélagskosningunum, enda
þótt þar sé gengið fram hjá
öllum meginstoðum kosninga-
lýðræðis i þessu landi: Þar er
enginn sameiginlegur kjörstað-
ur, þar er engin kjörstjórn
þar er engin kjörskrá sem aðr-
ir en stjórnin fá í hendur, þar
er engin kjörkassi, sem varð-
veitt geti atkvæði kjósenda eða
tryggt að þau komi óbreytt til
talningar. Og þar fá atvinnu-
rekendur og viðsemjendur
prentara að kjósa ef þeir vilja.
Ekkert af þessu hefur „prentari“
Alþýðublaðsins neitt við að at-
hugk, telur það þvert á móti
„lýðræðislegustu atkvæða-
greiðslu sem um er að ræða“
Sökum þess hve hér er um
alvarlegt mál að ræða. mál, sem
ekki snertir prentara eina.
heldur félags- og réttarform
samtaka vinnandi manna. vilj-
um við undirritaðir taka það
fram, að við teljum með öilu
ósæmandi að ræða það í skæt-
ingi. án fullrar alvöru og á-
byrgðar. Þess vegna þykir okk-
ur rétt að gera nokkra grein
fyrir málinu eins og það hefur
þróazt og horfir við í dag.
Ekkert er okkur fjær en það,
að ásaka félaga okkar, flesta
látna. sem völdu stjórnarkjöri
í H.Í.P. það form, sem það
hefur haft undanfarna áratugi.
Hins vegar hefur aldrei verið
um það stafur í lögum félags-
ins hvar og hvernig allsherjar-
atkvæðagreiðsla skuli fara
fram, heldur aðeins hitt, hvern-
ig gengið skuli frá kjörgögnum
og uppstillingu til stjórnar-
kjörs, Þegar byrjað var að
kjósa á vinnustöðum voru að-
eins fjórar prentsmiðjur í
Reykjavik og tvær á Akureyri,
þar sem meðlimir félagsins
unnu. Þá átti Prentarafélagið
engan samastað fyrir starfsemi
sína, en öll stjórnarstörf voru
unnin kauplaust af stjórnar-
mönnum í frítímum þeirra. Þá
voru þau sjónarmið lika ofar
öllu, að velja þá til forustunn-
ar, sem hæfastir voru taldir
hverju sinni.
Það er ástæða til að ætla,
að einmitt skortur ákvæða um
það með hvaða hætti allsherj-
aratkvæðagreiðsla ætti að fara
fram, sé af því sprottinn, að
forustumenn prentara hafi átt
þá von, að félagið eignaðist
eigin skrifstofu. eins hafi þeir
séð fyrir fjölgun stéttarinnar og
prentsmiðjanna og því ekki vilj.
að binda það í lögum, að kosn-
ing færi fram á vinnustað.
Nú eru prentsmiðjur i
Reykjavík einni um 30 tals-
ins. Félagið hefur 5—6-faldað
meðlimatölu sína, er eigandi
að góðum húsakynnum með
iaunaða starfsmenn, en stjóm
pólitiskra sjónarmiða öllu ráð-
andi Það er Því auðsætt að
svo margt hefur breytzt, að
fastheldnin í hið gamla kosn-
ingaform , til stjórnarkjörs
er fullkomin öfugþróun en
engin hefð, enda hefur síð-
asta áratuginn a. m. k. gætt
sívaxandi óánægju meðal
prentara með hinar úreltu að-
ferðir, sem notaðar eru við
stjórnarkjör.
Um fulltrúakjör til Alþýðu-1
sambandsþings gegnir nokkuð
öðru máli. Fram til ársins
1954 voru fulltrúar á Al-
þýðusambandsþing jafnan kosn-
ir á fundi i félaginu. Reglugerð
Alþýðusambands fslands um
fulltrúakjör var samþykkt 1949.
í stað bess að fara eftir henni
greip stjórn félagsins enn á ný
til hins úrelta forms um stjórn-
arkjör, þar sem enginn stafur
í lögum mæiti fyrir um hvern.
ig kosið skyldi. Þegar breytt
var um tilhögun á kosningu
fulltrúa til Alþýðusambands-
þings lá því í augum uppi að
öll önnur tilhögun en kveðið
var á um í reglugerð Alþýðu-
sambandsins var ólögleg með
öllu. Á þetta var oftlega bent
innan félagsins. en án árang-
urs.
Þá er rétt að fara nokkrum
orðum um kosninguna sjálfa
eins og hún er i framkvæmd
svo fólki megi verða enn ljós-
ara hvað hér er raunverulega
um að ræða.
Kjörgögnum er dreift i prent-
smiðjurnar af stjórn félags-
Framhald á 9. síðu.
Otgcfandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk»
urinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Magnús Torfi Ólafsson*
Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjamason.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 18.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65.00 á mánuði.
Óstjórn
Jjað var einn helzti áfellisdómur Sjálfstæðis-
flokksins um vinstri stjórnina að hún hefði
samráð við verklýðssamtökin um stefnuna í
efnahagsmálum. Ráðamenn Sjálfstæðisflokksins
sögðu æ ofan í æ að „öfl utan Alþingis“ hefðu
fengið vald sem þing og stjórn ættu ein að
hafa; af því hlytist upplausn, stjórnleysi og
sívaxandi verðbólga. Og það varð eitt fyrsta
verk viðreisnarstjórnarinnar að fella niður alla
þvílíka samvinnu við verklýðshreyfinguna; nú
skyldi komið á traustu stjórnarfari og kjörin
skert og skömmtuð með valdboði.
j\Jú er fengin þriggja ára reynsla af þessari
stefnu og árangurinn blasir við hverjum
manni. Sjaldan hefur verið önnur eins ókyrrð
í þjóðfélaginu vegna kaupgjaldsmála og ein-
mitt þessi ár. Öll verklýðsfélög í landinu hafa
sagt upp samningum margsinnis á þessu tíma-
bili og knúið fram breytingar; þar við bætist
að opinberir starfsmenn hafa háð harðvítugri
kjarabaráttu á þessum árum en nokkru sinni
fyrr í sögu samtaka sinna. Framleiðslan hef-
’ ur aftur og aftur lamazt, þannig stöðvuðu árás-
ir stjórnarvaldanna á kjör sjómanna bátaflot-
ann vikum saman í sumar, og nú endurtekur
sama sagan sig. Efnahagskerfið hefur tekið
eina kollsteypuna af annari, og verðbólgan hef-
ur magnazt örar en nokkru sinni fyrr. Síðan
stjórnarflokkarnir tóku við völdum 1959 hef-
ur verð á vörum og þjónustu hækkað um hvorki
meira né minna en 41%; það mun láta nærri að
það sé heimsmet í verðbólgu þegar undan er
skilið hrunið í Þýzkalandi eftir heimsstyrj-
öldina fyrri. Svo ör er óðaverðbólgan að verk-
lýðsfélögum veitir ekki af að endurnýja samn-
inga sína margsinnis á ári ef kaupið á að hanga
aftan í verðlaginu. Þannig hafa ýms þau verk-
lýðsfélög sem sömdu um nokkra kauphækkun
í vor, Dagsbrún, Hlíf, Verkamannafélag Akur-
eyrar og Iðja á Akureyri, sagt upp samningum
á nýjan leik í haust og sannað að búið sé að éta
alla síðustu kauphækkunina upp og miklu bet-
ur þó. Málstaður þeirra er svo óvéfengjanleg-
ur að jafnvel Gylfi Þ. Gíslason viðskiptamála-
ráðherra hefur ekki komizt hjá því að viður-
kenna að þau eigi enn á ný skýlausan rétt á
kauphækkunum. Allt hefur þetta ástand haft
mjög alvarlegar þjóðhagslegar afleiðingar, þótt
þær hafi mildazt til muna vegna góðæris, meiri
síldarafla en nokkru sinni fyrr og hækkandi
verðlags á útflutningsvörum okkar.
gú stefna sem átti að tryggja traust stjórnarfar
1 landinu hefur reynzt óstjórn. Ríkisstjórn-
inni hefur aðeins enneinu sinni tekizt að sanna
þá augljósu staðreynd að landinu verður ekki
stjórnað svo vel fari í styrjöld við verklýðs-
samtökin. Samráð við verklýðshreyfinguna kann
stundum að verða erfitt í framkvæmd, eins og
allt lýðræði, en án slíkrar samvinnu verða efna-
hagsvandamálin aldrei leyst á skynsamlegan
hátt. — m.
4.
1