Þjóðviljinn - 23.10.1962, Blaðsíða 10

JO SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Barizt til
þrautar
Skáfdsaga eftir RICHARD CONDON
Marie rúllar Goya út, veifar til
varðmannanna í kveðjuskyni og
hverfur. Kannski mun enginn
nokkurn tíma uppgötva að Goya
hafi verið stolið“.
„Hvað gerir þú síðan við
Goya?“ spurði dr. Munoz kurt-
eislega.
„Ég skipti á honum og mynd-
imum þremur frá Dos Cortes“.
„Það var og. Ég skil“, svaraði
markgreifinn.
Jean Marie lauk við kópíuna
af Dos de Mayo á fimm dögum
og kortéri. Dr. Munoz grét þeg-
ar hann sá hana — svo lík var
hún.
f nítján daga hafði Bourne
æft tvisvar á dag með Jean
Marie. Nú voru þeir komnir að
æfingu númer þrjátíu og níu.
Þeir byrjuðu klukkan hálf átta
á hverjum morgni. Á eftir borð-
uðu þeir morgunverð og Jean
Marie hélt af stað til Prado til
að byrja vinnu dagsins og slá
ryki í augu varðmannanna.
Þeir æfðu á hótelherbergjum
á efstu hæð. Húsgögnunum hafði
verið ýtt til hliðar og þau varin
með rykhiífum.
Risastór rammi með auðu lér-
efti var hengdur á einn vegg-
inn. i nákvæmlega sömu fjar-
laegð frá gólfi og Dos de Mayo
í Prado.
Jean Marie sat á kolli fyrir
framan stóran ramma með engu
í. Hann hafði lézt um tíu kíló
og sýndist magur og útslitinn.
Hann sat með hendur í skauti
og starði vonleysislega á Bourne
sem stóð og góndi á auða léreft-
ið og talaði með lágri. rólegri
röddu.
„Jean Marie", sagði hann. „í
öllum bænum haltu áfram að
treysta mér og því sem ég segi.
Gleymdu þessum taugum þín-
um. Færðu þig“
„Á ég að færa mig?“
„Já. í dag ætla ég að byrja
að láta þig telja. Sjáðu nú til“.
Jean Marie reis á fætur,
Bourne settist.
„Þetta er allt og sumt sem
þú þarft að gera“, sagði hann
róandi. „Ég kinka kolli og þú
stendur upp. Gengur að fjar-
lægara horni rammans. Einn,
tveir, þrír, fjórir. fimm. sex,
sjö, átta“. Hann gekk af stað
og taldi skrefin á frönsku á leið-
inni. Svo stóð hann grafkyrr
og starði á Jean Marie þvert yf-
ir herbergið. Hann gaf honum
merki um að koma. Síðan gekk
Boume að hinu homi myndar-
innar.
„Nú byrja ég! Ég tek töngina
og klíp ofan af neðstu nögl-
unum. Einn, tveir. Svo tek ég
samanlagða stigann og set hann
upp að veggnum. Ég stíg upp
í hann. Einn, tveir, þrír. Ég
klíp ofan af efri nöglunum, geng
niður stigann, einn, tveir, þrír“.
Boume leit með eftirvæntingu
á Jean Marie. „Nú skiptum við
um stað. Þú gengur nær mynd-
inni, ég fjær henni. Teldu á
leiðinni." Hann lagði af stað
um leið og Jean Marie byrjaði
að telja. Þegar þeir vom komn-
ir upp i sex, vom þeir búnir
að skipta um stað. Jean Marie
hélt um rammann eins og hann
væri að styðj.a hann. Boume
endurtók þetta við hinn endann,
töng, stiga og talningu. En í
þetta sinn studdi hann við mjmd-
ina með öxlinni, þegar hann
kleip sundur síðasta naglann.
„AUt i lagi. Mjmdin er laus.
Við göngum afturábak með
hana og teljum. Einn, tveir, þrír,
fjórir fimm, sex, sjö, átta.“ Þeir
vom komnir að tóma ramman-
um með ímyndaða málverkinu.
,,Á sinn stað,“ skipaði Bourne
og báðir settu sinn enda mynd-
arinnar í hann.
„Allt og sumt sem eftir er
núna, er að hengja kópíuna
þína í stað frummyndarinnar og
þessu er lokið. Eins einfalt og
það getur verið. AUt og sumt
sem þú þurftir að gera. var að
geta talið uPP í tuttugu og sjö.
Þú þarft ekki að gera annað
en telja upp í tuttugu og sjö.
Ég verð að telja upp í fjömtíu
og sex. Svo einfalt er þetta’."
„Ég veit það,“ sagði Jean
Marie þreytulega. „Svona ein-
falt er þetta. Þú hefur gert
þetta ævintýralega einfalt. En
ég er listamaður og enginn þjóf-
ur. Ég hef lifandi ímyndunar-
afl og ég verð taugaóstyrkur
þeg.ar ég hugsa um þetta og ég
get ekki hætt að hugsa um
það. Mér liggur við trppköstum
þegar ég hugsa of lengi um
það og ég er dauðhræddur um
að ég kasti upp í miðju Prado.
Og ég get ekki sofið heldur. Því
minna sem ég sef, því tauga-
óstyrkari verð ég. Ég er ekki
fæddur þjófur. Svo einfalt er
það.“
„Ofur eðlilegt. Ég hef líka
taugar. Jean Marie. Ég hef líka
lifandi ímyndunarafl, á minn
hátt.“
„Já, ég veit það. Það efast
ég ekki um.“
„Og ég veit ein-s vel og hver
annar. að það sem við köllum
að lifa, er okkar innra líf —
tilfinningalífið. skáldlega hlið-
in á okkur. vígvöllurinn þar sem
við heyjum 511 okkar strjð. Og
af því að ég geri mér þetta
ljóst, þá reyni ég að hafa reglu
á ytra lífinu, þeim hluta sem
skiptir minna máli.“
„Hm . ..“ tautaði Jean Marie.
„Ég finn hvað við sjáum og
hvað þú segir".
Boume hélt áfram. „Finndu
hvað ég er að segja við þig.
Láttu það síast inn í þig. Þeg-
ar við erum búnir með næstu
tilraun, næstu talningaræfingu,
númer fjörutíu, áttu að far,a inn
í herbergið þitt og hvíla þig,
Meðan þú hvílir þig, áttu að
hugsa um það sem ég hef sagt
og skilja sannleikann í því. Með
því að telja up í tuttugu og sjö,
með þvJ að gera allt fyrirtækið
-að tuttugu og sjö einföldum
hreyfingum, ertu búinn að fá
fullkomið vald yfir hinu ytra.
Hið ytra er í lagi og getur ekki
truflað hið innra líf. ímyndun-
araflið getur ekki lamað þig.
Tuttugu og sjö einfaldar hreyf-
ingar óháðar hugsun og líkama.
Aðeins tuttugu og sjö. Vertu
búinn að fá þetta inn í þig
þegar við gerum þetta næst. Nú
skulum við æfa allt saman, taka
blindrammann niður, flytja hann
í hinn rammann, hengja kópíuna
þína á vegginn. Þá er allt um
garð gengið. Búðu þig undir það.
Hugsaðu aðeins um talninguna.
Þú ert þreyttur, en það breytist
um leið og þú beinir huganum
að talningunni einni. Aðeins
tuttugu og sjö. Nú byrjum við.
Þegar ég kinka kolli, þá byrjum
við.“ Hann kinkaði kolli.
Laugardagur er góður dagur
í West End í London, vegna þess
að London er borg hinna fót-
gangandi og á laugardögum eru
göturnar auðar. í Bandaríkjun-
um er föstudagurinn beztur,
vegna þess að það er útborgun-
ardagur.
En í Madrid er sunnudagurinn
hinn mikli dagur. Þá fer fólkið
í kirkju og fer í sparifötin. Eft-
ir kirkju notar það fötin áfram
í það að rölta eða marséra eða
spranga sig, eftir persónuleika
hvers og eins.
Sunnudaginn fyrir þriðjudag-
inn sem gnæfði eins og fjalls-
tindur í huga Evu, sat hún við
hliðina á Boume í körfustól við
morgunverðarborð hjá Paseo de
la Castellana og drakk kaffi í
morgunsólinni. Hin sparibúna
Madrid — ríkir sem snauðir —
hafði upphafið sína paseo. Orð-
ið sunnudagur á spænsku er ’
eins og glaðlegur klukknahljóm- j
ur: Domingo!
Hún dreypti á kaffinu. slak-
aði á og horfði á vegfarendur
— þangað til óttinn lagðist allt
í einu að henni aftur.
Hún hugsaði ekki lengur um
Munoz, aðeins um Boume og
sjálfa sig. Tveim nóttum áður
hafði hann barið hana, vegna
þess að hún gat ekki þagað.
Þennan sunnudagsmorgun á
las ramblas, byrjaði hún enn á
ný. Hún sagði: „Hvað er það
sem skapar glæpamenn. held-
urðu?“
„Oft á tíðum auðmýking í
mildum tilfellum. Stundum ótti
— sem þeir sjálfir kalla fyrir-
litni-ngu — í alvarlegustu til-
fellunum“.
„Fyrirlitining á hverju?"
„Á því að hafa verið fædd-
ur í heiminn án þess að vera
spurður fyrst.“
„Hefur þú þá tilfinningu?“
„Ég hef haft hana.“
„Hefurðu hana núna? Ert þú
lika hræddur?“
| „Nei.“
I „Af hverju ekki? Þú stelur til
þess að lifa. En sumir segja að
maður öðlist mest á því að
gefa.“
„Maður verður að segja sögu
sína með lífi sínu. og það verð-
ur að vera skipulag á sögunni.
Þannig vil ég lifa. Ég hef lagt
næstum átta prósent af lífi mínu
í þessar fjandans myndir. Það
er mjög þýðingarmikil ástæða.
Ef ég dreg mig í hlé, þá afneita
ég sjálfum mér.“
„Bull og þvaður," sagði hún.
„Stundum langar mig til að
nudda þessu yfirlætisfulla fési
þínu uppúr drullupolli, skyn-
helga, skozk-kalvinistíska merki-
kertið þitt“.
„Kallarðu þetta skammir?“
Ha-nn starði á hendumar sem
hvíldu í fangi hans. Það leið
löng stund áður en hann svar-
aði í lágum hljóðum: „Eva, þú
ert hrædd að ástæðulausu. Ég
hef ekki á allri ævinni fengið
verkefni sem er eins upplagt
og þetta, Ég get ekki kastað frá
mér þrjú, fjögur hundruð þús-
und dollurum, bara vegna þess
að þú hefur aUt í einu fengið
einhvem ferlegan skelk. Ef þú
gætir bent mér á hvar hættan
er fólgin, myndi ég hlusta á þig
og reyna að fá þig ofanaf
hræðslunni. En verkið er hættu-
laust og sérlega ábatasamt.
Hættu nú í hamingju bænum að
horfa á mig eins og þessar fag-
legu íhuganir mínar kæmu ást
minni á þér eitthvað við. Þú
veizt fullvel hvernig þeim mál-
um er háttað. Mér hefur aldrei
þótt vænt um neina aðra, ég
get ekki el-skað neina aðra og
ég mun aldrei elska neina aðra.“
Hún laut fram og kyssti hann
á kinnina.
tbúar eyjarinnar fengu nú skipanir um að safnast saman
í kringum sjónvarpsskermana sem settir höfðu verið
upp hér og þar um eyna til þess að auðvelda yfir-
völdunum að fylgjast með gerðum fólksins. Stúlkumar
tvær reyndu að fela sig' en Homer kom fljótt auga á
þær og gaf einum verðinum þegar í stað skipun um
að taka þær fastar. Þórður og Ross voru nú komnir
svo nálægt, að þeir bæði sáu og heyrðu hvað fram fór.
Þeir urðu að fara varlega svo að þeir yrðu ekki teknir
fastir líka.
-------- Þriðjudagur 23. október 1962
Yfirbragð fólks
í útlöndum
Bútar féllu úr grein þessari
í blaðinu sl. föstudag, svo allt
samhengi fór forgörðum. Olli
þessu steypugalli. Hér birtist
greinin á ný.
I.
Það er einkenni margra ís-
lendinga sem eru á flakki um
heiminn hve þeir eru eld-
fljótir að fella dóma um þær
þjóðir sem þeir sækja heim.
Þeir hafa kannske ráfað tvo—
þrjá daga um götur einhverr-
•ar stórborgar án þess að kunna
tungu þjóðarinnar eða hafa
nokkuð kynnt sér fortíð henn-
ar, og eru eftir þessa reynslu
fuilvissir um að viðkomandi
þjóð sé löt, hugprúð, heimsk
eða óhamingjusöm. Síðan miðla
þeir í-slenzkum blaðalesendum
óspart af þessari vizku.
Þó eru víst engin lönd sem
verða í eins ríkum mæli fyrir
barðinu á þessari ósigrandi
ástríðu landans og Sovétríkin
og önnur sósíalistísk lönd. Ef
við lítum yfir Rússlandsskrif
blaðanna sjáum við að einhver
helzta rúsínan í greinunum er
að jafnaði yfirbragð fólksins,
svipur þess. Og skiptir alveg
í tvö hom. Velviljuðum mönn-
um með róttækt hugarfar hef-
ur gajnra fundizt að sovét-
borgarar væru afskaplega
bjartsýnir og hamingjusamir á
svipinn þar sem þeir ganga
um göturnar. En það er nú
eitthvað annað sem við lesum
í íhaldsblöðum. Gott dæmi um
þeirra „gestsauga" má finna
í greinum sem Ásmundur Ein-
arsson hefur verið að skrifa
í Vísi um heimsókn sína til
tveggja hafnarborga. í Vents-
pils var ástandið þannig ,.að
fólkið var dapurlegt á svip-
inn eins og maður sem hefur
þjáðst af óstöðvandi sársauka“.
Ekki var Leningrad auðugri að
lífshamingju: „ég gat ekki séð
að fólkið væri miklu ánægð-
ara í stórborginni en í Vents-
pils“ Og þegar þessi íslenzki
blaðamaður labbaði sig eftir
aðalgötu borgarinnar fékk hann
þá „hugmynd, að Jólkið væri
ruddalegt og frekt“. Þessi síð-
asta setning skipar Ásmundi í
sérflokk meðal höfunda greina
um Sovétríkin; svona skrifa
siðaðir menn ekki um erlenda
þjóð sem þeir þar að auki
þekkja ekki nokkurn skapað-
an hlut.
II.
En hvað sem persónuleika
Ásmundar líður, þá virðast
dómar sem þessir byggjast á
þeirri undarlegu forsendu, að
fólk á götum úti þurfi að ganga
með uppljómaðan svip og helzt
að brosa rösklega til að efna-
hagslegt og pólitískt ástand
í viðkomandi landi megi telj-
ast nokkurnveginn viðunandi.
Þetta eru mikil býsn. Ég man
eftir lesendabréfi í Time. Bréfs-
höfundur hafði lesið grein
eftir amerískan blaðamann
sem hafði staðið á neðan-
jarðarjárnbrautarstöð í Moskvu
langa hríð og ekki séð eitt ein-
asta brosandi andlit. Þetta b-ar
náttúrlega vott um kúgunina í
landinu. Höfundur bréfsins
virðist hafa verið forvitinn
maður. Hann brá sér eftir lest-
ur greinarinnar niður í sarhs-
konar stöð í New York og viti
menn: hann fann heldur ekki
nein bros til að sanna út-
lend-um gesti ágæti amerísks
kapítalisma. Lord, it’s sad all
over, andvarpaði aumingja
maðurinn, — drottinn minn,
það er allstaðar jafn dapur-
legt.
III.
Já, ég held það ætti að vera
hverjum manni Ijóst að m-ann-
eskjumar upp til hópa ráfa
um göturnar með svo sem eng-
um svip: menn em á leið til
vinnu, menn þurfa að kaupa
í matinn, menn eru að bíða
eftir bíó. Það koma auðvitað
þeir tyllidagar að fólk er yf-
irleitt uppljómað á svipinn:
þegar fagnað er nýjum geim-
fara eða tekið á móti Nóbels-
skáldi. En slíkir dagar eru
ekki oft í viku, því miður.
Og þessir stórkostlegu dómar
Um óhamingjusöm og ham-
ingjusöm andlit sanna ekki
annað en það, að menn sjá það
sem þeir vilja sjá. Leitið og
þér munuð 'finna.
Og hvernig væri það annars
að hætta þessu bölvaða slúðri,
hvemig væri ef íslenzkir
heimsflakkarar reyndu að
leggj a svolítið meira á koll-
inn á sér, reyndu að setja sig
af alvöru inn í fortíð og nú-
tíð þjóðanna í stað þess að
labba sig einu sinni um nokkr-
ar götur í borg og flytja svo
íslendingum þann boðskap að
fólk á þessum stað sé rudda-
legt eða engilbjart?
Hér er ekki um það að ræða
að verja Sovétríkin eða önn-
ur lönd sem verða fyrir þess-
ari léttúð fslendinga. Hér er
fyrst og fremst um heilbrigða
skynsemi að ræða. Því fslend-
ingar þurfa áreiðanlega á ölki
því að halda sem þeir hafa
varðveitt af þeim ágæta eigin-
ieik-a.________________Á.B.
Veðurfar á Vest-
fjörðum
Flateyri 13/10. — Veðrátta mátti
heita góð hér vestra í sumar. Þó
var sumarið sólarlítið og því
nokkuð erfitt til heyþurrkunar
fyrir þá bændur, sem ekki höfðu
súgþurrkun eða rúmgóðar vot-
heysgeymslur. Grasspretta var i
meðallagi. Upp úr höfuðdegin-
um gerði góða þurrkdaga og
munu þá flestir bændur hafa
lokið heyskap, sem mun hafa
orðið í meðallagi eða vel það
bæði að magni og gseðum, þrátt
fyrir það að óvíða var um
nokkra háarsprettu að ræða.
Fiskimál
Framhald af 9. síðu.
líiklega meira.
Það er fyrst og fremst hrá-
efnisskorturinn sem hefur ver-
ið norskum síldariðnaði til
manneldis, fjötur umfótsíðustu
árin, en ekki vöntun á mörk-
uðum.
VALVER—15693—VAfcVER—15692—VAL.VER—15692—VALVEB-
«
W
>
»3
<
>
X
oi
BS
Ed
>
■J
<5
>
VALVER
Laugavgi 48.
Við aðstoðum
yður við að
gleðja börnin.
Availt úrval
af leikföngum.
VALVER
Sími 15692
Sendum heim
um land aUt.
>
<
«
S8
I
<
>
<
og í póstkröfu gj
en
CT>
co
V ALVER—15692—V ALVER—15692—V ALVER—15692—V A L V ER15691