Þjóðviljinn - 10.11.1962, Qupperneq 2

SIÐA
ÞJOÐVILJINN
Laugardagur 10. nóvember 1962
Hannibal Vaidímarsson, forseti A S í,
skrifar um síldveiðideiluna
Ný tækni á að bæta
hlut vinnandi stétta
Síldveiðideilan svokallaða er
orðin mikið þjóðfélagsvanda.
mál Og þvi miður hyllir ekki
énn undir neina lausn á henni.
Útgerðarmenri hafa i ailt
haust haldið fast við þær kröf-
úr sinar, að kjör sjómanna á
síldveiðum verði að laekka
nokkuð niður fyrir gerðar-
dómsskammtinn S.l. súmár.
Og nú hefur farið fram alls-
herjaratkvæðagreiðsla meðal
sjómanna um miðlunartillögu
sáttasémjara. Sú tillaga fór
fram á fast að því eins mikla
kjáraskerðingu, og sjómenn
urðu fyrir á sumarsíldveiðun-
um með gerðardómnum. — Með
úrslitum þessarar atkvæða-
greiðslu liggur ljóst fyrir. hvort
sjómenn eru fusir tii að fall-
ast á kjaraskerðingarkröfur út-
gerðarmanna. Fjögur hundruð
þrjátíu og átta sjómenn sögðu
hreint nei við miðlunartillög-
urini, en einir 44 vildu sætta
sig við hana.
Og hvaða vori er til þéss,
áð sjómenn fallist á rö'sk-
lega 20% lækknn skiþta-
kjará frá þvi sém samið var
um við þá voríð 1959. —
En á sáriia tíhiá hafá allar
aðrar þjóðfélagsstéttir svo
sem kunnugt er, fengið veru-
Spilakvöid í
Hafnarfirði
Fyrsta spilakvöld Alþýðubanda-
lagsins í Hafnarfirði á þessum
Vetri hefst kl. 8.3Ó í kvöld í
Góðtemplarahúsinu þar suður
frá. Góð verðlaun. Kaffiveiting-
ar á boðstólum. —
legar kaupgjaldshækkanir
vegná óhemjulegrar dýrtíð-
ar
Enn fráleitara var það strax
1 haust þegar LÍÚ bar fram
kröfur sinar um hina miklu
kjaraskerðingu sjómanna á
sildveiðum að slíkar kröfur
gætu náð fram að ganga við
frjálst samningaborð, þegar
þess er gætt. að samningarnir
frá 1959 vOru i fullu gildi
á mörgum þýðingármiklum
útgerðarstöðum.
Enginn gat væmst þess, að
samningamenn sjómanna
færu niður fyrir gildandi
kjör frá 1959.
Þetta hlutri forráðámétíri
LÍÚ að gera sér ljóst þegar
frá byrjún
Þáð hafði nu eínu sinni svo
klaufalega tíl tekizt fyrir lög-
fræðingum Landssritnbands ís-
lenzkra útúegsmanna: að þeim
hafðj ekki enzt lögvizka til
áð segja síidarkjárasamnihg-
unum uþp á lÖglegn hátt á
þriðjungi síldveiðiflotans á
su'marsildveiðunum Og þeSsir
sámnirigar rim síldvéiðikjör eru
í fuílri gildi frám til 1. júní
næsta sumar
Þegár þetta ,blásti við, áttu
forráðamenn LÍÚ að gera sér
Ijóst — Við komum ekki lækk-
ilttárkröfum okkar frám fyrr
en o.kkur hefur tekizt að segja
öllum síldarkjarasamningum
upp Og verðum Við áð vottá.
að okkur takist að gera það
fyrir vorið.
Við verðum því að una ór
breyttum kjörum á vetrarsild-
veiðunum og hverfa frá lækk-
unarkröfunum að sinni. Samn-
ingar undir svona kringumstæð-
um eru vonlausir, aðeins til að
/WWWWWWMW/VWAA\\/VVV\WY\\W\\\A\\WVW\\WA\WY\/VVVaVV\W\\\/VlVV/WWVWV\/W
Þjóð-
söngurinn
Það er að sögh mérkásta
nýmælið í vetrardagskrá út-
varpsins áð hætt er Við að
Ieika þjóðsönginn í dagskrár-
lok á hverjii kvöldí, Segjá
smekkvísir menn að það sé
misnofkun á þióðsöngnum að
láta klifa á honum í sífellu.
auk þess sem það kan^ að
vera viðkvæmnismál fyrir
suma að þurfa á þessutn síð-
ustu og verstu timum að hlýða
á heitan lofsong sem nefnir
guð og ættiörðina í sömu ahd-
ránni
Eri þáð eru fféiíi Útvártts-
stöðvar til á íslandi en rikis-
útvarþið. Suður á KefVavíkur-
flúgveíli er starfræk! her-
manttaútvarp. og ráðamenn
þar .eru ekkert feimttir við ís-
lenzka bióðsönginn: hvorki
smekkvísi rté önnur við-
kvæmni eru þeim fiötur um
fót. Þeir ’eika islenzka bióð-
söttsinn ekki sialdnar en
þrisvar á sóísrhrina klukkan
sex á -nnrananna klúkkán óex
síðdérTic oa á miðnætti æv-
ittléáa áaamt beím þáttda-
risk'á Kánttski er þet.tá Kað
sfem kn-no ttrá’- éf til viil á
VöfoÖriálir l\/ro<-fttlpáár .foV’b-
Utt-iccr*n°- -Áninc a fflr pð tlfp
; eripndu dátaiVQrrtti áem
haiak'nnbur á þjóðsöria stór-
veldisins.
Hver
er ósannincíamaður ?
Morgúnbláðið segir i gær
-ó Bandaríkítt gattgi hart eft-
ir því að fjarlægðar verði frá
Kúbu þotur sem borið geta
eldflaugar með kjarnorku-
hleðslum, þar sem Sovétríkih
hafi boðið að fjarlægja ölí
þau vopn frá Kúbu „sem
Bandaríkin teldu árásarvopn"
— og ekkert séu augljósari
érásarvopn en slíkar flugvéi-
ar. Ekki er langt um liðið
Síðan ráðamérin hetnáms-
flokkáriná Stóðu uppi á Al-
þingi íslendinga og lýstu há-
tíðíega yf’ir bví að flugfélar
af þessu tagi væru einvörð-
ungu vamárvopn. það Væru
fáfróðir menn eða illa inn-
rættir sem héldu fram hinu
gagnstæða: skrif Þjóðviljans
bess efnis taldi Bjámi Bene-
diktsson eitt það ljótasta sem
c47t tiefði f íslenzku blaði
Vilja hernámsblöðin nú
ekki skýra frá því hvort Gúð-
mundur !. Guðmúridssori og
Bjartti Benédiktsson fóru með
vísvitandi ósantíiridi í yfirlýs-
ingum sínum. Eða er þáð ef
til vill Kennedy forseti sem
beitlr bvílíkum málflutningi í
vfirgangi sírium gegn smá-
ríkinu í Karíbahafi?
— Austri.
eyða tima og teíla hattstsíld-
veiðunum i hættu og stofna ný-
fengnum mörkuðum j voða
En þannig hugsuðu forustu-
menn LÍÚ ekki. Þeir hafa eytt
öllu haustinu í árangurslausa
samninga og vaidið þjóðar-
búinu marara rnilljónatuga
tjóni með ágengnistiltektum
sínum.
Þeir hafa vafalaust treyst a.
að bakhjari þeirra. ríkisstjórn-
in, myndi nú eins og í sumar.
lækka kjör sjómanna með iög-
gjöf og nýjum gerðardómi.
Ef til viil verður þeim enn
að trú sinni, þó að jafnan hafi
þótt áhættusamt nokkuð að
höggva oft i sama knérunn
Aðeins tvennt getur leitt til
skjótrar lausnar i síldveiðidéil-
unni-
1. — Að LÍÚ gefi hreinlega
upþ lækkunarkröfur sínar að
sinni, eins og gera bar strax.
o.g hefji veiðarnar skv kjorun-
um frá 1959.
2. — Eða. að ríkisstjórnin
verji verulegum hluta útflutn-
ingsgjáidsiris th iausnar deil-
unni og auðveldi LlÚ þannig
uppgjöf sina. — Munu þeir þó
engrar ölmusu þurfi yfirleitt
eftir síðustu síldarvertíð
Mönnum er enn í fersku
minni, að útgerðarmenn sögð-
ust verða að fá 3 dauða hluti
í viðbót. vegna hinna riýju og
dýru taskja kraftblakkar og
sjálfvirkra síldárléitartækja.
Raunar var þá sannað. að
við tilkomu þessarar nýju
-tækni, spöruðust aðrir útgjalda-
iiðir. svó að ná'.ega stóðúst á
endum. nýju útgjaldaliðirnir. og
hinir. sem spöruðust. Auk þess
varð það svo gróði útgerðar-
innar. að nýju tækjunum fylgdu
auknir aflamöguleikar og
lengdur úthaldstím'
En Iítum bara á kostnaðar-
verð nýju tækjanna. Hvílir það
nú éins og tnará á útgrerðinni
ennbá? — Nei, allir þeir út-
gerðarmenn, sem sæmilega vóru
hepþnir með afiabrögð st. sum.
ar fengu nýju tækin fuilborg-
uð og nieira en það með fjár-
fúlgum bcim, sem Emil Jónsson
kieip af hverjum hásetahlut og
lagði í lófa útgerðarmanna.
Hvað ætla þeir bá að gera
með bann gróðahiut, sem bcim
nti kynni áð takást að ná af
hásetahlutunum? Ætlá þeir má-
ske að horga nýju tækin í ann.
að sinn?
Nei. þessí kröfugerð um stór-
lækkaðan hásetahlut miðað við
umsárriin kjör 1959 er ósvinna,
þegar alíar aðrar launastéttir
hafa fengið verulegar kaup-
hækkanir ti] að mæta ört vax-
andj dýrtið.
í annan stað er það óheyrt
fyrirbæri. að fullkomnari tækni
eigj að skerða kiör hins vinn-
andi manns
Ný tækni á því aðeins rétt
á áér að hún geti i senri bætt
hag atvinnurekandans — og
það eerir hún vissuiega i þessú
tiiíéili — oe einnig Úætt kiör
vérkamánnsiris
Hin aukna verðmætasköpun
af völdum nýrrar tækni á auð-
vitað að skiptast í tvo hluti.
Hún á að skiptast á miili vinnu-
afi« Og fi4rn,a*rtt„ * "♦vSttttu-
lifinu
Hitt er fiarstæðo ’ð allur
ávinnirigurinn af nýrri tæknl
nisi að renna til fiármagnsins
Os enri fáránlegri fiarstæða er
bað. að ný tækni eigi auk þess
áð skerða hlútdeild hins vinn-
andi manns í beim verðmætum
cem virinan skapar.
En ó þeim fiarstæðúgrunrii
hvila krofúr útgerðarmarinn '
síidvetðideilúntti.
Hannibal Valdimarsson
Um skartgripi
og Jóhannes
Margir góðir menn hafá
talað um það, að það er fyrst
óg fremst tilviljun há'ð hvaða
gripi íslendingar hafa fyrir
augum
Það þarf ekki að koma inri
i mörg hús á landinu til að
sánnfærast um það hvé
smekkur fó’.ks er óöruggur
Og þótt húsráðandi sé kann-
ske sæmilega stáddúr sjálf-
ur. þá skál harin samt ekki
látinn i friði :honum eru gefn.
ar g.jafir Þáð eru rriéiri 'ó-
sköpin - ■
Við éigum góða listatttenn
Það getur vel verið að í dag
eigum vi'ð fleiri góðá' ttt&’.ar'í'"
en ljóðskáld.
Hirisvégar er það frekar
Ég vil ekki lata njá líða
að þákka fyrir stækkuh Þjóð-
viijans. Ég varð ekki fyrir
vóhbrigðum með stækkuniná
heldur líkár nýi ÞjóðViljinn
ágætlega.
Þjóðviljinn hefur alltaf ver-
ið málsvari alþýðunnar í sóktt
hennar og vörn fyrir betra
lífi. Þjóðviijinn hefur fyrst
og fremst verið blað fyrir
hugsandi fólk. Hann hefurlót-
ið brýnustu hagsmunamálin
hverju sinni sitja í fyrirrúmi,
en vegna rúmleysis oft ekki
getað sinnt öðrum málum sem
skyldi. Ég fagna því að nú
hefur Þjóðviljinn verið stækk-
aður óg getúr því nú sinnt
fleiri verkefnum en óður. Það
þarf að gera Þjóðviljánn þánn-
ig að fólki líði ékki vel nema
það hafi náð í hánn. ÞSð verð-
úr að viðurkenna þá stáðreynd
Sósíalistar í
Rangárbingi
Á morgun, sunnudag, kl. 2 síð-
degis hefst aðalfundur Sósíal-
istsfélags Rangárþings að Hvoli.
Auk venjulegra aðalfundarstarfa
fer þar fram kosriing fulltrúa
á flokksþing. Ásmundur Sigurðs-
son flytur erindi og sýttd verð-
ur kvikmynd.
★ Frönsku blöðin hlakka yfir
að Sophia Loren og Carlo Ponti
maður hennar ætli að sækja
um franskan ríkisborgararétt
til að fá að lifa sarrian 1 friði.
Mirinstu múriaði að Póriti væri
varpað í fóngelsi á ítalíu fyrir
að lifa í tvíkvæhi. Italskir dótti-
stólar viðurkenna ekki skilttað
sem hann fékk í Mexíkó frá
fvrri konu sinni.
sorgleg staðréyrid að alltof
íáir listamenn vinna fyrir list-
iðnað Vetkefnin éru óend-
anlega rhörg. Það þarf að
taka til i íslenzkum húsurri
og, r íslenzkum skrínum.
Þó eru til slíkir merin.
Éinri þeirra er Jóhannes Jó-
hánnessön.
ÍJng stúlka segir allt í
eínu: Ég sá afskaplega falleg-
an hring hjá hönum Jóhannesi
um dagirin. Ég ætla að slá
mér víxíl tii að kaupa þenn-
an hring. , . >-r'-
Þetta er alveg dagsatt.
Hitt ér svo dálítið uridar-
legt hvernig hún fór að því
að fín’na jóhanries. ’ðann er
að vísll með verkstæði á
Skólavörðustignum, en þú get-
á eitt
að hokkuð stór hluti fólks
les lítið annað en dagblöðin,
og þess vegna er brýnna en
riokkru sinni áð fólk finni i
blaði sínu eitthvað við sitt
hæfi, að þar sé að finna eitt-
hvað lim áhugaefni sem
flestra.
Að sjálfsögðu á Þjóðviljinn
að skýra gang mála, innan-
lands og utan, hér eftir sem
hingað til. En hann þarf líka
að taka upp léttara hjal. Sér-
staklega þarf hann að gera
meira fyrir æskuna, því henn-
ar er framtíðin. Iþróttasíðan
hefur veríð og er mjög
skemmtileg fyrir vissan hluta
æskufólks, en það þarf líka
að sirina áhugamálUm þess
hluta æskunttar sem ekki hef-
ur áhuga á íþróttum. Æsku-
fólkið, ekki síður en þeir full-
orðnu, hefur hin ólíkustu á-
hugamáí, allskonar „hobbý”:
Ijósmyndun, steinasöfnuri,
garðrækt — svo eitthvað sé
nefnt. Þessu óg öðru slíku
þarf Þjóðvlljinn einníg áð
sinna. Svo vantar lifandi
þætti fyrir kvénfólkið. Þá eru
og riáUðsynÍegir áfram þættir
sem viðtöl og frá vinnustöð-
um. Taka þarf upp meiri frétt-
it og fræðslu uitt vfsindi og
tækni.
I stuttu máli sagt er ég
mjög ánægð með stækkun
Þjóðviljans og fagna þeim
möguleíkum sem bjóðast við
stækkun hans, og hef hér að
framan drepíð á nokkrar ósk-
ír í því sambandi.
Þjóðviljinn hefur aila tíð
fyrst og fremst verið mál-
svari vinnandi stéttánna. 4
bví sviði verður enn sem fyrr
hans megin verkefni. Ef
vérkamenn og aðrir launbcgar
eiga að geta lifað mannsæm-
ur farið fram hjá því 4 leið
í vinnu á hverjum degi átt
þess að taka eftir því. Verk-
stæðið finnur engirin nema
honum hafi verið sagt að það
sé í húsinu númer sjö.
Það er víst afskaplega mik-
ið af léttúð og tilgerð i skart-
gripasmíði. Menn eins og Jó-
hannes eru lausir við þess-
háttar vandræði. í gripurn
hans er léttleiki, sveiflá
alvarleg vinna; þessi ágæti,
sterki formvilji sem þan’tt
góða gegna hversdagsmann
vantar. af því hann nemur
svo sjaidan staðar til að ein-
beita sér.
Skartgripir eru engu þýð-
íngarminni en dráttarvélar og
málverk.
andi lífi, þurfa þessar stéttlr
að standa saman. Það er hið
stóra verkefni Þjóðviljans að
sameiná þessar stéttir til nýrr-
ar sóknar fyrir bctri afkomu.
betra lífi.
Þjóðviijinn hcfur ævinlega
staðið með alþýðunni í hags-
munabaráttunni og sagt þjóð-
inni sannleikann þegar ÖII
önnur blöð hafa vcrið sam-
taka um að reyna að blekkja
hana f hinum afdrifaríkustu
máium. Þjóðin getur því ekki
án Þjóðviljans verið.
En til þess að Þjóðviljinn
geti rækt hið margþætta hlut-
verk sitt þarf útbrciðsla hans
að stóraukast. Það er einmiít
verkefni þitt og mitt, okkar
sem viljum réttlátt þjóðfélag
f frjálsu, sjálfstæðu landi, að
stórauka útbreiðslu Þjóðvllj-
ans. Þótt hver kaupandi út-
vegaði aðeins einn nýjan
kaupanda væri þar um tvö-
földun útbreiðslunnar aíl ræða.
En við getum rRr* mikíú
meira, og því skora ég á
alla vini Þjóðvil.ians áð hefja
sókn og margfalda íHhréiðslú
hans á næstunni.
Þorgerður Sigurgeirsdóttir.
í