Þjóðviljinn - 31.01.1963, Blaðsíða 10

10 SÍÐA --------------------—---------------- ÞJÓÐVILJINN
GWEN BRISTOW:
r
I
HAMINGJU
LEIT
ból væii við Klettalækinn.
þrettán kítómetrum handan við
H3 afell. Þau kæmust ekki að
Háafellí fyrr en á morgun. En
hún Þyrfti engu að kvíða. Þeir
höfðu birgt sig upp af vatni.
Hann varð þögull. Gamet velti
fyrir sér hvað amaði eiginlega
að honum. Þessi skyndilega þörf
hans fyrir að segja henni að
hafa ekki áhyggjur — hún hafði
alls ekki hugsað sér að kvíða
einu né neinu. En það var eitt-
hvað sem angraði Oliver, og það
var ekki hugsanlegur vatns-
skortur.
Tveir af varðmönnunum þeystu
útúr röðinni og hrópðu að þeir
hefðu séð vísunda. Gamet stöðv-
aði hestinn í snatri. Vísundam-
ir þokuðust hægt í áttina að
sjóndeildarhringnum til hægri
við hana. Oliver þreif riffilinn
sinn í snatri.
— Nýtt kjöt í kvöld! hrópaði
hann og þeysti af stað.
Vagnarnir námu ekki staðar.
Reiðmennimir næðu þeim hæg-
lega þegar þeir kæmu til baka.
Garnet hélt sig í námunda
við vagnana og horfði á eftir
karlmönnunum sem riðu burt.
Eftir anöartak voru þeir næst-
um horfnir í rykmekki. Hún
heyrði þá hrópa og hleypa af
ffikotum upp í loftið.
Eftir tuttugu mínútur komu
reiðmennimir aftur rjóðir og
skömmustulegir. Vísundamir
voru ekki annað en runnar.
Dliver hengdi frá sér riffilinn og
•agði: — Bölvaður auli gat ég
rerið.
— Oliver þó, andmælti hún.
n- Hvemig áttir þú að sjá það?
— Þú ert byrjandi. Ég hefði
itt að vita betur.
Ég hélt þetta væru vísundar.
— Ég skil ekki hvernig þú,
hefðir átt að vita það. Þú varst
ekki sá eini sem lét blekkjast.
En Oliver skammaðist sín.
Hann var niðurdreginn. Hitt
fóikið hló að mistökunum.
Enginn gat ásakað þá og eng-
inn gerði það heldur. Enginn gat
sagt með vissu hvað hann sá ,í
þessari kynlegu birtu. Garnet
hugsaði með sér, að einhvem
tíma hefði Oliver hlegið að
þessu líka. En ; dag var hann
f þungu skapi. Hún vildi óska
itð hann vildi segja henni hvers
regna. en hann gerði það ekki.
Sólin þokaðist í vestur og
Windaði þau enn meira en fyrr.
Reynolds kom ríðandi aft.ur með
lestinni með boð um að nema
skyldi staðar. Þau höfðu farið
átta eða níu kílómetra, síðan þau
tóku sér miðdegishvíld. Ennþá
rar Háafell framundan og virtist
ekki lengr.a burtu en nokkrar
húslengdir í borg.
Karlmennimir útbjuggu vam-
ergarð. Hér var ekkert vatn fyr-
lr dýrin en uxakúskarnir ráku
þau út fyrir garðinn svo að þau
gætu verið á þeit fram i myrkur.
Um sólarlag var enn hrópað
„Vísundar“ og í þetta skipti
voru þeir raunverulegir. Það var
ekki stór hjörð. Þau vom komin
svo langt vestur að stóm hjarð-
imar vom að baki. En mennim-
ir voru góðir veiðimenn og þeir
komu til baka með klyfjuð múl-
dýr af kjöti. Uxakúskamir unnu
að því að skera kjötið í langar
ræmur sem hengdar vom upp á
reipi sem fest vom milli vagn-
aniia. Það sem ekki var étið
strax, var þumkað í sólinni og
notað seinna. Luke eldaði súpu
úr rifjabitunum. Hann brosti
breitt iil Gametar. þegar hún
gekk framhjá báiinu.
— Fínt kjöt í kvöld. frú Hale,
sagði hann. — Feitar kvígur.
Gamet horfði íhugandi á hann.
Þegar hún og Oliver voru að
borða kvöldmatinn, spurði hún:
— Oliver. af hverju skjóta
veiðimennimir alitaf kvígumar?
— Af því að kjötið af þeim
er bezt. Og húðimar af törfuri-
um eru svo grófar, að leðrið
úr beím er ekki gott. Hvað ertu
nú p>" brjóta heilann um?
— Ég hugsaði bara með mér,
aA þegar ungu kvigumar em
alltaf drennar. hver á þá að
framleiða kálfana?
— Við skiljum mikið af kúm
eftir Indíánarnir eru ekki eins
matvandir og hvítu mennirnir
og hvítu mennirnir ekki nægi-
lega margir til að hafa áhrif
á vísundaættstofninn.
— Mér finnst það nú heimsku-
legt samt. sagði Gamet. — Við
emm búin að drepa kýr hundr-
uðum saman í sumar. Og tarfur
getur haft heilt kvígubúr. en
kvíga getur ekki eignazt fleiri
kálfa með tylft af uxum en með
einum
— Drottinn minn dýri, sagði
Oliver. — Hefurðu ekki um ann-
að að hugsa en ástalíf vísund-
anna!
— Oliver. hvað gengur eigin-
lega að þér í dag?
— Ekki neitt. Af hverju
spyrðu að því?
— Þú hefur verið svo fátal-
aðar í dag. og ef bú seffir eitt-
hvað. þá er eins og þú sért fok-
reiður. Er eitthvað athugavert
við lestina?
— Síður en svo. Allt í bezta
lagi. Ég ætlaði ekki að vera geð-
vondur. Harm þrýsti hönd henn-
ar — En ég er þreyttur, viria
mín. og þetta þunna. þurra loft
hefur áhrif á skapið í Qkkur
öllum.
Garnet svaraði ekki. Hún
þvoði matarílátin og tók þau
með sér upp í vagninn. Það var
farið að skyggja Hún renndi
niðu- segldúknum bjó um svefn-
stæðin þeirra og fór í náttkjól-
inn. Uti heyrðust hljóð. Uxarn-
ir vildu fá að drekka Þeir öskr-
uðu og bauluðu. Múldýrin vom
líka þyrst, og þau spörkuðu
reiðilega í vagnkjálkana. Oliver
rak höfuðið inn í vagninn og
bað um þvottavatnsfatið.
Nokkrum mínútum seinna kom
hann inn. Hann háttaði en lagð-
ist ekkj útaf. Hann vafði um
sig ullarábreiðu, þvi að loftið
kólnaði fljótt þegar sólin var
sezt. Hann greip um hnén og
sat þannig hugsi langa stund.
Gamet reis upp við dogg..
— Oliver, ég skal ekkí angra
þig. en ef eitthvað er að, viltu
þá ekki vera svo vænn að segja
mér það.
Það var koldimmt inni í vagn-
inum og hún gat ekki séð fram-
an í haxm. Oliver þreifaði fyrir
sér þangað til hann náði í hönd
hennar. — Ég ætti vist að gera
það, sagði hann. — Ég vil ekki
að þú haldir að ég sé reiður
þér.
—■ Það er þá eitthvað leiðin-
legt, sagði Gamet.
— Já, það er það, sagði Oli-
ver. Hann kyssti hönd hennar.
Strítt skeggið rispaði þömnd
hennar. — Gamet, þú veizt að
ég elska þig takmarkalaust er
ekki svo?
Gamet htó við. — Auðvitað
veit ég að þú elskar mig, Oliver.
Það varð löng þögn. Oliver dró
hana þétt að sér og kysst.j hana
á gagnaugað. Hún beið. Loks
sagði Oliver: — Ég verð að segja
þér frá Charles.
Gamet stundi a'f feginleik.
Hún settist upp í rúminu — Það
er þá þess vegna. Mér datt það
í hug.
— Ég hef verið að hugsa um
hann, sagði Oliver. — Hann hef-
ur verið ; huga mínum í ailan
dag.
— Hvað er- með Charles?
spurði hún. — Er hann slæmur
maður, Oliver?
— Hann er einhver bezti mað-
ur i heimi, sagði Oliver með á-
herzlu
Hún gat ekkert sagt við því.
Enn beið hún. Oliver dró djúpt
andann og hélt áfram:
— Garnet Charles hefur ver-
ið mér faðir og móðir alla tíð.
Ég man alls ekki eftir pabba.
Mamma dó þegar ég var sjö
ára Charles var þá næstum
fulltíða, hann var sautján ára
og þroskaður eftir aldri.
— Já. Oliver, haltu áfram.
— Hann er ekki eins og þú
og ég. sagði Oliver. — Við eig-
um auðvelt með að kynnast
fólki og við getum blandað geði
við hvern sem vera sbal. Það
getur Charles ekki. Ég held ég
sé eina mannveran í heiminum
sem Charles þykir vænt um
Hann þagnaði. Hávaðinn í
skepnunum virtist langt í burtu,
hún heyrði hann næstum ekki
Iengur. — Ég skil þig ekkj al-
mennilega, Oliver, sagði hún.
— Áttu við að Charles geti ekki
afborið tilhugsunina um að þér
þyki vænt um neinn annan en
hann? Hann vill kannski alls
ekki að þú giftir þig?
— Hann vill að ég gifti mig,
sagði Oliver. Hún fann að hann
ók sér vandræðalega til við
hliðina á henni. — En Gamet
— Charles er góður maður en
hann hefur einn galla. Flestum
finnst það kannski enginn galli.
Það er sami galli og Cæsar hafði
og fieiri fallnjr englar —
Charles er metnaðargjarn.
19
Það varð löng þögn. Loksins
sagði Gamet:
— Þú varst búinn að segja
mér það áður. Það hlýtur þá að
tákna eitthvað sérstakt. En ég
ski! ekki hvers vegna. Ég hef
alltaf haldið að metnaðargirni
væri kostiur.
— Auðvitað er hún það. Ég
á bara dálítið erfitt með að
skilja hana, ég er ekki metnað-
argjam sjálfur.
— Segðu mér frá Charles, sagði
hún.
Oliver svaraði með hægð:
— Charles hefði átt að verða
kóngur. En hann var ekki annað
en kaupmannssqnur frá Boston.
Þegar pabbi var dáinn, áttum
við heima hjá frænda okkar.
Hann átti ekki börn sjálfur og
hann vildi að við tækjum við
útgerðarfyrirtæki hans. Charles
vann þar líka um tima, en hann
á ekki auðvelt með að taka við
fyrirskipunum frá neinum. Hann
vildi freista gæfunnar ; verzl-
uninni vestra.
— Já, þú sagðir mér það,
sagði Gamet. — Þú hlakkaðir
til ævintýranna og frjálsræðis-
ins en Charles var fyrst og
fremst að hugsa um peningana.
— E-kki endilega peninga. Auð-
vitað líka peninga. Oliver strauk
hárið frá enninu. — Þegar
Charles sá Califomíu, vissi hann
að þetta var hans óskaland.
Strax og hann gat. spurðist hann
fyrir um rancho.
— Hvemi-g getur útlendingur
eignazt rancho?
— Það er mjög auðvelt. Hann
þarf ekki að hafa átt heima í
iandinu nema tvö ár, þá verður
hann borgarj og lætur skíra sig
til kaþólskrar trúar. Hann und-
irritar fáein skjöl og sækir um
leyfi til að kaupa land. Landið
er ótakmarkað og þeir eru guðs-
fegnir að úthlut-a því. Og svo
kaupir h-ann sér fáeinar kýr,
kemur sér vel fyrir og bíður
þess að þelm fjölgi, og svo
selur hann húðim-ar.
Hægur -andvari bærði segldúk-
inn. Oliver reis á fætur til að
festa hann betur. og hélt á-
fram:
— Ranchóið fengum við sem
sameign, en ég hef lítig skjpt
mér af rekstri þess. Ég er
meira fyrir verzlunina. En Charl-
es ver öllum stundum í það.
Landið er fjömtíu þúsund ekr-
ur og nautgripirnir tíu þúsund
og ég hef ekki hu-gmynd um
hve innfæddu hirðamir em
margir. Hann heldur sig eins og
fursti. Stóru innfæddu rancho-
eigendurnir hneigj.a sig þegar
þeir hitta hann og leita ráða
hjá honum um sölu á húðum
sem sendar em með kamaskip-
unum suður fyrir 1-and. Charles
er mikill maður í Califomíu.
— En hvað er afhugavert við
það? spurði Garnet. — Fjörutiu
þúsund ekrar, lifn-aðarhættir
fursta — það læfiur Ijómandi vel
í eyrum.
Oiiver dró andann þungt.
— Við eigum fjöratíu þúsund
ekrur. Charles vill eignast átta-
tíu. Við eigum tíu þúsund skepn-
ur, Charles vill eignast tuttugu
þúsund. Þegar því mflTki er
náð, vill Charles eignast helm-
ingi meira.
— En hvað er það sem h-ann
vill, Oliver?
Oiiver svaraði stuttaralega:
— Völd.
Garnet hrukkaði ennið og
reyndi að skilja þetta. Oliver
leit við. það var eins og hann
vildi sjá andlit hennar í myrkr-
inu.
— Ég er að reyna að segja þér
þetta á einf-ald-an hátt. sagði
hann. — Þú skilur, að Californía
er eins og Evrópa á miðöldum.
Fáein-ar fjölskyldur eig-a allt
landið. Hitt fól-kið vinnur á bú-
görðunum hjá því eða býr í
dreifðum þorpum meðfram
ströndinni.
Hann þokaði sér órólega til.
Hún g-at n-aumlega greint þrek-
legar axlir hans.
— Ég notaði orðið „vinna“,
sagði hann. — Það er dálítið
villandi, hinir innfæddu vita
alls ekki hvað vinna er. Það er
svo auðvelt að lifa. Landið er svo
SKOTTA
Framhald af 7. síðu.
álag hvílir á heimilisföðurnum,
þegar hann einn vinnur fyrir
framfærslu fjölskyldunnar. Síð-
ustu tveir dálkar töflunnar
sýna svo lengd vinnudags hans
eftir því hvort vinnudagafjöld-
inn á ári er talinn 360 eða 300
dagar.
Áður hefi ' ég bent á það
hvemig ríkið skattleggur ný-
byggingar í mynd innflutnings-
tolla og söluskatts. Á það bæt-
ist svo álagning verzlana á inn-
flutningstollana. Samkvæmt
reikningum vísitöluhússins mun
láta nærri að þessar kvaðir
nemi nú eigi minna en 12!,/n
byggingarkostnaðarins, eða sem
svarar kr. 60.000,00 af hálfrar
milljónar húsverði. Auk þess
leggja sum bæjarfélög nú svo-
nefnd tóðargjöld á nýbygging-
amar. Getur sá skattur numið
alit að 30 þús. kr. á einbýlis-
hús. ÖIl slík gjöld orsaka leng-
ingu byggingartímans og auka
þar með byggingarkostnaðinn
verulega. Um 20% byggingar-
kostnaðarins getur í sumum
tilfellum stafað af áhrifum op-
inberra aðila á húsverð.
Með vöxtum og afborgunum
á fyrsta 5 ára bilinu getur sú
upphæð vaxið í allt að 150 þús.
kr. samtals og er þá miðað við
lánakjör Byggingarsjóðs ríkis-
ins með A- og B-lánin að jöfnu.
Fer þá að nálgast hámark þess
sem lánað er úr þeim sjóði. Sé
dæmið framlengt með því að
umreikna þessar kvaðir í vinnu-
stundir með 1 vst.=30 kr. kem-
ur í Ijós að vinna þarf allt að
100 vinnustundum á ári, fyrstu
5 árin, eða rúmar 3 vinnu-
stundir á virkum dögum þarf
til að inna af höndum þær
kvaðir einar.
Þess skal getið, að í þessum
efnum hefur Akureyrarbær séc-
stöðu. Þar eru hvorki tekin
lóðagjöld af nýbyggingum né
tengigjöld fyrir vatn, rafmagn
eða frárennsli.
Islenzka þjóðin er svo ung
að helmingur hennar mun inn-
an við 25 ára aldur. Um eða
yfir 2000 ungmenni (1000 hjóna-
bönd) stofna árlega til heimilis.
Á næstu árum vex sú tala ört.
Þetta fólk er nú vanbúnara
fjárþrengingum en fyrri kyr>-
slóðir þar sem það hefur fyrir
giftingu notið meira frjálsræðis
um meðferð peninga en áður.
Ófyrirsjáanlegar eru óheilla-
afleiðingar hinnar taumlausu
vinnuþrælkunar. Þrenginga-
tímabilið fellur oftast saman
við fyrstu hjúskaparárin, þau
árin sem viðkvæmust eru fyrir
samlif hjónanna. Á þessum ár-
um fæðast fyrstu börnin. Fjö'.di
fólks kemur frá þessari þrek-
raun með bilaða heilsu og
brostnar vonir.
Fátækt þjóðarinnar i heild
verður ekki við borið að svp
er nú að þessum málum búið.
Hér vantar tillitssemi við ein-
staklinginn, hugarfar, sem við-l
— Fimmtudagur 31. janúar 1963
urkennir skyldur samfélagshis
við hvem mann og eru það
þó skyldur þjóðarínnar við
sjálfa sig og framtíð sína. Nið-
urfelling innflutningstolla er
ekki styrkur til þeirra sem eru
að byggja, heldur viðleitni til
að skapa framtíð þjóðariimar
hollari og betri lífskjör. Svo er
einnig um eflingu lánastofnana
til íbúðalána.
Framanritað er einkum mið-
að við ástæður þeirra er búa
í kaupstöðum. Húsnæði og
stofnkostnaður bús i sveit er
óaðskiljanlegt. Svo erfítt er nú
að hefja búskap í sveit að ó-
kleift má telja efnalausu fólki.
Er það önnur saga og eigi ó-
fróðlegri en sú sem hér er
sögð.
Ætfileiðingar
Framhald af 6. síðu
þykkja ættleiðingu bams sínsj
hversu afdrifarík og alvarleg
sú ákvörðun er.
c) Setja þarf á stofn einhvers
konar nefnd eða stofnun, sem
foreldrum væri skylt að snúa
sér til, áður en beiðni um ætt-
leiðingu fer fram, ef þeir vildu
gefa bam sitt.
d) Tryggja þarf, að félags-
legar ástæður eða fátækt verði
ekki til þess að knýja konu
til að gefa bam sitt.
e) Glögg ákvæði þarf að setja
um það, hvort erlendum ríkis-
borgurum sé heimilt að ætt-
leiða íslenzk böm og flytja
þau úr landi.
f) Endurskoða þarf öll ætt-
leiðingarlögin og setja jafn-
framt ný lög um fósturrétt, er
tryggi fósturforeldrum rétt til
þess að þurfa ekki að láta af
hendi fósturbam að geðþótta
foreldra bamsins eða annarra
ættingja.
Fram kom einnig í umræð-
unum, að það ætti að vera sið-
ferðileg skylda kjörforeldra að
segja kjörbami sínu innan viss
tíma, hverjir eru kynforeldrar
þess, svo að bamið þurfi ekki
að frétta það á annan og ó-
þægilegan hátt. Þá þóttu það
kynleg ákvæði í lögum um ætt-
leiðingu, að foreldrar gætu
skilað bami, sem þeir hafa
ættleitt, ef fram kæmu ein-
hverjir vankantar á kjörbam-
inu. Engu síður þótti það furðu-
legt ákvæði, að kjörforeldri má
giftast kjörbami, en þá fellur
ættleiðing niður.
Þessi tillaga var samþykkt
einróma:
„Fundur Kvenréttindafélags
Islands, haldinn 15. jan. 1963,
telur ættleiðingar varhuga-
verðar af siðferðilegum, ætt-
fræðiiegum og félagslegum á-
stæðum. Fundurinn hvetur því
löggjafann og almcnning til að
vinna gegn ættleiðingu og
stöðva þá óheillaþróun, sem hér
hefur orðið í því efni undanfar-
ið“.
Elli! Geturðu ekki sett eitthvað yfir vélina? Hún er svo alls-
ber svona!
Húsnœðisfiármál
t