Þjóðviljinn - 01.02.1963, Blaðsíða 5

Föstudagur J. fébrúar 1965
ÞJOÐVILJINN
SlÐA g
Afnám
af
brýnustu nauðsynjum

Björn Jónsson
141 stigi miðað við 100 í marz
1959, en kaup verkamanna hef-
ur hækkað um aðeins 10% mið-
að við des. 1958 og janúar 1959
og þótt allar ,,sárabæturnar“
svonefndu séu reiknaðar að
fullu og ekkert tillit tekið til
stórfelldrar hækkunar húsa-
leigukostnaðar, þá fer því samt
mjög fjarri að lág’.aunamenn
, standi jafnréttir. Hlutfallið
Björn Jónsson fylgdi í gær úr hlaði frumvarpi
um afnám söluskatts af brýnustu nauðsynjavör-
um almennings; að 3% söluskatturinn verði af-
numinn af landbúnaðarvörum, fiskmeti, mjólkur-
vörum o. fl. Fara hér á eftir nokkrir kaflar úr
framsöguræðu Björns.
Allt frá því að núgildandi
lög um söluskatt voru sett í
marz 1960 og þar á meðal á-
kvæðin til bráðabirgða um
„viðbótarsöluskatt" af inn-
flutningi, hafa menn verið að
vona að sú geysilega skatt-
heimta. sem þá var lögfest
mundi ekki eiga sér langan
aldur. Að fljótlega liði að því
að álag þessara sérstöku verð-
hækkunarskatta yrði létt að
einhverju leyti. Stjórnarflokk-
arnir og ríkisstjórnin ýttu strax
þegar lögin voru sett undir
þessar vonir, að ekki sé meira
sagt,
Viðbótarsöluskatturinn af
innflutningi, sem í mörgum til-
fellum nemur 6'—8% af sölu-
verði erlends varnings var að-
eins ákveðinn til bráðabirgða.
Sérstakar ástæður voru taldar
fyrir hendi á árýnu 1960; aðal-
lega þær að hinir nýju skatt-
ar væru aðeins innheimtir 2/3
hluta ársins og yrðu af þejrri
ástæðu að verða hærri en ella.
Árið 1960 var samt ekki lið-
ið þegar ríkisstjórnin beitti sér
fyrjr framlengingu skattsins á
árinu 1961, enda þótt meginfor-
sendurnar fyrir skattinum
væru þá úr sögunni.
Skr»J 'Tieimtan enn
aukin
Á liðlega hálfnuðu ári 1961
lét rikisstjórnin fella gengið
öðru sinni og hækkaði þannig
verð’.aa allra innfluttra vara
stóriega Öll aðflutningsgjöld,
þar á meðal bráðabirgðasölu-
skatturinn hækkuðu sjálfkrafa
í sama hlutf. og gjaldeyririnn.
Á öðru viðreisnarárinu hækk-
aði þv’ þessi skattur mjög mik-
ið af tveim ástæðum. í fyrsta
lagj vegna innheimtu allt árið
í stað 9 inánaða árið áður og
í öðru lagi vegna gengisfelling-
arinnar síðari hluta ársins.
Ný ^amlengin
„bráðabirgðaskattsins“
Síðasti kapitulinn i þessari
sögu um skattinn sem lagður
var á ,.af sérstökum ástæðum“
og „til bráðabirgða“ i ársbyrj-
un 1960 hefur svo verið að ger-
ast hér á Alþingi að undan-
förnu. Tjlraunir okkar stjórn-
arandstæðinga til þess að fá
hann felldan niður hafa vnynzt
árangurslausar eins og áður,
Skatturinn. sem upphófst
sem meinleysisleg ráðstöfun til
þess að ná röskum 100 millj.
kr. í ríkissjóðinn árið 1960 hef-
ur dafnað svo i höndum rikis-
stiórnarinnar að nú er ætlað
að hann færi henni um 260
millj kr. á næsta ári Og við
hlið hessa ljtla bróður hafa
svo hinir sölusftattarnir, al-
menni söluskatturinn og gamli
söluskatturinn af innflutningi,
vaxið og dafnað hlutfallslega.
Orsök verðhækkananna
Það er staðreynd. sem allir
horfast í augu við að söluskatt-
amir eru nú orðnir stærsti
tek.iustofn ríkissjóðs og ejnn af
stóru báttunum í þeim verð-
lagsbækkunum. sem dunið hafa
yfir landsmenn síðustu árin oy
enn er fjarri að s.i ái fyrir enda
á, ef engar gangráðsi afanir eru
gerðar af ríkisstjórn eða Al-
þingi. Vísitala vöru og þ.jón-
ustu. miðað við neyzluþörf
meðalfjölsfeyldu stendur nú í
ÞINCSJÁ Þ|ÓDVIL|ANS
milli verðlags o;g launa er nú
óhagstæðara vinnustéttum
landsins. en það hefur nokkru
sinni áður verið síðustu 17 til
18 árin. Svo hatramlega hefur
dýrtíðarstefnan leikjð launa-
stéttirnar og hændur landsins,
þrátt fyrir alveg ejnstaka ár-
gæzku til lands og sjávar, og
stóraukna framleiðslu í k.iölfar
hennar og batnandi verzlunar-
kjör út á við.
Sporna verður tregfn
vpt’ÁhppkUntiiiimini
Það er þetta ástand. sem hef-
ur nú síðustu 2 árin neytt
launastéttirnnr hverja af ann-
arri ti' þess að heyja hveria
launadeiluna af annarri við
atvinnurekendur og við ríkis-
valdjð.
Samningum verkalýðssamtak.
ann á árinu 1961 var svarað
með gengisfelljngu og launa-
hækkununum á s.l. ári var
svarað með verðhækkunum.
Þegar kiarasamnjngar voru
gerðjr í maí s.l. var vísiíala
framfærslukostnaðar 116 stig.
en bá var samið um nálæst
9% hækkun og bó í sumum til-
víkum lægri.
Eftjr uppiýsingum Hagtíð-
inda verður framfærsluvisit.al-
an nú i byrjun næsta mánaðar
127 stig og hefur þá hækkað
um 9.5% frá því í maí sl. eða
heldur meira en nam kaup-
hækkun til hinna laegst laun-
uðu þá.
Það sannast því, sem raun-
ar er hverjum mannj auðsætt,
að þótt launahækkanir séu
smávægilegar. jafnvel aðeins
lítilfiörlegar leiðréttingar eins
og nú — er útaf fyrir sig eng-
ín trygging fyrir varanleik
þeirra sem raunhæfra kjara-
bóta
Það sem koma þarf til er
viðspyrna gegn verðhækkun-
um — og að atvinnurekendum
sé raunverulega gert að greiða
sjálfum þær launahækkanir.
sem þeir semja um.“
- ★ —
Á morgun verður sagt frá
síðari hluta ræðu Björns Jóns-
sonar og umræðum um málið.

Þingfundir í gær
★ Fundir voru í gær í báðum
deildum Alþingis. 1 efri dcild
voru tvö mál á dagskrá: Virkj-
un Sogsins staðfesting bráða-
birgðalaga vegna lántöku ti!
framkvæmda og var því mali
vísað til nefndar og annarrar
umræðu. Þá var einnig tekið
fyrir frumvarp til Iaga um
lækkun söluskatts og var það
fyrsta umræða. Nánar er sagt
frá umræðum um það mál hér
á síðunni.
if 1 neðri deild voru tckin fyr-
ir fjögur mál, frumvörp um
landsdóm. ráðherraábyrgð, veit-
ingasölu, gististaðliald o.fl. og
áætlunarráð ríkisins. Umræð-
um lauk um þau mál að und-
anskildu frumvarpiinu um áæll-
unarráð.
if Bjarni Bcnediktsson fylgdi
úr hlaði stjórnarfrumvörpunurr.
um Iandsdóm og ráðherraá-
byrgð. Hér er um að ræða cnd-
urskoðun laga um þessi efni.
þar sem eldri Iög v’oru orðin
úrelt með öllu og óvirk um
iengri tíma, þar sem landsdóm-
ur hefur ekki vcrið löglega
skipaður vegna fiókinna reglna
um skipan hans. Lög þessi
fjalla um málsókn gegn ráð-
herrum og . ábyrgð í starfi, og
taldi dómsmálaráðherra að
deila mætti um þýðingu sér-
staks Iandsdóms ekki sízt með
tilliti til þcss að Iögin hafa
lengi verið óvirk með öllu. Þó
væri talið rétt, að koma þess-
um málum í það horf, að lands-
dómur mætti teljast framkvæm-
anlegur. Prófessor Óiafur Jó-
hannesson annaðist cndurskoð-
un laganna. Þcssum málum var
báðum vísað til ncfndar og
annarrar umræðu.
-Á Benedikt Gröndal hafði
framsögu fyrir samgöngumála-
nefnd um frumvarp til laga
um veitingasölu, gististaðahaÞ1
og fleira. Er hún hér um að
ræða endurskoðun Iaga um
þessi efni, og fjallaði milli-
þinganefnd um málið. Tilgang-
ur frumvarpsins er að korna
Áfen«isvarna-
nefnd kvenna
betra skipulagi á þessi mál en
verið hefur, koma á flokkun
veitingastaða eftir stærð og j
verkefni þeirra, auka aðhald I
um hreinlæti o.fl. og koma á j
eftirliti mcð matstofum á
vinnustöðum. — Málinu var
vísað til 3ju umræðu.
it I umræðunum um áætlun-
arráð rikisins (frumvarp Einar
Olgeirssonar) ræddi Þórarinn
Þórarinsson um þau umskipti,
sem orðið hcfðu á Alþýðu-
flokknum frá stofnun hans og
þar til nú. Hafði flokkurinn
horfið frá sín um gömlu stefnu-
málum og skyldi nú stjórnar-
stefnu, scm væri með
öllu búin að afncma
í reynd 8 stunda vinnudag í
Iandinu. — Þá ræddi Þórarinn
mjög um samstarf „kommún-
ista og Sjálfslæðisflokksins"
fyrr og síðar og þá leyniþræði,
sem hann sá alls staðar Iiggja
milli þeirra. Minntist hann m.a.
í því sambandj á nýsköpunar-
stjórnina, samvinnuslitin i
vinstri stjórninni, kjördæma-
breytinguna 1958, kosningu
Einars Olgeirssonar í Norður-
Iandaráð og cftirlaun Brynjólfs
Bjarnasonar, fyrrum mennta-
málaráðherra.
ir Einar Olgeirsson svaraði
Þórarni og rifjaði upp fyrir
honum ýmsar staðreyndir um
þessi mál, og verður nánar sagt
frá ræðu Einars hér á síð-
unni á morgun.
Aðaifundur Áfengisvarnanefnd-
ar kvenna í Reykjavík og Hafn-
arfirði var haldinn 24. janúar
1963. Aðalstarf nefndarinnar á
síöasta ári var eins og undan-
farin ár að hjálpa drykkjusjúku
fólki og aðstandendum þess auk
fleíri menningar- og mannúðar-
mála. Fundurinn samþykkti á-
lyktun þar sem lýst er ánægju
með starfsemina í Lido. og skor-
að á rétta aðila að leggja henni
lið, t.d. með því að fella niður
skemmtanaskatt. Ennfremur sam-
þykkti fundurinn ályktun um
æskulýðsstarfsemi. Stjóm nefnd-
arinnar var öll endurkjörin en
formaður hennar er Guðlaug
Narfadóttir.
Tveir styrkir til
'iáskólanáms í
%iss næsta vetur
Svissnesk stjórnarvöld bjóða
fram tvo styrki handa Islending-
um til háskólanáms í Sviss há-
skólaárið 1963-1964. Ætlazt er til
þess, að umsækjendur hafi
stundað nám í háskóla um að
minnsta kosti tveggja ára skeið.
Styrkfjárhæðin er 450-500 sviss-
neskir frankar á mánuði fyrir
stúdenta en allt að 700 frankar
fyrir þá, sem lokið hafa kandi-
datsprófi. Þar sem kennsla í
svissneskum háskólum fer ann-
að hvort fram á þýzku eða
frönsku, er nauðsynlegt, að um-
sækjendur hafi nægilega þekk-
ingu á öðru hvoru þessara
tungumála.
Umsóknum um styrk þennan
skal komið til menntamála-
ráðuneytisins, Stjómarráðshúsinu
við Lækjartorg, eigi síðar en
10. marz n.k., og fylgi staðfest
afrit prófskírteina, svo og með-
mæli. Sérstök umsóknareyðublöð
fást i menntamálaráðuneytinu.
(Frá menntamálaráðuneytinu).
ÖTSALA
hættir á morgun.
1ÝVERÐLÆKKUN
Isrnhard Laxda!
Cjörgarði.
Útgefandi:
Ritstjórari
Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
unnn. —
ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn. ffvroiðsla auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Simi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Ofstæk íhaldslykt af LÍÚ
gjálfsagt eru þeir þöngulhausar einhvers staðar
á íslandi að þeim sé ókunnugt um, að stjórn-
arklíkan í Landssambandi íslenzkra útvegs-
manna stöðvaði síldveiðiflotann tvívegis á árinu
sem leið. Ætlun hennar var að þröngva fram
ósvífinni kjaraskerðingarkröfu. Þess var krafizí
að breytt yrði til verulegrar lækkunar samnings-
ákvæðum um kjör síldveiðisjómannanna. Sjó-
menn tóku þessu að sjálfsögðu illa, enda fór svo
að LÍÚ var að renna á rassinn með hinar fárán-
legu kröfur sínar um það bil sem sumarsíldveið-
arnar hófust. En sama afturhaldið ræður sam-
bandi þessu og núverandi ríkisstjórn, og þótti
Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum ekki
nema sjálfsagður greiði að setja gerðardómslög
um síldveiðikjör sjómanna. Með því móti fengu
útgerðarmenn kjaraskerðingarkröfu sinni fram-
gengt að mestu leyíi. Formaður Alþýðuflokksins,
Emil Jónsson, var hafður 'til þessa þokkaverks:
að koma því til leiðar að stolið var verulegum
hluta af sumarhýru síldveiðisjómanna og „gerð-
ardómsaurarnir“, sem numið hafa nokkrum
milljónum til sumra gæðinga ríkisstjórnarinnar,
voru afhentir í gróðahítirnar, sem brúka LÍÚ
eins og brókina sína. En þefta nægði ekki. Lands-
sambandið þurfti'einnig að stöðva haustsíldveið-
arnar vikum saman, á enn fáránlegri kjaraskerð-
ingarkröfu, nú krafðist þessi ofstæka klíka að
sjómannakjörin færu langt niður úr því sem
gerðardómurinn alræmdi skammfaði! Það var
eingöngu þessi kjaraskerðingarkrafa LÍÚ sem
stöðvaði haustsíldveiðarnar. Varnaraðgerðir sjó-
mannasamtakanna voru einungis hin eðlilegustu
viðbrögð sem hugsazt getur þegar slík kra’fa er
borin fram. Með vörn sjómanna tókst að hrindá
meginárás LÍÚ enda þóít ekki tækist að afstýra
því að sjómannakjörin væri í nokkru skert. Þetta
eru staðreyndir sem öll þjóðin þekkir.
jyema nokkrir þöngulhausar, ef til vill. En illá
fer á því að Sverrir Júlíusson, formaður
Landssambands íslenzkra útvegsmanna, sé að
spila sig sem einn þeirra. í ræðukafla sem birtur
hefur verið í blöðum, er þessi maður að fjasa
um „verkföll“ sem stöðvað hafi síldveiðiflotann
á árinu sem leið. Og varnaraðgetðir sjómanna-
samfakanna, að þau skyldu ekki fallast á kjara-
skerðinguna, gerðardóm Emils og allt saman og
þakka fyrir, telur þessi maður einhvers konar
samsæri gegn ríkisstjórninni, og hafa þá sjálfsagt
Jón Sigurðsson og fleiri vaskir foringjar Sjó-
mannasambandsins verið meðal samsærismanna!
Þjóðviljinn þakkar hins vegar viðurkenningu for-
manns LÍÚ, sem vottar að stjórn hans hafi orðið
óþyrmilega vör þess þáttar, sem skrif blaðsins
hafa átt í varnarbaráttu sjómanna á síðastliðnu
ári. Meðal annars vegna upplýsingaskrifa Þjóð-
viljans vantar ekki mikið á, að framferði íhalds-
klíkunnar sem stjórnaði árásunum á sjómanna-
samninganna sé almennt fordæmd um land allt. í
vifum íslendinga er ofstæk íhaldslykt og pen-
ingalykt af stjórnarklíku LÍÚ eftir árið 1962.
Mega samtökin vel gæta sín, ef þau hugsa til að
hald-a áfram á sömu braut. — s.
1
i