Þjóðviljinn - 09.02.1963, Blaðsíða 6

g SfÐA
ÞJÓÐVHJINN
Frásagnir ráiuneytanna um
Spiegel-málið stangast á
Nú fyrir skömmu birtu yfirvöldin í Bonn loks
skýrslu sína um Spiegel-málið, en þrír mánuðir
eru liðnir frá því ofsóknirnar gegn vikublaðinu
hófust. Skýrslan varpar engu ljó'si á það hver sé
ábyrgur fyrir ofsóknunum, hins vegar stangast
mjög á frásagnir þeirra fjögurra ráðuneyta, sem
við málið eru riðin, en það eru landvama-, utan-
ríkis-, innanríkis- og dómsmálaráðuneytið.
Skýrslan er samin á vegum
dómsmálaráðuneytisins sem
gefur enga skýringu á ósam-
ræminu milli frásagna ráðu-
neytanna fjögurra né fullyrð-
ir nokkuð um það hver lýgur.
„Skýrslan sýnir glöggt að þá-
verandi landvarnaráðherra
Franz-Josef Strauss, sat eins og
könguló í netinu miðju“, sagði
málsvari sósíaldemókrataþing-
flokksins.
„Þegar aðgerðirnar gegn
Ógnwt við
nágrannaríksn
MOSKVA 6/2 — Ríkisstjóm Sov-
étríkjanna hefur í dag sent til-
kynningu tíl ýapansstjórnar og
varar hana við, að dvöl banda-
rísks herliðs á japönsku landi og
kjamorkuknúinna bandarískra
kafbáta í japönskum höfnum séu
ógnun víð öryggi nágrannaþjóð-
anna og friðinn í Austur-Asíu.
Sovézki sendiherrann í Tokyo af-
henti utanríkisráðherra Japan
orðsendinguna í dag og var hún
birt í Moskvu í kvöld.
Óheillakráka
á ferðalagi
AUCKLAND 7/2 — Alls létu 17
manns lífið í dag þegar strætis-
vagn fullur af farþegum sem
höfðu verið í Waitangi í tilefni
af komu Elísabetar Bretadrottn-
ingar og hertogans af Edinborg,
ók út af veginum og hvolfdi.
Seinast þegar drottningin kom
til Nýja Sjálands, fyrir níu ár-
um, beið fjöldi manns bana í
jámbrautarslysi í Tangiwai.
Heppnuð tilraun
með Titan II.
KANAVERALHÖFÐA 7/2 —
Þyngsta langdræga flugskeyti
Bandaríkjanna til þessa, Titan II.
var skotið frá Kanaveralhöfða í
gær. Tilraunin tókst vel og hitti
flugskeytið tilætlað svæði í At-
lanzhafinu í 10.400 km fjarlægð
frá Kanaveral. Ætlunin er að
nota flugskeyti af þessarj gerð
sem burðareldflaug þegar geim-
fari með tveim mömiurn innan-
borðs verður skotið út á braut
um jörðu næsta ár.
Koparnólar í
himinpip'
Á sínum tima sendi banda-
ríski flugherinn 250 milljón
koparnálar út í himingeiminn,
þrátt fyrir cindregin mótmæli
vísindamanna. Nú hafa nálar
þessar fundizt og kemur í ljós
að þær liggja ekki í belt'i um-
hverfis jörðu heldur gcysast í
hringum hnöttinn í fimm cða
sex hópum.
Vísindamenn halda því fram
að nálar þcssar geti trufiað
radíósendingar í gcimnum, en
samt scm áður hefur flughcrinn
ákveðið að endurtaka t'iiraun-
ina einhvern tíma á næstunni.
Þar að auki hafa verið sendar
& Joft sex stórar koparnáiar, um
14 tommur að icngd.
tímaritinu hófust hélt Strauss
öllum þráðum í sínum hönd-
um“, bætti hann við.
Samkvæmt sjónarmiði sósíal-
demókrata sýnir skýrslan einn-
ig að þáttur Adena'..s kanzl-
ara í máli þessu er meiri en
hingað til hefur verið látið í
veðri vaka.
„Handtakið ritstjórann
strax“
Ráðuneytin greinir hvað
mest á um handtöku Ahlers,
ritstjóra Der Spiegel. sem þá
var staddur á Spáni.
Landvarnaráðuneytinu segist
svo frá að aðfaranótt 27. októ-
ber þegar látið var til skarar
skríða gegn Der Spiegel hafi
Strauss hringt til Achim Oster,
sendiráðsmanns þess í Madrid
sem annast hermál, og lýst því
yfir „að handtaka Ahlers skyldi
fara fram eins fljótt og mögu-
legt væri“. Spönsk yfirvöld
koma til aðstoöar við handtök-
una, en Ahler var staddur í
Malaga í leyfi.
Sendiráðið í Madrid hefur
skýrt frá því að Strauss hafi
látið svo ummælt að bæði Ad-
enauer kanzlara og Schröder
utanríkisráðherra væri kunnugt
um aðgerðimar gegn Der Spi-
egel.
Þáverandi landvamaráðherra
sagði ennfremur að blaðið hefði
birt hemaarleyndarmál — en
það væri glæpur, sem „er al-
varleg ógnun við öryggi Vestur-
Þýzkalands, þegar hafðar eru
í huga yiðsjámar í alþjóðamál-
um, Kúbu-deilumar“.
Schröder neitar
1 greinargerð utanríkisráðu-
neytisins neitar þó Schröder aí-
gjörlega að hann eða nokkur úr
ráðuneyti hans hafi fallizt á
handtöku Ahlers, enda hafi
ráðuneyti hans alls ekki haft
hugmynd um handtökuskipun-
ina.
Þýzki sendifulltrúinn í Mad-
rid, Richard Breuer, hefur síðar
staðfest að Oster sá um hand-
tökuna samkvæmt fyrirskipun-
um f,í Strauss sem fullyrt
hafði að það væri gertmeðfullu
samþykki Adenauers og Schrö-
ders.
Auk símtals Strauss snéri
ráðuneytisstjóri landvamaráðu-
neytisins sér til dómsmálaráðu-
neytisins og bað um að séð
væri til þess að Ahler væri
handtekinn.
Dómsmálaráðherrann
mátti ekki vita
Dómsmálaráðuneytið segir að
Strauss landvamaráðherra hafi
24. október — þrem dögum fyr-
ir aðgerðimar — frætt ráðu-
neytisstjóra dómsmálaráðuneyt-
isins um það að samkvæmt fyr-
irmælum Adenauers skyldi
Wolfgang Stammberar dóms-
málaráðherra ekki skýrt frá
aðgerðum þeim, sem til stóöu.
Það var einmitt þetta sem
varð Franz-Josef Strauss að
falli í stjómarkreppunni í Bonn
skömmu fyrir jól. Stammbergar
skýrði þá frá því að hann hefði
ekki fengið vitneskju um ákær-
umar á hendur Der Spiegel
fyrr en landvarnaráðuneytið
skýrði æðstu ákæruyfirvöldun-
um vestur-þýzku frá þessu
máli.
Þetta er önnur skýrslan sem
samin hefur verið um málið og
samkvæmt dómsmálráðuneyt-
inu, er hún lítið frábrugðin
þeirri fyrri. Þá skýrslu endur-
sendi Adenauer kanzlari og
krafðist þess að ný yrði sam-
in.
Bandarískur geimfarí
á að fara 18 hringi
Frcgnir herma að Bandaríkja-
mcnn hafi ákvcðið að næsti
geimfari þeirra, Gordon Cooper
skuli fara 18 hringfcrðir um-
hverfis jörðu.
Samkvæmt áætlunum mun
Cooper eiga að fara 18 umferð-
ir í Mercury-geimfari og ef
ferðalag þetta gengur vel er
hugsanlegt að hann fari fjóra
hringi í viðbót. Mun þá geim-
íörin taka um 35 klukkustund-
ir.
Nazistsr og lögregla í V-Bcrlr
Fyrir skömmu hélt Sósíalistíski einingarflokkurinn í Vestur-Bcr-
lín útifund þar í borglnni. í fundarlok réðust hópar nýnazista á
fundarmenn og bcittu járnstöngum og öðrum bareflum. Lögrcglan
horfði á aðfarírnar án þess að hafast að.

Laugardagur 10. febrúar 1963
Þung færð / Aastur - þ ýzkafandi
Alls staðar í Evrópu hefur harðindavetur valdið erfiðleikum. Snjór, ís og þoka hafa torveldað umferð
á láði og í lofti. Á landi hafa einkum snjór og ís orðið að farartálma. Austur-Þýzkaland hefur
ekki orðið betur úti en önnur Evrópulönd. Hafa margir orðið fyrir því óláni að festa bíl sinn í snjó-
skafli og hrakizt út á kaidan kiaka. Sýnir myndin austur-þýzka ferðalanga í slíkri klípu.
Mótmælir sjónvarpsleikriti
um ósigurinn í Stalíngrad
Þessa dagana eru 20 ár liðin
frá því nazistaherinn þýzki var
sigraður við Stalíngrad. Af
þessu tilcfni flutti vcstur-þýzka
sjónvarpið leikrit um atburð'inn.
Þá brá svo við að hershöfðing-
inn Friedrich Foertsch reis upp
á afturfæturna, mótmælti
flutningi leikritsins og stað-
hæfði að í því birtust kommún-
istískar tilhneigingar. Siðan
scndi hann öllum foringjum í
vestur-þýzka hernum fyrirmæli
um að beta sér gegn slíkum
t'ilhneigingum.
Nord-deutscher Rundfunk i
Hamborg svaraði með því að
birta yfirlýsingu þar sem scgir
að fyrirmæli hcrshöfðingjans
sýni að hann hafi velþóknun á
hegðun þávcrandi valdhafa.
Landvarnaráðuncytið í Bonn
hefur mótmælt þessari yfirlýs-
ingu sjónvarpsins.
„Hershöfðingjar
eins og: hestar“
Höfundur Stalíngrads-leikrits-
ips, Claus Hubaiek, hefur skýrt
frá því að hann muni stefna
Foertsch. Annars vitnar hann í
orð Winston Churchill:
„Hershöfðingjar eru eins og
hestar. Menn verða aðeins að
vita hvernig á að sitja þá“.
— Við höfum greinilega ekki
réttu knapana enn, bætir hann
við frá eigin brjósti.
Leikrit sitt byggir Hubalek á
hinni þekktu skáldsögu Stalín-
grad eftir Theodor Plivier
Gagnrýnendur voru flestir sam-
mála um að leikritið væri ekki
frábært á neinn hátt. Hinsveg-
ar komu þeir ekki auga r
ncinar vafasamar tilhneigingar
.Barát.ta til síðast?
Móðdropa“
Dómur hershöfðingjans hljó'
r svo:
— Það er unnt að slá þv
östu að höfundurinn hefur ekk
’aft það markmið að lýsa bar
ttu sjötta hersins og harm
ógulegrum ósigri hans á sann
crðugan hátt í sjónvarpsdag-
kránni. Leikrit hans sýnir upp-
diktaða og rangfærða mynd af
bví sem gerðist við Stalíngrad
Hinar þekktu kenningar komm-
únista-áróðursins eru í fullu
samræmi við meiningarnar í
leikritinu.
— er ekki myrkur í máli:
— Það er ekki í verkahring
yfirhershöfðingja í vestur-þýzka
hemum að sakfella sjónvarps-
leikrit eða kvikmyndir. Hin
sagnfræðilegu vandamál Stalín-
gradorustunnar eru of flókin til
þess að maður sem setið hefur
lengi í fangelsi í Sovétríkjun-
um fyrir stríðsglæpi geti fjallað
um þau af skilningi.
— Þegar á tímum Weimar-
lýðveldisins var baráttan gggn
kvikmyndum eins og Tíðinda-
Iaust á vesturvígstöðvunum
vopn sem nazistar beittu gegn
lýðræðinu. Slíkt megum við
ekki láta endurtaka sig, sagði
Erler.
Stríðsglæpamaðurinn og yfir-
hcrshöfðinginn Foertsch.
— Barátta til síðasta blóð-
dropa, einnig við vonlausar að-
stæður er krafa sem ætíð hefur
ur verið gerð til hermanna og
mun svo enn í framtíðinni. í
leikritinu er slíkt talið glæpur.
Heragi er talinn vera brjálæði,
segir í skjalinu, sem Foertsch
sendi út.
í tengslum við
Bert Brecht
Hershöfðinginn er heldur
ekki ýkja hrifinn af rithöfund-
inum:
— Hinn 35 ára rithöfundur
Claus Hubalek var á sinum'
tíma í nánum tengslum við
Bert Brecht. Þar til fyrir
nokkrum árum vann hann í
Austur-Þýzkalandi. Efnið í leik-
ritið sótti hann í skáldsöguna
Stalingrad eftir Plivier sem var
kommúnisti. Skáldsagan var
skrifuð samkvæmt sjónarmiðum
Sovétríkjanna, segir Foertsch.
Kristilegir demókratar í Bonn
taka ekki afstöðu til deilnanna.
Skýrt hefur verið frá því að
Kai-Uve von Hassel landvama-
•áðherra hafi ekki haft vitn-
skju um fyrirmæli Foertsch
'vrr en hann hafði sent bau
-á sér.
' '«stískar
‘ferðir
En sósíaldemókratinn Frit
Erler — sem að öllum líkind-
um vrði landvamaráðherra í
sanvt'"-oustjórn kristilegra
demókrata og sósíaldemókrata
Fyrir stefnu Strauss
Friedrich Foertsch var hald-
ið föngnum í Sovétríkjunum
sem stríðsglæpamanni frá 1945
tíl 1956. 1. apríl 1961 var hann
skipaður yfirhershöfðingi í v-
þýzka hernum. Þegar fyrr-
verandi stríðsmálaráðherra
Franz-Josef Strauss lét af störf-
um í desember síðastliðnum
strengdi Foertsch þcss heit að
'.erinn skyldi halda áfram á
þeirri braut scm Strauss hafði
markað.
Þessí ummæli hans voru
mjög gagnrýnd af þeim mönn-
um sem telja að það sé ríkis-
stjórnin cn ekki hershöfðingj-
arnir sem eigi að ráða.
Þrír í fangelsi
vegna þagnælskn
Um síðustu helgi voru tveir
brezkir blaðamenn dæmdir í
fangelsisvist fyrir að neita að
segja til um heimildarmenn
sina er þeir voru yfirheyrðir af
hinni svonefndu Radcliffe-
nefnd sem rannsakar Vassel-
njósnamálið.
Berndan Mulholland við Daily
Mail hlaut háls árs fangelsi en
Reginald Foster við Daily
Sketsch hlaut fiögurra mánaða
dóm.
Fyrir hálfum mánuði var
Desmond Clough blaðamaður
við Daily Sketsch dæmdur í
hálfs árs fangelsi fyrir að
neita að segja til heimildar-
manna sinna um þetta sama
mál.