Þjóðviljinn - 09.02.1963, Qupperneq 7

1
•augardagur 9. febrúar 1963
ÞJOÐVILJINN
SÍÐA 7
narbúskapur undirstaoa
smáttar Frakklands

Abezta stað i Þjóðlistasafn-
inu i W-ashington brosir
Mona Lísa sínu óræða brosi
undir skotheldu gleri og banda-
rískir bermenn með brugðna
byssustinigi standa sífellt sinn
til hvorrar handar við mál-
verk Leonardos. Látlaus þröng
safngesta er dag eftir dag
frammi fyrir frægasta mál-
verki heims. Þetta aidagamla
lifitaverk kom svo miklu róti á
hugi manna í höfuðborg
Bandaríkjanna, að afhjúpun
þess í viðurvist forsetahjón-
anna og annars stórmennis
breyttist úr virðulegri athöfn
í ringulreið og hálfgert upp-
þot. þegar á daginn kom að
svo mörgum hafði verið boðið
að fæstir sáu annað en mann-
þröngina umhverfis sig. Ekki
er að spyrja að kænsku de
Gaiulle, segja gárungamir í
Washington. Hann sendir þenn-
an kvenmann til að dáleiða
BandarJkjamenn meðan hann
er að ónýta fyrirætlanir þeirra
um framtíð Evrópu. Það er þá
ekki í fyrsta skipti sem Kanar
láta Parísarkvendi hlunnfara
sig.
Bandarísk Parísardýrkun á
vissulega sinn þátt í því
hve mikið er haft við Monu
Lísu, en aðrar og hversdagslegri
orsakir en seiðmáttur augna
hennar valda því að Banda-
ríkjastjóm hefur ekki enn tek-
izt að finna neina færa leið
til að ná sér niðri á frönskum
valdhöfum fyrir alia þá grikki
sem þeir hafa gert henni síð-
ustu vikur. Þegar taugaspenn-
an var mest útaf því hvort
de Gaulle tækist að útiloka
Bretland frá aðild að Efna-
hagsbandalagi Evrópu í þeim
yfirlýsta tilgangi að skerða
bandarísk áhrif á þróun mála
á meginlandi Evrópu, voru
hafðar i frarrtmi í Washington
hótanir um greypilega hefnd
sem koma myndi fram við
þennan óstýriláta bandamann.
Rætt var um ýmsan óskunda
sem honum mætti gera, atlt
frá viðskiptastríði við EBE til
þess að reka fleyg milli Frakk-
lands og Vestur-Þýzkalands
ímeð því að hóta brottför
bandarísks herliðs frá Vestur-
Evrópu. de Gaulle er búinn að
knýja fram vilja sinn, við-
ræðum Bretiands og EBE hef-
ur verið slitið. en bollalegging
ar um hefndarráðstafanir eri
hljóðnaðar í Washington. Ben'
er á að viðskiptalegar refsiað-
gerðir myndu bitna á hinum
fimm Efnahagsbandalagsríkj-
um engu síður en Frökkum, og
óvíst nema þær yrðu frekar til
að þjappa EBE saman en að
splundra því. Hótanir um
brottfuttning Bandaríkjahers
frá Evrópu eru gagnslausat
vegna þess að enginn tekur
þær alvarlega. Þeir sem með
völdin fara í Vestur-Evrópu
vita fullvel að bandaríska her-
setan stafar af hernaðarhags-
munum Bandarikjanna sjálfra,
og meðan mat Bandaríkja-
stjómar á þeim er óbreytt
verður herinn kyrr.
Fyrirætlanjr Bandarikjastjórn-
ar eru nú sagðar snúast
um það að sniðganga Frakk-
land. Ætlunin er að ýta með
öllu móti undir aukin tengsl
Bandaríkjanna og Bretlands
við ríkin fimm í EBE sem ó-
samþykk eru,§.tefnw de Gaulle.
Verið er að leggja drög að
fundi fimmvelda.nna og Bret-
lands á næstunrii. Mestar líkur
eru á að sá fundur verði að
nafninu til ráðstefna Vestur-
Evrópubandalagsins, sem stofn-
að var 1954 til að koma í kring
endurhervæðingu Vestur
Þýzkalands eftir að fransk
þingið felldi fyrirætlunina u-
stofnun Evrópuhers. Fram t;
þessa hefur Vestur-Evrópu-
bandalagið verið lítið annað en
Sinfóníutónleikar
Sinfóníuhljómsveitin efndi
til áttundu hljómleika sinna
í samkomuhúsi Háskólans
fyrir nokkru. Hljómleikunum
stjórnaði að þessu sinni Shal
om Ronly-Riklis frá Israe1
sem hingað mun hafa komið
til endurgjalds fyrir heim-
sókn Róberts A. Ottóssonar t.il
ísraels á síðastliðnu sumri, er
hann stjórnaði þar tónleikum
við góðan orðstír. eins oí
kunnugt er.
Þau tök, sem Ronley-Rikiis
náði á hljómsveitinni, þrátt
fyrir skamman tíma til æí-
inga. sýndu ótvírætt. að hann
er mikill kunnáttu- og hæfi-
leikamaður á sínu sviði. Sjálf-
stæð túlkun hans kom þegar
fram í upphafsatriðinu. sem
var ,.Finlandia“, þetta snilld-
arverk Síbelíusar og perla
þessara tónleika. Segja má.
að hann hafi þar dregið fram
hið þungbúna í yfirbragði og
geðblæ verksins meira en
tíðkanlegt er, en þetta var þann
veg gert. að hlustandi. hlaut
að fallast á. að slík túlkun
ætti einnig rétt á sér. Miklu
veigaminna er það efnisskrár-
atriðí. sem næst kom, ,,Kizhe
liðsfnrinsi". gamansöm hljóm
sveitarsvíta eftir Prokofiev
með - ■■ • '-'crohlutVerki. sem
Guðmundur Joilsaon flntti vei
og skörulega. — Hljóm-
V
MiíSíg

....
Shalom Uonly-ltiklis.
sveitarsvítan „Frá ísrael“ eft-
ir ísraelska tónskáldið Paul
Ben-Haim var fróðleg áheyrn-
ar, þó að varla sé gerlegt
að mynda sér skoðun um
verkið af einni heyrn. —
Fjórða sinfónía Tsjækovskí
er gamall kunningi hljóm-
sveitarinnar, sem hún leystj
að þessu sinni stórlega vel
af höndum.
í heild tókust þessir tón-
leikar mætavel og voru þæði
hliómsveitinni og hinum fsr- .
aelska stjórnanda til heiðurs ■
B.F. ^

pappJrsstofnun, en nú þykir
handhægt aS gnípa til þess.
Gert er ráð fyrir að EBE
staðni í sinni núverandi mynd,
finvmveldin hafni öUum ti'llög-
um sem Frakkar kunna að bera
fram um að halda áfram fram-
kvæmd Rómarsáttmálans og
Frakkland geri uppástungu
fimmveldanna sömu skil.
Bandaríkin og Bretl'and hyggj-
ast beita áhrifum sínum til að
þetta þrátefli standi þangað til
Frökkum snýst hugur. en eng-
inn gerir ráð fyrir að það veröi
meðan de Gaulle er vúð völd.
'anska stjórnin hefur ekki
1. -inungis gert Breta aftur-
a frá inngöngudyrum EBE,
íun hefur einnig hafnað tíllög-
um Kennedys Bandarík.iafor-
seta um þróun A-bandalagsins.
í sama skipti og de Gaulle lýsti
í fyrsta skipti opinskátt yfir
að Bretland ætti ekkert erindi
í Efnahagsbandalagið eins og
sakir standa. vísaði hann á bug
boði Kennedy um franska
þátttöku í stofnun kjarnorku-
kafbátaflota á vegum A-banda-
lagsins. Af þéssum sökum
hyggst Bandarúikjastjórn nú
taka upp þaö sem hún kallar
„stefnu auða stólsins“ í her-
væðingarframkvæmdum Vest-
urveldanna. Hún ætlar að vinda
bráðan bug að stofnun hins
sameiginlega kjamorkukaf-
bátaflota og hraða sem mest
öðrum aðgerðum sem miða að
því að safna heraflá banda-
lagsríkjanna í Evrópu undir
einn hatt, s'ém auðvitað verður
á höfði bandarísks hershöfð
imgja bandalaigsins. Allt verður
þefta gert án Frakka, segja
þeir sem f.ylgjast með ráða-
gerðum Kennedy og sam-
starfsmanna hans, en Frakk-
landi jafnan boðið að vera með
og gert ráð fyrir þátttöku þess^
síðarmeir.
''rirætlanir þessar bera með
fi- ;r að höfundar þeirra hugsa
. .. svo að stefna Frakklands-
stjórnar um þessar mundir sé
ekkert annað en persónulegar
tiktúrur og sérvizka eins
manns, allt muni fella í Ijúía
löð á ný þegar de Gauule er
úr sögunnii, þá muni evrópski
kjúklingahópurinn með tölu
aftur þyrpast í skjólið undir
vængjum bandarísku mömmu.
Ráðamenn £ Washington virð-
ast eiga erfitt með að gera
sér grein fyrir því að heimur-
inn hefur breytzt síðan 1949.
þegar A-bandalagið var stofn-
að. Þá gat Bandaríkjastjóm
skipað bandamönnum sínum
fyrir verkum eins og henni
sýndist. Nú eru valdahlutföMiin
aJit önnur meðal auðvaldsland-
anna innbyrðis. Bandaríkja-
stjóm einblínir á birgðir sínar
af kjarnorkuvopnum, en þær
koma þessu máli ekki við. Það
sem máli skiptir í átölcunuiri
sem nú eiga sér stað innan
A-bandalagsins er að síðustu
árin hefur gullforði Bandaríkj-
anna rýmað um 15 milljarða
dolllara en á sama tílma hefur
gullforði meginlandsríikja Vest-
ur-Evrópu aukizt um enn
hærri upphæð eða 17 millj-
arða. Gengi dollarans hefur
verið valt síðustu árin. Borg-
arastétt EBE-ríkjanna hefur í
fullu tré við Bandaríkin í við-
skiptum, og sér enga ástæðu
til að lúta forsjá þeirra í
stjórnmálum og hermálum
öllu lengur
Það var ekki de Gaulle einn
heldur franska borgara-
stéttin sem úthýsti Brptjum ú.r
EBE. Daginn eftir að uppúr
samningum slitnaði í Brussel,
sagði Henry Giniger. fréttarit-
ari New York Times í París:
„Nákunnugur maður lýsti
kaupsýslustéttinni svo í gær,
„EBE — það er ég“
að hún „neri saman höndunum“
af fögnuði yfir að samningun-
um við Bretland skyldi vera
sliið. Helztu samtök kaupsýslu-
manna hér höfðu sífellt verið
að stappa í ríkisstjórnina stál-
inu að haMa fast við megin-
reglur EBE og kærðu sig iítið
um að fá nýjan meiriháttar
keppinaut í iðnaði innfyrir
tollmúra samtakarina." Þegaf’
Bandarí'k.iamenn og Bretar
tóku að velta fyrir sér hverr
ig þeir gætu náð sér niðri ;
Frökkum eftir málalok S Bruss-
el, komust þeir að raun um að
atvinnulíf Frakklands er mun
blómlegra en þeirra sjálfra.
Einnig ber franskt atvinnuliif
af innan EBE. í Vestur-Þýzka-
landi bar töluvert á verðbóíligu
á síðasta ári og . útflutnip'gs-
verzlunin á við örðugleika að
etja. í Frakklandi fer hins veg-
ar framleiðsla og útflutningur
vaxandi og gullforðinn gildnar.
rir nokkru birti Efnahags-
J. samvinnustofnunina i
..rís skýrslu, þar sem gerð er
gneiin. fyrir ástæðum þess
hversu einstaklega ör og jafn
hagvöxtur hefur átt sér stað
í Frakklandi frá því heims-
styrjölidinni síðari liauk. Fram-
leiðsluaukningin er ekki áber-
andii miklu meiri en í öðrum
löndum Vestur-Evrópu, en
Frakkland eitt hefur verið
laust við tímabundinn sam-
drátt og afturkippi. Þetta staf-
ar af því. segja sérfræðingar
Efnahagssamvinnus’tofnunar-
innar, að Frakkar hafa gengið
lengra i áætlunarbúskap en
nokkur önnur þjóð í Vestur-
Evrópu. Fyrstiu árin eftir striö-
ið, þegar verkalýðsflokkaxnir
stóðu saman og tóku þátt í
ríkisst.iómum, var fjöldi stór-
fyrirtækja þjóðnýttur og sett
lög um áætlunarstofnun ríkis-
ins. Sú stofnun hefur starfað
síðan. og stjómað fjárfestingu
ríkisins og eimkafyrirtækja.
Um f jórðungur fjárfestingar í
frönsku atvinnulífi er ríkisfé
og annar fjórðungur er fé
þjóðnýttra fyrirtækja, bæja-
og sveitastjórna og ríkislán tu
einkaaðila. Öll þessi fjárfestinjg
fOT fram samkvæmt áætlun og
sömuleiðis fjárfesting einkaað-
ila í þungaiðnaði. Á þennan
hátt hefur tekizt að láta fjár-
festinguna skila ríflegri og
stöðugri arði en í nokkru öðru
landi Vestur-Evrópu.
Vinnudeilur og bændauppþot
í Frakklandi bera með sér
að ekki telja allir Frakkar sig
njóta réttmætrar hlutdeilMar í
vaxandi þjóðarframleiðslu.
Síðan verkalýðsflokkamir slitu
samstarfi hafa lilca stórat-
vinnurekendur og fjármála-
menn jafnt og þétt aukið völd
sín og áhrif í frönsku bjóðlífi,
unz nú er svo komið að fyrr-
veramdi bankastjóri Rotschild-
bankans situr á forsætisráð-
herrastóli. En franska borgara-
stéttin. sem. nú hyggst ná úr-
slitayfirráðum í Vestur-Ev-
rópu, sækir ekki fram undir
merki frjálsrar samkieppnii og
óhefts einstaklingsframtaks.
Hún hefur l'ært að beita áætl-
unarbúskap og rílkisrekstri í
siíma þáigu með svo miklium á-
rangri að hún telur sér fært
að bjóða byrginn stjórnum
þeirra auðvaldsríkja sem fast-
ar halda í fomar dyggðir auð-
valdsskipulagsins.
M.T.Ó.
Eftirlit sé hert með
útbúnaði smúhátanna
Á aðalfundi slysavaraadeild-
arinnar Ingólfs 1 Reykjavík
fyrir hálfum mánuði voru
m.a. gerðar þessar ályktanir:
Aðalfundur Ingólfs 27.1. 1963
beinir þeim eindregnu tilmæl-
um til viðkomandi yfirvalda,
að hert verði allt eftirlit með
smábátum og öryggisútbúnaði
þeiri'a. Til tryggingar fram-
kvæmdum í þeim efnum verði
skipaeftirlitsmönnum á hverj-
um stað gert skylt að skrásetja
allar fleytur i sínu umdæmi.
þar sem þess er getið, hver sé
eigandi bátsins og í hvers um-
sjá hann sé og auk þess ska1
þar vera lýsing á bátnum og
búnaði hans. Þá verði hverjum
bát skylt að hafa skrásetningar-
númer, líkt og bifreiðaeftirlitið
notar. Sé bátnum eitthvað að
vanbúnaði, fjarlægi eftirlits-
maður skrásetningarnúmerið og
verði þá notkun bátsins óheim-
il.
Fundurinn vítir það örygg-
isleysi á togurum og öðrum
skipum, þar sem svo er ástatt.
að óloftþétt og óvatnsþétt op
eða milligangur skuli vera
milli mannafbúða og lestar-
rýmis og finnst fundinum á-
bótavant, ef slíkt er ekki í bága
við núgildandi veglugerðará-
kvæði um skipaeftirlit. Fundur-
inn harmar það eftirlitsleysi os
þann skort á ábyrgðartilfinn-
ingu, sem því miður kemur all-
oft fram hjá ýmsum aðilum og
einstaklingum þegar um örygg-
isbúnað og aðgæzluþörf er að
ræða og leyfir fundurinn sér að
skora á almenning að vera á-
vallt vakandi og jafnan á verði
til að forðast slysin.
Aðalfundur Ingólfs 27.1. 1963
skorar á Skipaeftirlit ríkisins r.ð
beita skipaskoðunarlögunum
með fullri röggsemi og leyfa
hvorki undanþágur né undan-
brögð frá settum reglum og að
strangt verði tekið, bæði á og
með því að brjóta öryggisá-
kvæði laganna.
Með tilliti til fenginnar
reynslu af gúmmíbátum verði
fyrirskipað, að hafa bátana
með festarumgjörð og átaka-
teygju. Þá verði bátamir einnig
útbúnir annaðhvort með neyð-
arsendi eða sjálfvirkum radio-
sendibaujum. Athugaðir verði
möguleikar á því að útbúa
bátana með tvöföldum loftkút-
um. Þá skorar fundurinn á
skipaeftirlitsmenn og skip-
stjórnarmenn að gefa meiri
gaum að þeim framförum, sem
orðið hafa í smíði þeirra oa
útbúnaði síðustu árin.
Fundurinn leggur sérstaka á-
herzlu á að fram verði látin
fara nákvæm rannsókn á orsök-
um þess hvað oft ný- og sterk-
byggðum skipum hefur hvolft
eða farizt í rúmsjó síðustu árin
Þá gerir fundurinn það að til-
lögu sinni til SkiDaskoðunar
ríkisins, að á skoðuð skip verði
sett. við hverja skoðun. sér-
kennilegt og áberandi merki
þess, að skoðun hafi farið fram,
svo það sé sýnilegt áhöfninni
og hverjum sem vill fullvissa
sig um það.
Tiliaga frá björgunarsveit
Ingólfs.
„Aðalfundur svd. Ingólfs
beinir þeim tilmælum til
stjómar S.V.F.l. að hún hlutist
til um að settar verði upp
merkjastengur á eyjamar hér
í sundimum".
Hugmyndin með merkjastöng-
um er að menn sem lenda í
þessum eyjum og þurfa aðstoð-
ar með, geti sett upp veifur á
stengumar og þannig vakið á
sér athygli.
Á fundinum var samþykkt
eftirfarandi tillaga varðandi
umferðarmál:
Aðalfundur Ingólfs 27.1. 1963
telur mikinn vanda bundinn við
hina auknu umferð í bæjum
og á þjóðvegum og heitir á
stjómarvöMin að spara hvorki
fé né aðgerðir til að leysa þessi
mál á sem farsællegastan hátt
Þá þakkar fundurinn Slysa-
varnafélaginu og lögreglunni
hinar ágætu og stöðugu aðvar-
anir í útvarpinu til ökumanna
og annara vegfarenda og 1eh”-
að þær hafi gert mikið gagn.
Fundurinn þakkar Ríkisútvarp-
inu alveg sérstaklega. það rúm
sem það hefur góðfúslega látið
í té fyrir þessar öryggis-til-
kynningar.
i 4