Þjóðviljinn - 27.02.1963, Blaðsíða 2

2 SfÐA
Þ.TOÐVTL.TINN
Miðvikudagur 27. íebrúar 1963
Selma Jónsdóttir, forstöðukona Listasafns ríkisins spjallar við for-
ystumenn Sovézk-íslenzka vináttufélagsins. Frá vinstri — Selma,
Haraldur Kröyer, sendiráðsritari. Gontsjarof, formaður vináttu-
félagsins og Prokhorof, ritari félagsins.
r
Islenzka sýningin
skoðui
Kristinn Guðmundsson sendiherra og málarinn Vereiskí (sem fcrð-
azt hefur um lsland og gert litla bók um för sína) skoða Sumarnótt
Jóns Stefánssonar.
Eftir þessani mynd að dæma hefur verið sæmileg aðsókn að ís-
ienzku sýningunni — og ber þá ekki að gleyma því að hún
átti sér skæðan keppinaut annarsstaðar í húsinu: sýningu á
verkum franska málarans Léger. I nýlegu bréfi frá Moskvu segir
að menn hafi gert góðan róm að sýningunni — en, bætir bréf-
ritani við — „aliir þykjast núorðið fimalega vei upplýstir og
segja: þama eru áhrif frá Cézanne, þama er Matisse, einhver
vildi jafnvel líkja Jóni Stefánssyni við ameríkanann Kent“.
Þannig er það.
Frá umræðufundi Stúdentaféragsins
Björn Tk. deilir á
ar—S.A.M. biður
aðbúnað myndlist-
um nýja skáldsögu
Á laugardaginn hélt Stúdentafélag Reykjavík-
ur umræðufund um íslenzkar bókmenntir og
myndlist samtímans, um stöðu þeirra og stefnu.
Björn Th. Björnsson hafði framsögu um listir, en
Sigurður A. Magnússon um bókmenntir. Fund-
urinn var fjölsóttur.
Bókmenntir
í framsöguræðu sinni talaði
Sigurður A. Magnússon fyrst um
íslenzkar samtímaskáldsögur.
Hann var fremur óánægður með
bær og fann þeim helzt til for-
áttu að höfundar þeirra væru
m.jög einhliða í efnisvali, horfðu
mjög til fortíðarinnar, sömuleið-
is væri efnismeðferðin mjög
keimlík allsstaðar. Menn væru
furðu feimnir við að taka til
meðferðar vandamál núthnans
„vandamál þéttbý'lisins“ — eins
og S.A.M. sagði oft. héldu sig
meir við „sveitalíf“, fortíð okk-
af. Ástæðumar til þessa áleit
Sigurður að finna mætti í því,
meðal annars, að margir rithöf-
undanna væru upprunnir í sveit
og ættu þaðan reynslu, sem þeim
fyndist dýrmæt, einnig mætti
vera að þeim fyndist velferðarlíf
þéttbýlisins flatt og leiðinlegt. í
þrið.ia lagi mætti rekja orsakim-
ar til nokkurskonar listræns
kjarkleysis. Einnig hefðu gagn-
rýnendur haldið mjög að fólki
„epík og rómantík". Sigurður
kom einnig með þá frumlegu
kenningu að fátt hefði gerzt í ís-
lenzkum sagnaskáldskap síðan
Jón Trausta leið. Vefarinn mikli
hefði verið spor í rétta átt, en
síðan hefði Halldór Kiljan Lax-
ness troðið „auðveldari slóðir"
þjóðlegrar sagnahefðar. Ekki
minntist Sigurður á Gunnar
Gunnarsson.
Ályktunarorð Sigurðar voru
þau, að kotbúskapur væri rek-
inn í sagnagerð, menn öpuðu
hver eftir öðrum, óttuðust er-
lenda menningarstrauma. Bað
hann um heimspekilega skáld-
sögu, symbólska, absúrda skáld-
sögu og hvaðeina.
Sigurður áleit smásöguna
miklu betur setta. líklega af því
að ekki væri þar um innlenda
hefð að ræða sem stæði henni
fyrir þrifum. 1 því sambandi
minntist hann á Thor Vilhjálms-
son, Geir Kristjánsson, Kristján
Karlsson og nokkra menn aðra.
Hinsvegar stæði íslenzk Ijóð-
list allvel að vígi og þakkaði
Sigurður það því, að við hefðum
ekki búið við „eina löghelgaða
hefð í ljóðlist", sömuleiðis breidd
ljóðlistar, ennfremur jákvæðum
erlendum áhrifum. Rak hann
upphaf þessara sigra til Jóhanns
Sigurjónssonar og Jóhanns Jóns-
sonar, vildi hinsvegar ekki gera
mikið úr þýðingu Davíðs Stef-
ánssonar og Stefáns frá Hvíta-
dal eða Tómasar — þó yrði það
ekki af Tómasi skafið að hann
hefði gert gott verk með því
að velja sér ný yrkisefni, þe.a.s.
Reykjavík. En hefði að öðru leyti
gengið hinar „auðveldari" leiðir
þjóðlegrar hefðar.
Sigurður nefndi fjóra menn er
hann taldi hafa með beztum
árangri gengið á hólm við sam-
tíð sína, voru það þeir Hannes
Pétursson, Hannes Sigfússon,
Matthías Jóhannessen og Sigfús
Daðason. (Þetta er gagnmerk
upptalning og er full ástæða til
að vekja á henni sérstaka athygli)
Sigurður talaði einnig um erf-
iðleika íslenzkrar leikritunar, og
nefndi það m.a. til að skortur
væri á leikstjórum sem hefðu
tíma og getu til að leiðbeina
leikskáldum.
Að loknu kaffihléi urðu nokkr-
ar umræður og alltímafrekar, en
því miður er ekki ástæða til
að rekja þær.
Myndlist
1 framsöguerindi sínu gerði
Björn Th. Björnsson stuttlega
grein fyrir þróun íslenzkrar
Fiölbreytileg starfsemi
Náttúrtilœkninqafélagsins
Aðalfundur Hins íslenzka nátt-
úrufræðifélags var haldinn 1
Háskólanum laugardaginn 16.
febrúar. Hér fara á eftir nokkur
atriði úr skýrslu formanns fé-
lagsins um starfsemi þess síð-
astliðið ár.
Samkomur voru haldnar reglu-
lega í Háskólanum síðasta mánu-
dag hvers vetrarmánaðar — j
nema desember — alls sex að!
tölu. Á hverri var flutt fræðslu- '
erindi um einhverja grein nátt-
úrufræði og jáfnan sýndar.
skuggamyndir til skýringar. Efiir
erindin voru stundum fjörugar
umræður um efni þeirra. —
Ræðumenn og ræðuefni voru sem
hér segir:
Þorleifur Einarsson: Vitnisburður
frjógreiningar um gróður og
veðurfar á Islandi frá ísaldar-
lokum; Sigurð Þórarinsson: Frá
Dyngjufjöllum og síðasta öskju-
gosi; örnólfur Thorlacíus: Um
frumdýr; Guðmundur Pálmason:
Um hita í borholum á Islandi;
Sturla Friðriksson: Úr gróður-
sögu íslands og uppgræðsla ör-
æfanna; Stefán Aðalsteinsson:
Litaerfðir sauðfjár.
I sumar voru famar tvær
stuttar fræðsluferðir um ná-
grenni Reykjavíkur og ein löng
þriggja daga ferð austur í
Skaftafellssýslu og til baka
vestur Landmannaleið.
I stuttu ferðunum var öllum
heimil þátttaka og urðu 80—90
manns í hvorr1 I annagri þeirra
| á uppstigningardag, voru eink-
I um skoðuð upptök Kapellu-
i hrauns, sem eru sprunga með
■ gígaröð meðfram Undirhlíðum.
j En hin stutta ferðin sunndaginn
1 1. júlí, var einkum til gróðurat-
i hugana og grasatínslu. Leiðbein-
endur voru: Guðmundur Kjart-
ansson um jarðfræði en Eyþór
Einarsson, Ingimar Óskarsson og
Ingóllur Dadíðsson um grasa-
fræði.
Langa ferðin, 17.—19. ágúst
var aðeins fyrir félagsmenn og
gesti þeirra, og voru þátttakend-
u.r 105. Hún var fyrst og fremst
farin til að skoða landslag og
jarðmyndanir,
Einnig var hugað að gróðri og
dýralífi. Leiðbeinendur voru
Guðmundur Kjartansson, Jón
Jónsson, og Þorleifur Einarsson
um jarðfræði, Eyþór Einarsson
um grasafræði og örnólfur Thor-
lacius um dýrafræði.
Rit félagsins Náttúrufræðing-
urinn kom út með sama sniði
og að undanförnu, fjögur hefti,
samtals 12 arkir. Var þetta 32.
árgangur ritsins. Ritstjóri var og
verður áfram dr. Sigurður Pét-
ursson.
Stjórn félagsins breyttist lítið
á aðalfundinum. Hana skipa nú:
Guðmundur Kjartansson (for-
maður), Einar B. Pálsson, Eyþór
Einarsson, Gynnar Árnason og
Jakob Magnússon.
Tala félagsmanna er fyllilega
800.
myndlistar síðustu áratugi, og'
tengsl þessarar þróunar við þjóð-
félagsbreytingar á sama tíma
Hann kvað nútímann hafa ein-
kennzt af verktækni, sem veldur
síaukinni sérhæfingu, svo og
batnandi liífsskilyrðum; hlutverk
listarinnar hafi verið að veita
þessum ávinningum mannlegt
gildi. í myndlist hafi einkum
verið lögð áherzla á þrennt: af-
dráttarlausan hreinleika þeirra
meðala sem hún notar (endur-
speglun tæknihyggju aldarinn-
ar); stranga myndbyggingu, við-
leitni til að skapa fasta heild úr
sundurleitum og stríðandi ein-
ingum; í þriðja lagi hafi mynd-
listin ekki skírskotað ti'l ytri
veruleika á sama hátt og t.d.
landslagsmálverkið áður.
Nú færi fram. hér sem ann-
arsstaðar. átök milli hreins flat-
armálverks og frjálsari, spontan-
ari aðfeða (ljóðræn abstraktlist,
tachismi, átomatismi), í hönd
færi ný rómantík, sem mætti m.
a. skýra með því að möguleikar
tækni bjóða upp á nýja mögu-
leika lífsnautnar. Ennfremur
ræddi hann þau nýju viðhorf
sem skapast vegna þess að nú
hefur byggingarlist tekið for-
ystu fyrir öðrum greinum
heimslistar: byggingarlistin er
að marka höggmyndalist og mál-
verki nýtt svið til þátttöku í
samlistaverki. Hér hefur þessa
ekki gætt í eins rílkum mæli og
annarsstaðar, en ljóst væri að
við þessi skilyrði væri listamað-
urinn enn háðari því en áður
að í þjóðfélaginu væru jákvæð-
ar forsendur fyrir starfi hans til
staðar. Og veita þyrfti al’la at-
hygli þeim nýju möguleikum
sem þessu eru tengdir: að folk
alist upp við myndlist í skólum,
í opinberum byggingum, á
vinnustöðum. Samt áleit Björn
rangt að halda tíma trönumál-
verksins liðinn — vinnustofa
málarans yrði áfram sú tilrauna-
stofa þar sem hin nýju form
fæðast.
Björn ræddi ýtarlega um að-
búnað myndlistar. Hann gagn-
rýndi harðlega lélegan og lítinn
stuðning valdhafa við listamenn
—myndlistin væri olnbogabarn í
þjóðfélaginu þó hún svo væri
dregin fram til skrauts við há-
tíðleg tækifæri. Þá væri líitið
sem ekkert gert til að vekja á-
huga á myndlist. listfræðsla eng-
in í skólum. ekki heldur í æðri
skólum. Listasafn íslands væri
eins og dauðs manns gröf, að-
gerðarlaus og févana stofnun
sem ekki gæfi einu sinni út
bækling til kynningar á þeim
myndum sem þar hanga uppi —
hvað þá að hún gengist fyrir
öflugri listkynningu. Og ekki
hefði Reykjavíkurborg staðið sig
betur en ríkisstjórn — þar væri
ekki einu sinni um misheppnaða
tilraun að ræða.
Björn benti á alvarlegar af-
leiðingar slíks sinnuleysis. Ann-
arsvegar: list getur ekki fæðzt
í lognmollu hún þarfnast and-
svars, áhuga. Hinsvegar: lista-
menn þurfa að dreifa starfs-
kröftum sínum á margvíslega
aukavinnu — en það hlýtur að
hafa neikvæð áhrif á list þeirra.
listaverk krefst heils hugar.
Og því gleymi enginn, að að-
ins af listum sínum getur þjóð
okkar unnið sér hróður í heim-
inum; án lifandi sjálfstæðrar
listar erum við ekki þjóð, held-
ur aðeins mannfólk á landfræði-
lega afmörkuðu svæði.
Nefndi Bjöm nokkur atriði
sem hann taldi bæði bráðnauð-
synleg og framkvæmanleg nú
þegar: listfræðslu í skólum —
og yrði myndlist skyldunáms-
grein í öllum æðri skólum.
Listasafnið yrði gert að virkri
stofnun (eins og listasöfn í ná-
lægum löndum sem þegar hafa
gert sér það ljóst að þau eiga
við mörg önnur aðdráttaröfl að
keppa — og hefur tekizt það).
Reykjavíkurborg þurfi að koma
upp sýningarsölum og veíta fé
til listaverkakaupa og listfram-
kvæmda. Lögfest sé að ákveðinn
hluti af byggingarkostnaði opin-
berra húsa fari til kaupa á lista-
verkum í byggingarnar. Sérstak-
ur ráðhera fari með menningar-
mál.
Sfj III HKSIIiS
ULUíhhh
PlONIISTAI
LAUGAVEGI 18^- SfMI 1 91 13
TIL SÖLU:
Lítil íbúð á Högunum, stór
stofa, eldunarpláss, snyrti-
herbergi og geymsla, 1.
veðréttur laus, lágt verð.
3 herb. nýleg íbúð í vest-
urborginni.
3 herb. íbúð í Hlíðunum, 1.
veðréttur laus. Góð kjör.
3 herb. risíbúð í timburhúsi
í Laugardal, 1. veðréttur
laus, útborgun kr. 150
þús.
4 herb. björt og skemmti-
leg risíbúð í Vogunum.
4 herb. vönduð hæð í Hög-
unum, 1. veðréttur laus.
5 herb. vönduð hæð við
Rauðalæk, helzt í skipt-
um fyrir einbýlishús.
6 herb. ný og glæsileg íbúð
við Kleppsveg 1. veðrétt-
ur laus.
3 herb. hæð og 3 herbergi
í risi í Skjólunum 1. veð-
■ réttur laus. hagstætt lán
getur fylgt.
3 hcrb. vönduð hæð við
Skipasund, ásamt 3 her-
■' bergjum í risi.
Einbýlishús við Háagerði.
Einbýlishús við Barðavog,
trégrind asbestklædd ein-
angrun með vikri, 1. veð-
réttur laus. Góð kjör.
1 SMlÐUM:
3 herb. íbúð á jarðhæð, til-
búin undir tréverk f
haust, stærð 80 ferm.
4 herb. íbúð 115 ferm. til-
búin undir tréverk nú
þegar.
3 herb. jarðhæð, fokheld.
FASTEIGNIR ÖSKAST:
Höfum kaupendur að:
Einbýlishúsi á fögrum stað,
há útborgun.
Raðhúsum, mikil útborgun.
2 og 3 herb. ris og kjall-
araíbúðum.
Utborganir kr. 150—250
þús.
4, 5 og 6 herb. hæðum með
allt sér. Miklar útborg-
anir.
fbúðum í smíðum
2, 3, 4 og 5 herb. íbúðum
fokheldum eða tilbúnum
undir tréverk. Miklar út-
borganir.
KÖPAV0GUR
TIL SÖLU:
3 herb. hæð og 3 herb. ris-
íbúð, nýlegt, Bílskúr og
stór lóð. Skipti á 4 herb.
íbúð möguleg.
Parhús fokhelt á fögrum
stað.
3 hcrb. íbúð á 1. hæð, góð
kjör.
Höfum kaupendnr með
miklar útborganir að:
2— 3 herb. íbúð, má vera
í smíðum.
3— 4 herb. íbúð í vestur-
bænum. með lausum 1.
veðrétti.
Haíið samband við
okkur ef þið þurfið
að selja eða kaupa
fasteignir.