Þjóðviljinn - 24.04.1963, Blaðsíða 6

r
w
f
g SIBA
MÓÐVILJINN
Miðvikuda?ur 24. apríl 1963
„Hin dulda fátækt"/ U.S.A.
magnast við aukna véltækni
Síðasta prédikunin
í Bandaríkjunum fóru nýlega íram rannsóknir til að
ganga úr skugga um það hvort raunverulega væri til
staðar „dulin fátækt“ í landinu. Slegið var föstu að 2.500
dollarar árlega hrykkju meðalfjölskyldu — foreldrum
með tveim bömum — til framfæris. Lægri árstekjur voru
taldar bera vitni um „dulda fátækt“. Hagskýrslufræðing-
amir urðu þrumulostnir er þeir komust að raun um að
fimmti hluti bandarísku þjóðarinnar lifði á eða undir
sultarmörkunum.
Fyrir nokkru gekkst verkalýðssambandis AFL—
CIO fyrir svipaðri könnun. I>að ákvað lágmarkstekj-
umar 3.000 dollara á ári. í ljós kom, að 24 prósent lands-
manna hafði þessar lágmarkstekjur eða minna. Samtímis
sló nefnd vísindamanna því föstu að fjögurra manna fjöl-
skylda þyrfti ekki minna en 4.800 dollara árlega til mann-
sæmandi lífs.
<®---------------------------------
Verst verður úti sá fjöldi
manna sem ekki er félagsbund-
inn í neinu verklýðsfélagi.
Fyrir þá táknar mikil fram-
leiðsla verri atvinnu og tækni-
legar framfarir í landbúnaði
hafa oft algjöra örbirgð i för
með sér, segir i skýrslunni.
Kennedy forseta er fyllilega
Ijóst hvernig ástandið er. Á
síðasta ári var ákveðið með
lögum eftir harða baráttu að
láxnarkslaun skyldu vera 1
dollar og 25 cent á klukku-
stund. Eftir sem áður standa
rúmlega 16 milljónir ófélags-
bundinna launþega utan lag-
anna. Þar á meðal er starfsfólk
á gistihúsum og aðstoðarfó'.K
á heimilum. Lögin fengust ekki
samþykkt nema þvi aðeins, að
útilokaðir væru stærstu hóp-
amir meðal þeirra lægst laun-
uðu, svo sem starfsfóik á
þvottahúsum og sjúkrahúsum.
Ehda þótt ástandið hafi skánað
við lagasetnjnguna fjölgar fá-
tæklingum í Bandaríkjunum
frá ári til árs.
arðbæru smájarðir er einkum
að finna í Suðurfylkjunum þar
sem þjóðfélagsaðstæðurnar hafa
ekki batnað svo að orð sé á
gerandi frá því á kreppuárun-
um. Margir þessara bláfátæku
bænda eru negrar sem enginn
hirðir um. Þeir geta ekki vænzt
neinnar hjálpar. meðal annars
vegna þess að í skýrslum eru
þeir skráðir „eignamenn".
Flökkuverkamenn
Hvergi er landbúnaðurinn C
Bandarikjunum eins arðbær og
í Kalifomíu og hann er mjög
vel vélvæddur. Þá er til sú
vinna sem ekki er unnt að
framkvæma með vélum, og er
það einkum í ávaxta- og græn-
metisræktuninni. Þetta starf,
sem háð er árstíðum, annasi
tvær milljónir flakkandi land-
búnaðarverkamanna er streyma
til fylkisins á uppskerutíman-
um. Þeir eru kalladir „mig-
rant workers" og eru einna
lægst launaðir allra Banda--
ríkjamanna. Menn, konur ag
börn vinna í tíu til tólf klukku-
stundir á sólarhring í 30 stiga
hita og fá greidd um 50 cenl
fyrir klukkustundina. Oít hafa
þessir verkamenn ekki meira
en 600 dollara í árstekjur.
Þjóðfélagsóréttlæti
Vinnuhagræðing og vélvæð-
ing láta ekki einungis til sín
taka í iðnaði og landbúnaði
Vélar sem sþara vinnuafl ganga
Framhald á 10. síðu.
Æfa sig í að drepa negra
Á páskadag hélt dr. Hcwlett Johnson, „rauði dóniprófasturinu“
í Kantaraborg, síðustu predjkun sína. Dr. Johnson er 89 ára
að aldri og lætur formlega af embætti 31. maí eftir að hafa
gegnt því í 32 ár. í iokapredikun sinni sagði dr. Johnson að
hann hefði alltaf viljað segja sannlcikann um Sovétríkin og
Kína, vegna þess að yfirleitt vissu Bretar svo litjð um hvað
þar færi fram. Hann bætti ,því við að Engi saxar myudu geta
náð frábærum árangri ef þeir hefðu til að bera slíka menntun
og er til staðar í Sovétrikjunum. Á myndinni getur að líta
„rauða dómprófastinn" útj fyrir dómkirkjursni í Kantaraborg.
Yfir höfði hans er spjald með áletruninni: „Kristnir menn,
bannið kjarnavopnin“.
Skuggahliðar
tækninnar
Vegna vélvæðingarinnar missa
æ fleiri verkamenn atvinnu
sína. Til dæmis má taka kola-
námumar í Appalacher. Vest-
ur-Virginíu og Kentucky. Nýjar
vélar sem spöruðu mannafla
voru teknar í notkun og verka-
mönnum sagt upp í stórum stí).
Þeim var loíað að þeir fengju
atvinnu í stáliðnaðinum með
svipuðum launum. Hluti þejrra
var ráðinn en aðrir fengu ekk-
ert nema loíorðin og ganga
atvinnuiausir enn þann dag i
dag. Og þeir sem haft höfðu
heppnina með sér og verið
ráðnir í stáiiðnaðinn voru ekk'
lengi í Paradís. Mörgum þeirra
var sagt upp vegna takmark-
aðra markaða. Eins og kunnugt
er framleiðir stáliðnaðurinn i
Bandarikjunum nú aðeins 60
prósent af því sem unnt væri.
Reglan er sú að þeir sem síðast
voru ráðnir veröa fyrstir að
fara — og það voru einmitt
námamennimir.
Milljón bændur
ekki bjargálna
Hvarvetna er það sama upp
á teningnum. Æ fleiri verða
atvinnulausir vegna vinnuhag-
ræðingar og vélvæðingar. Land-
búnaðurinn hefur verið vél-
væddur fyrir löngu. Vélvæðing-
in hefur aukið afköstin gífur-
lega þrátt fyrir minnkandi
vinnuafl og nú er verið að
draga úr þeim samkvæmt til-
mælum frá yfirvöldunum. Hin-
ir ’stóru og meðalstóru búgarð-
ar hafa grætt á tækniþróun-
inni. Hinum smáu hefur ekki
reynzt kleift að notfæra sér
nútíma tækni og hafa dregiz:
aftur úr án þess að koms
nokkrum vömum við.
Meira en milljón smábænda
á í óhemjulegum erfiðleikum
og hefur tekjur undir því lág-
marki sem taiið er bera vitni
um „dulda fátækt**. Þessar ó-
Fasistastjórnjn i Suður-Afríku hcfur nú hafizt handa um að vopna alla hvíta íbúa Iandsins, unga
og gamla, konur og karla. Ungu stúlkumar sem æfa sig í að skjóta af skammbyssu undjr stjórn
lögregluforingja verða bráðlega nægilega mcnntaðar til að taka þátt í að skjóta negra sem vilja
brjótast undan okinu. Ríkisstjórn kynþáttahataranna tók ákvörðun um að setja „hið hvita heima-
varnarlið" á laggirnar eftir að ijóst varð að negrarnir höfðu myndað samtök um að berjast gegn
kúgurum sínum.
Rannsóknir sænskra líffræðinga
Strontium-90 mun einnig
geta vafdið erfðameinum
Gríska stjórnin bannar göngu
Lögreghimönnum att
gegn friöarsinnum
Rannsóknir fjögurra sænskra
líffræðinga hafa lcitt í ljós að
geislavirka efnið strontium-90
skaðar ekki einungis þá líkams-
hluta scm það sctzt i — eins .ig
talið hefur verið tiil þcssa —
heldur gctur það að öllum
Iíkindum orsakað erfðamein.
Tiiraunirnar voru gcrðar við
læknisfræðidcild rannsóknar-
stofnunar sænska hersins. Þær
voru ckki það yfirgripsmíklar
að rétt sé að draga af þeim al-
gildar ályktanir. Samt scm áð-
ur hafa þær orðið til þcss að
alþjóðleg hcilbrigðisyfirvöld
vcrða að taka allt strontium-
vandamálið til nýrrar yfirveg-
unar.
Öðru trúað til þessa
Ekkert efni í hinni geisla-
virku úrkomu eftir kjarna-
sprengingar hefur vakið slíka
athygli og strontium-90. Til
þessa hefur það þó verið taiið
tiltölulega hættuiaust varðandi
erfðir. Svo er mál með vexti.
að strontium-90 sendir ein-
ungis frá sér svonefnda beta-
geisla, en í lifandi vef gætir
áhrifa beirra aðeins um tvo
millimetra. Strontium hefjr
auk þess tilhneigingu til að setj-
ast í bein (þar sem það meða)
annars getur orsakað . hvít-
blæði). Það er óhugsandi að
strontium-90 ( beinum geti haft
áhrif á kynfrumur manna. ti)
þess er það í of mikilli fjar-
lægð frá kynkirtlum bæði karla
og kvenna. Einungis það til-
tölulega litla magn sem setzt
getur í blóðið getur ef til vill
haft áhrif á erfðir.
En sænsku visindamönnunum
— Liining. Frölin. Nelson og
Rönnback — hefur með til-
raunum sínum tekizt að vé-
feng.ia með rökum fullyrðing-
ar um hættuleysi strontium-90
varðandi erfðir.
Tilraunir með mýs
Tilraunjmar voru fólgnar í því
að vísindamennimir sprautuð’i
15 mikrókúríum af strontium
90 í karlmús sem síðan frjóvg-
aði nokkrar kvenmýs. Er mýsn-
ar vom drepnar nokkru síðar
kom í ljós að 12.30 prósent af
fóstrunum hefðu fæðst and-
vana, miðað við 7 til 9 prósent
sem gera má ráð fyrir ef um
heilbrigðar mýs hefði verið að
ræða.
Nú er hugsanlegt að orsök
þessarar háu tölu sé strontium
það sem ekki settist í bein
karlmúsarinnar heldur barst
inn með blóðinu. Þess vegna
var tilraunin endurlekin og (
betta sinn sprautað geislavirka
efninu cæsium-137 (sem einn-
ig er að fínna í úrkomu efiu
kjarnorkusprengingar). Cæsi-
um-137 setzt ekki í neinn á-
kveðinn hluta h'kamans. heldar
berst um með blóðinu. Þar af
leiðandi er hugsandi að kvn-
kirtlarnir verði fvrir eeislu'i
frá öllu bví cæ=ium-137 sem
er til staðar f Ifkamnnum. Var
bví gert ráð fvrír að enn fleiri
fóstu.r færu f^rgörðum við bessa
b’lraun en há hina fvrri. En
pftir að karlmús hafo; Vpri*
snrautuð með 19 .míkrðkúríum
af cæsium-137 kom hia napn-
stæða í lins AOpins 10 nrncnnt
fóstranna þöfðu nrð'ð fvrí-
verulega skaðlegum ábrifum
Skýringi.n er ef til vjll s>'.
að strontium-90 setiist, ekki
pinungis í heinin heldur hoin'
í s.iálfar kvnfrumurnar. er>
cæsium hins vegar ekki rrit.qa
er um að atóm vmissa frum-
efna hafa tnhnpicnnaii tu as
1 Aþcnu gerðist það síðastllið-
inn sunnudag að fintm lögregbi-
menn og sex óbreyttir borgarar
særðust í átökum sem urðu milli
lögreglu og friðarsinna. 500 frið-
arsinnar voru handtcknir.
Friöarsinnarnir höfðu ákveðið
að ganga frá Aþenu tii Mara-
þon og mótmæla þannig kjarna-
vígbúnaðinum. Yfirvöldin lögðu
blátt bann við þcssum aðgerð-
um, en 500 friðarsinnar rcyndu
samt sem áður að framkvæma
fyrirætlun sína mcð því að
ganga í fámennum hópum.
Fjölmennt lögreglulið réðisí
gecn hópnum í útjaðri Aþenu
: ögregian stöðvaði öll opinber
nutningatæki.
Einkaritari Russells
'"'andtekinn
Einkaritari Russels handtekino
Hinir handt.eknu voru fluttir
til yfirheyrslu í lögregluskóla um
10 kílómetra austur frá borg-
inni. Meðal hinna handteknu er
einkaritari brezka heimspekings-
ins Bertrand Russells og marg-
ir kunnir grískir listamenn og
rithöfundar. Einnig var handtek-
inn forystumaður grískra kjarna-
vopnaandstæðinga. Michael Per-
isterakis, en hreyfing hans er
nefnd eftir Bertrand Russell og
kallast Bertrand Russell-banda-
lagið.
Þingmenn og lis’ta-
menn mótmæla
Fjölmargir vinstrisinnaðir
þingmenn og listamenn vorj
hraktir frá útborginni Psycho. en
þar hugðust þeir efna til mót-
mælaaðgerða gegn kjarnavígbún-
aðinum.
set.iast í litninga
ann*.
kynfrum-
Veðríð versnar ekki af
völdam k/amasprenginga
Forseii alþjóðasambands veðurfræðinga (WMO), Frakk-
inn André Viaut, staðhæfði fyrir nokkrum dögum í Genf,
þegar fjórða þing sambandsins hófst þar, að kjarnaspreng-
ingar hafi ekki nein áhrif á veðurfar, enda þótt nokkrar
minniháttar vindsvciflur kunni að hljótast af þeim. Hann
bætti við að mesta kjarnasprcnging, sem orðið hefði, hefðii
leyst úr læðingi tíu sinnum minni orku en stormskýja-
myndun og skýrslur sýndu að úrkoma hefði verið minni
að jafnaðj eftir að kjarnasprengingar hófust en fynir
bær. Sumir bandarískir vcðurfræðingar hafa viljaö halda
því fram að hinir miklu kuldar víða á norðurhvelinu i
vetur hafi átt rætur sínar að rekja til kjarnasprenginganna.