Þjóðviljinn - 04.05.1963, Síða 7

ÞIOÐVILJINN
L.augaid'á.n- 4 maí 1963
SÍÐA
Þeim er alvara
„Það á að drepa alla þessa
helvítis kommúnista", segir
ljóshærð stúlka, sem stendur
rétt hjá mér — hún er á að
gizka 15 ára. Félagar heunar
samsinna með því að taka und-
ir með urrandi tauti: Það á að
drepa alla þessa kommúnista.
Fullorðinn maður dregur úr
vasa sínum lúðan, Ijósrauðan
miða og sléttar úr honum.
Rauður flötur með hvítum
hring — svartur hakakross —
hvitur endi pappírsmiðans rneð
ljótum feitum svörtum stöfum
HITLER HAFÐI RÉTT FYRIR
SÉR! Að hugsa sér segir mað-
urinn og stingur miðanum i
vasann, en ég hugsa með mér,
að ekki þurfi þessir krakkar að
spara, svona miða verði ég að
fá í safnið mitt.
Krakka- og unglingaflokkur
kemur gangandi með spiöld.
sem á standa orð eins og Lifi
NATO og Heil Hitler —, :veir
fullorðnir menn taka af þeim
spjöldin og biðja þá að svna
mannasiði. Þeir fá hvor sitt
þar er skotmark hugleysingjans
— Böðlar Hitlers skutu til dæm-
is f hnakkann og ég heyri end-
urtekið: Það ætti að d-r-e-p-a
. . . Það standa nefnilega yfir
umræður: ..Hvað um milljónirn-
ar, sem Hitler drap í fangabúð-
um?“ Svar: ,,það voru komm-
únistar — hvað hefðu þeir gert
við hann?“ „Hvað um gyðin&ana,
sem Hitler lét drepa í milljóna-
tali?“ Svar: „Hvað hefðu þeir
gert við hann — hvað gerðu
þeir við Eichmann? Kommún-
isti — kommúnjsti — komm-
únisti".
— Ég heyri enn sorgariagið,
sem leikið var á undan f'rétt-
unum, að þjóðverjar hefðu
sökkt Goðafossi og Dettifossi.
Það var f.vrir átján árum —
ejtt salt tár af þeim tárum,
sem striðið orsakaði. „ . . . Það
á að drepa þessa kommúnista,
þessa helvitis kommúnista.“
Fundinum lýkur, ég geng af
stað heimleiðis um Vonarstræti
og stytti mér leið yfir bíla-
stæðið við Tjarnarhornið.
Nokkrir unglingar á undan
mér tina sér þar steina. Fyrir
framan Tjarnargötu 20 stendur
dálítill hópur, er mig ber að.
Rétt í þessu kemur blár Skoda-
bíll, sem í eru maður og kona
með ungbarn. Þarna aoma
greinilega kommúnistar! Sam-
kundan stillir sér fyrir bílinn
harðánægð yfir kærkomnu
verkefni. Menn hrista bílion —
ýta honum aftur á bak og
berja í hann — lifið blasir við
æskunni, sem á að erfa landiö.
Ég stenzt ekki þessa sjón. en
geng fram fyrir bílinn og bið
menn kurtejfil, að víkja, svo að
híllinn komist hjá. Menn hlýða
og síðast standa þrír eftir fyr-
ir — ég bið þá að fara Crá. en
þá æðir einn að mér og reynir
að hrinda mér frá með karl-
mannlegum tilburðum og segir
ruddalega: Snáfaðu frá — vertu
ekki að þvælast fyrir. Ég kipDÍ
þessum manni með mér, sem
þá reiðir hnefann og spyr mig
hvað ég sé að sýna mönnum
ofbeldi. Allir færa sig nær og
ég svara þessum unga mann,i,
að eigi hann vantalað við mig
skulum við koma. þar sem eng-
inn truflj samræður okkar.
Svo legg ég af stað og ungi
maðurinn eltir mig, og gefur
reyndar félögum sínum merki
um að koma. Þá sný ég mér
við og allir stanza. Flokkunnn
er ungir fölir væskils'egir
menn — væsklarnir eru alltaf
mestu fantarnir — úr svip
þeirra skín hugieysi, sem æ-
tíð er í órjúfanlegum fengslum
við grimmd og ofstæki. Og ée
spyr: Sýndi ég ykkur ofbeldi,
er ég bað ykkur að hleypa al-
saklausu fólki framhjá?
KOMMÚNISTI, einhver kipp-
ir í trefilinn minn, en sleppir
strax — eitthvað blautt kiess-
ist framan í mig, árás að attan
Ég sný mér við, ailir standa
utan séilingar, nú segir enginn'
orð. Ég tek klessuna framan
úr mér: Rauður miði, svartur
hakakross, svört og ljót áletrun.
Enginn segir neitt og all'r
þegja. Þegar ég sný baki við
flokknum og legg af stað be'm.
heyri ég einhvern segja: Ekki
elta hann.
Lesandi góður. Aldrei mun
ég gleyma 1. maí 1963, beim
degi, er ég sá í fyrsta sinn
nazista — þet.ta ógeðslega ill-
gresi, sem þýzki rithöfundur-
inn E. M. Remarque lýsir af
svo biturri reynslu o£ raunsæi
í bókum sinum, hugleysjð Qg
grimmdina, þekkingarleysið og
ofstækið Það má ekki hlæja
að þessu fyrirbrigði, né lita
framhjá því. Einhvern tima
komast þessir menn til valda
í sínum flokki. Hvað þá?
Meðan visst blað hér á landi
talaði um þýzka nazista sem
„unga menn með hugsiónir“
orti norska skáldið A. Över-
land um þá sömu „ungu menn“
kvæðið ÞÚ MÁTT EKKI SOFA
(þýð. M.Á.):
Á frjðarins arin þeir fártund-
ur bera.
Fyrirgef þeim ekki. Þeir \dta.
hvað þeir gera.
Með hatursins boðskap þeir
mannvonzku magna.
Af morðum þeir gleðjast og
þjáningum fagna.
Islendingur — þú sem lest
bessi orð. vaknaðu. Lát atkvæði
þitt 9. júní verða að flugbeittu
axarhöggi á rætur þess ban-
eitraða trés, er ber þennan
baneitraða ávöxt.
A.D.
!
VISINDI O G TÆKNI
Norðmenn fremstir í smíði fi
leitartækja r

Bandarísk stjómarvöld
hafa ákveðið. að Sim-
rad-hafrannsóknatæki skuli
sett í nýtt rannsóknaskip, sem
ætlunin er að verði fullsmíð-
að á næsta ári. Þetta mikla
tæki mun kosta rúmar 6
milljónir íslenzkra króna og
verður hliðstætt og tæki þau
sem notuð hafa verið í norsku
hafrannsóknarskipunum Johan
Hjort og G.O. Sars um eins
til tveggja ára skeið, en þau
eru talin hin langfullkomn-
ustu i heimi sinnar tegundar.
5 1
ramleiðandi
þessara
!
sóknartækja er norska firmað
Simonsen & Mustad í Hort-
en, dótturfyrirtæki hins kunna
firma í Osló Simonsen Radio
A/S. Þykir pöntun hinna
bandarísku stjórnarvalda að
vonum ótvíræð viðurkenning
á hæfni Norðmanna á þessu
sviði, enda óhætt að fullyrða
að engin þjóð er fremri
frændum vorum í öllu því er
lýtur að smíði nákvæmra fisk-
leitar- og hafrannsóknartækja.
vald Gerhardsen, verkfræð-
ingur, forstöðumaður tækni-
deildar fyrirtækisins í Horten.
Um rannsóknatækið sjálft
hafði Friðrik þetta að segja:
— Þetta mikla vísindatæki
samanstendur af mjög flókn-
um elektróniskum samstæðum
sem nota má með mismun-
andi tíðm og breytanlegri
geislaorku, og veitir þetta
möguleika til mjög nákvæmra
rannsókna á sjávarbotni, fisk-
um og smádýrum á hafinu
(t.d. rauðátu). Hægt er að
mæla magn og hæfni hins
útsenda geisla, en með því
skapast möguleiki á að sund-
urgreina fisktegundir. Og til
þess að fullkomna nýtingu
tækisins, er hægt að hljóðrita
hin mótteknu merki og vinna
úr þeim síðar á til þess út-
búnum elekrónískum mynd-
fleti.
Str»ummf:ir |
Mótihköúekfj /'-j-
! , ♦ «r
f “ 'I *
.
m
it i' •» ^
4» »
*
k
l
-- Sttöíboró
M /
- Mjttídsjá
,É*
1
tilefni þessa hafði Þjóð-
viljinn tal af Friðriki A.
Jónssyni, sem hefur umboð hér
á landi fyrir firmað Simon-
sen Radio A/S í Osló. Hann
sagði að það myndi taka
Norðmenn hálft annað ár að
smíða rannsóknartæki þau.
sem Bandaríkjamenn hafa
pantað. en yfirumsjón með
smíðinni myndi hafa Thor-
tel“, hélt Friðrik á-
^jLJfram, .,að við Islending-
ar getum með góðri samvizku
óskað Norðmönnum til ham-
ingju með þennan mikla
tæknisigur", og gat hann þess
í leiðinni, að nú myndu um
600 Simrad-fiskleitartæki vera
um borð í íslenzkum skipum.
Hafrannsóknir eru um-
fangsmikið starf“, sagði
Friðrik ennfremur, „og margt
er þar ókannað. Það er þvi
ekki lítið atriði fyrir vísinda-
menn í þessari grein að vita
Litilll hlufci af hinu fuHkomna fiskleitartæki.
að til sé svo fullkomið rann-
sóknartæki sem að framan
greinir. Eins og mörgum mun
kunnugt hafa íslenzkir fiski-
fræðingar lengi haft áhuga á
að fá til umráða sérstakt haf-
rannsóknaskip með fullkomn-
ustu rannsóknatækjum. Laus-
lega áætlað mun slíkt skip
kosta um 50 milljónir króna“.
sagði Friðrik. og hann bætti
við „Við umfangsmikil störf
er tíminn fljótur að líða. Ár
er þvi stuttur timi á mæli-
kvarða vísindalegra hafrann-
sókna, en vanmat og van-
þekking getur kostað okkur
þúsundir mílljóna, Við höfum
bess vegna ekki ráð á því að
fresta framkvæmdum í máli
sem getur haft ómetanlegt gildi
fyrir undirstöðuatvinnuveg
okkar Islendinga, sjávarútveg-
inn. — Ég vona því að fiski-
fræðingar okkar verði sem
fyrst aðnjótandi þeirra mögu-
leika sem hafrannsóknaskip
búið fullkomnustu tækium
skapar“. sagði Friðrik A.
Jónsson að lokum

leikur
Það er á börnunum sem þró-
unarlöndin munu byggja tram-
tið sína, en jafnframt eru böm-
in viðkvæmust þeirra sem
harðast verða fyrir barðinu á
neyð þessara landa. Hætta er
á, að þetta ástand eigi enn eft-
ir að versna, þar sem fiöldi
barna í þróunarlöndunum mun
aukast um 300 milljónir á
næstu 15 árum, segir í skýrslu
frá Barnahjálp SÞ (UNICEF)
sem birt er í því skyni að
hjálpa einstökum ríkjum og ai-
þjóðestofnunum i viðleitni
sinni við að bægja hættunni
frá.
Skýrsla Barnahjálparjnnar
fjallar um aðstæður og þarfir
barnanna. Hún er byggð á uop-
lýsingum frá 24 löndum og
nokknim sérstofnunum Sam-
einuðu þjóðanna.
Hin hræðilega tilvera, þar
sem fáfræði, sjúkdómar, fátækt
og vannæring haldast í hendur
og mynda vítahring, lendir
fyrst og fremst á börnunum.
segir í skýrslunni. Skortunnn,
sem kemur í kjölfar skjótra
félagslegra og efnahagslegra
umskipta, hefur líka í för með
sér þjáningar fyrir börnin.
Að heita má öll lönd í beimi
hafa viðurkennt rétt barnsms
til menntunnar. Samt ?á 45
af hundraði allra barna í heim-
inum alls
skólum.
enga uppfræðslu i
Jarðarbúar
en reiknað var með
Hugsanlegt er, að í fimm ára
gömlum útreikningi Sameinuðu
þjóðanna um fólksfjölgun i
heiminum næstu áratugi (djarf-
asta áætlun var 7 milliarðir
manna árið 2000) hafi þróunin
verið vanmetin, segir í nýút-
kominn' skýrslu samtakanna
um félagsmálaástandið í heim-
tnum.
Útreikningar Sameinuðu
' 'Aanna um þróunina i tóiks-
gun heimsins voru birtir ár-
1958. Þar var gert ráð fyrir
nur möguleikum: mikilli
'ungs og lítilli fólksfiö’gun.
Ff fólksfjölgun yrði mikil átti
tala jarðarbúa árið 1960 að
vera 2920 milljónir, áðir 1970
3500 milljónir og árið 2009 átti
hún að verða 7000 milljónir.
Hins vegar kom i ljós. að
tala jarðarbúa árið 1960 var
2995 milljónir, þ.e.a.s. 2,5 af
hundraði hærri en búizt var
við samkvæmt djörfustu út-
reikningum 1958. Það voru
einkum stór svæði í Asíu (ekki
þó Japan og Suðvestur-Asía)
Suðurhafseyjarnar og Afríka
sem reyndust hafa örari fólks-
fjölgun en búizt hafði verið
við, en hinsvegar varð fólks-
fjölgunin minni en gert hafði
verið ráð íyrir í Japan, S'ið-
vestur-Asíu og ákveðnum önd-
um Suður-Ameríku.
Orsakir til hinnar öru fólks-
fiölgunar má efl./ust að nokkru
leyti leita til bráðminnkandi
dánartölu, en skekkjan / út-
reikningunum stafar einnig af
því að tala jarðarbúa var of
lágt áætluð árið 1950, en við
bað ár var miðað. Þetta kom
m.a. í ljós við manntöl 1960 og
1961 í nokkrum löndum Afríku
og Asíu, þar sem ekki höfðu
farið fram manntöl áður eða
bar sem bau höfðu verið ófull-
komin og ófullnægjandi.
Þetta kann að benda til þess,
að áætlunin um árið 2000 muni
reynast of lág, ef dánartalan
heldur áfram að lækka örar en
búizt var við. Þetta er þó eng-
an veginn öruggt. Minnicandi
dánartala i þróunarlöndunum
gæti verið tímabundið fyrir-
bæri i langri þróun. Og jafnvel
þótt dánartalan haldi áfram að
lækka, gæti óvænt lækkun
fæðingatölunnar jafnað metin.
Það þykir samt sennilegt að
íbúatala heimsins árið i970
verði hærri en áætlað var ár-
ið 1958. Búizt er við aukninyu
sem nemur 20 af hundraði á
árunum 1960—1970. Það eitt út
af fyrir sig merkir. að árið 1970
verði alls 3600 milljónir manna
í heiminum, en ekki 3500 millj-
ónir eins og reiknað var með,
og er hér miðað við hma
hækkuðu íbúatölu árið 1960. og
verði fjölgunin á þessum ára-
tug örari en reiknað var með,
verður íbúatalan árið 1970 enn
hærri. (Frá SÞ).
Dánartala barna er víða /
bróunarlöndunum tíu siníium
hærri en í þeim löndum -em
lengst eru komin i þróuninni.
Vannæring og rangt matar-
æði hrjá yfir helminginn af
öllum börnum í heiminum. og
afleiðingin er margs konar
sjúkdómar.
Jafnvel þótt flest ríki hafi
sett lög um lágmarksaldur fyr- ^
ir börn. sem ráðin er.a til
vinnu, verður vfirgnæfandi
meirihluti barna í heiminum
að vinna i stað þess að ;eika
sér eða sækja skóla. Milljónir
bama eiga langan og erfiðan
vinnudag, oft strax frá 7—8 óra
aldri. Gert er ráð fyrir að /
flestum löndum Mið- og Suð-
ur-Ameríku og ákveðnum lönd-
um Asíu séu bömin 2—10 af
hundraði hins sameiginlega
vinnuafls, og í nokkmm lönd-
um við austanvert Miðjarðar-
haf nemur fjöldi vinnandi
bama yfir 10 af hundraði alls
vinnuaflsins.
Hln þjóðfélagslega umbylting
í nýju ríkjunum, sem hefur í
för með sér flutning til borg-
anna, nýjar lífsvenjur og upp-
lausn gamalla fjölskylduhefða,
lendir líka hart á bömunum.
í Perú er áætlað, að fjöldi
barna sem verða að sjá sér far-
borða á eigin spýtur sé 250.000
Fólksfjölgunin i yngstu ald-
ursflokkunum er örari en
heildarfjölgunin. Arið 1960 voru
um 830 milljónir barna í þró-
versi
unarlöndunum, og árið 1975 er
búizt við að þau verði orðin
1130 milljónir.
Útlitið er ekki bjart í náiTmi
framtíð, segir í skýrslunni.
Haldi fólksfjölgunin áfram með
aukningu sem nemur 2 af
hundraði árlega (Það er miög
sennilegt) cg aukist framleiðsl-
an ekki örar en verið hefur.
munu hin aumu kiör, sem
meirihluti allra barna heims-
ins býr við, enn versna lil
muna. Fólksf jölgunin' felur /
sér ógnun nú begar. og i fram-
tiðinni verður hún æ hvngri
byrði með hverju nýju ;ri.
Þess vegna leggur skýrslan á-
herzlu á samstillt átak og
skipulagða viðleitni til að 'evsa
vandamál bamanna og 'ram-
tíðarinnar. (Frá SÞ).
mnemendur í
Mvndlistarskól-
anum í Reykjavík
Nú um helgina verður sým'ng
haldin í húsakynnum Myndlist-
arskólans í Reykjavík. Ás-
mundarsalnum við Freyjugötu,
á verkum nemenda. Kennslu
lauk í skólanum um mánaða-
mótin, en nemendur voru í
vetur um 200. Kennt var 1 4
deildum, málaradeild, hcgg-
myndadeild og 2 teiknideild-
um, en kennarar voru Asmund-
ur Sveinsson, Hafsteinn Aust-
mann, Hringur Jóhannessoti og
Ragnar Kjartansson. Efnt var
til þriggja námskeiða i bama-
deild. 3 bekkir í hverju nám-
skeiðí vonilari var Kristbiörg
Jónsdótln
I