Þjóðviljinn - 10.07.1963, Blaðsíða 8

3 SÍÐA
ÞjÖÐVILHHH
Miðvikudagur 10. júlí 1963
inn og þar liggja svona gull-
kom og glóa gegnum sandlagið.
Það eru gullæðar í fjöllunum,
það er hægt að skera þær út
með hníf. Það liggja litlir
gullklumpar á jörðinnj innanum
gras og smásteina. Og þetta
land — hann þagnaði andartak
og horfði á stór, undrandi augu
þeirra, á opna munnanna og
þögul mótmælin —• þetta land
er í einskis manns eigu. Gullið
hefur verið þarna síðan jörðin
myndaðist Qg til þessa hafa ekki
aðrir séð það en fáeinjr digg-
arar sem vissu ekki hvað það
var. Það liggur þama og bíður
þess að einhver af okkur komi
og hjrði það.
Hann þagnaði og enginn
mælti orð. Að jafnaði vom
Garnet og Florinda og Risinn
ekki sérlega þegjandaleg. En þau
voru alveg agndofa yfir þess-
ari frásögn og þau gátu ekkert
sagt. Svo hélt John áfram:
— Á morgun fer ég til alc-
aldans og spyr hversu fljótt
hann geti gefið okkur Gametu
saman. Svo leggjum við á hross-
in og fömm þangað. Það verð-
ur ekki sérlega auðvelt hjá okk-
ur í sumar, en þó ekki aiitof
slæmt — við getum stanzað á
leiðinni til að útvega okkur
tjald og vistir og þegar við
komum á leiðarenda ætti regn-
tímanum að vera lokið. Við för-
um beint þangað og verðum
komin áður en fregnin hefur
borizt víðar og fleiri trúa henni.
Um Jónsmessu verður sjálfsagt
búið að úthluta öllu svæðinu,
en við komum þangað í tírna,
og áður en aftur fer að rigna,
verðum við orðin rík. Hann tók
um höndina á Gametu og þrýsti
Hárgreiðslan
Hárgreiðslu- og
snyrtistofa STEINU og DÓDÖ
Laugavegi 18 HL h (lyfta)
Sími 24616.
P E R M A. Garðsenda 21,
sími 33968. Hárgreiðslu. og
snyrtistofa.
Dömur, hárgreiðsla við
ailra hæfi.
TJARNARSTOFAN.
Tjarnargötu 10. Vonarstrætis-
megin. — Sími 14662.
HÁRGREIÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — sími 14656.
— Nuddstofa á sama stað. —
hana fest. — Við verðum rík,
endurtók hann.
Og allt í einu fann Gamet að
eitthvað kom fyrir hana. Fyrstu
mínúturnar hafði hún verið of
eftirvæntingarfull til að finna
iil annars en undrunar. En nú
greip hana ný kennd. það var
kaldur kvíði, sem hríslaðist um
hana. Hún vissi ekki hvers
vegna og meðan hún vissi það
ekki vildi hún ekki að John
fengi nejtt að vita. Hún þrýsti
hönd hans á móti og spurði:
— En hvernig — hver —
hvers vegna fannst þessi stað-
ur?
— Það skal ég segja þér líka.
Hann hló ögn við og sagði síð-
an: — Það er lærdómrr^^ saga.
— Já, segðu okkur það, sagði
Florinda með ákefð. Það var
augljóst að Florinda var ekkert
kvíðandi. Hún hlustaði með
hrifni og undrun eins og hún
værí áð uppgötva að heimurinn
væri góður og hvert orð hans
gerðj hann ennþá betri.
— Þú veizt hvar Sutters-virk-
ið er, Nikolai, sagði John og
svo útskýrði hann þetta fyrir
konunum tveimur; — Hluti af
Sutters landi er gamla rúss-
neska Ross virkið þar sem Nik-
olai átti heima á sínum tíma.
Sutter er svisslendingur að
uppruna en kaIifornískur borg.
ari. Hann rekur landbúnað í
stórum stíl — á geypileg land-
flæmi, á tíu eða tólf þúsund
nautgripi og enn fleiri sauði.
þúsundir hrossa og múldýra og
villisvína og búgarð þar sem
sagt er að hann hafi fengið yf-
ir tuttugu þúsund sekki af
hveiti i fyrra. Auk þess á hann
sútunarstöð og myllu og guð má
vita hvað annað. Hann hefur
fjölda ameríkana í vinnu hjá
sér og mörg hundruð diggara
og aðra indíána sem þræla að
öllu leyti nema nafninu. f ná-
grennjnu eru mörg smærri
ranchó. sem mestmegnis eru i
eigu bandaríkjamanna og á
landi hans eru margar verzlanir,
og þar verzlar allt fólk í grennd-
inni.
Sutter notar mikið timbur og
hann þurfti sögunarstöð. Bezti
staðurinn fil þess arna var við
á sem kölluð er Ameríska áin
í landshluta sem ekki var í hans
eigu. En landið átti enginn ann-
ar heldur, ef ekki er reiknað
með villtu diggurunum sem ráfa
þar stundum í leit að engi-
sprettum í miðdegismatinn.
Sutter sendi fáeina verkamenn
þangað til 'að reisa sögunarstöð-
ina. átta eða tíu hvíta menn
og þúsund diggara, og þeir hófu
starfið.
Mennimir grófu skurð fyrir
frárennslisvatnið og þeir höfðu
kraftinn á vatninu mikinn fil
að dýpka skurðinn. Þeir létu
vatnið fossa alla nóttina tfl að
það ynni verkið fyrir þá meðan
þeir sváfu. Um morguninn fór
verkstjórinn, Marshall heitir
hann, gð skurðinum til að at-
huga, hvað vatnið hefði gert um
nóttina. Sóiin var að koma upp
og Marshall sá eitthvað glóa í
botninum á skurðinum. Hann
hélt sjálfsagt að einhver verka-
maðurinn hefði misst pening úr
vasa sínum. Kannski hélt. hann
líka hreint ekki neitt. En hann
stakk hendinni niður í vatnið
og fók þetta upp.
— Og það var GULL, sagði
Florinda svo lágt að varla
heyrðist, og röddin var beinlínis
lotningarfull.
Gamet íann ekki til sömu
hrifningar. Hún var undrandi
á sjálfri sér. Hún vissi ekki
hvað það var sem hún óttaðist
en hún vildi ekki að John vissi
að hún væri hrædd, svo að hún
spurði í staðinn;
,,Hvenær gerðist þetta,
John?“
,.Einn daginn í janúar i ár.
Ég vildi óska að ég hefði ver-
ið nærstaddur“.
„Ég líka“. sagði Florinda.
Risinn sagði: „Þú sagðir að
þetta væri lærdómsrík frásögn.
Hvar er lærdómurinn?"
John svaraði glaðlega; „Ég
gat ekki að mér gert að hugsa
um það. þegar ég sá állt gullið
liggja þarna. Þið vitið öll hvers
konar hvítir menn það voru
sem komu fyrst til þessa lands.
Spænsku conquistadórarnir. Þeir
voru að leita að gulli. Þá
dreymdi mikla drauma um hall-
jr fullar af fjársjóðum og sjö
gullborgirnar í Cibola. fólk sem
byggi í slotum með gulltumum
og biði þess eins að láta ræna
sig. Þessir spænsku herrar voru
fínir menn og þeir hefðu aldrei
lagzt svo lágt að vinna. Maður
sem vann erfiðisvinnu gat aldrei
framar borið höfuðið hátt. Eina
rétta leiðin til gð ná í guilið
var að myrða fólkið sem hafði
unnið fyrir því og ræna eigum
þess. Þeir komu ríðandi hingað
en fundu engar gullborgir. Þeir
fundu ekkert fémætt. Og síðan
’héldii þeir heim og sögðu að
þefta væri gagnslaust iand sem
enginn vildi eiga“.
• John hló aítur. „Og allan tím.
ann var grunur þeirra réttur.
Það var nóg gull þarna til að
uppfylla fáránlegustu drauma
þeirra. Hér var meira gull en
þessir þjófar og morðingjar
höfðu nokkurn tíma séð á ein-
um stað, en þeir fundu það
ekki. En fyrstu mennirnir í sög-
unni sem komu á vettvang til
að vinna yenjulegt dagsverk,
þeir fundu það“.
John hló og Florinda hló líka
og Gamet tók undir, því að
þetta skildi hún þó að minnsfa
kosti. Risinn hló lágt: ,,Engum
nema Bandaríkjamanni hefði
dottið þétta í hug“.
Florinda spurði: ,,En finnst
þér þetta ekki satt? Satt og
rétt?“
„Jú, jú“, sagði Risinn. „Það er
satt og það er rétt, alveg eins
og þú segir. En“, sagðj hann
alvarlegur. „ég er ekki viss um,
að það sé gott að fá allt þetta
gull“.
„Hvers vegna ekki?“ spurði
Florinda.
„Ef það er svonamikið af því,
þá verður gullið ódýrt. Fólk er
ekki hrifið af slíku. því finnst
það hafa verið gabbað“.
„Þetta er rétt hjá þér“, sagði
John. „Gullið er strax farið að
verða ódýrt í nágrenni við gull-
svæðin. Það kostar 60 dollara
únsan í Washington. en í búð-
unum í landi Sutters, færðu að-
eins vörur fyrir átta dollara fyr-
ir únsu af gullsandi. Ég veit
ekki hvaða áhríf þelta hefur
á fólkið“.
,,Það veit ég ekki heldur“,
sagði Risinn, „en ég er ekki viss
um að það verði heppileg áhrif.
En kannski er ekki eins mikið
af þvi og þú heldur“, bætti hann
við.
„Langar þig iil að koma og
sjá sjálfur?'* spurði John þros-
andi.
Risinn hristi höfuðið. „Uss,
riei. Ég ætla til St Pétursborgar
og hef ekkert að gera við ókjör
af gulli. Hvað ætti ég svo sem
að gera við það?“
Florinda hló ‘ að honum.
„Blessaður erkiaulinn", sagði
hún. „Ég dáist að þér“. En svo
varð hún þögul. John og Garnet
og Risinn töluðu um gullið.
John sagði þeim nánar frá því
hvernig fregnin hafði borízt til
San Francisco — að Marchall
hefði tekið dálítið af gullinu
og sýnt Sutter það og Sutter
vildi halda því leyndu, en þeg-
ar verkamennirnir fóru gð fletta
■gullinu úr steininum með hnif-
um sínum, gátu þeir ekki stað-
izt þá freistingu að segja frá
því. Þeir sögðu það manni sem
sendur var upp í sögunarverk-
smiðjuna með vistir, og hann
safnaði líka dálitlu gulli.
Þegar hann kom heim á jörð
Suttons, fór hann í búðina,
keypti sér drykk og bauð gull
sem borgun. Kaupmaðurinn
vissi ekki hvað þejta var og
vildi ekki taka við því, en þá
fór fólk að tala meira um þetta
og þrír náungar sem unnu hjá
Sutter sögðust vera leiðir á
starfinu og vildu heldur fara
út í skóg og veiða rádýr. Þeir
komu ekki með kjöt fil baka
heldur poka með gullj. Og svo
fóru fleiri menn af stað, í laumi
fyrst í stað, því að þeir vildu
ekkí láta gera gys að sér. Þeir
keyptu sér haka og skóflur í
San Francisco og nautakjöt og
mjöl og ullarteppi og annan
nauðsynjavaming. Enn voru
gullleitarmennirnir mestmegnis
náungar sem ekki höfðu annað
þarfara að gera. Ennþá fór eng-
inn úr föstu starfi, en bráðum
kæmi að því. Gullið var þarna.
Florinda var erinþá,,þögul og
loks sneri Risinn sér að henni
og sagði: „Hvað gengur að þér,
Florinda? Þú ert svo þögul“.
Florinda hrökk við. Hún hellti
í kaffibolla handa sér og brosti.
„Ég er að hugsa um dálítið
merkilegt“.
„Viltu ekki segja okkur frá
því?“ sagði John.
„Jú. reyndar", sagði Florinda.
„Það get ég vel“. Hún var alvar-
leg. „Johnny“, sagði hún. ,,Ég
hef talsverðan áhuga á þessu.
Þú heldur sem sé að áður en
sumrinu lýkur sé allt orðið fullt
af karlmönnum í þessu gull-
landi“.
„Já, það er ég sannfærður
um“, sagði John. „Hvað ertu að
brjóta heilann um?“
„Ég er að hugsa um að færa
mig norður á bóginn", sagði
Florinda.
Garnet var skelkuð. en við
nánari athugun sagði hún við
sjálfa sig, að það væri ástæðu-
laust, þetta væri einmitt eitt-
hvað fyrir Florindu. John var
ekki vitund undrandi, en hann
var þó efablandinn.
„Þetta er erfitt land, Flor-
inda,“ sagði hann aðvarandi, „og
ferðin þangað er býsna stremb-
in“.
„Já, ég veit það Johnny, en
þú þarft ekkert að óttast, ég
Þakka þér fyrir herra. Það Geturðu sagt mér hvar
var ekkert, passaðu hana pósthúsið er? Hinum meg-
bara vel góða. in við hornið ljúfao.
S KOTTA
Varstu að reyna að segja eitthvað?
LOKAÐ
Lokað vegna sumarleyfa 15. júlí til 6. ágúst.
Efnageiðin REKORD,
Brautarholti 28.
YINNA
f MÖTUNEYTI
Stúlka óskast tii vinnu í mötuneyti í ná-
grenni Reykjavíkur.
Upplýsingar í síma 24380.
Olfufélagið h.f.
+
Hjartkær eiginmaður minn og faðir okkar
GARÐAR HJALMARSSON,
bifvélavirki, Ásvallag. 39, lézt á Landsspítalanum 8. þ.m.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Edda Jónsdóttir og synir.
t
i
(
}