Þjóðviljinn - 22.08.1963, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 22. ágúst 1963
HðSVlUINN
Bragð er að þá barnið finnur
Bandaríkjastjóm fordæmir
trúarofsóknir í S-Víetnam
SAIGON og WASHINGTON 21/8 — Stjórn Diems,
hins kaþólska forseta í Suður-Vietnam, hóf í dag
hernaðaraðgerðir gegn Búddatrúarmönnum. Her-
lög hafa verið sett í landinu og til bardaga hef-
ur komið milli hersins og múnka og leikmanna,
og herma óstaðfestar fregnir, að mannfall hafi
orðið í átökunum. Samtímis því sem leikurinn
æstist svo í landinu hefur Bandaríkjastjórn í harð-
orðri tilkynningu gefið til kynna, að hún kunni
að endurskoða afstöðu sína til stjórnar Diems.
Segir í yfirlýsingu Bandaríkjastjórnar, að stjórn
Diems hafi þverbrotið þau loforð, er hún hafi
fyrir skemmstu gefið um lausn trúardeilunnar.
Frá Washington berast þær fréttir, að Kennedy
forseti láti önnur viðfangsefni sitja á hakanum
til þess að geta betur fylgzt með gangi mála - í
Suður-Vietnam.
Eins og kunnugt er hafa
Bandaríkin árum saman ausið
fé og vopnum í stjórn Diems,
til þess að styðja hana í bar-
áttunni við skæruliða kommún-
ista í landinu. Sú ásökun Banda-
ríkjastjórnar, að Diem hafi
þverbrotið gefin loforð, hlýtur
því að skoðast hin harðasth
fordasming á stefnu hans í trú-
ardeilu þessari. í Washington
velta menn því nú fyrir sér,
hvort Bandaríkin geti öllu leng-
ur haldið áfram að styðja stjóm,
sem svo bersýnilega sé að engu
treystandi.
Bandarikjastjóm hefur að
undanförnu litið með sívaxandi
tortryggmi á stefnu Diems gagn-
vart Búddatrúarmönnum í Suð-
ur-Víetnam, en þeir munu vera
að minnsta kosti 70% allra
landsmanna. Einkum finnst
Bandaríkjamönnum fátt um yf*
irlýsingar frú Nhu, sem er mág-
kona forsetans. Hefur hún svar-
að ásökunum Búddatrúarmanna
um trúarofsóknir með gagná-
sökunum um morð og fleiri
glæpi, og gert gys að sjálfsmorð-
um þeim, er prestar Búdda hafa
framið til mótmæla. Er þess
skemmst að minnast. er frúin
kvaðst í bréfi til New York
Times myndu fagna því er næsti
munkur héldi „steikarsýningu"
í Saigon.
Um all langt skeið hafa
Bandaríkjamenn reynt að fá
Diem til þess að taka upp mild-
ari stefnu gegn Búddatrúar-
mönnum. Veldur það banda-
rískum ráðamönnum þungum á-
byggjum, hve neikvæð áhrif það
kunni að hafa í „baráttunni
gegn kommúnismanum", að
stjórnin skuli samtímis eiga í
trúardeilu við mikinn meiri-
hluta landsmanna.
f Saigon er það tilkynnt, að
herlið og herlögregla hafi á
þriðjudag tekið á sitt vald
helztu hof Búddatrúarmanna í
borginni, og hafi munkar og
nunnur verið handtekin .svo
hundruðum skipti. í tilkynningu
frá hemum segir, að níu her-
menn hafi særzt, er munkar og
nunnur snerust til varnar, en
nú sé ,,röð og reglu komið á“.
f annarri tilkynningu segir, að
fundizt hafi skotvopn og sprengj-
ur, er herinn gerði skyndiárás
á þrjú hof. Herinn beitti tára-
gasi gegn Búddatrúarmönnum.
í tilkynningu Diems um að
herlög séu sett í landi segir, að
þær vonir, sem vaknað hafi sök-
um „sáttastefnu" stjómarinnar
gegn Búddatrúarmönnum, hafi
ekki reynzt á rökum reistar. Sé
orsökin sú, að hópur stjóm-
málamanna reyni að æsa til
óeirða í landinu og noti til þess
trúarmálefni.
Allt er nú á yfirborðinu ró-
legt í Saigon, en flugvallarins
utan við borgina er stranglega
gætt af vopnuðu liði. Vörður
hefur verið settur við allar
mikilvægar opinberar bygging-
ar, og allar götur, sem að hof-
um Búddatrúarmanna liggja,
eru lokaðar. Herinn heldur vörð
um útvarpsstöðina. í Saigon er
búizt við því, að munkar þeir
og nunnur, sem handtekin voru,
verði leidd fyrir rétt þegar
stjórnin treystir sér til.
Bandaríska utanríkisráðuneyt-
ið hefur tilkynnt það, að hinn
nýi sendiherra Bandaríkjanna
í Suður-Vietnam, Henry Cabot
Lodge, hafi fengið um það skip-
un að halda þegar til Saigon,
en þangað var hann ekki vænt-
anlegur fyrr en eftir nokkra
daga. Ráðuneytið upplýsti það
samtímis, að Bandaríkjastjórn
hafi ekki verið látin vita fyrir-
fram um aðgerðimar gegn
Búddatrúarmönnum.
ÍEkki er enn vitað um undir-
tektir Diems við ásökunum
Bandaríkjastjómar.
Ummæli Kennedys:
Fullt tillit tekið til
Aðalborinn
krati kosinn
á þing ,
BRISTOL 21/8 — Enski Verka-
mannaflokksmaðurinn Anthony
Wedgewood Benn, sem í Eng-
landi er almennt þekktur undir
nafninu hinn hikandi lávarður,
vann þingsætið í Bristol, en þar
hefur aukakosning farið fram.
Benn, sem nýlega afsalaði sér
aðalstitli sinum og sæti í efri
málstofu þingsins, vann með
miklum meirihiuta atkvæða.
Hinn hikandi lávarður vann
aftur þingsæti það, er hann varð
að afsala sér 1960, er faðir hans,
Stansgate lávarður, dó. Þrátt
fyrir það að hann vann auka-
kosninguna 1961 var kosning
hans lýst ógild, og mótstöðu-
maður 'hans, íhaldsmaðurinn
Malcolm Clair, lýstur kosinn.
Wedgewood mótmælti þessu þá
kröfuglega og barðist hart fyrir
bví, að samþykkt yrði lagafrum-
varp þess efnis, að aðalsmenn
gætu afsalað sér titli sínum til
bess að bjóða sig fram við kosn-
ingar til neðri málst. þingsins.
Er Wedgewood hinn fyrsti, er
betta skref stígur. Kosningaþátt-
takan í Bristol var mjög lítil,
aðeins 42,2%. Eftir þessar síð-
ustu kosningar hafa íhaldsmenn
360 sæti í neðri málstofunni,
Verkamannaflokkurinn 258,
irjálslyndir 7 og einn er óháður.
Vestur-Þjóðverja
WASHINGTON 21/8 — Kenn-
edy forseti fulivissaði Vestur-
Þjóðverja um það í gærkvöld,
að tekið yrði tillit til þeirra í
hugsanlegum viðræðum við Sov-
étríkin um að koma á fót föst-
um athuganastöðvum, sem verða
eiga liður í því að hindra
skyndiárásir milli austurs og
vesturs.
Aðspurður á blaðamannafundi
sagði forsetinn, að málið yrði
rætt í fastaráði Atlanzhafs-
bandalagsins, en þar á Vestur-
Þýzkaland sæti. Hann lagði á-
herzlu á það, að árangur þeirr-
ar viðræðu yrði sjónarmið Nato
en ekki einkasjónarmið Banda-
ríkjanna. Raunverulegar við-
ræður milli bandamanna ann-
arsvegar og Sovétríkjanna hins-
vegar geta ekki orðið fyrr en
bandamenn hafa ráðgazt sín á
milli, sagði forsetinn. Þetta
kvað hann þó enn eiga langt
í land.
Á blaðamannafundinum sagði
Kennedy ennfremur, að hann
teldi það mjög ósennilegt, að
haldinn yrði fundur æðstu
manna er þing Sameinuðu þjóð-
anna kemur saman í haust.
Hinsvegar kvaðst hann sjálfur
e.t.v. mundu ávarpa þingið, en
þetta væri þó enn ekki fas"t-
ákveðið. Hann kvað Bandaríkin
myndu svara tillögu de Gaulle
um viðræður austurs óg vest-
urs um eftirlit með burðartækj-
um kjarnorkuvopna. Hann bætti
því þó við, að Sovétríkin hefðu
enn ekki gefjð það í skyn, að
þau myndu fallast á það eftir-
lit, sem nauðsynlegt væri.
Um Moskvusamninginn um
takmarkað bann við kjarnorku-
tilraunum sagði Kennedy, að
Bandaríkin hefðu engan leyni-
samning gert við Sovétríkin i
viðræðunum um hann fyrr í
sumar. Hann fullvissaði banda-
ríska þingið um það, að samn-
ingurinn fæli enga öryggishættu
í sér fyrir Bandaríkin og hvatti
þingið til að viðurkenna samn-
inginn. Hann kvað Bandarikin
mundu halda áfram kjamorku-
rannsóknum sínum og haldið
yrði áfram kjarnorkutilraunum
neðanjarðar.
Fundið fé
LONDON 21/8 — Enska lögregl-
an hefur nú fundið 30 pús.
sterlingspimd af þýfi því. er rænt
var fyrir um það bil hálfum
mánuði í járnbrautarráninu
mikla. Fannst fé þetta í íbúðar-
vagni nokkrum, skammt frá
þeim stað, er hluti þýfisins
fannst í siðustu viku.
Lögreglan leitar nú manns
þess, er íbúðarvagninn keypti
fyrir skömmu. Maðurinn borgað)
vagninn út í þönd, og dvaldist
í honum nokkra hríð ásamt konu
nokkurxi, litlu bami og hundi.
Lögreglan skýrir svo 'frá. að
peningamir hafi verið vandlega
faldir milli tveggja veggplata.
Lögreglan hefur nú handtekið
fimm menn, er grunaðir eru um
þátttöku í ráninu.
SlÐA 3
Kennedy og Krústjoff endurbornir
Nær hálfþrítugur dægurlagasöngvari og gamanleikari, Tim Connor að nafni, hefur tekið þá
ákvörðun, að láta nýfædda tvíburasyni sína heita Patrick Kennedy og Louis Krústjoff. Kveðst
hann gera það í þeirri von, að þeir muni alast upp í heilbrigðum heimi, er haldi sönsum.
Bandaríkjaforseti og forsætisráðherra Sovétríkjan na hafa verið beðnSr um að vera guðfeður drengj-
anna, en ekki fara sögur af undirtektum þeirra. A myndinni sjáum við frú Evelyn Connor með
syni sina. Að sjálfsögðu er Krústjoff til vinstri á myndinni.
Norska stjórnin
örugglega fallin
Kodor á vit
Titos
BELGRAD 21/8 — Góðar
heimildir í Belgrad herma það,
að Janos Kadar, forsætisráð-
herra Ungverjalands, komi í
heimsókn til Júgóslavíu í sept-
ember. Ekki mun það þó verða
meðan á heimsókn Krústjoffs
stendur.
Ekki hefur enn verið tilkynnt,
hvenær Kadar komi í heim-
sókn sína, en talið er, að það
verði í byrjun september., Krúst-
joff fer frá Júgóslavíu 3. þessa
mánaðar. Áður hafði verið uppi
um það orðrómur í Belgrad, að
Kadar væri væntanlegur þangað
samtímis Krústjoff.
Það er hald manna í Belgrad,
að Kadars sé þangað að vænta
áður en Tító forseti heldur í
ferð sína til Suður-Ameríku
um miðjan september. Nú eru
liðin fimm ár síðan Kadar hef-
ur komið til Júgóslavíu.
ÖSLÓ 21/8 — EIiis og kunnúgt
er af fréttum fara nú fram um-
ræður 1 norska Stórþinginu um
vantraustsyfirlýsingij, á stjórn
Einars Gerhardsen, forsætisráð-
herra. Búizt er við, að til at-
kvæða verði gengið seint á
fimmtudagskvöld, og er fullvíst,
að vantraustið verði samþykkt.
Flokkaskipting er þannig £
norska þinginu,' að Verkamanna-
flokkurinn hefur 74 þingsæti og
borgaraflokkarnir jafn mörg, en
Sósíalistiski alþýðuflokkurinn
hefur tvö, og hefur því líf
stjórnarinnar í hendi sér. Hef-
ur formælandi flokksins á þingi,
Finn Gustavsen, lýsti því yfir,
að þingmenn ílokksins muni
greiða vantraustinu atkvæði.
Búizt er við, að þá verði mynd-
uð samsteypustjórn borgara-
flokkanna undir forystu Jons
Lyng, sem er formaður þing-
flokks hægri flokksins.
Þó að Verkamannaflokkurinn
missi nú völd, er ýmislegt á
huldu um hvað við muni taka.
Finn Gustavsen hefur að vísu
lýst fullu samþykki við gagn-
rýni þá, er fram hefur komið
á stjórnina 1 sambandi við hið
svonefnda Kings-Bay mál, og
einnig deilt harðlega á það er
hann nefnir persónudýrkun
Verkamannaflokksins. Hinsveg-
ar kveðst hann andvígur því,
að mynduð sé stjórn borgara-
flokkanna, Kings-Bay málið sé
ekki flokkspólitískt. Er helzt
á Gustavsen að skilja, að flokk-
ur hans muni standa með
Verkamannaflokknum gegn
slíkri stjórn, en hún yrði jafn
háð hlutleysi eða stuðningi hans
eins og stjórn Verkamanna-
flokksins áður.
Suður-Afríka
sogð a glotun-
arbarmi
PRETORIA 21/8 — Sir De Vill-
ers Graaf, leiðtogi stjómarand-
stöðuflokksins í Suður-Afríku,
Sameinaða flokksins. lýsti bvi
yfir í dag, að Suður-Áfrika væri
nú senn stödd á glötunarbarmi.
Við opnun hins árlega þings
flokksins, lét hann svo um mælt,
að apartheid-stefna stjómarinn-
ar gæti engin vandamál leyst, en
stuðlaði aðeins að afríkanskri
I þj óðemisstefnu. Apartheid-stefn-
an leggur sprengjur fyrir utan
dyrustafinn okkar, sagði Graaf.
Sir De Villers Graaf sagði enn-
fremur. að utanríkisstefna stjóm-
arinnar hefði öll farið út um
þúfur. Þær aðgerðir sem hafnar
hafa verið gegn okkur, hafa enn
ekki reynzt sérlega áhrifaríkar,
sagði Graaf, en þær hafa að
geyma alvarlegar framtíðarhætt-
ur. J
Kínverska stúlkan Wu Chien, sem aðcins er tíu ára gömul, vann
nýlega alþjóðlega skákkeppni, sem haldin var í Shanghai. I síðustu
umfcrð skákmótsins sigraði hún í 62 leikjum háskólastúdent, sem
pr meir en helmingi Idri. Wu Chien notaði nær helmingi minni um-
hugsunartíma en andstæðingur hennar. Hér sjáum við hana ásanit
bróður sínum, Chi-chiang.
i