Þjóðviljinn - 22.08.1963, Blaðsíða 4

4 SÍÐA
Þ76ÐVILJINN
Fimmtudagur 22. ágúst 1963
Ctgetandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Uitstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnós Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust 19.
Simi 17-500 (5 iínur) Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Sjóslysin
¥*essa dagana fara fram í norska þinginu um-
* ræður, sem íslendingar mættu gjarna veita
fulla athygli. Stjórnarandstaðan hefur borið fram
vantraust á ríkisstjórnina og er henni borið á brýn
að hafa látið undir höfuð leggjast að hafa nægi-
lega traust öryggiseftirlit með námurekstrinum
á Svalbarða, en sem kunnugt er hafa orðið þar
allmörg banaslys hin síðari ár. Og rr^herra sá í
norsku stjórninni, sem með mál þessi hafði að
gera, neyddist fyrir nokkru til þess að segja af
sér embætti, meðan rannsókn á þessum hörmu-
legu atburðum færi fram; og Ijóst er að norska
ríkisstjórnin riðar nú til falls af þessum sökum.
Á þetta er bent hér til þess að minna á, að hér við
land hafa á undanförnum árum orðið mjög tíð
sjóslys og ástæða er til þess að ætla, að í nokkrum
tilfellum að minnsta kosti, séu orsakir slysanna
í raun og veru þær, að sjóhæfni skipanna hafi
verið ábótavant. Það getur ekki talizt einleikið,
þegar skip af sömu gerð týna tölunni eitt eftir
annað án þess að nokkuð verulegt sé að sjó, eins
og átt hefur sér stað með Svíþjóðarbátana.
A f opinberri hálfu hefur þessum málum til
skamms tíma verið sýnt fullkomið tómlæti.
En á síðasta þingi var loks samþykkt tillaga, sem
þingmenn Alþýðubandalagsins hofðu barizt fyrir
að næði fram að ganga á fyrri þingum, en þar
er mælt svo fyrir að fram fari opinber rannsókn
á orsökum þeirra sjóslysa, sem orðið hafa hér við
land á síðustu árum, ef það mætti verða til þess.
að unnt reyndist að forða þeim eða draga úr þeim.
Skiptapar og manntjón af þeirra völdum er al-
varlegra*mál en svo, að því verði svarað einfald-
lega með þeim orðum að „öll skip geti farizt“.
Eitt dagblaðanna skýrir' til dæmis frá því i gær,
að minnstu hafi munað að einn síldarbáturirm
enn færi niður, er hann var á leið til hafnar með
fullfermi síidar og skilrúm á dekki bilaði með
þeim 'afleiðingum að skipið lagðist á hliðina. Á-
.höfnin var þess albúin að yfirgefa skipið og fara
í björgunarbátana, en á síðustu stundu tókst að
rétta skipiö. En mertn geta varla varizt þeirri
hugsun, að hefði þar verið á ferðinni sá eini Sví-
þjóðarbátur, sem nú er eftir ofansjávar, væri hann
nú einnig horfinn í djúpið.
g^egar vélbáturinn Snæfugl fórst út af Austfjörð-
um fyrir skömmu, benti Þjóðviljinn á það, að
enn hefði ekkert heyrzt frá opinberum yfirvöld-
um um framkvæmdir á þeirri rannsókn, sem Al-
þingi fól ríkisstjórninni að láta framkvæma á
þessu sviði. Skipaskoðunarstjóri ríkisins hefur
ekkert látið .frá sér heyra heldur, og verður því
ekki annað ráðið af þeirri þögn, en þetta mál
liggi enn í láginni hjá stjórnarvöldunum. Við svo
búið má ekki standa stundinni lengur. Hver
skiptapi hefur í för með sér tilfinnanlegt eigna-
tjón fyrír bjóðina, en það skiptir þó minnstu máli
í þessu sambandi, heldur hitt að í hvert skipti
sem slíkt skeður <eru mörg mannslíf í veði, og
mannslífið er dýrmætasta eign hverrar þjóðar og
verður aldrei metið til fjár. Því ber okkur skylda
■ til þess að gera allt sem unnt er til þess að tryggja
óryggi sjómanna okkar. — b.
Sérstæi kosningabarátta
ffa

1 nýafstöönum aukakosningum í Stratford-on-Av on, kjördæmi Johns Profumos, fyrrverandi her-
málaráðherra, voru fimm frambjóðendur. Fram boð þess sem fæst atkvæði hlaut mun hafa vakið
hvað mesta athygli enda var maðurinn óþingm annslcgur í hæsta máta. Frambjóðandi þessi er
slagarasöngvari og nefnist David Sutch. Oftast er hann þó kallaður „hinn æpandi Sutch lávarð-
ur“. Myndin sýnir hina sérstæðu kosningabaráttu hans sem að nokkru leyti fór fram á Avon-fljót-
inu, Þrátt fyrir hugkvæmnina varð eftirtekjan rýr: Sutch hlaut liðlega 200 atkvæði.
James Meredith útskrifaður
Jafnréttí
kynþátta er
kommúnismi"
Eldkross Ku Kiux Klan Iýsii
himininn yfir Sparianbur« í
Suður-Karólínu á aðfaranóti
mánudagsins. Um þaö bil 100
kuflklæddir forsprakkar of-
stækissamtakanna voru moðal
þcirra 2000 manna sem hlýddu
á mál Shcltons „stórmeistara“.
Var það Inntak ræðu hans að
baráttan fyrir jafnrétti hvítra
og svartra væri „liður í komm-
únistísku samsæri“.
Shelton sagði að markmið
samtaka sinna væri „heims-
stjóm og einn kynþáttur" og
að Robert Kennedy dómsmála-
ráðherra og forsetabróðir væri
„bölvaður lygalaupur“ ef hann
héldi áfram að bera á móti því
að negraleiðtogarnir gengju er-
inda kommúnismans.
Klan-foringinn vandaði held-
ur ekki kveðjumar til hinna
„ljósrauðu leikara“ en með því
átti hann við listamenn þá sem
ákveðið hafa að taka þátt í
hinni miklu göngu sem fara á
til Washington 28. þessa mán-
aðar til þess að leggja áherzlu
á kröfumar um jafnrétti hvítra
og svartra þegna Bandaríkj-
anna.
Negrastúdentinn tók próf
tt fyrir ofsóknirnar
Á sunnudagskvöldið hélt negrastúdentinn James
Meredith ásamt flokki vina sinna til Oxfordhá-
skól^ns í Mississipi og tók á móti- prófskírteini
sínu. Meredith er fyrsti negrinn sem útskrifast frá
skólanum í þau 115 ár sem hann hefur verið við
lýði. Eins og kunnugt er reyndu hvítir ofstækis-
menn á sínum tíma að hindra að hann fengi inn-
göngu í skólann, og allan námstímann hafa til-
raunir verið gerðar til að flæma hann brott.
Erfðafjandi Merediths, Ross
Barnett fylkisstjóri, reyndi a
síðustu stundu að koma í veg
fyrir að hann fengi að taka
lokapróf við háskólann. Hcit
hann því fram að stúdentinn
heföi látið sér um munn fara
„móðgandi" ummæli um á-
standið í Missisippi og bryii
slíkt á bága vjð reglur skólans.
„Æsingar“
I bréfi sínu til rektors há-
skólans bendir Bamett meðal
annars á það að Meredith hef-
ur sagt að „í Missisippi sé líf
negra ekki meira vtrði en loft-
ið sem hann andar að sér“ og
„það verður að breyta kerfinu
sem við eigum við að búa í
Missisippi og öðrum suðurríkj-
um hvað sem það kostar“. Telur
fylkisstjórínn að þessar .vfir-
lýsingar brjóti í bága við á-
kvarðanir skólans um að stúd-
?ntar megi ekki láta sér um
munn fara ummæli sem komið
geti af stað æsingum meðal al-
mennings né heldur pólitískar
yfirlýsingar sem leitt geti til
ólgu og ofbeldis. Ennfremur
heldur fylkisstjórinn því fram
að Meredith hafi haft í frammi
æsingar er negraleiðtoginn ,
var myrtur í Jackson fyrii
skömmu.
Sex g-egn fimm
Ákærum fylkisstjórans var
vísað til sérstaks ráðs sem ann-
ast yfirstjórn allra æðstu
menntastofnana í Mississippi
og felldu ráðamenn tillögu
Barnetts með sex atkvæðum
gegn fimm.
Eins o- venja er til afhenti
rektor náskólans, John D.
Wiliiams, Meredith skírteinið
og óskaði honum til hamingju
með handarbandi. Meðal áhotf-
enda voru margir þekk,tir
negraleiðtogar og lögmaðurmn
R. 'Jéss Brown sem á' sínum
tíma flutti mál Meredith er
hann leitaði eftir viðurkenn-
ingu á því að það bæri að veita
honum aðgang að háskólanum.
Hrakinn brott
Eins og kunnugt er hefur
annar negrastúdent. James A.
Hood við Alabama-háskólann,
hætt námi sökum þess að al-
gjört taugaáfall var á næstu
grösum. Honum hafði verið
hótað öllu illu vegna þess að
hann hafði gagnrýnt afstöðu
skólayfirvaldanna í kynþátta-
deilunni.
Unglingar tryllast
Lögregfán í Stokkhólmi varð i
að fylkja liði fyrir skömmu til
að halda 6.000 unglingum í
skefjum. Unglingamir misstu
stjóm á sér þegar bandaríski
dægurlagasöngvarinn Chubby
Shecker hélt söngskemmtun.
Shecker þessi kallar sjáálfan
sig tvistkóng heimsins.
Varð þunguð
í fange/si
Fyrir skömmu kom í Ijós að
kona cin sem afplánar refsingu
í fangelsi í Manchcster sem
ncfnist Strangeways hefur orðið
þunguð í fangavistinni.
Körlum og konum er haldið
í aðskildum álmum. Eiginmaður
konunnar mun nú velta því fyr-
ir sér á hvem hátt hann geti
dregið fangelsisyfirvöldin til á-
byrgðar. Hvorki innanríkisráðu-
neytið né starfsmenn fangelsis-
ins hafa neinar upplýsingar
viljað veita um mál þetta.
Sagt er að konan hafi unnið
í eldhúsi fangelsisins er getn-
aðurinn átti sér stað. Ennfrem-
ur hefur flogið fyrir að íinn
karlfanginn hafi hlotið nokkra
viðbót við refsingu sina.
Fimustu fingumir
GlæpalýSur annast
II
löggæzlu"á Haiti
A miðvikudagtnn var sendi
alþjóðlega lögfræðinganefndin
út yflriýsingu þar sem seglr
að harðstjóm núvcrandi vald-
hafa á Haiti sé einna helzt
hægt að Iíkja við stjóm Batt-
ista á Kúbu og Trujillosstjórn-
ina í Dominikanska lýðveld-
inu, næsta nágrannalandi Hai-
tis.
Yfirlýsing nefndarinnar er
byggð á rannsóknum í landinu
sjálfu og segir þar að1 stjórn
Duvaliers hafi allt frá því hún
komst til valda traðkað á ein-
staklingsfreJsinu, trúarbragð^
frelsi, prentfrelsi og rétti verk
amanna til að xnynda stéttarfé-
lög.
I yfbrilÝsingu lögfræðmga-
nefndarinnar segir ennfremur
að Duvalier stjómi landinu I
knafti 500 manna lífvarðar,
dyggum her’8.000 manna, leyn-
ilögreglu — svonefndum „ton-
ton macoutes” — og saman-
stendur hún einkum af mönn-
um úr verstu glæpafiokkum i
iandinu. Kostnaðurinn við lið
þetta er um 15 milljónir doll-
ara á ári og er það um helm-
ingur af heildarupphæð fjár-
inganna á Haiti, segja lögfræð-
ingamir.
Nefndin skýrír ennfremur frá
því að um ein milljón dollara
af hernaðaraðstoð þeirri sem
‘laiti fær árlega frá Bandaríkj-
unum hafni í vðsum leynilög-
xegXunnar.
Fyrir skömmu fór fram í f'rag 25. þing alþjóðlega hraðritunar-
vólritunarsambandsins. Við það tæklfæri var heimsmcistaran-
um í vélritun, vestur-þýzku stúlkunni Sigrid Lude, aflientur
verðlaunabikar. Hún vann heimsrr*'' '•* atltiiinn með 16.797
slögum á 30 mínútum. Mynöin sýnir FrantiseU F ' - mennta-
málaráðherra Tékkóslóvakíu, afhenda ungfrúnni bikaninn.