Þjóðviljinn - 22.08.1963, Blaðsíða 8

g SÍT)A
mvvimm
Pimmtudagur 22. ágóst 1963
óska, að skólamir byrjuðu í jan-
úar. Ég á við það, að það er
heitt. Er ykkur ekkert heitt?
Hikandi slitróttur hlátur
heyrðist.
— Jæja, sagði Adam Cramer
og tók ofan brosið. — Það verð-
ur ennþá heitara fyrir suma. Því
lofa ég. Þessi litli bær á eftir að
loga; ég á við það að hann á eft-
ir að brenna samvizku allrar
þjóðarinnar og verða logi sem
allir munu sjá og finna. Þessi
borg sem ég er að tala um. Cax-
ton! Hann þagnaði. — Bæjarbú-
ar, það gerðist dálítið héma í
dag. Þið hafið öll frétt það núna.
Sum ykkar sáu það með eigin'
augum. Það var þetta sem gerð-
ist: Tólf svertingjar fóru í
menntaskólann í Caxton og sátu
þar innanum hvítu bömin. Eng-
inn stöðvaði þá, enginn rak þá
út. Og vinir mínir hlustið nú á:
þetta gerir daginn í dag mikil-
vægasta daginn í sögu Suður-
ríkjanna. Hvers vegna? Vegna
þess að hann er hið raunvemlega
upphaf samskólagöngunnar. Þetta
hefur verið reynt annars staðar
en vitið þið hvað fólkið segir?
Það segir: Jæja, ef það bless-
ast í Caxton, þá blessast það
alls staðar, vegna þess að Cax-
ton er dæmigerð Suðurríkjaborg.
Ef fólkið vill ekki samskóla-
göngu, þá gerir það eitthvað til
að koma í veg fyrir hana! Ef
það gerir ekki neitt, þá táknar
það að fólkið vill hana! Tveir
plús tveir eru fjórir!
— Nema hvað eitt er rangt
Þeir segja að ykkur standi alveg
á sama um það þótt svertingjar
blandist hvítum, vegna þess að
þið hafið ekki barizt gegn bví;
en ég spyr, hvemig er hægt að
berjast við það sem maður sér
ekki? Þeir hafa lejmt fyrir ykk-
ur staðreyndum: þeir hafa svik-
ið og blekkt ykkur öll og fyllt
ykkur af svívirðilegum lygum.
Þetta hefur verið lævísleg her-
ferð til að slá ryki f augu ykk-
ar og þegar þið loks vöknuðuð
átti að segja: Þvi miður, það er
um seinan!
Hmreiðslan
Hárgreiðsíu og
snyTtjstofa STETNC og DÓDÓ
Laugaveei 18 III. h (Iyfta)
Síml 24616
P E R M A Garðsenda 21.
simj 33968 Hárgrejðslu. og
snyrtistofa
Dömur nárgreiðsla við
allra hæfi
TJARNARSTOFAN
Tjamargötu 10 Vonarstrætis-
megin. _ Simi 14662
H ARGREIÐSL O STOFA
AETSTURBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttir)
Laugavegj 13 — simi 14656
— Nuddstofa á sama stað —
— Gott og vél! ég er í tengsl-
um við Samtök þjóðemissinn-
aðra bandarískra föðurlandsvina,
en sá félagsskapur hefur það að
markmiði að leiða fólk í allan
sannleika um jafnréttiskenning-
una. Við höfum fylgzt með mál-
unum héma síðan í janúar að
Silver dómari kvað upp úrskurð
sinn. og nú ætla ég að segja
ykkur hvemig málin standa.
Auðvitað vita mörg ykkar það.
Margir hafa gert það sem þeir
álitu bezt til að koma í veg fyrir
að þetta gerðist. En það era all-
margir, sem vita ekki hverjar
staðreyndimar era: sem vita
ekki heldur hvað það var sem
orsakaði þessa litíu svörtu skrúð-
göngu í skólann í morgun eða
hvaða þýðingu hún hefur fyrir
alla landsmenn.
— Ég bið ykkur að sýna mér
umburðarlyndi, en ég aðvara
ykkur strax. Þegar þið hafið
fengið að vita sannleikann, þá
er það ykkar að taka ákvörðun.
Það verður vandalust. Og hún
mun ólga í blóði ykkar og hita
ykkur í hamsi og þið munuð
ekki geta skorazt undan! Vegna
þess að ég ætla að sýna ykkur
að framtfð þessa lands byggist
algerlega og eingöngu á þér!
, Tom McDaniel lokaði vasa-
bökinni dg gekk yfir til vinar
síns, lögfræðingsins James Wolfe.
Hann tók eftir því að Wolfe stóð
og starði með eftirvæntingarsvip
eins og allir aðrir. Og einhverra
hluta vegna gramdist honum
þetta. — Kemur kunnuglega fyr-
ir? sagði hann.
Wolfe hrökk við. — Ö — Tom
Já, hann virðist býsna skynugur
strákur.
— En loddari. sagði Tom.
— Nú?
. — Öragglega. Málhreimurinn
er uppgerð; ég er búinn að tala
við hann. Hann heldur að þetta
nái hjörtunum!
— Hvað?
— Ahnúgaaðferðin.
— Og þú ert ekki sammála?
Wolfe bandaði höfðinu að fólk-
inu. — Ég get ekki fyllilega íall-
izt á það.
— Heldurðu að það verði erfið-
leikar. Jim?
— Nei. sagði Wolfe og leit af
Tom. — Tími erfiðleikanna er
liðinn.
— AUt, var Adam Cramer að
segja, á sér eitthvert upphaf. Og
upphafið að því sem þið sáuð í
dag átti sér stað fyrir næstum
sautján árum. Árið 1940 höfðu
negrahjón, Carlotta Green og
maður hennar, orð á því að bau
væra ekki hrifin af þeim mögu-
leikum sem bömum þeirra byð-
ust. Ekki höfðu þau fyrr sleppt
orðinu en NAACP lét til sin
taka. Þið vitið sjálfsagt öll hvers
konar félagsskapur það er. Hið
svonefnda Þjóðlega félag til
vemdar réttindum blökkumanna
er og hefur alltaf verið komm-
únistasamtök undir stjóm gyð-
ings sem hatar Bandaríkin og fer
ekkert dult með það. Þeir hafa
alltaf unnið samkvæmt píslar-
vættis-kenningunni. Þeir finna
auma bletti eða búa þá til þar
sem enga er að finna og byrja
á auglýsingastarfseini. Tökum til
dæmis Emmet TiU málið. Nigg-
ari reynir að nauðga hvítri konu
og segir manninum hexrnar að
hann ætli að halda áfram að
reyna og engin skuli koma í veg
fyrir það. Eiginmaðurinn getur
ekki farið til lögreglunnar útaf
hótuninni einni saman. svo að
hann tók málið í sínar hendur og
sá um það að svertingi myndi
ekki nauðga konunni hans. Þetta
era staðreyndimar. En hvað
gerist? NAACP kemur til skjal-
anna og segir að hvíti maðurinn
sé morðingi! Já, af því hann
vildi vemda eiginkonu sína. Og
fólk úthellti söltum tárum yfir
þessum vesalings litla blökku-
pilti, vesalings litla Emmet Till,
sem hafði það eitt til saka unnið
að vera dökkur á hörand! Hafið
þið lesið um þetta mál? Adam
Cramer hristi höfuðið í uppgerð-
arskelfingu. — Svertinginn var
gerður að píslarvotti, eins og það
er kallað, og íúlt gekk nokkuð
vel, þangað til náungi með vit (
kollinum sannaði að hetjan, fað-
ir Emmet Till — þið munið að
það var gefið í skyn að hann
hefði fallið fyrir föðurlandið úti
í heimi — já. sannaði að hann
hefði verið hengdur og rekinn úr
hemum með spián fyrir, ja, hvað
haldið þið: já, fyrir nauðgun!
Einmitt. Auðvitað lét kviðdóm-
urinn ekki slá ryki í augu sér
og úrskurðaði þá menn saklausa,
sem reyndu að koma vitinu fyrir
negrastrákinn (það tókst aldrei
að sanna neitt annað á þá!) En
NAACP reyndi að fá dómnum
hrundið.
— En hvað sem því líður, þá
er það svona sem þessir piltar
vinna. Mín vegna getur vel verið
að þeir hafi leigt þennan Green
kvenmann (hún á heima 1 Sí-
monarhlíð) til að koma ólgunni
af stað í fyrstu. Þeir lögðu sig
fram milli 1940 og 1949 og þótt-
ust ekki vilja annað en jafngóða
aðskilda skóla. Farragut sýsla
sagði allt 1 lagi og hjálpaði
svertingjunum að senda bömin
sín í ágætan skóla, Lincoln
menntaskólann í Farragut. Ég
kom í þennan skóla. vinir minir,
og það er ekkert athugavert við
hann. Hann er meira að segja
töluvert hreinni og snyrtilegri
staður en þessir negrakrakkar
eiga að venjast, svo mikið er
víst. En kommamir voru ekki á
sama máli og þá kom í Ijós að
það var annað sem þeir sóttust
eftir. Munið þið nokkuð eftir
september 1950? Jæja, það var
enn eitt spor í áttina til dagsms
í dag. 1 september 1950 reyndi
hópur negrastráka að komast inn
í Caxton menntaskólann! Þið
munið það?
Kliður heyrðist frá hópr^m
— Hvers vegna? spurði Adam
Cramer og rödd hans varð mjúk
eins og í upphafi. — Haldið þið
að þeim hafi dottið það í hug
sjálfum? Haldið þið að nokkur
Suðurríkjanegri gerðist svo djarf-
ur? Nei, gott fólk. Ónei. NAACP
stjórnaði öliu fyrirtækinu, vit-
andi fyrirfram hvað myndi ger-
ast. Nemendunum var meinuð
innganga;, skólanefndin neitaði
að hleypa þeim í skólann og
venjulegar ráðstafanir vora gerð-
ar til þess að svertingjamir gætu
gengið f Lincoln skóiann. En
fullum þremur mánuðum seinna
fóru fimm að þessum krökkum
— með fullum stuðningi NAACP
— í mál við skólanefndina 1
Farragut. Og þá fór skriðan fyrst
af stað. Kærendur. þessir svert-
ingjar, héldu því fram að skóla-
fyrirkomulagið væri ekki eins cg
væri bezt samkvæmt skyldum
sýsSumnar að sjá öUum fyrir
sömu námsmöguleikum. Héraðs-
dómurinn sagði að þetta væri
fnáleitt og dæmdi samkvæmt því.
Allt árið 1952 og 1954 var málið
í gangi fyrir æðri dómstólum og
fyrir hæstarétti Bandaríkjanna
vora fimm samskólamál um leið.
— Jæja. kommamir biðu ekki
boðanna. Þeir voru allsráðandi
víða um heim, en Ameríka var
dálítið erfið viðureignar. Þeir
gátu ekki gert árás utanfrá, svo
að þeir gerðu árásina innanfrá.
Þeir vissu fullvél, vinir mínir, að
fljótvirkasta leiðin til að lama
viðnámsþrótt þjóðar. er að kyn-
blanda hana. Svo að þeir lögðu
allar þær milljónir dollara sem
gyðingamir gátu skaffað þeim í
þetta eina: jafnréttið.
— I ágúst 1955 krafðist
NAACP endanlegs dómsúrskurð-
ar. Silver dómari sem er gyð-
ingur og uppvís að vinstri til-
hneigingu. — ,
— Hver segir það?, hrópaði
rödd.
— Skýrslan segir það. sagði
Adam Cramer fastmæltur. — Þið
getið sjálf gengið úr skugga um
það. Abraham.Silver er til dasrri-
is í félaginu Fjöður aS Penni,
sem fær óbein fjárframlög frá-
Moskvu.
Tom McDaniel brosti. Hann
sai^ við Wolfe: — Hann koll-
siglir sig!
— Þú héldur það?
— Fjandinn hafi það, Jim —
fólkið héma dýrkar dómarann.
Hann er bókstaflega dýrlingur,
það veiztu sjálfur. Allir vita að
hann átti enga sök á þessum
úrskurði!
— Ég er ekki svo viss um það.
— Jæja, hvað sem því líður;
þá er það nokkuð langt gengið
að bendla Fjöður og Penna við.
— Ég er ekki viss um það
heldur, sagði James Wolfe alvar-
legur. — Mundu það, Tom. sumt
fólk er hægt að blekkja enda-
laust ....
.... og hvað gerði svo dómar-
inn? Hann skipaði skólanefnd-
inni að fara að settum reghim
um skólajafnrétti. Þrátt fyrir
mótmæli Samt. Farragut-sýslu
til vemdar stjómarskránni, þrátt
fyrir mótmælabréf lögð fram af
Veme Shipman. eins af tíelztu
borguram bæjarins og Tómasar
McDaniel, ritstjóra Messengers í
sína beinu braut og skipaði sam-
Caxton — fór Abe dómari Silver
skólagöngu í menntaskólanum í
Caxton, ekki síðar en haustið
1956.
— Harry Satterley bðrgarstjóri
hefði getað komið í veg fyrir
það. en hann hafði ekki kjark til
þess. vegna þess að hann vissi
hverjir stóðu og standa á bakvið
Silvér dómara. Hann mat meira
eigin hag.
— Fylkisstjómin hefði getað
stöðvað það á augabragði, en ég
þarf ekkert að segja ykkur um
hann; ég vona ekki að minnsta
kosti.
— Og skólameistarinn sjálfur,
Harley Paton — hann hefði get-
að stöðvað allan ófögnuðinn. En
hann er of deigur til að gera
það sem þarf.
— Þetta er haugalýgi! Ungur
maður i bómullarpeysu og bláum
gallábuxum gekk upp að neðsta
þrepinu og starði illilega á Ad-
am Cramer. — Skólameistarinn
hefur gert allt sem hægt var.
— Einmitt það? Lokaði hann
skólanum og neitaði að opna
hann aftur fyrr en réttlætinu
hefði verið fullnægt?
— Nei, að vísu ekki. En —
— Kallaði hann nemenduma
saman og sagði þeim að mæta
ekki?
SKOTTA
Það er alveg óþarfi fyrir yður að skjálfa svona, fröken
, Johnson, þetta verður svo auðvelt dæmi.
iAAIB M ±4,
RÚMAR ALLA
FJÖLSKYLDUNA
KYNNIÐ YÐUR
MODEL 1963
_ Sími 24204
•Swím^bjöRNSSON * CO. P.O. BOX 1MÍ • RÉYKJAVlK
Auglýsing
frá Síldarverksmiðjum ríkisins um verð á síldarmjöli.
Verð á síldarmjöli á innlendum markaði hefur verið á-
kveðið kr. 500,00 pr. 100 kíló fob. venksmiðjuhöfn miðað
við að mjölið sé greitt fyrir 1. nóvember n.k. Eftir þann
tíma bœtast við vextir og brunatryggingargjald.
LAUS STAÐA
Staða framkvæmdarstjóra félagsheimilis Kópavogs og
Kópavogsbíós er auglýst laus til umsóknar frá 1. október
næstkomandi.
Skriflegar umsóknir ásamt upplýsingum um fyrri störf
og launakröfum sendist skrifstofu bæjarstjóra Kópavogs-
kaupstaðar fyrir 5. september.
Eftir nákvæmlega eina mín- Hvað kom fyrir rafmagns- Ég var að reyna að gera
útu .... * heilann þinn? reikningsjöfnuð á ávísana-
___________ ; ________ bókina hennar Dísu.
Útför
ELÍNAR G. ÁRNADÓTTUR
frá Ystu-Görðum, Breldcustíg 14B fer fram laugar-
daginn 24. ágúst kl. 10.30 frá Kapellunnl í Fossvogi.
Athöfninni verður útvarpað
Blóm eru afbeðin, en þeim, sem vildu minnast hinnar
Iátnu er bent á líknarstofnanir.
Börn og tengdabörn.