Þjóðviljinn - 28.08.1963, Blaðsíða 8

ftiöfiVlLÍUlN
. ■ — íví„ _ .o L ii/03
s KOTIA
Ég get ómögulega fallizt á, aö tvist, körfustólar, og varalitur
sem ber nat’nið Áköf Ást, séu þýðingarmestu visindalegu upp-
götvanir sem gerðar hafa verið á síðasta ári.
Kennarar í náms-
för ti! Danmerkur
blað uppúr brjóstvasanum, leit
yfir það og lét það falla á borðið.
— Ég var að frétta hvað kom
fyrir í gærkvöld, sagði hann.
— Það var mjög leitt.
— Þér hljótið að vera hreyk-
inn.
Jack Allardyce barði í hurðina.
— Við erum að biða eftir hand-
ritinu, sagði gamli maðurinn.
— Þið haldið áfram að bíða
þar til ég er búinn með það,
sagði Tom hranalega. Vertu etki
að trufla mig.
Gamli maðurinn hörfaði agn-
dofa.
Adam Cramer settist í tága-
stólinn og krosslagði fæturna.
— Ég er ekki viss um hvað þér
eigið við með þessari athuga-
semd, sagði hann, — en ég get
sagt yður það. herra McDaniel,
að ég tók mér það mjög nærri.
— Er það satt!
— Já. Ef þér hafið hlustað á
ræðu mína, þá ættuð þér að
muna, að ég lagði áherzlu á að
berjast gegn jafnréttinu á lög-
legan hátt. Alveg eins og bér
hafið gert í blaðinu yðar. Mér
datt aldrei í hug —.
— Það er lygi! sagði Tom og
fann. hvernig blóðið þaut fram
í vanga hans. — Þér vissuð ná-
kvæmlega hvað myndi gerast,
Cramer. Ég er feginn að þér
eruð staddur hér, því að ég hef
ýmislegt að segja við yður og
ég mjmdi ráðleggja yður að
hlusta á það.
— Mér væri það mikil ánægja,
sagði Adam Cramer.
— I fyrsta lagi held ég að bér
séuð loddari. Ég veit það ekki
með vissu, en ég held það. Það
skiptir reyndar ekki öllu máli
eins og stendur. En það sem er
alveg víst, er það að þér eruð
æsingamaður og mér er ekki um
æsingamenn. Ef þér hefðuð kom-
ið til málsmetandi manna í borg-
inni og lagt fyrir þá tillögur yðar
ef einhverjar eru. hefðu allir
viljað vinna með yður, vegna
þess að við erum í vandræðum
og við getum þegið hjálp — ef
til vill. En það gerðuð þér ekki.
Það datt yður ekki í hug.
— Haldið áfram, sagði Adam
Cramer.
Hórgreiðslán
Hárgreiðslu og
snyrtistofa STEINU og DÓDO
Laugavegi 18 III. h. (lyíta)
SÍMI 24616.
P E n M A Garðsenda 21.
SÍMI 33968. Hárgreiðsiu- og
snyrtistofa.
Dömur! Hárgreiðsla við
allra hæfi
TJARNARSTOFAN,
Tjarnargötu 10, Vonarslrætis-
megin. — SlMI 14662.
HÁRGREIÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR
(María Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SlMI 14656
— Nuddstofa á sama stað. —
— Þess í stað komuð þér fólk-
inu í æsing. Þér ýttuð undir
ótta þess og hatur. Og áður en
ólætin hófust, laumuðuzt þér
burt. Ég get eins sagt yður, að
ég gerði mitt bezta til þess að
yður væri varpað í fangelsi fyr-
ir athæfið.
Adam Cramer þagði.
— Við kærum yður ekki um
mann af yðar tagi, sagði Tom og
fann um leið að hann var að
verða alltof reiður. — Þið skilj-
ið það?
— Hverjir eru — við, herra
minn?
— Ábyrgir borgarar þessa
bæjar.
— Fyrirgefið, herra McDaniel,
en ég er hræddur um að ég geti
ekki verið yður sammála. Ég
held að það sé full þörf fyrir
mann af mínu — tagi. Það kom
skýrt í ljós í gærkvöld.
Tom reis á fætur. — Farið
burt frá Caxton, Cramer, sagði
hann. — Farið burt héðan í dag.
— Eruð þér að skipa mér það?
— Ég er að ráðleggja yður.
Adam Cramer brosti aftur. —
Ég skil satt að segja ekki af-
stöðu yðar. herra McDaniel — og
ég er ekki viss um að ég kæri
mig um að skilja hana. En það
skiptir ekki máli. Það vill svo
til að ég ætla að vera hér, þar
til verki mínu er lokið. Ég hafði
vonað að við gætum unnið sam-
an; ég geri það raunar ennþá,
fcn ef það er ekki hægt, þá verð-
ur að taka þvi.
— Ég mun berjast gegn yður,
sagði Tom. — Af öllum mætti.
— Þér hafið rétt til þess.
Þeir störðu hvor á annan and-
artak og Tom vissi nákvæmlega
hvað gestur hans var að hugsa.
— Það er eitt sem ég get skipað
yður, sagði hann. — Látið dóttur
mína afskiptalausa.
— Er það ekki hennar að á-
kveða það? sagði Cramer.
— Alls ekki. Ef þér komið ná-
lægt henni, þá mun yður iðra
þess.
Adam Cramer brosti. — Þá,
sagði hann, — mynduð þér taka
fram fyrir hendur réttvísinnar,
er ekki svo herra McDaniel?
Hann þagði. — Mér þætti gaman
að spjalla lengur við yður, en
því miður hef ég mikið að gera.
Ætlið þér að taka við auglýs-
ingunni?
Tom tók upp blaðið og las í
skyndi það sem á því stóð: Ef
þið viljið halda Caxton Mennta-
skóla hvitum þá mætið á fyrsta
almenna fundi SÞBF — Sam-
taka þjóðemissinnaðra banda-
rískra föðurlandsvina. Laugardag
klukkan 7.30. Kaffihús Jónu.
— Þessi auglýsing, sagði hann,
— er ekki birtingarhæf. Við get-
um ekki tekið hana. Hann braut
biaðið saman og fleygði því yfir
skrifborðið.
Adam Cramer hreyfði sig ekki.
— Þér breytið víst afstöðu yðar,
sagði hann. Síðan tók hann var-
lega upp annan pappírsmiða og
rétti Tom.
Á honum stóð: Tom. birtu
þetta á fyrstu síðu í stórum
ramma. V. S.
— Kvartdálkur er alveg nóg,
sagði Cramer. — Letrið skiptir
ekki máli bara það sé stórt.
Tom fleygði báðum blöðunum
í bréfakörfuna. — Auglýsingin
er ekki birtingarhæí, endurtók
hann. — Gerið svo vél að loka
á eftir yður.
Adam Cramer gekk til dyra;
snéri sér við. — Þér hatið mig,
herra McDaniel, sagði hann. —
Eg veit ekki hvers vegna, en þér
gerið það. En samt sem áður
lít ég á starf mitt hér sem mik-
ilvægt fyrir landið. Persónulegar
deilur mega engin áhrif haía á
það. Og í rauninni erum við að
berjast fyrir sama málefni. Er
ekki svo?
Tom svaraði ekki.
— Við erum eins og hermenn
á vígvelb, sagði Adam Cramer,
— að berjast við sameiginlegan
óvin. Ef okkur kemur ekki sam-
an. þá megum við að minnsta
kosti ekki veikja málstað okkar
med innbyrðis styrjöld. Ég hef
lesið leiðara yðar. Þeir voru
djúphugsaðir og djarfir. Þér
börðuzt harðri baráttu, og mér
dettur í hug að þér séuö ef til
vill famir að þreytast á barátt-
unni. Nújæja, ég er nýliði, skii.i-
ið þér ekki? Mig langar aðeins
að halda áfram þar sem —.
— Farið út, sagði Tom festu-
lega.
Dyrnar lokuðust.
Hann lagði fingurna á lykl-
ana og skrifaði: — einmitt þannig
hefjast uppreisnir. Meirihluti
borgaranna mun ævinlega hafa
andúð á ofbeldismönnunum og
aðferðum þeirra en það er alltaf
fyrir hendi minnihluti sem læt-
ur blekkjast. Og sterkur, hávaða-
samur minnihluti má sín meira
en hógvær meirihluti, þyí —
Hann leit á fyrstu setningam-
ar sem lögðu áherzlu á stefnu
hans gegn jafnréttinu og orð
Adams Cramer ómuðu fyrir eyr-
um hans.
— 1 rauninni crum við að berj-
ast fyrir sama málstað. Og önn-
ur orð: — Óbrotinn, vafnings-
lausan sannleikann. . . .
Hann tók upp símann, hringdi,
beið. Frú Mennen svaraði. — Er
Veme heima? spurði hann.
— Hver talar?
— Tom McDaniel.
— Ó, sæll Tom. Já, herra
Shipman er úti hjá hundunum.
Viltu að ég nái í hann?
— Nei. segðu honum aðeins að
ég sé á leiðinni til hans. Ég
verð kominn eftir kortér.
Hann lagði á og gekk inn í
bakherbergið, — Jack, sagði
hann. — Hóaðu í Fredda. Ég get
ekki komið þessum fjanda sam-
an.
— Allt í lagi.
— Láttu hann rétt minnast á
ræðuna og segja að hún hafi
misst marks.
Hann setti upp hatinn og gekk
út í steikjandi sólskinið.
— Tom, sem ég er lifandi, það
er gaman að sjá þig. Af hverju
í ósköpunum hittumst við svona
sjaldan nú orðið?
Veme Shipman var feitur og
rjóður og hraustlegur. Það var
eins og hann hefði yngzt um
mörg ár.
— Ég ætla að koma beint að
efninu, Verne, sagði Tom. —
Strákgepill frá Norðurríkjunum
kom hingað í gær. Hann hefur
látið öllum illum látum síðan og
£ morgun sagði hann mér þein-
línis að þú stæðir með honum.
Ég sagði að hann væri lygari.
Var það rétt?
Shipman hætti að brosa. —
Ertu að tala um Adam Cram-
er?
— Það er nafnið sem hann
notar.
Verne Shipman opnaði munn-
inn og lokaði honum aftur. Hann
gekk aö bamum við gluggann.
— Þú drekkur ennþá gin er
það ekki?
— Þetta er ekki kurteisisheim-
sókn, Veme?
Stórvaxni maðuyinn hélt áfram
að blanda drykkina.
— Gott og vel, sagði hann og
rétti Tom glasið með gin og ton-
ic. — Hverskonar heimsókn er
það þá?
— Mig langar til að fá skýr-
ingu á þessum miða.
— Hvaða miða?
— 1 sambandi við auglýsing-
una.
— Ég hélt, sagði Shipman,
að hann þyrfti ekki skýringar
við.
Ósjálfrátt saup Tom á drykkn-
um. Verne. sagði hann. — Ég
trúi því ekki að þessi strákur
hafi líka snúið á þig.
Shipman hristi höfuðið. —
Hann hefur ekki — snúið á mig,
sagði hann. — Ég veit hvað þú
ert að hugsa. Þegar hann kom
hérna fyrst. þá hugsaði ég það
sama. Enn einn froðusnakkurinn.
Enn einn náunginn í leit að auð-
fengnum gróða. En það er ekki
satt, Tom. Hann er kannski ung-
ur og aðkomumaður og allt það,
en hann er á réttri leið. Hlust-
aðirðu á ræðuna hans í gær?
— Já.
— Jæja, það er.ekki hægt að
efast um staðreyndir af T>ví tagi.
Má ég segja þér eitt. Þegar hann
byrjaði, þegar hann kom hingað
til að tala um þessi samtök sín,
þá hugsaði ég með mér: nújá,
þama kemur beitan. En hann
fór ekki fram á einn einasta
eyri. Hann sagðist myndu safna
ákveðinni upphæð meðal fólksins
og þá fyrst, þegar hann gæti
sannað að hann væri búinn að
fá inn þá peninga, myndi hann
taka við peningum frá mér. Og
þá, ég varð alveg agndofa —
þá sagðist hann myndu afhenda
mér alla peningana. Og það er
örugg sönnun þess að hann er
enginn svindlari. finnst þér ekki?
Auðvitað trúði ég þessu ekki
fyrst í stað. En hann sagði:
Komið bara á fundinn, ég fer
ekki fram á meira. Og ég gerði
það. Og það get ég sagt þér að
fólkið stendur allt með honum.
Ég hef aldrei séð annað eins!
— Ekki ég heldur, sagði Tom.
Hann spurði, hvort Shipman
hefði heyrt hvað gerðist eftir
fundinn.
— Nei, ég vtesi það ekki. En
það sannar ekki neitt að mínu
viti. Sennilega hefur svertinginn
verið með derring eða eitthvað
þess háttar.
— Hann var ekki með derring
eða þess háttar, sagði Tom reiði-
lega.
— Hann átti aðeins leið gegn-
um bæinn. Bílknn hans var
stöðvaður.
— Nú þeir stöðvuðu bílinn. Og
hvað um það? Ég á við að þú
getur ekki kennt Cramer um
það: hann var með mér. Hann
átti enga sök á því.
Shipman átti alla sök á því,
fari það kolað. Hann æsti fólk-
ið upp.
Shipman hló. — Heyrðu nú,
Tom. Þú ert bara reiður vegna
þess að það þurfti utanbæiar-
mann til að sýna okkur að við
höfum ekki staðið í stykkinu.
Ég var' líka reiður. Fyrst í stað.
En það er ekkert efamál, þetta
verður að stöðva og það þolir
enga bið.
— Og á hvem hátt? sagði Tom.
— Með því að ráðast á svertingja
á götum úti?
Shipman gekk yfir að bam-
um og fyllti glasið sitt aftur.
Hann virtist ánægður. Ef nauð-
syn krefur, já.
— Veme, í guðs bænum!
Veiztu sjálfur hvað þú ert að
segja?
— Já, en ég held að þú vitir
það ekki. Ég er að segja það, að
við börðumst heiðarlega og lög-
Þr,játíu íslenzkir kennarar
dveljast nú í Danmörku í boði
Norræna félagsins danska og
danskra kennarasamtaka, en
gagnkvæm kennaraheimboð
hafa átt sér stað milli Dana og
íslendinga um 10 ára skeið.
Slík boð eiga sér nú stað ann-
aðhvert ár, og hafa nú nær 100
danskir kennarar og hátt á
annað hundrað íslenzkir kenn-
arar notið þesarar fyrirgreiðslu.
Frú Bodild Begtrup fyrrver-
andi sendiherra Dana á Is-
landi átti frumkvæðið að þess-
um gagnkvæmu heimboðum, en
Norrænu félögin hafa skipulagt
þessar heimsóknir í samráði við
kennarasamtök og fræðslumála-
stjórnir landanma.
Að þessu sinni var 20 ís-
lenzkum kennurum boðið til
þriggja vikna ókeypis náms-
dvalar í Danmörku. Nær 70
umsóknir bárust, en það eru
þrisvar sinnum fleiri umsóknir
en áður hafa borizt í sambandi
við þessi gagnikvæmu kennara-
heimboð. Þegar það fréttist til
Danmerkur hækkuðu Danir tölu
þátttakenda í SO.
íslenzku kennararnir fóru
utan méð Dronning Alexandrine
2. ágúst og m.s. Heklu 3. ágúst
sl. Þeir dvöldust fyrst í Kaup-
mannahöfm í 3 daga, skoðuðu
söfn og fóru í námsferðir um
nágrenni Kaupmannáhafnar og
Norður-Sjáland.
Sunnudaginn 11. ágúst fóru
þeir síðam til Sönderborg á eyj-
unni Als við strönd Suður-Jót-
lands og dvöldust þar á íþrótta-
skólanum til 24. ágúst, en þá
var haldið til Kaupmannahafn-
ar aftur en gist á leiðinni í
Hindsgavl-höllinni félagsheimili
Norræna félagsins á Fjóni.
Komið var við í Odense á leið
til Hafnar.
Vikuna 25.—31. ágúst dvelj-
ast svo kennararnir í Kaup-
mannahöfn og gefst þeim þar
m.a. tækifæri til að heimsækja
skóla og ýmsar aðrar mennta-
stofnanir í Kaupmannahöfra og
nágrenni, en danskir skólar
hefja störf um miðjan ágúst.
Flestir kennaranna koma svo
heim með Gullfossi, en hann fer
frá Kaupmannahöfn 31. ágúst.
Áður en kenmararnir fóru ut-
an var haldinn með þeim undir-
búningsfundur, þar sem
fræðslumálastjórinn, Helgi Elí-
asson og Magnús Gíslason,
námsstjóri, ræddu um ýmislegt
varðandi ferðina og dvölina í
Danmörku. Og daginn áður en
kennaramir fóru út, hafði
sendiherra Dana á Islandi,
Bjarne Paúlsen, boð inni fyrir
þá ásamt nokkrum öðrum gest-
um í sendiherrabústaðnum,
Fararstjóri kennaranna er
Tryggvi Þorsteinsson, yfirkenn-
ari á Akureyri.
CþSdhmMmkrá
Reykjavíkur '63
Þeir, sem pantað haía gjaldheimtuskrá
Reykjavíkur og fastir kaupendur að henni,
gjöri svo vel og vitji bókarinnar í Letur,
Hveifisgötu 50. Sími 23857.
Verð kr. 1200,00 eintakið.