Þjóðviljinn - 21.09.1963, Blaðsíða 6

r
0 SlÐA
ÞlðÐVIUINN
Laugardagur 21. ’september 1963
Nazistarnir í VesHir-Þýzkalandi
Einn af yfirmönnum Eichmanns var
ráiuneytisstjóri í Efra-Bajern
Það líður skammt á milli þess að komið sé upp um al-
ræmda nazista í æðstu embættum í Vestur-Þýzkalandi,
en fáar slíkar uppljóstranir hafa vakið meiri athygli en
sú, aö einn af ráðuneytisstjórunum í fylkinu Efra-Baj-
em, dr. Wilhelm Harster, var á sínum tíma einn af yf-
irmönnum Adólf Eichmanns í lögreglusveitum nazista.
Enn meiri athygli hefur þetta vakiö fyrir þá sök, aö
stjóminni í Efra-Bajern var fullkunnugt um fortíð
þessa háttsetta embættismanns síns.
Stjórnin í Alsír
þjóðnýtir blöð
PAEÍS 19/9 — Híkisstjórnin í
Alsír hefur þjóðnýtt þrjú
staerstu blöðin sem gefin eru út
á frönsku í Alsír. Porseti
franska blaðamannasambands-
ins í Alsír, Pierre Lafont, hef-
ur af þessum sökum snúið sér
til Ú Þants, framkvæmdastjóra
Sameinuðu þjóðanna, og beðið
hann að láta málið til sín taka.
NATÓ vill Lange
í sína
PARÍS 19/9 — Samkvæmt frétt-
um frá París svipast NATÖ-
forkólfarnir um þessar mundir
eftir manni til að taka við
framkvæmdastjórastöðu banda-
iagsins af Hollendingrnum Dirk
Stikker, en hann mun bráðlega
láta af stnrfum siikum heilsu-
brests. Samkvæmt fréttum þess-
um er Haivard Langc, fyrrvcr-
andi utanríkisráðherra Noregs,
líklegasti eftirmaður Stikkers.
Það segir sitt um ástandið í
Vestur-Þýzkalandi að maður
með fortíð dr. Harsters gat
gegnt háum embættum i nær
heilan áratug án þess að hrófl-
að væri við hanum. Nú hefur
hann að vísu fengið lausn —
en í náð og enn aöeins um
stundarsakir og með fullúm
launum.
Ljótur ferill
Harster gekk í nazistaflokk-
inn strax á æskuárum og í SS-
sveitimar árið 1937. Frami hans
í þeim óhugnanlega félagsskap
var svo mikill og ör að aðeins
einn maður annar hlaut svo
skjótan frama, Heydrich, böðull
Tékkóslóvakíu.
1938—39 var Harster vfirmað-
ur Gestapo í Innsbruck í Aust-
urriki. '
Frá júlí 1940 þar til í septem-
ber 1943 var hann yfirmaður
öryggislögreglu nazista í hinu
hemumda Hollandi.
Síðan og til stríðsloka gegndi
hann sömu störfum og var
einnig yfirmaður Gestapo í hin-
um hemurndu héruðum Italíu,
Tólf ára fangelsi
Hollenzkur réttur dæmdi
hann að stríði loknu í tólf ára
Drí Wilhelm Harster í cinkenn-
isbúningi Gestapoforingja.
fangelsi. Það eitt bjargaði hon-
um frá snörunni. þótt undarlegt
megi virðast. að hann var svo
háttsettur að rétturinn taldl
ekki sannað að hann bæri per-
sónulega ábyrgð á glæpaverk-
um nazista í Hollandi á stríð3-
árunum.
100.000. gyðingurinn
Þótt hann fengi svo mildan
dóm. var aldrei neinn vafi á
því að hann hafði stjómað út-
rýmingu gyðinga í Hollandi. Fyr-
ir réttinn var þannig lagt bréf
sem hann hafði rltað hemáms-
stjóra nazista, Seyss-Inquart í
júní 1943: „Af þeim í upphafi
140.000 gyðingum, sem skráðir
voru í Hollandi hefur nú
100,000. gyðingurinn verið fjar-
lægður úr þjóðarlíkamanum ..
Stærsti hópurinn sem við bætt-
ist kon> við aðrar stóraðgerðir
í Amsterdam á sunnudaginn 20.
júnf 1943 þegar tókst að hafa
hendur i hári 8.500 gyðinga í
viðbót".
Skjótur frami
Harster var sleppt úr fangelsi
árið 1955 áður en hann hafði
afplánað alían refsidóminn.
Hann fór þá til Miinchen og
frami hans í hinu vesturþýzka
stjórnarkerfi var ekki eíðri en
hann hafði veríð á dögum naz-
ista. Þegar árið 1958 var hann
orðinn ráðuneytisstjóri (Ober-
regierungsrat) og því embætti
hefur hann gegnt síðan. þar til
nú fyrir skömmu að hann fékk
lausn í náð.
Verður Sivago
senn gefínn
útíSovét?
OSLO 19/9 — Sovézki rithöfund-
urinn Mikhail Sjolokoff er nú
staddur í hcimsókn í Noregi. I
dag ræddi hann vift fréttamcnn,
í Osló og sagfti meðal annars aft
hann væri sannfærður um að
skáldsaga Boris Pastemaks. Dr.
Sivago. yrði gefin út í Sovét-
ríkjunum áður en langt um Hð-
ur.
Sjolokoff sagði að engar
stjómmálalegar ástæður væru
til þess að hindra útgáfu bók-
arinnar. Hinsvegar hefði fólk í
Sovétríkjunum ekki jafn mik-
inn áhuga á henni og félk í öðr-
um löndum. Hann saigði að sér
þætti skáldsagan ekki vera sér-
lega góð, en Pasternak hefði
verið snillingur sem ljóðskáld.
Deilt um siðgæðismál í Bretlandi
Skírlífí er engin
dyggi, ekkert
frekar en su/tur
Þaö er mikið rætt og ritað
um siðgæðismál í Bretlandi um
þessar mundir og lítill vari á
því að Profumohneykslið og
hin miklu blaðaskrif um ung-
frúrnar Keelcr og Rice-Davies
eiga sinn þátt í því. Sú tið
virðist liðin að hægt var að
halda því fram um Englend-
inga að „á mcginlandinu hafa
menn kynferðislíf, en í Eng-
landi hitaflöskur" — ef þetta
hefur þá nokkurn tíma átt
við.
En þótt menn líti öllu
frjalslegar á kynferðismál í
Hretlandi en sæmilegt þótti
fyrir nokkrum áratugum, hafa
ýms brezk blöð hneykslazt
mjög á fyrirlestri, sem kunn-
ur líffræðingur og skáld. dr.
Alexander Comfort, hélt í
brezka sjónvarpið á dögunum.
„Viðurstyggð", sagði hið út-
breidda blað Beaverbrooks
lávarðar, ..Daily Express". um
fyrirlesturinn.
„Við munum einhvem tím-
ann gera okkur ljóst“, sagði
dr. Comfort, að skirlífi
er ekkert fremur dyggð en
næringarskortur".
Framhjáhald bjargar
hjónabandinu
Þetta var ekki eina fullyrð-
ing dr. Comforts sem vakti
hneykslun siðgæðisvarða. Það
var ekki sfzt árás hans sem
svo var kölluð á helgi hjór.a-
bandsins sem olli fjaðrafoki.
Hann sagöi m.a.:
„Það er full ástæða til að
ætla að framhjáhald bjargi i
dag fleiri hjónaböndum en
sundrast þess vegna. Hjúskap-
arbrot eru nauðsynleg til að
halda saman mörgum hjóna-
böndum í dag.“
Hvers vcgna ekki hjákonu?
„Það er engin ástæða til
þess að maður eigi sér ekki
ástkonu auk eiginkonunnar. ef
hann er þeim bara trúr báð-
um“, sagði dr. Comfort.
Fjári langur tími
„Þegar haft er í huga að
menn eru nú lengur í fullu
fjöri en áður var, bá er hjú-
skaparheitið „þar til dauðinn
okkur að skilur" fjári langur
tími“. sagði hann ennfremur.
Einnig góðar undirtcktir
En þótt þessi ummæli dr.
Comforts hneyksluðu marga,
voru þeir einnig margir sem
tóku undir þau. „Það er þann-
ig með flest fólk að kynlífið
er það eina sem gerir hjóna-
bandið þolanlegt". var sagt i
„New Statesman“ og nafn-
greindur bréfritari sagði að
hann og kona hans hefðu svo
mikla hamingju af kynmökum
sínum að þeim fyndist bað
eigingimi að deila henni ekki
með öðrum.
Konan á öðrM mál
Hins vegar skýrði dr. Com-
fort frá því að þótt hann væri
þessarar skoöunar, væri kona
hans á öðru máli: „Kona mín
befur aðra skoðun á þessum
málum og myndi vafalaust
halda fyrirlestur í öðrum dúr
um þau.“
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■!
■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■I
Frá skipastiganum við Miraflores í Panamaskurði.
Gamli skipaskurðurinn að verða úreltur
Verður nýr Panamaskurður
sprengdur með kjarnorku?
Þegar Panamaskipa-
skurðurinn var íull-
gerður íyrir hálíri öld
var hann talinn tækni-
legt íurðuverk og vakti
hrifningu út um allan
heim. Hann var ekki að-
eins nægilega breiður
til þess að stærstu skip
beirra tíma gætu lagt
leið sína um hann,
heldur var hann einnig
nógu breiður fyrir skip
framtíðarinnar. Það er
að segja: það héldu
menn þá. Nú er hann
orðinn of þröngur fyrir
stærstu skipin og um-
ferðin um hann er svo
mikil að engu má við
bæta.
30 skip á dag
Eins og sakir standa fara 30
skip að meðalt. um skurðinn á
dag, eða um 1200 skip á ári.
Er sú umferð tvöíalt mciri en
hún var fyrir áratug. Ef að
líkum lastur mun umferðin
halda áfram að vaxa, en þau
vandkvæði eru á að í núver-
andi mynd sinni þolir skurð-
urinn enga viðbót. Einkum tef-
ur það fyrir siglingum að í
skurðinum er skipastigl og
komast skipin hæst í 30 metra
hæð yfir sjávarmál.
•) .
Endurbætur
Til þess að ekki komi til
vandræða hefur skipaskurðsfé-
lagið ákveðlð að leggja stór-
fé í að endurbæta skurðinn
á næstu árum. Eftir þær end-
urbætur sem fyrirhugaðar eru,
geta 60 skip farið um hann
daglega. Þó eru þessar endur-
bætur aðeins bráðabirgðalausn.
Áður en þessi öld verður lið-
in verður hinn endurbætti
skurður orðinn algjörlega úr-
eltur. Og aðstæðumar eru
þannig að þá verður ekki unnt
að breikka hann frekar né
endurbæta þanníg að gagni
komi.
Auk þess verða ýmsir ókostir
við skurðinn enda þótt hann
verði endurbættur eins og á-
formað er. Stigakerfið er slíkt
að ein markviss kjarnorku-
sprengja getur gert hann óvirk-
an um langt skeið,
AUir þeir sem eitthvað
þekkja til eru því sammála
um að eina lausnin sé að gera
nýjan skurð.
Tmsar tillögur
Málið hefur verið í athugun
£ mörg ár og ýmsar tillögur
komið fram. Meðal annars hef-
ur verið lagt Fil að skurður-
inn verði grafinn gegnum önn-
ur lönd en Panama, til dæm-
is Mexíkó, þar sem verkið yrði
auðveldara sökum mikils stöðu-
vatns.
En ílestum þessum tillögum
hefur þegar verið vísað á bug
vegna þess að skipastigar
þyrftu að verða í skurðum á
þessum stöðum og yrðu þeir
því jafn-viðkvæmir fyrir kjam-
orkusprengjum. Aðeins tvær
eða þrjár tillögur eru enn i
athugun. Þær hafa það fram
yfir hinar að gert ér ráð fyrir
að skipin geti siglt belnt á
milli Kyrrahafs og Atlanzhafs
án þess að eyða tíma í stiga-
ferðir. Þetta var tæknilega úti-
lokað þegar núverandi skurður
var grafinn og enn er fram-
kvæmd slíks ýmsum örðugleik-
um háð. f
SpáTnaður að
kjarnorku
i
Af þeim tveim tillögum sem
einkum koma til greina hefur
hin svonefnda San Blas-lelð
þann kost að hún gerir ráð
fyrir styztum skurði. Skurður-
inn myndi liggja um það bil
70 kílómetra fyrir austan nú-
verandi skurð og myndi aðeins
vera 55 kflómotra langur. Sas-
ardi-Morti-leiðin, um það bil
100 kílómetrum lengra f1 aust-
ur, yrði hinsvegar 80 kílómetra
að lengd. Miklu ódýrara yrði bó
að grafa skurðinn þar. Astæðan
er sú að þar væri unnt að nota
kjarnorku við verkið. 25 kjam-
orkusprengingar neðanjarðar
myndu vinna grófasta verkið
og framkvæmdirnar allar kosta
um 800 milljónir dollara í stað
5,1 milljarðs að öðrum kosti.
Auk þess væri unnt að grafa
skurðinn á helmingi styttri
tíma.
Panamamenn
lítt hrifnir
En þótt unnt væri að leysa
yárhagslegar og tæknilegar
hliðar málsins er bjdrninn ekki
unninn. Bandaríkjamenn sem
eiga núverandi skurð geta ekki
gert nýjan nema í samráði við
Panamamenn, eins og vonlegt
er. Annaðhvort yrðu Banda-
ríikjamenn að kaupa landsvæði
undir hinn nýja skurð eða
gera skurðinn að nokkurs kon-
ar sameiginlegu fyrirtæki sínu
og Panamamanna’. En Panama-
menn eru allt annað en hrifn-
ir af hugmyndinni um nýjan
skurð.
Panama er fátækt 'land og
tekjumar af skipaskurðinum er
mikilsverður liður f efnahags-
lífi landsmanna. Að vísu eiga
Bandaríkjamenn skurðinn og
hirða megnið af arðinum. En
Panama fær nokkra hlutdeild
í tollinum sem skipin greiða
er þau fara um sikurðinn og
rikið munar um minna. Auk
þess hefur verulegur hluti
landsmanna framfæri sitt af
vinnu við skurðinn eða á svæð-
inu umhverfis hann. Ef byggð-
ur yrði nýr og stigalaus skurð-
ur færu margir þessara manna
á vonarvöl.
Skurður í Kólumbíu
Helzt er búizt við þvf að
Panamamenn munu krefjast
ta'lsverðs fjár fyrir land undir
nýjan skurð. En ekki verður
það þó einhlítt, þar sem Banda-
ríkjamenn geta emfaldle£a hætt
við að grafa skurðinn gegnum
Panama. Þeim stendur sem sé
til boða að grafa skurðinn í
Kólumbíu, rétt fyrir austan
landamærin. Það svæði sem
þar er um að ræða eru svo
til marmauðar mýrar. Sá skurð-
ur yrði að vísu tvöfalt lengri
en sá í Panama og ef kjam-
orkusprengjur yrðu notaðar
mimdi hann kosta 1,2 milljarði
í stað 800 milljóna. En mis-
munurinn er ekki svo gífur-
legur í augum Bandarikja-
ríkjamanna og varla fara þeir
að skeyta um það þótt nokkrir
Panamamenn misstu framfæri
sitt þegar búið er að hafa ai
þeim það gagn sem hægt ca.

I
I
i
i