Þjóðviljinn - 11.10.1963, Blaðsíða 4

4 SIÐA
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Eitstjórar: ívar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Hjáróma Moggaheróp
TTver er sá lesandi Morgunblaðsins að hann
minnist ekki umhyggjunnar fyrir hinum
„lægst launuðu“ sem blossar upp í því burgeisa-
málgagni alltaf öðru hvoru? Það þarf ekki annað
en einhver iðnaðarmannastétt telji sig þurfa leið-
réttingar við á kjörum sínum, þá er skrifuð grein
í Morgunblaðið þar sem lýst er samlíðan blaðsins
og eigenda þess með hinum lægst launuðu og hún
notuð sem röksemd gegn öðrum. Og þegar
yfir standa stjórnarkosningar í Dagsbrún ætla
frambjóðendur Morgunblaðsmanna að rifna af
vandlætingu vegna þess að stjórnendur Dags-
brúnar um undanfarna áratugi hafi ekki verið
nógu kröfuharðir um kaup, ekki staðið nógu vel
á verðinum fyrir hina lægst launuðu. Og auðvitað
hefur Morgunblaðið verið forsöngvari í þeim kór.
En hvað segir Morgunblaðið nú þegar hinir lægst
launuðu, erfiðismennirnir, búast til að sækja
sér rétt sinn til sómasamlegs kaups, snúast til
varnar gegn því ástandi sem ríkisstjórn Sjálfslæð-
isflokksins og Alþýðuflokksins hefur búið heimil-
um þeirra með því að magna óðadýrtíð meiri en
þekkzt hefur? Samúð Morgunblaðsmanna með
hinum lægst launuðu er skyndilega gufuð upp
og eftir er grímulaust andlit eigenda Morgun-
blaðsins, sem heimta stríð ríkisvalds og atvinnu-
rekenda gegn réttlátum kröfum erfiðismanna. Þá
sést að Morgunblaðið á enn í fórum sínum alla þá
þokkalegu orðaleppa sem það hefur látið dynja
á íslenzkri verkalýðshreyfingu og forvígismönn-
um hennar hvenær sem verkalýðsfélögin hafa
þurft að sækja rétt sinn.
Sjaldan eða aldrei áður hefur það verið ja'fn-
einróma almenningsálit á íslandi að hinir
lægst launuðu, erfiðismenn framleiðsluatvinnu-
veganna, verkamenn og sjómenn, iðnaðarmenn og
verzlunarmenn, eigi fullan rétt og heimtingu á
því að fá mikla kauphækkun nú á þessu hausti, þar
sem tekið sé tillit til þess að þeir geti lifað sæmi-
legu lífi af átta stunda vinnudegi. Og jafnframt,
að nauðsyn sé að endurheimta þann rétt sem
verkalýðshreyfingin hafði áunnið sér, að verð-
tryggja kaupið með einum eða öðrum hætti, svo
hverri kauphækkun verði ekki jafnharðan stolið.
Af þessum sökum hefur rödd Morgunblaðsins,
sem reynir að æsa til stríðs gegn hinum lægst
launuðu og réttlætiskröfum þeirra, aldrei hljóm-
að jafnhjáróma í eyrum en einmitt nú.
Auðbraskararnir sem ráða ríkisstjórninni og
Morgunblaðinu þykjast að vísu eiga eina von
um að hamlað verði gegn hinum réttlátu kröfum
hinna lægst launuðu. Það eru ítök stjórnarflokk-
anna í verkalýðshreyfingunni. En eftir er að sjá,
hvort það leynivopn afturhaldsins og Vinnuveit-
endasambandsins dugar þeim eitthvað. Hvað eft-
ir annað á úrslitastundum í baráttu verkalýðs-
hreyfingarinnar hafa verkamenn og aðrir laun-
þegar sýnt, að þeir geta unnið saman að hags-
munamálum sínum sem einn maður. Og aldrei
hefur verið meiri þörf á traustri samstöðu verka-
manna, sjómanna, iðnaðarmanna, verzlunarfólks og
annarra launastétta en einmitt nú. s.
ÞlðÐVIUINN
Fimmtudagur 10. október 1963
Ályktun 8. þlngs Alþýðusambands Norðurfands um atvínnumál:
Verkalýishreyfingin norðanlands
krefst traustrar atvinnuundirstöðu
Áttunda þing Alþýðusam-
bands Norðurlands gerði á ný-
loknu þingi sínu á Akureyri
þessa ályktun um atvinnumál
á sambandssvæðinu:
Tímabilið frá því að síð-
asta þing A.N. var haldið
(vorið 1961), hefur markazt af
nær því algerri kyrrstöðu á
flestum sviðum atvinnulífsins
á Norðurlandi. Engin meiri-
háttar atvinnu- eða fram-
leiðslustöð hefur verið í bygg-
ingu. í stað nokkurra nýrra
fiskiskipa, sem keypt hafa ver-
vel skipulagður undir einni
stjórn og að veiðiskipin fái
sama verð fyrir afla sinn,
hvort sem þau leggja hann
upp í vinnslustöð eða flutn-
ingaskip.
Fiskveiðamar og starfsemi
frystihúsanna norðanl. hafa
dregizt saman á 2—3 síðustu
árum. Flest hinna stærri tog-
skipa hafa hætt togveiðum við
Norðurland, en stunda síld-
veiðar við Suðurland yfir
ITryggt verði með fram-
• kvæmdum í raforkumál
um, að ávallt verði fyrir hendi
næg raforka til þess að full-
nægja nauðsynlegum vexti
íðnaðarins á Norðurlandi og
aukinni heimilisnotkun. Sér-
stök áherzla verði lögð á sam-
tengingu rafveitna á Norður-
landi og rafvæðingu Norður-
Þingeyjarsýslu.
2Auknar verði til mikilla
• muna framkvæmdir við
byggingu hafna á Norðurlandi,
svo að hafnirnar verði sem
Þessu sambandi. Verði m.a.
haft i huga að skipin henti
vel og séu vel búin til síldar-
flutninga og geti aufc þess
tekið upp flutninga á vöru að
og frá landinu.
5Unnið verði kappsamlega
• að sölu niðurlagðrar síld-
ar og að öðru ieyti stefnt að
því, að hægt verði að taka upp
niðurlagningu norðurlandssíld-
ar til sölu erlendis.
6
Þingið telur að efla berl
• stórlega iðnað á sem flest-
^i
Fulltrúamir sem sóttu þing A1 þýðusambands Norðurlands.
ið, hafa jafnmörg skip verið
seld burtu eða farið forgörð-
um. Togaraútgerðin hefur
dregizt saman. Rafvirkjunar-
framkvæmdir hafa engar verið
og eru þó allar raforkustöðv-
ar á Norðurlandi þegar full-
nýttar og vexti iðnaðarins því
þröngur stakkur skorinn, hvað
raforku snertir. Bygging íbúð-
arhúsnæðis hefur á þessu
tímabili verið til muna minni
en árin á undan.
í flestum byggðum við sjáv-
arsíðuna á Norðurlandi er
grundvöllur atvinnulífsins m'jög
ótraustur. Um áratugi hafði
uppbygging atvinnustarfsem-
innar beinzt aðallega að því
verkefni að veita sumarsíld-
veiðum vélbátaútvegsins sem
bezta þjónustu um móttöku og
vinnslu síldaraflans. Með þess-
ari þróun beið vélbátaútvegur-
inn lægri hlut og lagðist að
mestu niður á mörgum stöð-
um. Enda þótt sumarsíldveið-
in hafi glæðzt verulega með
nýrri tækni síðustu ára, hef-
ur veiðin brugðizt að mestu
við Norðurland og færzt að
Austurlandi, Yerkafólkið og
vinnslustöðvarnar á Norður-
landi hafa beðið verkefnalítil
mestan hluta sumars á sama
tíma og milljóna verðmæti af
síldarafla hafa spillzt á Aust-
urlandi, vegna þess að síldar-
móttökustöðvarnar þar hafa
verið langtum of hlaðnar.
Fullur helmingur síldarvinnslu-
stöðva landsins, bæði fyrir
bræðslu og söltun, er á Norð-
urjandi, en aðalveiðisvæðin
færast til, jafnvel frá ári til
árs. Verður þá ærið kostnað-
arsamt að byggja nægilega af-
kastamiklar vinnslustöðvar í
nálægð við þá staði, sem veið-
in er hverju sinni. Á það
verður því að leggja ríka á-
herzlu, að sá vísir til flutn-
inga síldar frá aðalveiðisvæð-
unum til vinnslustöðvanna sem
kominn er, verði aukinn og
haust- og vetrarmánuðina og
togaraútgerðin hefur dregið
stórlega úr heimalöndunum, en
aukið sölu á vetrarafla óunn-
um erlendis. Útgerð lítilla vél-
báta — aðallega á vegum sjó-
manna — hefur aukizt nokk-
uð, og leggur simábátaútvegur-
inn til meginhluta hráefnis-
ins, sem frystihúsin byggja
starfsemi sína á. Flestir vél-
bátanna, sem róðra stunda við
Norðurland, eru of litlir og
ótraustir til vetrarsjósóknar.
Með því að þrauka og efla
vélbátaútveginn með nýjum
og vel búnum bátum, sem
duga til vetrarsjósóknar, gæti
starfsemi frystihúsanna — sem
víða eru aðalvinnustöð verka-
fólks hvers staðar — aukizt
og orðið samfelldari en nú er.
Þingið leggur sérstaka á-
herzlu á, að aukin verði fyrir-
greiðsla hins opinbera o,g lána-
starfsemi við nýsmíði hæfi-
lega stórra og velbúinna vél-
báta til útgerðar á Norður-
landi.
Þingið telur, að atvinnu-
starfsemi við sjávarsíðuna á
Norðurlandi sé á ótraustari
grunni byggð en í öðrum
landshlutum, og veiti verka-s>-
lýðnum ekki þann lágmarks-
rétt, sem nútíminn krefst: að
hver maður, sem unnið getur,
eigi þess kost að hafa næga
og nokkurnvegin samfellda at-
vinnu. Þingið leyíir sér því að
bera fram eftirfarandi tillög-
ur um aðgerðir til eflingar at-
vinnu almennings á Norður-
landi og skorar á stjórnarvöld
landsins og einstakra byggð-
arlaga að vinna að því, að þær
verði framkvæmdar á næstu
2—3 árum.
allra fyrst sæmilega öruggar
fyrir skip og báta og full-
nægi þörfum hvers byggðar-
lags hvað snertir sjávarútveg
og vöruafgreiðslu.
3Veitt verði sérstök fyrir-
• greiðsla hins opinbera og
aukin lán úr Framkvæmda-
og atvinnuaufcningarsjóði til
smíða nýrra vélbáta til sjó-
sóknar norðanlands. Verði
stærð og gerð nýrra báta mið-
uð við aðstæður hvers staðar,
hvað snertir hafnir og önnur
skilyrði til útgerðar.
4Gerðar verði ráðstafanir
• til að koma á í allstórum
stíl flutningum á síld frá fjar-
lægum síldveiðisvæðum til
vinnslustöðvanna á Norður-
landi á þeim tímum, sem síld
veiðist ekki við Norðurland,
en mikil veiði er annars stað-
ar við landið, svo sem við
Austurland eða Suðurland,
Verði slíkir flutningar undir
einni sameiginlegri stjóm. Til
þess að leysa þetta til fram-
búðar, verði unnið að því að
koma á fót skipafélagi með
þátttöku allra síldarverksmiðj-
anna á Norðurlandi og jafn-
framt með hlutdeild bæjar- og
sveitarfélaga þeirra, sem mik-
illa hagsmuna eiga að gæta í
um stöðum á Norðurlandi, enda
hafa norðlenzkar iðnaðarvör-
ur hlotið viðurkenningu um
gæði og vandaðan frágang, og
standast þær í flestum grein-
um samanburð við erlendar
iðnaðarvörur, en meiri fjöl-
breytni i iðnaðarframleiðsl-
unni er brýn þörf og iðnað-
urinn þarf að geta tileinkað
sér þær nýjungar, sem nú
þekkjast beztar erlendis og
notið sérfrœðilegrar þekkingar
á sem flestum sviðum.
Iðnaðurinn er orðinn stór
atvinnugrein, sérstaklega á Ak-
ureyri og hafa þar um 800
til 1000 fjölskyldur sínar ár-
vissu atvinnutekjur. Ber því
að stuðla að velgengni iðnað-
arins með útvegun á hagkvæm-
um lánum með sanngjörnum
vaxtakjörum og með lækkun
tolla á erlendu hráefni. Þá
ber einnig að vinna að því, þar
sem framleiðsluvörur standast
samanburð um verð og gæði
við erlendar vörur, þá sé þeim
tryggður að mestu sölumark-
aður i landinu.
7Hafizt verði handa um a
• koma upp hitaveitu í þeii
bæjum og þorpum þar ser
skilyrði reynast vera fyri
hendi til hitaveitureksturs.
VDNDUD
F
{ l1w || R
ODYR U II
Sfeutþórjónsson &œ
Jíaftwtfnrti k
Vu \R óezt
HCTktC
KHAKI
»