Þjóðviljinn - 08.12.1963, Blaðsíða 4

4 StBA
ÞJðÐVILIINN
Laugardagur 7. desember 1963
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.|,
Siguröur Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skólavðrðust 19.
Sfmi 17-500 (5 linur). Askriftarverð kr. 80 & mánuði.
Trygging fyrír sigrí
það er jafnan háttur atvinnurekenda þegar deilt
er um kaup og kjör að reyna að sundra laun-
þegum innbyrðis, og þær tilraunir hafa ekki lát-
ið á sér standa nú frekar en endranær. Reynt
hefur verið að binda kauphækkanir til þeirra sem
lægst laun hafa því skilyrði að faglærðir verka-
menn fái miklu minni bæfur og helzt engar og
þannig stefnt að því að koma á innbyrðis deilum
milli þessara sjálfge'fnu samherja. Á sama hátt
hafa röksemdir þær sem verkamenn hafa sótt
í augljós fordæmi kjaradóms verið túlkaðar þann-
ig að verkamenn séu andvígir þeim leiðrétting-
um sem opinberir sfarfsmenn hafa fengið, og
reynf hefur verið að halda þeim skoðunum að
opinberum starfsmönnum að þeim væri hagur í
því að verkafólk næði sem minnstum árangri í
kjarasamningum sínum! Auk allra slíkra til-
rauna til þess að blása upp sérsjónarmið ein-
stakra hópa hefur að sjálfsögðu verið reynt nú
sem fyrr að skipta mönnum eftir stjórnmálaskoð-
unum. Sú gamalkunna aðferð að deila og drottna
er enn í fullu gildi.
£Jn þessi þraufreynda aðferð h'efur nú brugðizt á
skýlausari hátt en nokkru sinni fyrr. Samstaða
sú sem nú hefur tekizt meðal verkafólks er víð-
’tækari og algerari en dæmi eru um áður hér á
landi. 50—60 félög með um 20 þúsundir félags-
manna hafa boðað verkföll á miðnætti aðra nótt
hafi samningar ekki tekizt fyrir þann tíma.
Þarna er bæði að finna gamalreynd verklýðsfé-
lög sem oft hafa staðið í ströngu og yngri sam-
tök sem ekki ha'fa áður lagt til harðvítugra hags-
munaátaka, eins og samtök verzlunar- og skrif-
stofufólks um land allt, en ’fyrir þau samtök er
úrskurður kjaradóms til að mynda hið augljós-
asta fordæmi. í þessum átökum standa hlið við
hlið trúnaðarmenn verklýðshreyfingarinnar úr
öllum stjórnmálaflokkum á íslandi og utanflokka-
menn, forustumenn sem oft áður hafa háð hinar
illskeyttustu deilur um starfsaðferðir og markmið.
jþessi víðfæka samsfaða er full trygging fyrir
sigri. Einhuga verklýðssam’tök, sem beita afli
sínu á þann hátt sem nú geris'f, eru sferkasti aðil-
inn í þ'jóðfélaginu, enginn 'fær brofið slík samtök
á bak aftur. Hvemig svo sem einstökum st'jórn-
málaleiðtogum og afvinnurekendum kann að vera
innanbrjósís ber þeim að horfasf í augu við veru-
leikann a'f fullu raunsæi og beygja sig fyrir óhjá-
kvæmilegum staðreyndum. Verklýðssam'tökin hafa
sýnf í verki að þau eru reiðubúin til samninga.
og hefur langlundargeð þeirra raunar verið frá-
bært. En verði sá naumi tími sem nú er til stefnu
ekki hagnýttur til óhjákvæmilegra tilslakana af
hálfu ríkisstjórnar og atvinnurekenda eru átök-
in óhjákvæmileg. Hver maður sér að slík átök,
sem næstum því jafngilda allsherjarverkfalli á
íslandi, geta aðeins sfaðið skamma stund og úr-
slitin geta aðeins orðið á einn yeg. — m.
Þakkir
Konur í Styrktarfélagi van-
gefinna þakka af alhug þá
miklu vinsemd, er starfi þeirra
var sýnd með fádæma góðri að-
sókn að bazar og kaffisölu,
í „Lido“, sunnudaginn 1. des-
ember s.l.
Einnig vilja félagskonur
þakka samtökum þeim, sem
konur í erlendum sendiráðum
í Reykjavík, hafa efnt til, fyrir
ómetanlegan stuðning. Hafa
þau samtök gefið dagheimilinu
Lyngási dýrmæt tæki auk stór-
gjafa til bazars og kaffisölu.
Alúðarþakkir vilja félagskon-
ur færa öllum þeim mörgu, sem
með gjöfum og góðvild hafa
stutt starfsemi þeirra fyrr og
SÍðttS.
Daabók lífsins
Framhald af 3. síðu.
er 1 þessari kvikmynd.
Kvikmyndarar eru ekki á
eitt sáttir um það hvaða að-
ferðir megi nota við gerð heim-
ildarkvikmynda. Þar sem þessi
grein kvikmyndalistarinnar á
að fjalla um sanna atburði úr
mannlífinu, eru sumir sem
hallast að því að ekki megi
taka nokkra mynd mest megn-
is með því að stilla upp liðn-
um atburðum og láta leika
heldur verði að kvikmynda at-
burðina þegar þeir gerast og
ailHar tilraunir til leiks geri
myndina samstundis að falsi
— og þá er kjaminn horfinn:
heimildarkvikmynd orðin föls-
un á heimildum, ómerkileg eft-
iröpun á veruleikanum.
Sjaldnast mun þó mögulegt
að komast hjá því að endur-
skapa liðna atburði að meira
eða minna leyti og þá er ekki
fyrst og fremst spurt: að hve
miklu leyti, heldur liggur list-
in í því hvemig þetta vanda-
verk er leyst
Magnús Sigurðsson velur
greiðfærustu leiðina og þá ein-
földustu: lætur leika myndina
frá upphafi tiil enda. Með
vandaðri vinnubrögðum hefði
honum verið í lófa lagið að
bæta myndina, blása í hana
lífi. Hann hefði getað fylgzt
með störfum lögreglu og bama-
vemdamefndar og verið þeim
samferða þangað sem þeir eru
kallaðir á vettvang og kvik-^
myndað þar raunverulegt fólk.
aðstæður, sjálft mannlífið.
Segja má að þessi aðferð krefj-
ist bæði of mikillar vinnu og
tíma og góðra tækja. Ef vilji
hefði verið fyrir hendi hefði
þó verið auðvelt að kvikmynda
krakka að leikjum með þessu
móti. Þessi listgrein getur ekki
orðið list ef veruleikinn sjálf-
ur er ekki kvikmyndaður í
stað leikinna atriða, þar sem
því verður mögulega við kom-
ið. Höfundur ætti- þá heldur
að velja sér náskylda tján-
Ingamáta: blaðagreinar eða
ritgerðir. Sem áður er sagt
verö* kvikmyndarar í þessari
grein oftast að endurskapa
einhverjar staðreyndir sem
þeim eru nauðsynlegar í mynd-
ir sínar. Alla jafna tekst þetta
bezt þegar minnst er byggt á
svipbrigðaleik, en reynt að
endurskapa atburðinn eftir
öðrum leiðum, sem reyndir
kvikmyndaleikarar beita með
betri árangri, til dæmis þannig,
að endurskapa aðstæður og
fylla þær með talandi smá-
atriðum. í þessa átt er þokka-
lega farið með atriðið þar sem
drykkfelld móðir er rétt búin
að sálga afkvæmi sínu smáu
í ölvímu.
Enn eru ekki allir gallar
upptaldir: hroðvirkni í klipp-
ingu myndarinnar og meðferð
textans. Hann er með afbrigð-
um illa samræmdur myndinni.
Æ ofan í æ er sami hlutur-
inn tvísagður bæði á mynd
og í texta — og stundum jafn-
vel fyrr 1 texta en á mynd,
og hér sjáum við kjamann í
mistökum við þessa mjmd.
Hún er myndskýring við stað-
reyndir og hugsanir sem höf-
undi liggja á hjarta — ekki
sköpun í myndum.
Staðreyndir þessar eru þó
vissulega tímabært umhugsun-
arefni. Okkur er sýnt fram á
þau einföldu sannindi að ekki
eru til léleg böm — hins veg-
ar lélegir foreldrar. Lengra
er ekki farið — þó bregður
aðeins fyrir fálmkenndum til-
raunum til þess að leita hinna
dýpri orsaka. Fávíslegt er að
nema staðar við mismunandi
ómerkilegar hvatir vesælla
foreldra. Hvaða þjóðfélagsað-
stæður spilla sjálfum foreldr-
unum?
Þessi mynd verðskuldar sem
sagt harða dórna, en það væri
ekki ómaksins vert að dæma
hana, ef hún hefði ekki fleiri
kosti en góðan vilja. Kennar-
inn í Magnúsi tekur öll ráð
af listamanninum, sem við
sjáum þó sannarlega bregða
fyrir í myndríenni hugsun. Ein
stúlka í boltaleik við vegg,
símtal í spegli og myndir frá
Breiðuvik bera því vitni að
Magnús getur hugsað í kvik-
mynd. Reynslunni ríkari er
það vonandi að listamaðurinn
geri harðari kröfur til sjálfs
sín og þá eigum við vonandi
eftir að sjá fleiri og betri
myndir eftir Magnús.
Hafi hann og þeir sem
studdu hann til þessarar kvik-
myndagerðar heila þökk fyrir
þessa þörfu hugvekju.
M. J.
...for the
world of
today

Austurstrœti 22
mm^mmmmmmmmmmm
Nýkomin
ensk
karlmannaföt
N.I6
Haukur lögregluflugkappi
Út er komin ný bók um
Hau löðreglu-flugkappa lofts-
ins, en fyrsta bákin um
þessa söguhetju, „Fífldjarfir
flugræningjar,“ kom út í fyrra
og hlaut þá fádæma vinsældir.
Höfundar bókanna eru tveir:
hinn þekkti brezki rithöfundur
Eric Leyland og T. E. Scott
Chard, sem er yfirflugstjóri
hins heimsþekkta brezka flug-
félags B.O.A.C. Þekking hins
reynda flugmanns á öllu er að
flugi lýtur ásamt hinni spenn-
andi og viðburðaríku frásögn
á drýgstan þáttinn í hinum
miklu vinsældum, sem þessar
bækur hafa hlotið viða um
heim. Bókina hefur þýtt Snæ-
björn Jóhannsson. en útgefandi
er Hörpuútgáfan. Bókin er
prentuð i Prentverki Akrancss
Nótt í Kalkútta
Nýkomin er út hjá Sunnuút-
gáfunni bókin „Nótt í Kal-
kútta“ eftir sænska rithöfund-
inn Uno Axelsson.
Höfundurinn hefur skrifað
fjölda bóka sem selzt hafa í
stórum upplögum. Bækur hans
um Indland hafa vakið sér-
staka eftirtekt, enda hefur
hann kynnt eér rækilega sögu
þess og þjóðlíf, þar sem hann
hefur dvalizt langdvölum.
Bókin greinir frá leit ungs
Hindúa að móður sinni, sem
gerð hefur verið brottræk- úr
stétt sinni á þeim upplausnar-
tímum sem ríktu, þegar þjóðin
endurheimti sjálfstæði sitt éftir
síðari heimsstyrjöld.
Atburðarás er mjög hröð og
lýsir vel spennunni milli
Hindúasiðar og Múhameðstrúar.
Bókin er 224 bls. og kostar
190 kr. + sölusk. Þýtt hefur
Reidar G. Albertsson. Kápu-
teikning: Bjarni Jónsson.
Karl Marx
fyrirlesturinn 1963
heldur Haraldur Jóhannsson hagfræðing-
ur í Aðalstræti 12 kl. 2 í dag.