Þjóðviljinn - 19.01.1964, Blaðsíða 2

2 BÍBA
HðDVILIINN
pjoiisim
IAUGAVBSM8 SIMI 191T3
T I L S ö t U
Stofa meö svefnkrók og
eldhús við Rauðalaek.
2ja herbergja góð íbúð við
Blómvallagötu.
2ja herbergja kjaliaraíbúð
við Hofteig, teppalögð, í
ágætu standi.
2ja herbergja risibúð í Mos-
gerði, verð kr. 275 þús.,
útb. kr. 125 þúsund.
3ja herbergja hæð við
Efstasund, sér inngangur,
sér hiti.
3ja herbergja nýleg og góð
íbúð í Laugamesi, með
einu herbergi í kjallara.
Lóð með steyptum grunni
við Bræðratungu.
Elnbýlishús í smiðum í
Holtagerði.
Höfum kaupendur með
miklar átborganir að ðll-
um tegundum íbúða.
Frá vinstri: Guðbjörg Þorbjarnardóttir, Kristbjorg Kjeld, Bryndís Pétursdóttir, Nína Sveinsdóttir
og Jóhanna Norðf jörð í hlutverkum sínum.
framloldduf med
elnkoloyfl- ftó
ARNESTAD fiROK/
Osío.
hennar er almennara og
minna, í þróttmiklu og inni-
legu tali hennar hvergi fars-
aður tónn; orðaskipti þeirra
Guðbjargar eru með miklum
ágætum. Þóra er elzt í hópnum,
sjö bama móðir og á von á
því áttunda, slitinn vinnuþræll,
en föst fyrir og lætur ekki bug-
ast, hún er reyndari og skyn-
samari en hinar, mæðuró og
myndug í senn og lítur á lífið
raunsæjum augum. Lýsing
Þóru er í raun og veru það
eina sem skáldið leggur til fé-
lagslegra vandamála, og Helga
bregzt ekki í neinu. Hún er
ósvikin fátæk og fómfús al-
múgakona, og útlit og göngu-
lag, kvíði, áhyggjur og gleði
sannfærandi í öllu; verkakon-
um hefur tæplega oft verið
lýst eins vel á íslenzku sviði.
Bryndís Pétursdóttir er líka
dæmigerð og eftirminnileg
verksmiðjustúlka, ung og ný-
gift og komin á steypirinn, og
ákaflega hreykin af stráknum
sem hún á f vændum. Ein-
beitni og barnaleg einfeldni
Mirku varð ljós og lifandi í
höndum Bryndísar, og engu
miður myndugleiki hennar er
hún gerist fyrirliði hópsins;
leikkonan hefur aukið hróður
sinn méð þessu hlutverki.
Rikka er annað aðalhlut-
verk leiksins, eigingjöm, næst-
um sálsjúk stúlka sem hefur
reynt að svipta sig h'fi, hún
hatar sjálfa sig og virðist næst-
um að því komin að fara i
hundana. Kristbjörg Kjeld er
fönguleg og falleg stúlka eins
og Rikka á að vera og leikur
hennar víða mjög þróttmikill
og einlægur, þótt út af geti
brugðið, framsögnin aflmikil
og skýr, en ekki alltaf tækni-
lega fullkomin. Henni tekst
mætavel að vekja þá óbeit á
lygum og kvalalosta hinnar
hamslausu stúlku sem við á,
en öllu síður þá samúð og
meðaumkvun í lokin sem
skáldið ætlast til. Rikka er
margslungið og næsta torvelt
viðfangsefni, og sama má
segja um Xeníu sem falin er
Bríeti Héðinsdóttur, ungri, sér-
kennilegri og efnilegri leik-
konu. Xenía er útlend stúlka,
ættuð úr Miðevrópu að því
helzt verður séð, taugaveikluð
í meira lagi, enda komin úr
fangabúðum. Að tækni Bríetar
má að vonum finna, og hún
leikur of sterkt á stundum, en
hún er skapheit og lifir hlut-
verk sitt sem bezt má veröa,
lætur sannarlega að sér kveða.
Útlit hennar og æði eru hæfi-
lega framandi, hún stingur
réttilega í stúf við hinar;
Xenía talar mjög bjagað mál
og Bríet nær erlendum hreimi
með þeim ágætum að ég man
ekki til að ég hafi heyrt það
eins vel gert á landi hér.
Seigja er skvísan í flokkn-
um, komung óhemja, ófyrir-
leitin og illkvittin og kvíðir
bæði og íagnar krakkanum
sem einhver skeytingarlaus
strákgopi hefur gert henni.
Þóra Friðriksdóttir leikur víða
hnittilega og af verulegum
dugnaði og þrótti, og er reglu-
lega fönguleg stúlka, en orð
hennar og ærsli urðu þó elrlri
alltaf sannfærandi í öllu. Þá
er Margrét Guðmundsdóttir
átján ára sveitastúlka og byrj-
andi f verksmiðj unni, hrædd
og feimin og átakanlega ör-
yggislaus í fyrstu. Margrét er
sjálfri sér h'k, enda hefur hún
alltaf farið með sviplík hlut-
verk áður, en hún er viðkvæm,
saklaus og mjög ástfangin, fá-
breytt orð hennar rata til
hjartans. Loks koma þrjár
stúlkur minna við sögu, Brynja
Benediktsdóttir, Jóhanna Norð-
fjörð og nýliðinn Oktavía
Stefánsdóttir; þær mæla fátt,
en fylla út heildarmyndina og
gera skyldu sína. AOigera sér-
stöðu hefur umsjónarkonan
gamla Nína Sveinsdóttir og er
tvímælalaust á réttum stað,
skoplegust hinna mörgu
kvenna, forvitín, drykkfeld og
jórtrar tyggigúmið í sífellu.
Leikkonan er talsvert kátbros-
leg og drjúgfyndin þegar svo
ber undir og ýkir ekki for-
grip þennan í neinu.
A. Hj.
Laugardagur 18. janúar 1964
Ásvallagötu 69.
sími 33687. kvöldsími 23608 ■
I I L S ö L U :
3 herb. íbúð á 2. hæð í
sambýlishúsi í Stóragerði.
Frágengin lóð. • Útsýni,
góðar svalir.
3—4 herb. íbúð í sambýlis-
húsi við Hjarðarhaga.
Teppalögð. Uppþvottavél
fylgir eldhúsi. Þvottavélar
1 sameign. Á efstu hæð
fylgir herb. með aðgangi
að eldhúsi og baði. Laus
strax. Bílskúrsréttur.
2ja herb. 1. hæð á kyrrlát-
um stað. Tvær íbúðir á
gangi.
4 herb. íbúð í Laugames-
hverfi. Bílskúr. Hitaveita.
Mjög góð íbúð.
4 herb. risíbúð í Hlíðahv.
Ekki mikil súð. Óvenju
skemmtileg íbúð með stór-
um svölum mót suðri.
1 S M I Ð U M :
Lúxushæðir f tvíbýlishúsi á
hitaveitusvæðinu. Splj-
ast uppsteyptar með b£l-
skúr. Sér irmgangur.
Hverfi gluggar. Glæsileg.
teikning.
4 og 5 herb. íbúðir í sam-
býlishúsum i Háaleitis-
hverfi. Seljast tilbúnar
undir tréverk og málun
til afhendingar í vor. Sér
hitaveita.
6 herb. glæsileg hæð í sam-
býlishúsi í Háaleitíshverti.
Ibúðin er 139 ferm. Selst
tílbúin undir tréverk og
mábiingu tíl afhendingar
14. maf, næstkomandi. Bíl-
skúrsréttindi. Endaibúð.
Sameign fu'llgerð — verk- .
smiðjugler — hitaveita.
höfum kaupendur :
Ibúðarhæð 5—6 herb. ( tví-
býllshúsi. Aðeins ný og
glæsileg fbúð kemur til
greina. Útborgun ca.
700.000,00 kr., eða eftír
samkomulagi.
Veralunarhúsnæði. Eitt
þekktasta innflutnings fyr—
irtæki landsins vill festa
kaup á nokkur hundruð
fermetra verzlunar- ©g
geymsluhúsnæði. Aðeins
viðurkenndur staður kem-
ur tíl greina.
4 herb. íbúð í húsi með
lyftu óskast.
3 herb. fbúð f vesturbæn-
um óskast. Aðeins góð i-
búð kemur til greina. Út-
borgun 500.000,00 kr.
2 herb. íbúð f háhýsi. Út-
borgun 300.000.00. Þarf1
ekki að vera laue strax.
5—6 herb. íbúð í smíðum
f tvíbýlishúsi óskast. Að-
eins íbúð sem selst undir
tréverk kemur til greina.
Mikil útborgun f boði.
I SKIPTUM:
4 herb. íbúð í Reykjavfk
óskast fyrir stórt einbýl-
ishús á einni hæð í Kópa-
vogi. Húsið er í smíðum,
tilbúið undir tréverfc. Ca
200 ferm.
MUNXÐ Að EIGNASKIPTI
ERU OFT MÖGULEG
HJÁ OKKUR. — NÆG
BlLASTÆÐI — BÍLA-
ÞJÓNUSTA.
Svo mæla fróðir menn að
hinn fjölhæfi sænsk-finnski
höfundur Walentin Ohórell sé
í allra íremstu röð leikskálda
á Norðurlöndum sem nú lifa,
virtur og dáður í sínu leik-
menntaða heimalandi, og „Læð-
urnar“ eitt af fremstu og vin-
sælustu verkum hans. Engu
að síður get ég ómögulega
hrifizt af þessu snoturlega
leikriti, það er hvorki búið
verulegum göllum né skáldlegri
drn^atískri snilli, skortir list-
ræna glóð, lætur mann létt
snortinn. „Læðumar" em mjög
hefðbundið verk, raunsætt og
natúralískt að eðli og sniði,
undarlega fomlegt og slitið
þótt vart sé þriggja ára að
aldri og ber með sér andblæ
liðinna daga. Ný raunsæ leik-
rit geta að sjálfsögðu verið
minnisstæð, frumleg og fersk;
mér koma ós/álfrátt í hug sum
af verkum Amolds Weskers,
Englendingsins unga — þar er
um ærinn sjónarmun að ræða.
Niðurlæging norrænnar leik-
rttunar er mikil orðin á okk-
ar dögum, og verður þeirri
hugsun sízt varizt þegar horft
er á þessa velleiknu og vönd-
uðu sýningu. í meira en hálfa
öld voru norræn skáld höfuð-
meistarar leikrænna bók-
mermta í heiminum og sannir
brautryðjendur; til þeirra
mændu allra augu; og þótt
Ibsen og Strindberg hnigju f
valinn áttu Skandínavar all-
mörg góð leikskáld um langa
hríð. Nú virðist ekki um ann-
að en miðlungsmenn að ræða
þegar bezt lætur, og er illt til
að vita; hvenær ris norræn
leikritun úr öskunmi?
Kostir leikslns og skálðsins
leyna sér ekkl: Walentin Ohor-
ell er hagleiksmaður og gáfað-
ur sálkönnuður og reynist auð-
velt að skapa sterkar myndir
skýrra og sérstæðra einstak-
linga, stundum með fáum
dráttum; og umtoverfi sitt
þekkir hann út í æsar. Heiti
leflksins er ágætt' — þessar
verksmiðjustúlkur breytast
bókstaflega í ketti þegar öld-
úmar rísa hæst, þær mjálma
og hvæsa, beita kjafti og klóm.
Það taka aðeins konur þátt f
leiknum og er sú aðferð ekki
ný af nálinni, en hitt kynið
kemur þó mjög við sögu; kon-
ur þessar tala vart um annað
en bameignir, karlmenn — og
Ioks kynvillu. „Hvað er lífið?",
spyr ein þeirra; „ef það er
ekki stafað karlmaður skal ég
éta trefilinn rninn?" Chorell
lýsir ekki þessum ellefu ólíku
kornun af sérstakri hrifningu:
þær eru hrottalegar, tilfinn-
ingasamar, móðursjúkar, fyllt-
ar öftmd og öryggisleysi, en
líka mikilli ástúð og við-
kvæmnl. Karlmermfmir sem
þær tala um eru velflestir ó-
nytjungar eða kjánar eða jafn-
vel venjuleg svín; þannig reyn-
ast högnamir læðunum sízt
betri.
Leikurinn fer allur fram í
kaffistofu kvenna í finnskri
spunaverksmiðju. Sagan er ó-
brotin, em átökin stundum á-
köf og sterk. Marta verkstjóri
hefur lengi vakið andúð hinna
kvennanna þrátt fyrir hjálp-
fýsi og drengilega framkomu,
hún er of fínlát, alvörugefin,
þögul og stirfin í þeirra aug-
um. Þegar Rikka, fegurðardís-
in í hópnum, afvegaleidd og
móðursjúk stúlka, sakar Mörtu
um kynvillu og ósæmilega á-
leitni, trúa þær óðara orðum
hennar eins og nýju neti, ehda
þótt hún sé skreytin í meira
lagi, miður sín af dufli og
drabbi, ekki með öllum mjalla.
Konumar heimta vægðarlaust
að Marta segi af sér og komi
ekki framar fyrir þeirra augu,
þær setjast að í kaffistofunni
og leggja niður vinnu. Sann-
leikurinn kemur í ljós vonutn
bráðar, Marta er alsaklaus af
þessum áburði, en engu að
síður „öðruvísi" en hinar. Hún
hefur rótgróna og óviðráðan-
lega óbeit á karlmörarum og
getur engum gefið sig á vald:
„ég vil ekkert hafa saman við
karlmenn að sælda og kven-
fölkið flæmir mig burt", segir
hún, og ljóstrar loks nauðug og
hrygg upp leyndarmáli sínu —
henni var nauðgað tólf ára
bami, en þorði engum að skýra
frá glæpnutn, bar harm sinn
í hljóði. Rikka hefur greini-
lega tilhneigingu til kynvillu,
þótt hihi reyni að spoma við
henni með því að fleygja sér
drukkin í faðm óþekktra
nautnaseggja; báðar eru úr-
hrok að áliti hinna, og fer
hvor sína Ieið. Leikurinn er
skipulega saminn og hlýtur
röklegan enda, og þó er eins
og baráttan renni út í sand-
inn. Hin sérstæðu kynferði-
legu vandamál verða of lítt
hugtæk og nokkuð bragðlítil
og fjarræn í höndum hins
gáfaða og vel verfki fama
skálds, og tilfinningasemi er
honum ekki f jarri.
Það bregzt sjaldan að leik-
húsunum reykvísku takist að
gera hefðbundnum, raunsæjum
og skipulega sömdum verkum
góð skil, og svo er í þetta
sinn. Sýningin er íslenzkum
leikkonum tíl sóma og ekki
sízt leikstjóranum Baldvin
Halldóiásyni. 1 fyrsta lagi er
skipað í hlutverk af ósvikinni
alúð og glöggsýni, og um stað-
setningar hans er llka allt gott
að segja, en toonumar ellefu
eru tíðast allar á sviðinu í
einu, þyrpast ýmist saman í
hópa eða greinast i smærri
dreifðar einingar. Sviðsetning
er yfirleitt hnitmiðuð, vand-
lega unnin og auðug að blæ-
brigðum, og oft tókst leik-
stjóra og leikendum að skapa
sterkan. hugblæ og andrúms-
ioft á sviðinu. Baldvin Hail-
dónsson hefur líka reynzt
leikkonum sfnum farsæll leið-
beinandi, skilið sálarlíf og sér-
kenni hinna fátæku kvenna,
bent þeim á réttar brautir.
Við hlið hans er málarinn góð-
kunni Gunnar Bjamason og
vinnur einnig verk sitt af
vandvirkni og lagni; „allt er
máð og ömurlegt, einnig vinnu-
fötin,“ segir höfundurinn sjálf-
ur, og þeirri ábendingu er fylgt
tíl hins ýtrasta. Þýðing Vig-
dísar Finnbogadóttur er mér
yfirleitt að skapi, orðfærið
ferskt og mergjað, þó ég sé
ekfci öllum setningum sam-
mála; lifandi íslenzkt talmál
er henni réttílega efst í huga.
Guðbjörg Þorb j am ardóttir
leikur. Mörtu, sakbominginn
saklausa, og sýnir enn að hún
er mikilhæf og stórbrotin leik-
kona. Allt útlit hennar og fas
er fjábasrt að mínum dómi,
reisn hennar og framganga
gætí vart verið betra, og við
gleymum aldrei návist hennar
þótt hún mæli fremur sjaldan
orð af vörum; henni tekst að
skapa þá þögn á sviði og i sal
sem ætlazt er tíl. Um fram-
sögn hermar og túlkun kunna
einhverjir að deila, en hvort-
tveggja fellur mér vel. Guð-
björg beitir hógværum ráðum,
en við skynjum samt strax að
þessi kona er óvenjuleg og
sérstæð: dul með afbrigðum,
algerlega einmana og kvalin á
sál sinni, etekkur aldrei bros.
„Hún er hrein og hvít og fög-
ur,“ eins og Rikka segir um
hana, og hlýtur að standa ein;
og ofstækisfull óbeit hennar
og hræðsla við karlmenn er
deginum ljósari.
Ég hlýt Iíka að dást að
sterkum og raunsæjum leik
Helgu Valtýsdóttur, hlutverk
eftir WALENTIN CHORELL
Leikstjóri: Baldvin Halldórsson
Fylkingin
Skrlfstofa Æ.F.R. er opin alla
virka daga kl. 5—7 nema laug-
ardaga kl. 2—7. Félagar eru
hvattír tíl að hafa samband við
skrifstofuna. Símanúmer Æsku-
lýðsfylkingarinnar er 17513. Fé-
lagsheimilið er opið á hverju
kvölsjj.
*