Þjóðviljinn - 01.05.1964, Blaðsíða 2

2 SÍÐA
ÞTðÐVILJlNN
?®sruciagv.f il. e .1 i964
Maraldur Steinþórsson:
Fullt samumgafrelsi
og verkfallsréttur
Dýrtíðin er sá erkióvinur
allra iaunþega. sem efst er í
huga þeirra í dag — og því
hlýtur 1. maí að þessu sinni
að vera öðru fremur kröfu-
dagur.
Meginkrafan er, að nú þegar
verði snúið frá þeirri stefnu,
sem er ríkjandi hjá stjórn-
arvöldunum, en það er að
magna óðaverðbólgu og halda
þannig niðri lífskjörum al-
mennings.
Pétur Friðrik
Kauphækkunarkröfur eru
nauðvörn launþega til að mæta
dýrtíðinni og þeim linnir ekki
fyrr en hætt verður að beita
verðhækkunum sem póitísku
tæki ríkisvaldsins. og tekin
verði upp full verðtrygging
launa, sem aðhald fyrir stjórn-
arvöldm.
Opinberir starfsmenn geta
dregið mikla lærdóma aí
reynslu sinni að undanförnu.
Bjartsýni gætti hjá þeim yf-
í Bogasalnum
Pétur Friðrik Sigurðsson opn-
ar málverkasýningu í Bogasal
Þjóðminjasafnsins á morgun kl.
2, og verður hún opin til 11.
maí.
Pétur Friðrik er ekki spáh-
nýr listamaður; hann kveðst
hafa fengist við olíuliti síðan
hann var 12 ára gamall. Hann
hefur stundað myndlistarnám,
m.a. við Akademíuna í Kaup-
mannahöfn þrjú ár. Og hefur
sýnt alloft — síðast hélt hann
sjálfstæða sýningu í Listamanna-
skálanum 1960, en hann hefur
einnig tekið þáýt i samsýning-
um.
Á sýningunni eru 26 oh'umál-
verk og vatnslitamyndir og ber
mest á íslenzku landslagi svo
og því eilífa íslenzka sjávar-
plássi sem fréistar annar hvers
manns í málarastétt. Pétur
Friðrik er hefðbundinn málari
en seg:st vel geta hugsað sér
að leysa mótíf sín meir upp
en hann hefur gert eða jafn-
vel nálgast nonfígúratífa. Ég
hef, segir hann. reyndar mest-
an áhuga á landslagi, en hitt
gæti verið góð hvíld frá því
og tilbreyting.
Nikita til Egypta-
lands
MOSKVA 30/4 — Nikita Krúst-
joff fer í næstu viku í 16 daga
ferð til Egyptalands. Ætlar for-
sætisráðherrann að vera við-
staddur þegar fyrsta straumnUm
verður hleypt á Asuan-rafstöð-
ina. Krústjoff mun eigi við-
ræður við Nasser.
Doll-
araskoðanir
Það er ekki ónýtt að hafa
heilt dagblað til að berjast
fyrir einkahagsmunum sín-
um. Þannig er því varið um
Eyjólf Konráð Jónsson, lög-
fræðing, fjármálamann, rit-
stjóra og aðstoðarfram-
kvæmdastjóra Morgunblaðs-
ins. Eins og menn hafa tekið
eftir hefur Morgunblaðið haft
í frammi mjög ástríðufullan
áróður um olíuhreinsunar-
stöð, og hefur það kapps-
mál tekið fram öllum öðrum
stóriðjuskrifum. Ástæðan er
ekki sú að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi sérstakt álit á því
fyrirtæki; gagnsemi þess er
einmitt dregin mjög í efa
innan flokksins. Skrifin
stafa af því einu að Eyjólf-
ur Konráð Jónsson hefur
tryggt sér atvinnu sem um-
boðsmaður þess bandaríska
aúðfélags sem vill koma fyr-
irtækinu á laggimar. Grein-
amar í Morgunblaðinu eru
aðeins auglýsingar fyrir þetta
bandaríska auðfyrirtæki, og
vafalaust fær Eyjólfur Kon-
ráð Jónsson umboðslaun í
dollurum fyrir hv^rja grein.
Blaðamennska r 'íku tagi
er hliðstæð því Völundur
h.f. notaði 'afjáreign
sína í Morgunblaðinu til þess
að fá birtar forystugreinar
um nauðsyn þess að menn
kaupi timbur á Klapparstfg
1. eða ef Björn Ólafsson not-
aði tök sin á Vísi til þess að
láta skrifa ítrekaða leiðara
um nauðsyn þeæ að þjóðin
drekki meira kókakóla.
Eyjólfur Konráð Jónsson
skrifar grein í Morgunblað-
ið í gær um að það sé sam-
eiginlegt kappsmál Stalfns
heitins og Einars Olgeirsson-
ar að koma í veg íyrir el-
íuhreinsunarstöð á Islandi,
enda hóti þeir félagar því
sameiginlega að Rússar hætti
að kaupa af okkur fisk ef
þvílík stöð verði sett á lagg-
irnar. Vera má að í Banda-
ríkjunum séu geðbilunar-
skrif af þessu tagi talin doll-
aravirði. en hér á landi vekja
þau í hæsta lagi vorkunn-
sama grettu. N,ær væri Morg-
unblaðinu að sinna varnaðar-
orðum allra stærstu útflutn-
ingsfyrirtækjanna á Isl., en
í sameiginlegri nefnd þeirra
hafa jafn ágætir Sjálfstæðis-
flokksmenn og Guðmundur
Garðarsson, Sveinn Bene-
diktsson og Sigurður Egilsson
varað mjög alvarlega við því
að olíuhreinsunarstöð gæti
haft mjög háskaleg áhrif á
markaði okkar í Sovétríkjun-
um og Austurevrópu, þaðan
sem við höfum keypt benzfn
og olíur á undanförnum ár-
um. Þannig gæti olíuhreins-
unarstöð haft í för með sér
stórfelldan samdrátt í ís-
lenzkum fiskiðnaði; við ætt-
um að láta iðnað úr íslenzk-
um hráefnum víkja fyrir
gerviiðnaði úr innfluttum
hráefnum. Siík skipti væru
auðsjáanlega þjóðhagsleg
endileysa; í allri iðnvæðingu
okkar ber að leggja meginá-
herzha á fiskiðnaðinn, enda
blasa þar við hinir stórfelld-
ustu möguleikar sem enn
hafa ekki verið hagnýttir.
En auðvitað er tilgangs-
laust fyrir þessa ráðamenn í
Sjálfstæðisflokknum að reyna
að tala um fyrir Eyjólfi Kon-
ráði Jónssyni; hann hvikar
ekkl frá heimskuiegum skoð-
trntim og allra sízt ef þær
fást metnar til dollara. En
þeh* ættu að reyna að koma f
veg fyrir þessa furðulegu
mssnotkun á málgagni sínu.
— Austri.
ÍM
Launþegar
samtök.

Munið
samvinuu
hreyfingin
verkalýðs-
hreyfingin
y, greinar á
stofni.
ir nýfengnum samningsrétti og
með dómi Kjaradóms í júlí
sl. fékkst lagfæring á þeim
lágu launum. sem verið höfðu
í lægstu launaflokkum og
menntun og ábyrgð voru meira
metin en fyrr. Einnig
viðurkenning á nokkrum
hlunnindum og sérákvæðum sem
aðrir launþegahópar höfðu haft
umfram opinbera starfsmenn
og auk þess hagkvæmari ald- j
urshækkanir en verið höfðu.
Þetta fékkst fram, þrátt fyr- j
ir harða andstöðu ríkisvalds-
ins, sem jafnan, er það hafð, j
til þess óskorað vald, hafði j
talið það helztu lausn alls
vanda að halda niðri kjörum
opinberra starfsmanna, þannig
að engum dytti í hug að vitna
til þeirra til samanburðar.
Handahófslegar tilvitnan:r
forráðamanna verkalýðshreyf-
ingarinnar urðu því ríkisvald-
inu kærkomið tilefni til að
skapa hér á ný hið fyrra j
ástand, að opinberir starfs-
menn væru eftirbátar annarra. j
Var það me rihluti Kjaradóms,
sem gerðist verkfæri í þágu
ríkisstjórnarinnar og ómerkti
sínar fyrri niðurstöður.
Þannig voru opinberir starfs- j
menn sviptir þeim lögverndaða I
og siðferðilega rétti, sem þejr
töldu sig eiga til sambærilegra
kjara við aðrar sambærilegar
stéttir.
Hlýtur því krafan um full-
an samningsrétt um kaup og
kjör og verkfallsrétt til handa
opinberum starfsmönnum að
vera brýnni en nokkru sinni
fyrr.
Úrskurður Kjaradóms. er
hann synjaði ríkisstarfsmönn-
um um réttláta 15% launa-
hækkun, snertir ekki einung-
is opinbera starfsmenn, heldur
er honum einnig ætlað að vera
hemill á kröfur verkalýðshreyf-
ingarinnar um launabætur til
að mæta dýrtíðarflóðinu.
Þegar því meðlimir B.S.R.B.
og A.S.I. leiða nú hugann að
málefnum sinum á þessum bar-
áttudegi launþeganna, þá verð-
ur þeim væntanlega ljós þörf-
in á að gagnkvæmum skilningi
og samstarfi allra launþega
í baráttunni gegn atvinnu-
rekéndavaldi og ríkisvaldi, sem
beitt er gegn þeim á víxl til
að sitja á hlut þeirra og meina
þeim um réttláta hlutdeild i
aukningu þjóðarteknanna.
Haraldur Steinþórsson.
Neisti kominn út
Neisti, málgagn Æskulýðs-
fylkingarinnar er kominn út. Af
efni þess má nefna: grein eftir
Loft Guttormsson um de Gaulle
og Washington, Ólafur Einars-
son skrifar um Bæjarstjórnir
æskunnar í Noregi, Kári Marð-
arson sendir Þórbergi frumlega
afmæliskveðju, Ingibjörg Har-
aldsdóttir segir tíðindi af allra
þjóða stúdentum í Moskvu.
Stefán Sigfússon skrifar um
landbúnað. Þá er í heftinu saga
eftir Kenyatta. forsætisráðherra
Kenya. Ritið er mjög smekk-
legt að öllum frágangi.
1. maí ávarp Alþjóðasam-
bands verkalýðsfélaganna
WFTU
Verkamenn allra landa,
Alþjóðasamband verkalýðsfélaga sendir ykkur hlýjar
kveðjur í tilefni 1. maí, 1964, og hvetur ykkur til að gera
hann að voldugum einingar- og baráttudegi fyrir friði,
fyrir útrýmingu nýlendustefnunnar f öllum hennar mynd-
um, fyrir þjóðlegu sjálfstæði allra þjóða og fyrir efnahags-
legum og félagslegum kröfum ykkar.
Alþjóðasambandið hvetur ykkur til að gera 1. maí 1964
að degi alþjóðlegrar einingar og minnast þannig þess að í
september í ár eru eitt hundrað ár frá stofnun fyrstu al-
þjóðasamtaka verkalýðsins, Alþjóðasambands verkamanna.
1 öllum heimsálfum fer nú fram þýðingarmikil barátta,
margir sigrar eru unnir í hagsmunabaráttunni gegn heims-
valdastefnu og hringavaldi. Þessi barátta verkalýðsins renn-
ir nýjum stoðum undir friðsamlega sambúð þjóða og styrk-
ir sjálfstæðisbaráttu hinna undirokuðu.
öll þessi framvinda sannar réttmæti baráttustefnuskrár-
innar er samþykkt var á 5. þingi Alþjóðasambandsins og
staðfestir þá höfuðviðleitni Alþjóðasambandsins að berjast
ávalt og æfinlega fyrir einingu verkalýðsins.
1. maí 1964 fagnar Alþjóðasamband verkalýðsfélaga sér-
staklega:
— hetjubaráttu verkalýðs Suður-Víetnam fyrir sjálfstæði
lands síns og rísandi þjóðfrelsisbaráttu alþýðunnar í Asíu,
— þeirri mikilvægu ákvörðun verkalýðs Suður-Ameríku
að sameina alla verkalýðshreyfingu álfunnar í einu sam-
bandi og gera hana þar með hæfari til að heyja barátt-
una gegn heimsvaldastefnu og hringavaldi,
— baráttu verkalýðs Afríku er nú einbeitir sér að því
að skapa einingu verkalýðsins þar i álfu og flýta á þann
hátt fyrir fullkomnu sjálfstæði allra Afríkuríkja,
— baráttu verkalýðsins í Evrópu, einkum verkalýðsins í
Frakklandi, Italíu, Bretlandi, Belgíu og Vestur-Þýzkalandi,
sem með baráttu sinni gegn hringavaldinu hafa unnið
marga mikilvæga sigra.
Alþjóðasambandið sendir verkalýð Kýpur sérstakar kveðj-
ur og óskar honum sigurs í baráttunni fyrir frelsi lands síns.
Alþjóðasambandið sendir verkalýð sósíalistísku landanna
kveðjur og ámaðaróskir og fagnar árangri þeirra í uppbygg-
inu sósíalismans.
Jafnhliða fögnuði okkar yfir þvf, sem áunnizt hefur fyrir
baráttuna, gleymum við ekki að heimsvaldasinnamir undir
forystu Bandaríkjanna leggja stöðugt nýjar hindranir í veg
friðar og framfara. Þeir berjast gegn sjálfstæði þjóða og
friðsamlegri sambúð. Þeir berjast gegn hærri launum og
styttingu vinnutímans án skerðingar launa og þeir vilja
hefta athafnafrelsi verkalýðshreyfingarinnar. Til að ná
þessu marki svífast þeir einskis í sundrungarstarfi sínu.
Kærir bræður!
Baráttueining verkalýðsins um víða veröld veitir honum
styrk til að mæta árásum hringavaldsins. Styrkjum þá ein-
ingu og samræmum baráttuna gegn heimsvaldasinnum og
hringavaldi:
— fyrir friði og fullkominni og algerri afvopnun,
— fyrir algerri útrýmingu nýlendustefnunnar og arftaka
hennar, nýju nýlendustefnunnar,
— fyrir sjálfsögðum efnahagslegum og félagslegum kröf-
um verkalýðsins.
Sameinaðir erum vér sterkir og styrkur einingarinnar
flýtir för okkar að marki friðar og framfara.
Lifi alþjóðlegt samstarfa verklýðsins!
Verkamenn f öllum löndum. sameinist!
Jón úr Vör:
LeléMegur atburlur
é rithöfundafundi
A síðasta fundi Rithöfunda-
félagi íslands, sem m.a. átti að
fjalla um síðustu úthlutun
listamannalauna gerðust at-
burður. sem mér, og sjálfsagt
flestum sameiginlegum félög-
um og vinum Jóns Óskars og
Friðjóns Stefánssonar, hlýtur
að vera mikið harmsefni. I
gagnrýni sinni á „meirihluta"
úthlutunarnefndar gefur Frið-
jón það óbeint i skyn, að Jón
Öskar fái rithöfundalaun að
þessu sinni vegna þess. að
hann hafi nýlega gefið út bók
þar sem óhróður birtist um
Sovétrikin, þess gat hann aftur
á móti ekki að á þessu sama
ári gaf Jón Öskar út ljóða-
þýðingar sýnar úr frönsku. —
Þessi málflutningur fékk ekki
góðan hljómgrunn á fundin-
um og var tillögu Friðjóns
frestað ekki vegna fámennis
á fundi, eins og skilja má af
frásögn Þjóðviljans.
Nú hefur Friðjón gert sér
og félögum sínum þann bjarn-
argreiða, að birta ræðu sína
í Þjóðviljanum og er það þá
í annað sinn á fáum dögum,
sem félagar Jóns Öskars senda
honum tóninn í fjarlægt land
í þessu blaði. Mun fleirum en
mér þykja það lítil smekkvísi.
Þessu vil ég ekki fyrir nrtt
leyti láta ómótmælt.
Jón Öskar hefur nú í tvo ára-
tugi verið virkur þátttakandi
í bókmennta- og menningar-
lífi þjóðarinnar og skipað sæti
sitt með miklum sóma. Hann
hefur ekki baðað i rósum eða
hlotið verðskulduð laun fyrir
verk sín, það situr því illa
á okkur félögum hans að hafa
hann að bitbeini.
Annars skal ég leiða hjá mér
ádeilu Friðjóns á ,,sovétnið“
Jóns Öskars. Gagnrýni á sov- ,
étmönnum eru þeim og okkur
hollari en skrum og skjall. !
Enginn maður hefur verið
stórorðari um mistök kcmm-
únista en sjálfur foringi þeirra
Krússéf, eins og okkur trú-
um lesendum Þjóðviljans -
Moggans ætti að vera kv
ugt.
Jón úrVör.
Verzlið
i
eigin
búðum.

*
. «