Þjóðviljinn - 09.05.1964, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞJðÐVILJINN
Laugardagur 9. maí 1964
Ctgeíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudagsins: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja. Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur) Áskriftarverð kr. 90 á mánuði.
Orð og æði
j^kýrsla sem Hagstofa íslands birti í veíur um
tekjur íslendinga samkvæmt framtölum þeirra
leiddi í ljós að atvinnurekendur og forstöðumenn
fyrirtækja voru að eigin sögn í hópi tekjulægri
manna á landinu. Höfðu þeir gefið upp svipað-
ar meðaltekjur og gagnfræðaskólakennarar, enda
þótt hver landsmaður hafi það daglega fyrir aug-
unum að einmitt þvílíkir kaupsýslu- og fjárafla-
menn hafa lifað einstaka gullöld og gleðitíð síð-
ustu árin. Þjóðviljinn vakti sérstaka athygli á
þessari staðreynd, og þá gerðust þau tíðindi að
Alþýðublaðið viðurkenndi sjónarmið Þjóðviljans
skilyrðislaust; þetta málgagn ríkisstjómarinnar
lýsti yfir því berum orðum að árlega væri stolið
undan skatti hundruðum miljóna króna og væru
þau lögbrot eitthvert mesta ranglætið og mis-
réttið í íslenzku þjóðlífi. Hefur Alþýðublaðið síð-
an ítrekað þetta viðhorf margsinnis; m.a. játaði
það fyrir skemmstu að atvinnurekendur og kaup-
sýslumenn fölsuðu ekki aðeins framtöl sín um
hundruð miljóna króna, heldur hirtu þeir í þokka-
bó't drjúgan hluta af söluskatti þeim sem almenn-
ingur greiðir.
|^n það er alkunn reynsla í íslenzkum sfjórn-
málum að orð og gerðir fara ekki einatt sam-
an. Fyrir skömmu fluttu tveir þingmenn Alþýðu-
bandalagsins, þeir Björn Jónsson og Gils Guð-
mundsson, tillögu á þingi um ráðstafanir til þess
að binda endi á skattsvik. Lögðu þeir til að árlega
yrði látin fara fram ýtarleg rannsókn á 5% af
framtölum þeirra aðila sem hafa einhverja teg-
und rekstrar með höndum og bókhaldsskyldir eru,
og á 2% af öðrum framtölum. Yrðu framtölin val-
in með útdrætti eftir reglum sem Hagstofa ís-
lands setti. Síðan yrðu framtölin athuguð gaum-
gæfilega, bókhald rannsakað og upplýsinga leit-
að um allt sem gæti gefið vitneskju um sannleiks-
gildi framtalanna. Þetta var þannig tillaga um
raunhæfar ráðstafanir til þess að koma 1 veg fyr-
ir skattsvik með svipuðum aðferðum og notaðar
eru í nágrannalöndunum, hafa upp á þeim hundr-
uðum miljóna króna sem árlega er stolið undan
að sögn Alþýðublaðsins og no'ta þá upphæð m.a.
til þess að létta skattabyrðina á öllum almenn-
ingi.
Jjeir sem halda að orð séu ávísanir á gerðir
stjórnmálamanna, munu auðvitað reikna með
þvi að þingmenn Alþýðuflokksins hafi greitt at-
kvæði með þessari tillögu af sönnum fögnuði. En
sú varð ekki raunin; þeir greiddu atkvæði gegn
henni, og afstaða þeirra réð úrslitum um það
að hún var felld. Þannig eru þingmenn Alþýðu-
flokksins andstæðingar skattsvika í orði. en stuðn-
ingsmenn þeirra í verki. Sá tvískinnungur gef-
ur raunar góða mynd af öllum vinnubrögðum
Alþýðuf 1 okksins sfðustu árin. hvernie stefnan
breytist ævinloea ; ^ndstæðu sína þegar til at-
hafnanna kemur. — m.
íslendingar eiga að rísa
úr ösku herstefnunnar
ÞINCSIÁ Þ|ÓDVIL|ANS
Hinn 1. desember 1918, þeg-
ar ísland gerðist fullvalda
ríki, átti sér stað atburður,
sem um margt var einstaeður
í _sögu síðari tíma.
íslendingar voru langsam-
lega fámennust fullvöld þjóð
í veröldinni. þá aðeins 90 þús.
manna. Fullveldiskynslóðin
gerði sér Ijóst, að fámennið
markaði íslendingum sérstöðu
um margt, lagði þeim skyldur
á herðar, hvatti til varkámi,
en einurðar og festu í öllum
skiptum við umheiminn. ís-
lendingum datt ekki í hug að
einangra sig. þeir voru stað-
ráðnir í að byggja hér upp
nútímaþjóðfélag, læra af öðr-
um, taka eðlilegan þátt í sam-
skiptum ríkja, en gæta í hví-
vetna sæmdar sinnar og sjálfs-
virðingar.
Flestum var Ijóst ,að það
gæti kostað fórnir að varð-
veita og efla íslenzkt sjálf-
stæði. Ætti svo sárafámenn
þjóð að fá valdið hlutverki
sínu, hlaut hún að forðast að
láta annarleg sjónarmið draga
hugann frá íslenzkum vanda-
málum. Sízt af öllu mátti hún
láta erlend viðhorf, erlenda
stórveldapólitík skipta sér í
fjandsamlegar fylkingar.
Allt fram yfir stofnun lýð-
veldisins 1944 mátti segja, að
íslenakir stjórnmálamenn og
íslenzk þjóð fylgdi nokkurn
veginn þeirri utanríkisstefnu,
sem eðlileg var smáríki, er
vildi halda sjál.fstæði sínu og
sæmd. Frá árdögum íullveldis-
ins hafði þjóðinni fjölgað um
þriðjung. Efnahagurinn hafði
stórbatnað og möguleikarnir
til að efla atvinnuvegina voru
meiri en nokkru sinni. Hið
unga íslenzka lýðveldi hlaút
viðurkenningu stórvelda jafnt
sem smáríkja og átti þess all-
an kost að ganga fram frjálst
og óháð í fylkingu þjóðanna.
Ekkert virtist sjálfsagðara en
að ísland neytti þessa færis,
kostaði kapps um góð og heil-
brigð skipti við önnur lönd 02
beitti áhrífum sínum, þótt tak-
mörkuð væru, við hlið óháðra
rík.ia til fulltingis kröfunni um
allsherjar afvopnun og frið.
Hver hefur þróunin orðið?
hersetu, jafnvel hermannasjón-
varpi á íslenzkuin heimilum.
Og að því, er varðar hernáms-
tekjurnar, gjafaféð og ráða-
gerðimar um að opna erlendum
auðhringum sem greiðasta leið
til íslands, þá segja málsvarar
núverandi stjórnarflokka, að
slíkt séu nauðsynlegir og sjálf-
sagðir þættir í efnahagsiegri
uppbyggingu.
*
Allt eru þetta staðlausir
stafir. Forsendur þeirrar utan-
rikisstefnu, sem íslenzkir vald-
hafar hafa rekið um skeið, eru
allar aðrar. Því skal að vísu
ekki neitað, að einhverjir
þeirra hafi fest trúnað á þá
kenningu, að rétt hafi verið
vegna kommúnistahættunnar
að færa vígstöðvar kalda
stríðsins inn á íslenzka grund.
Til eru þeir menn, sem svo
mjög hafa bundið hugann við
heimspólitík, glímu andstæðra
hugmyndakerfa, að þeir hafa
gersamlega tínt hinu þjóðlega,
íslenzka sjónarmiði. En meg-
inástæðan er þó ekki þessi.
Skýringin á mörgum við-
brögðum íslenzkra valdhafa
hin síðari ár er miklu fremur
sálræns en hugmyndafræðilegs
eðlis. Hér hefur það gerzt, að
tiitölulega fjölmennur hópur á-
hrifamanna hefur glatað trúnni
á það, að þjóð þeirra sé þess
umkomin að vera stjórnarfars-
lega, efnahagslega og menn-
ingarlega sjálfstæð. Stjórn
Gils Guðmundsson
upp rísi stóriðja á vegum út-
lendra auðhringa.
Þó vita allir, að þrátt fyrir
stjórnarstefnu sem verkar eins
og dragbítur á þróun íslenzkra
atvinnuvega, hefur atvinna
vaxið örar en fólksf jöldinn.
Svo mikið er framtak þjóðar-
innar, svo gjöfular eru ís-
lenzkar auðlindir. Það er og
auðsannað, að fiskveiðar okk-
ar eru arðbærari og hagfelld-
ari þjóðarbúinu en nokkur
stóriðja. Er þó langur vegur
frá því. að sjávarafli sé nú
hagnýttur á þann veg, sem
vegna margir, einnig úr röðum
kjósenda stjórnarflokkanna,
sem vörpuðu öndinni léttar
þegar þær leiðir lokuðust, a.
m.k. j bili. Menn voru sann-
færðir um, að ísland hefði
fyrir giftusamlega rás við-
burðanna sloppið úr yfirvof-
andi háska.
En dálítill hópur fjárafla-
manna og stjórnarherrarnir
sjálfir, ásamt blindustu fylgis-
mönnum, voru nokkurn veginn
þeir einu, sem hörmuðu at-
burðinn. Fjáraflamennirnir af
þeirri ástæðu, að þá hafði
dreymt um þann gróðaveg sér
til handa að gerast vikapiltar
erlendra auðhringa í landi
sínu. Stjórnarherrarnir vegna
þess, að þeir virðast hafa glat-
að trúnni á það, að íslenzka
þjóðin sé fær um að bjargast
af eigin efnum. Svo lengi og
ákaft hafa þeir mænt á auð og
vald stórþjóða, að þeir hafa
fengið glýju í augu af þeim
sýndarljóma. Þess vegna er
þeim svo tamt orðið að líkja
íslandi við borðlága kænu á
ólgusjó veraldar, sem hljóti að
dragast aftur úr hafskipum
stórvelda nema hún hengi sig
aftan í eitthvert þeirra. Er þá
sú ályktun á næsta leiti, að
öruggast og áhyggjuminnst sé
að hafa sig um borð í haf-
skipið og yfirgefa kænuna.

Þegar núverandi ríkisstjórn
tók við völdum fýrir hálfu
fimmta ári og markaði þá
stefnu í innanlandsmálum, sém
kennd er við viðreisn, lét hún
blása fyrir sér í lúðra og berja
Framsöguræða Gils Guðmundssonar um þingsályktunar-
tillöguna um stefnu íslands í utanríkismálum. Ræðan var
flutt í útvarpsumræðunum 10. rpríl 1964.
*
Ég þarf ekki að eyða löngu
máli til þess að lýsa íslenzkri
utanríkisstefnu síðustu 15—18
ára, því tímabili, þegar ís-
ienzkir valdamenn hafa hvað
eftir annað og af æ meiri for-
herðingu ginnt þjóð sína til
að afsala sér dýrmætum rétt-
indum, tengt land sitt hernað-
arblökk, gert það að fóta-
skinni erlendra herja. Jafn-
framt hafa þeir skert sjálfs-
virðingu hennar með því að
teygja í sífeilu fram betlihend-
ur eftir peningum, eftir korni
ellegar þeirri náð að mega
stara ókeypis á amerískt dáta-
sjónvarp.
Hvað veldur slíkri fyrirmun-
un?
Áróðursmeistarar hernaðar-
flokkanna staðhæfa: Innganga
í NATO fyrir 15 árum. 13 ára
samfelld herseta og allt, sem
slíku fylgir, er framlag Xslands
til vestrænnar samvinnu, liður
í krossferð gegn kommúnisma
AUir, sem andæfa, eru um-
^vifalaust stimplaðir kommún-
istar eða handbendi þeirra,
Rússaþjónar Mr' svo einföld-
um hætti er reynt að afgreiða
hvern þann stjórnmálaflokk
hóp manna eða einstaklinga.
sem óirfist að mótmæla ís-
lenzkri aðild að herbanöalagi,
sjálfra þeirra á íslenzku þjóð-
arbúi hefur verið léleg, enda
stjórnarstefnan röng. Afleið-
ingarnar eru stöðugir og sí-
vaxandi örðugleikar aðalat-
vinnuvega þjóðarinnar, sem
heimatilbúin óðaverðbólga ætl-
ar gersamlega að sliga. Af
þessu draga stiórnarherrarnir
síðan þá ályktun, að allur
okkar ófarnaður stafi af því,
hve við séum fáir, fátækir,
stnáir. Við séum engir menn
til þess að standa á eigin fót-
um, halda uppi sjálfstæðu, ís-
lenzku ríki. Þess vegna hljót-
um við að tengjast stærri
heild með einhverjum hætti,
ganga í bandalög, opna landið
fyrir stóriðjufyrirtækjum er-
lendra auðmanna, gerast hand-
langarar þeirra og þjónar. Er
bá jafnan til þess vitnað. að
fólki fjölgi hér ört, svo að
brátt verði atvinnuleysi nema
bezt má verða. Enn eru þar
lítt eða allsendis ónotaðir stór-
felldir möguleikar, t.d. á sviði
fiskiðnaðar. Svipað má segja
um aðrar atvinnugreinar
Möguleikar beirra eru ekki
hálfnýttir enn.

Fyrir hálfu öðru ári var
það mesta baráttumál forustu-
manna núverandi stjórnar-
flokka að ísland gerðist aðili
að Efnahagsbandalagi Evrópu
I öllum áróðri stjórnarliðsins
var hvergi ýjað í bá átt, að
dvergþjóð sem fslendingum
kynni að vera miður hollt að
tengjast sliku bandalaffi. And-
staðan gegn því ráðabruggi
varð hins vegar öflugri en
ríkisstiórnin hafði búizt við
Þeir fslendingar voru þess
bumbur um leið og hún til-
kynnti hátíðlega að nú mundu
upp teknir nýir og betri sið-
ir en áður höfðu tíðkazt.
Margir stjórnarliðar munu
í upphafi hafa gert sér um
það vonir að viðreisnarstefn-
an svonefnda yrði þess megn-
ug að styrkja fjárhagskerfið,
bæta þjóðarhag. Helztu leið-
togar stjórnarflokkanna litu
hins vegar frá upphafi á við-
reisnina sem nauðsynlegan lið
í þeirri fyrirætlan að aðlaga
islenzkt efnahagskerfi þeirri
stóru heild, sem þá dreymir
stöðugt um, að íslendingar
tengist sem traustustum bönd-
um.
Eftir því sem lengra leið og
betur ko.m í ljós, að viðreisn-
arpólitíkin olli hér sívaxandi
glundroða og hratt. af stað lítt
arpólitíkin olli hér sívaxandi
Framhald á 9. siðu.
DOUBLE
iiiilli
^ RA*4'
Uyndardémur PERSONNA er %6, oS me8 *»ö8-
ugum tílraunum hafur rannsóknorliSi PERSONNA
teklzt a5 gera 4 flugbeittar eggjar á hverju blaði.
BifijiS um PERSONNA blöðin.
SIM4R 13112
Hin fróbœru nýju PERSONNA rakblöð úr „*lain-
less tteel" eru nú loksins fáanleg hir á landi.
Slcorsta skrofiS i þróun rakblaSa frá því að frarp*
UiBsla þeirra hófst. PERSONNA rakblaBiS heldur
flugbiti frá fyrsta til siSosta = 15. raksturs.
HEJIDSOLUBIRGOIR
BLODI m
4
f