Þjóðviljinn - 05.08.1964, Blaðsíða 10

10 M* —-------• ............. HÖSVIUIlffl
Miðvikudagur 4. ágúst 1964
vaknaði í Napóli. Ég hafði verið
í veizlu í Chicago hálfum mán-
uði áður og ég vaknaði í Napólí
í klefa á fyrsta farrými, fullum
af blómum og tómum whiský-
flöskum og ég mundi' ekkert eft-
ir ferðinni yfir Atlantshafið.
Þegar hann var ódrukkinn var
hann vingjarnlegur, gamansam-
ur og nærgætinn og fágaðri í
framkomu en nokkur annar
maður sem Jack þekkti. En þeg-
ar hann var undir áhrifum. var
hann þekktur að því að eyði-
leggja veitingahús, veizlur, leik-
sýningar, brúðkaup, gamla vin-
áttu. stjómmálafundi. Á síðari
árum. þegar hann fann löngun-
ina koma yfir sig eftir nokkurt
bindindi, hafði hann ráðið til
6Ín níðsterkan hjúkrunarmann
til að fylgja sér eftir og draga
'úr ósfcöpunum þangað til hann
var orðinn of þreyttur og ör-
magna til að halda áfram.
Stundum þurfti hjúkrunarmað-
urinn að vinna látlaust i hálfan
mánuð. Carrington var úr þeim
gamla flokki leikara, sem var
mikið til að hverfa í þá daga
og hegðuðu sér eins og leikarar,
eyndsamlega. áberandi klæddir,
göfugmannlega, glannalega og
með nokkru handapati. Fyrsta
daginn í stríðinu 1917 gekk hann
út úr leikhúsi því í New York,
þar sem hann lék aðalhlutverk-
ið, setti blóm í hnappagatið á
rándýru fötunum sínum. sveifl-
aði montprikinu og stikaði niður
á næstu skráningarskrifstofu.
þar sem hann lét innrita sig sem
óbreyttan hermann. Jack var
fæddur á öðrum tíma og alinn
upp við minni rómantík, en
engu að síður dáðist hann geysi-
lega að Carrington og þegar
hans eigin styrjöld kom (það var
í kvikmynd) þurfti Delaney að
beita öllum hugsanlegum for-
tölum og umboðsmaður Jacks
sömuleiðis til þess að koma í
veg fyrir að hann færi að dæmi
Carringtons.
Eitt sinn meðan á kvikmynd
stóð. hafði ungur leikari komið
til Carringtons og beðið hann að
segja i stuttu máli hver væri
leyndardómur þess að vera góð-
ur leikari. Carrington hafði orð-
ið mjög hugsandi á svipinn, síð-
an hafði hann nuddað stórt og
tígulegt nefið og svarað: Vertu
HÁRGREIÐ5LAN
Hárgreiðslu og
snyrtistofu STEINU og DÓDÓ
Laugaveei 18. III. h. (lyfta) —
SIMI 23 616.
P E R M A Garðsenda 21. —
SÍMI: 33 9 68. Hárgreiðslu og
snyrtistofa.
D ö M U R !
Hárgreiðsla við allra hæfi —
TJARNARSTOFAN. — Tiamar-
götu 10 — Vonarstrætismegin —
SÍMI: 14 6 62.
HÁRGREIÐSLU STOF A
AUSTTTRBÆJAR — fMaría
Guðmii'mT<dfttir> T.ansavegi 13.
— SfMT- 14 6 56. — Nuddstofa á
sama stað.
fagnandi, ungi vinur. vertu fagn-
andi.
Þennan brúðkaupsdag talaði
Carrington líka um fyrra brúð-
kaup sitt og brúðarinnar. Það
var enn glæsilegra brúðkaup en
þetta, sagði hann við fyrrver-
andi eiginkonur sínar, þar sem
hann sat milli þeirra og dreypti
á kaffinu sinu. — Og ég gekk
af tilviljun bak við sófa þar
sem nýja konan mín sat hjá
enskum jarli, sem ég hafði hitt
þegar ég lék í London. og hún
sagði: Auðvitað, kæri vinur, það
vita allir að Carrington er ó-
nýtur. Hann hló góðlátlega og
rifjaði upp liðnar gleðistundir.
Jack stóð í kappræðum megn-
ið af kvöldinu. Það var eins og
hann hefði stundað kappræður
hvert einasta kvöld síðan hann
kom til Hollywood fyrir tveim-
ur mánuðum. Það var auðvitað
hægt að ræða um margt, en það
sem mest var til umræðu í
stofunum í . Beverley hæðúm f
bá daga voru kvikmyndir, góðar
eða slæmar. og spænska borg-
arastyrjöldin. Það er ekki annað
en einskær, .tilyiljun ,og heppni
ef bér verður til góð kvikmynd.
sagði Jack af sinni miklu tveggja
mánaða reynslu sem kvikmynda-
leikari. Ef nokkur segir nokkum
tíma ærlegt orð í kvikmynd. þá
er það af hreinustu vangá. Það
má ekki móðga neinn — ekki þá
ríku, ekki fátæklingana. , ekki
verkamenn, ekki fjármagnið,
ekki gyðinga ekki fína fólkið.
ekki mæður. presta, stjórnmála-
menn, kaupsýslumenn. Englend-
inga, Tyrki, Þjóðverja. hreint
engan. Orðið Raernennska stend-
ur ^krifað með eldletrí yfir
hverju einasta kvikmyndaveYi.
Þess vegna er aldrei neinn, sem
segir eitt einasta orð um nokk-
urt mál. Síðan ég kom hingað,
hef ég naumast hitt nokkra
manneskju yfir tvítugt sem hef-
ur ekki verið gift að minnsta
kosti tvisvar, og samt sem áður
er hver einasta kvikmynd sem
send er héðan lofgjörð um ein-
kvænið. Næstum allir milli
Kyrrahafsins og ráðhússins í Los
Angeles elta dollarann af svo
miklu írafári að þeir gefa sér
varla tíma til að anda um helg-
ar, og þó er það þannig, ef trúa
mætti kvikmyndunum. að eina
leiðin til hamingju er að búa í
kvistherbergi fyrir tólf dollara
á viku. Níutíu prósent eru svo
logandi hræddir við Hitler að
þá dreymir um hann á hverri
nóttu allt árið, og samt sem áð-
ur hefur ekki verið svo mikið
sem minnzt á það í einni einustu
mynd sem ég hef séð að hann
gæti verið hættulegri en hún
Miila frænka mín. Það er talað
meira gegn Franco í Luceys bar
í einu matarhléi en í skotgröf-
unum við Madrid, og í hvert
<inn sem einhver tilkynnir að
hann ætli að gera kvikmynd um
borgarastvrjöldina á Spáni, er
hann stöðvaður með bréfi frá
"inum af áhangendum föður
Coughlins. Hamingjan sanna,
imfan hérna er full af fólki sem
tofur dundað við bað megnið
af ævinni að fara í kringum lög-
in og brjóta þau og sofa hjá
konum annarra manna og beir
eru aRir saman ctríðaldir og á-
nægðir með lífið og virtir og
metnir f alta enda og kanta og
samt sem áður er haldið áfram
að gera kvifcmyndir um það að
glæpir borgi sig ekki; þar er
sýnt hvemig þeir sem gera
rangt, hljóta alltaf refsingu; og
kvenmaður hlýtur að deyja eða
lifa við smán það sem eftir er
ævinnar ef hún gerir svo mikið
sem sofa hjá þeim manni sem
hún er trúlofuð, fyrir hjóna-
bandið. Þetta er í fyrsta sinn í
sögu nokkurrar listar. að svona
margt fólk. svona mikil auðæfi.
svona miklir hæfileikar og tækni
er samankomið á einn stað til
að skapa fullkominn dulbún-
ing . . . miljón dollara grímuna,
hið sæla bandaríska bros eyrn-
anna á milli . . .
Hann stóð þama í miðri stof-
unni, klæddur nýjum smóking
sem klæðskeri Delaneys hafði
saumað á hann, umkringdur lag-
legu, útiteknu, ilmandi. vel-
búnu fólki sem var daglegur
blaðamatur, og hélt áfram að
tala, örvaður af brúðkaups-
kampavíninu og naut þess að
dæma, fullyrða, öruggur um
sjálfan sig og án þess að hafa á-
hyggjtrr af hugsanlegum afleið-
ingum. Hann fann til yfirlætis
gagnvart hinu fræga fólki sem
hlustaði á hann, sumir voru
honum sammála í hjarta .sinu,
aðrir voru rjóðir í framan og
sárgramir. Þetta fólk þyrsti í
36
meiri peninga, fann hann, og
vildi gera hvað sem var til að
eignast peninga eða halda í þá;
en hann sjálfur sem átti engan
bankáreikning. engin hlutabréf
eða verðbréf, engar jarðeignir
eða olíullndir, ekkert nema
æsku sína og hæfileika, hélt að
honum stæði hjartanlega á sama
hvort hann væri ríkur eða fá-
tækur. Meðan hann stóð og tal-
aði með giasið í hendinni og
kunni vei við sig í nýju fötun-
um, vissi hann líka af návist
Carlottu Lee. sem stóð innanum
hitt fóikið og virti hann fyrir
sér með dáh'tið bros í augunum.
Brosið virtist segja, að hún væri
búin. að- vega hann .og meta og
loks í kvöld hefði hún kveðið
upp dóm sinn og sá dómur
myndi gleðja hann. Hann hafði
kysst hana þennan dag — en
aðeins t kvikmyndinni, fyrir
framan húndruð leikara, statista,
starfsmenn. og hann hafðí að-
eins talað við hana fáein orð
auk þeirra sem handritið út-
heimti, en honum hafði orðið
Ijóst þennan dag að hann var
ástfanginn af henni og bros
hennar þama í mannhafinu
virtist segja: Já, auðvitað.
Það var einmitt svona kvöld
sem hann hafði dreymt um til
þessa og hann ætlaði að njóta
þess í fyllsta mæli. Það var hé-
gómlegt og röksemdir hans á
þessum stað og stund voru al-
gerlega út 1 bláinn, og hann
vissi að eftir þrjú eða fjögur
kvöld af þessu tagi yrði hann
búinn að fá meira en nóg, en í
kvöld ætlaði hann að njóta þess.
— Heyrið mig nú. sagði mað-
ur að nafni Bernstein, sem hafði
framleitt sæg af kvikmyndum
og hafði staðið og hlustað á Jack
með fýlusvip á útiteknu andlit-
inu. Það eruð þér sem eruð að
leika hjá Delaney þessa stund-
ina, er ekki svo?
— Jú, sagði Jack og kinkaði
kolli til Delaneys, sem kom til
þeirra rétt í þessu.
— Þá er það sjálfsagt hin
stóra og heiðarlega undantekn-
ing, sagði Bemstein hranalega.
Þá er það sjálfsagt hrein og
klár list, get ég hugsað mér.
— Nei, sagði Jack. Það er
blekking eins og allt annað.
Það varð andartaks þögn; svo
fór Delaney að hlæja, og allir
hinir að Bemstein undantekn-
um, tóku undir hláturinn. Del-
aney klappaði á öxlina á Jack.
Þetta ungmenni hefur ekki ver-
ið héma nema í tvo mánuði,
sagði hann. Hann tekur ennþá
dálítið upp í sig. Hann stillist
fljótlega.
— Hvern fjandann eruð þér
að flækjast hér fyrst þetta er
yðar álit? spurði Bemstein
þrjószulega. Af hverju farið þér
ekki aftur til Brodway með
hinum kommúnistunum?
— Ég er kominii hingað til að
græða peninga, herra Bemstein,
sagði Jack háðslega og naut
reiði mannsins. Og eftir nokkur
ár ætla ég að kaupa mó' biígarð
pg rækta nautpening eða brönu-
grös og dreg mig í hlé frá á-
horfendum mínum.
— Búgarð. sagði herra Bem-
stein. Það er alveg nýtt. Ég
ætla að bíða og sjá kvikmynd-
ina yðar, ungi maður. Kannski
getið þér dregið yður í hlé fyrr
en yður grunar. Hann gekk burt,
reiður og særður föðurlandsvin-
ur í þessu töfralandi dásemd-
anna sem varð daglega til á
kvikmyndunum sem hann elsk-
aði og réð yfir.
— Hvað ertu gamall, Jack?
spurði Delaney.
— Tuttugu og tveggja.
— Gott, sagði Delaney. Þá
leyfist þér ennþá að tala eins
og þú gerir. En reyndu að fá út-
rás núna. Því að þegar þú ert
orðinn tuttugu og þriggja, verð-
ur þetta óþolandi. Hann gekk
burt brosandi, lágvaxinn, dug-
legur, skynsamur til að sann-
prófa orðróm um að enskur rit-
höfundur væri orðinn ofurölvi
í eldhúsinu og væri með ósæmi-
lega áleitni við brytann.
Carlotta brosti nú innilegar;
dóm hennar mátti nú lesa skýr-
ar úr grænum augum hennar.
— Mér finnst veizlan búin að
ná hámarki og vel það, sagði
Carlotta. Mér finnst tími til
kominn að ég fái heimfylgd.
Sammála?
— Sammála, sagði Jack.
— Ég hafði undarlega sóma-
tilfinningu í þá daga.
Annað kvöld. Þau höfðu verið
að vinna við útiupptökur og
klukkan var meira en ellefu
þegar því var lokið og Carlotta
hafði afbur beðið Jack að aka
sér heim, vegna þess að bíllinn
hennar var á verkstæði. Hún ók
vel, en of hratt og bíllinn henn-
ar var næstum alltaf í viðgerð.
Þau óku þegjandi eftir krók-
óttum, mjóum veginum að húsi
Carlottu. öðru hverju teygði
hundur Carlottu. stór, belgískur
fjárhundur sem hún skildi næst-
um aldrei við sig, sig fram úr
aftursætinu og sleikti á henni
hálsinn og hún ýtti við honum
óþolinmóðlega og sagði: Svona,
Svona, svona, Busi. nú verðurðu
að stilla þig! Og hundurinn
settist aftur niður, daufur í
dálkinn og gapandi og með laf-
andi tungu, unz hann réð ekki
lengur við ást sína og endur-
tók þetta.
Carlotta sat allan tímann og
harfði á Jack meðan hann ók.
og það var forvitnislegur og
giaðlegur svipur á þríhymdu,
fölu andlitinu. Hvað eftir annað
síðan i brúðkaupsveizlunni hafði
Jack tekið eftir þessum sama
svip, stríðnislegum, ögrandi,
lokkandi, allt í senn á andliti
Carlottu. Sjálfs sín vegna hafði
Jack eftir mætti reynt að forð-
ast að vera einn með henni eða
horfa of mikið á hana, en and-
litið sem var svo þrungið lífi og
tilfinningum ásóttu hann í
draumi sem vöku.
— Þú átt ekki eins erfitt með
að stilla þig/ eða hvað? sagði
Carlotta. Þú ert ekki eins og
vesalings gamli slefandi Busi
minn með hjartað í hálsinum.
— Hvað áttu við? spurði Jack,
Þótt hann vissi mætavel, hvað
■hún var að fara. ,
— Ekki neitt, sagði Carlotta
hlæjandi. Hreint ekki neitt.
Hvað gerðirðu fyrir austan —
sórst þess dýran eið að vera ó-
noialegur við kvikmyndastjöm-
ur?
— Ef ég hef verið ónotalegur.
sagði Jack stirðlega, þá þykir
mér það leitt. Fyrirgefðu.
— Þú hefur verið ónotalegur
við alla hér, sagði Carlotta á-
hyggjuiaus. Og þú verður vin-
sæll á því. Hér vilja allir
kvelja sjálfa sig. Því fastar sem
þeir eru barðir, því ánægðari
verða þeir. Þú mátt ekki þreyt-
ast. Það myndi eyðileggja þokka
þinn.
Hún talaði einkennilega. Hún
var alin upp í Texas, ein af
sjö bömum olíugrafara, sem
hafði flakkað um allt fylkið eins
og sígauni með afkvæmi sín, en
það vottaði ekki fyrir uppruna-
lega hreimnum í rödd hennar.
Hún hafði veríð hjá talkennur-
um f tvö ár og ]>egar hún tal-
aði, minnti hún á stúlku sem
SKOTTA
Mér hefur verið refsað . . ég má ekki tala í símann nema standandi.
FERÐIZT
MEÐ
LANDSÝN
• Seljum farseðla með flugvélum og
skipum
Greiðsluskilmálar Loftleiða:
• FLOGIÐ STRAX - FARGJALD
GREITT SÍÐAR
• Skipuleggjum hópferðir og ein-
staklingsferðir
REYNIÐ VIÐSKIPTIN
FERÐASKRIFSTOFAN
L f\ M D SVN nr
TÝSGÖTU 3. SÍMI 22890. — P.O. BOX 465 — REYKJAVÍK.
UMBOÐ LOFTLEIÐA.
KRON - búðirnar.