Þjóðviljinn - 05.08.1964, Blaðsíða 10

10 &&
ÞlðÐVIIJINN
Miðvikudagur 4. ágúst 1964
vaknaði í Napóli. Ég hafði verið
í veizlu í Chicago hálfum mán-
uði áður og ég vaknaði í Napólí
i i klefa á fyrsta farrými, fullum
af blómum og tómum whiský-
flöskum og ég mundf ekkert eft-
ir lerðinni yfir Atlantshafið.
Þegar hann var ódrukkinn var
hann vingjarnlegur, gamansam-
ur og nærgætinn og fágaðri í
framkomu en nokkur annar
maður s«m Jack þekfcti. En þeg-
ar hann var undir áhrifum. var
hann þekktur að því að eyði-
leggja veitingahús, veizlur, leik-
eýningar, brúðkaup, gamla vin-
áttu. stjórnmálafundi. Á síðari
árum, þegar hann fann löngun-
ina koma yfir sig eftir nokkurt
bindindi, hafði hann ráðið til
sin níðsterkan hiúkrunarmann
til að fylgja sér eftir og draga
'úr ósköpunum þangað til hann
var orðinn of þreyttur og ör-
magna • til að halda áfram.
Stundum þurfti hjúkrunarmað-
urinn að vinna látlaust í hálfan
mánuð. Carrington var úr þeim
gamla flokki leikara, sem var
mikið til að hverfa í þá daga
og hegðuðu sér eins og leikarar,
syndsamlega. áberandi klæddir,
göfugmarmlega, glannalega og
með nokkru handapati. Fyrsta
daginn í stríðinu 1917 gekk hann
út úr leikhúsi því í New York,
þar sem hann lék aðalhlutverk-
ið, setti blóm í hnappagatið á
rándýru fötunum sínum. sveifl-
aði montprildnu og stikaði niður
á næstu skráningarskrifstofu.
0 þar sem hanri lét innrita sig sem
óbreyttan hermann. Jack var
fæddur á öðrum tíma og alinn
upp við minni rómantík, en
engu að síður dáðist hann geysi-
lega að Carrington og' þegar
hans eigin styrjöld kom (það var
í kvikmynd) þurfti Delaney að
beita öllum hugsanlegum for-
tölum og umboðsmaður Jacks
sömuleiðis til þess að koma í
veg fyrir að hann færi að dæmi
Carringtons.
Eitt sinn meðan á kvikmynd
etóð. hafði ungur leikari komið
til Carringtons og beðið hann að
segja í stuttu máli hver væri
leyndardómur þess að vera góð-
ur leikari. Carrington hafði orð-
ið miös hugsandi á svipinn. síð-
an hafði hann nuddað stórt og
tígulegt nefið og svarað: Vertu
HÁRGREIÐSLAN
Hárgreiðslu og
snyrtistofu STETNU og DÓDÓ
Laugavegi 18. III. h. flyfta) —
SÍMI 23 616.
P E R M A Garðsenda 21. —
SlMI: 33 9 68. Hárgreiðslu og
snyrtistofa.
D ö M U B !
Hárgreiðsla við allra hæfi —
TJARNARSTOFAN. — Tiarnar-
pötu 10 — Vonarstrætismegin —
SlMI: 14 6 62.
HARGREIÐSLUSTOFA
AUSTTTRBÆJAR — rMaría
GuðrmmdsdAtMrí LaucaVesð 13.
— SfMT' 14 6 56. — Nuddstofa á
sama stað.
fagnandi, ungi vinur. vertu fagn-
andi.
Þennan brúðkaupsdag talaði
Carrington líka um fyrra brúð-
kaup sitt og brúðarinnar. Það
var enn glæsilegra brúðkaup en
þetta, sagði hann við fyrrver-
andi eiginkonur sínar, þar sem
hann sat milli þeirra og dreypti
á kaffinu sínu. — Og ég gekk
af tilviljun bak við sófa þar
sem nýja konan mfn sat hjá
enskum jarli, sem ég hafði hitt
þegar ég lék í London. og hún
sagði: Auðvitað, kæri vinur, það
vita allir að Carrington er 6-
nýtur. Hann hló góðlátlega og
rif.iaði upp liðnar gleðistundir.
Jack stóð í kappræðum megn-
ið af kvöldinu. Það var eins og
hann hefði stundað kappræður
hvert einasta kvöld síðan hann
kom til Hollywood fyrir tveim-
ur mánuðum. Það var auðvitað
hægt að ræða um margt, en það
sem mest var til umræöu í
stofunum í . Beverley hæðum í
bá daga voru kvikmyndir, góðar
eða slæmar. og sþæris'ka borg-
arastyrjöldin. Það er ekki annað
en einskær. ,tiIviIJMn,.og heppni
ef hér verður til góð kvikmyrid,
sagði Jack af sinni miklu tvegg.ia
mánaða reynslu sem kvikmynda-
leikari. Ef nokkur segir nokkurn
tíma ærlegt orð í kvikmynd. þá
er það af hreinustu vangá. Það
má ekki móðga neinn — ekki þá
ríku, ekki fátæklingana. , ekki
verkamenn, ekki fjármagnið,
ekki gyðinga ekki fína fólkið.
ekki mæður, presta, stjórnmála-
menn, kaupsýslumenn. Englend-
inga, Tyrki, Þjóðverja. hreint
engan. Orðið Raemennska stend-
ur skrif að með eldletri yfir
hverju einasta kvikmyndavei-i.
Þess vegna er aldrei neinn, sem
segir eitt einasta orð um nokk-
urt mál. Siðan ég kom hingað,
hef ég naumast hitt nokkra
manneskju yfir tvítugt sem hef-
ur ekki verið gift að minnsta
kosti tvisvar, og samt sem áður
er hver einasta kvikmynd sem
send er héðan lofgjörð um ein-
kvænið. Næstum allir milli
Kyrrahafsins og ráðhússins í Los
Angeles elta dollarann af svo
miklu írafári að þeir gefa sér
varla tíma til að anda um helg-
ar, og þó er það þannig, ef trúa
mætti kvikmyndunum. að eina
leiðin til hamingju er að búa í
kvistherbergi fyrir tólf dollara
á viku. Níutíu prósent eru svo
logandi hræddir við Hitler að
þá dreymir um hann á hverri
nóttu allt árið, og samt sem áð-
ur hefur ekki verið svo mikið
sem minnzt á það í einni einustu
mynd sem ég hef séð að hann
gæti verið hættulegri en hún
Milla frænka mín. Það er talað
meira gegn Franco í Luceys bar
í einu matarhléi en í skotgröf-
unum við Madrid, og í hvert
íinn sem einhver tilkynnir að
hann ætli að gera kvikmynd um
borgarastyriöldina á Spáni, er
bann stöðvaður með bréfi frá
"inum af áhangendum föður
""Vrjghlins. Hamingjan sanna,
-<-nfan hérna er full af fólki sem
^efur dundað við bað megnið
af ævinni að fara í kringum lög-
in og br.ióta þau og sofa h.iá
konum annarra manna og beir
eru allir sRmn-n stríðaldir os á-
nægðir með lífið og virtir og
metnír í aöa enda og fcanta og
samt sem áður er haldið áfram
að gera kvikmyndir om það að
gjæpir borgi sig ekki; þar er
sýnt hvernig þeir sem gera
rangt, hljóta alltaf refsingu; og
kvenmaður hlýtur að deyja eða
lifa við smán það sem eftir er
ævinnar ef hún gerir svo mikið
sem sofa hjá þeim manni sem
hún er trúlofuð, fyrir hjóna-
bandíð. Þetta er í fyrsta sinn í
sögu nokkurrar listar, að svona
margt fólk, svona mikil auðæfi,
svona miklir hæfileikar og tækni
er samankomið á einn stað til
að skapa fullkominn dulbún-
ing . . . miljón dollara grímuna.
hið sæla bandaríska bros eyrn-
anna á milli . . .
Hann stóð þarna í miðri stof-
unni, klæddur nýjum smóking
sem klæðskeri Delaneys hafði
saumað á hann, umkringdur lag-
legu, útiteknu, ilmandi. vel-
búnu fólki sem var daglegur
blaðamatur, og hélt áfram að
tala, öryaður af brúðkaups-
kampavíninu og naut þess að
dæma, fullyrða, öruggur um
sjálfan sig og án þess að hafa á-
hyggjur af hugsanlegum afleið-
ingum. Hann fann til yfirlætis
gagnvart hinu fræga fólki sem
hlustaði á hann, sumir voru
honum sammála í hiarta .sínu,
aðrir voru rjóðir. í framan og
sárgramir. Þetta fólk þyrsti í
36
meiri peninga, fann hann, og
vildi gera hvað sem var til að
eignast peninga eða halda í þá;
en hann s.iálfur sem átti engan
bankáreikning. engin hlutabréf
eða verðbréf. engar jarðeignir
eða olíulindir, ekkert nema
æsku sína og hæfileika, hélt að
honum stæði hjartanlega á sama
hvort hann væri ríkur eða fá-
tækur. Meðan hann stóð og tal-
aði með glasið í hendinni og
kunni vel við sig í nýju fötun-
trm, vissi hann líka af návist
Carlottu Lee. sem stóð innanum
hitt fólkið og virti hann fyrir
sér með dálítið bros í augunum.
B.rosið virtist segja, að hún væri
húin- að- vega -,hann . og meta og
loks í kvöld hefði hún kveðið
upp dóm sinn o'g sá dómur
myndi gleðja hann. Hann hafði
kysst hana þennan dag — en
aðeins i kvikmyndinni, fyrir
framan hundruð leikara, statista,
starfsmenn, og hann hafði að-
eins talað við hana fáein orð
auk þeirra sem handritið út-
heimti, en honum hafði orðið
Ijóst þennan dag að hann var
ástfanginn af henni og bros
hennar þama í mannhafinu
virtist segja: Já, auðvitað.
Það var einmitt svona kvöld
sem hann hafði dreymt um til
þessa og hann ætlaði að njóta
þess í fyllsta mæli. Það var hé-
gómlegt og röksemdir hans á
þessum stað og stund voru al-
gerlega út í bláinn, og hann
vissi að eftir þrjú eða fjögur
kvöld af þessu tagi yrði hann
búinn að fá meira en nóg, en í
kvöld ætlaði hann að njóta þess.
— Heyrið mig nú. sagði mað-
ur að nafni Bernstein, sem hafði
framleitt sæg af kvikmyndum
og hafði staðið og hlustað á Jack
með fýlusvip á útiteknu andlit-
inu. Það eruð þér sem eruð að
leika hjá Delaney þessa stund-
ina, er ekki svo?
— Jú, sagði Jack og kinkaði
kolli til Delaneys, sem kom til
þeirra rétt í þessu.
— Þá er það sjálfsagt hin
stóra og heiðarlega undantekn-
ing, sagði Bernstein hranalega.
Þá er það sjálfsagt hrein og
klár list, get ég hugsað mér.
— Nei, sagði Jack. Það er
blekking eins og allt annað.
Það varð andartaks þögn; svo
fór Delaney að hlæja, og allir
hinir að Bernstein undantekn-
um, tóku undir hláturinn. Del-
aney klappaði á öxlina á Jack.
Þetta ungmenni hefur ekki ver'-
ið hérna nema í tvo mánuði,
sagði hann. Hann tekur ennþá
dálítið upp í sig. Hann stillist
fljótlega.
— Hvern fjandann eruð þér
að flækjast hér fyrst þetta er
yðar álit? spurði Bernstein
þrjószulega. Af hverju farið þér
ekki aftur til Brodway með
hinum kommúnistunum?
— Ég er kammm hingað tíl að
græða peninga, * herra Bernstein,
sagði Jack háðslega og naut
reiði mannsins. Og eftir nokkur
ár ætla ég að kaupa mé' biígarð
og rækta nautpening eða brönu-
grös og dreg mig í hlé frá á-
horfendum mínum.
— Búgarð, sagði herra Bern-
stein. Það er alveg nýtt. Ég
ætla að bíða og sjá kvikmynd-
ina yðar, ungi maður. Kannski
getið þér dregið yður í hlé fyrr
en yður grunar. Hann gekk burt,
reiður og særður föðurlandsvin-
ur í þessu töfralandi dásemd-
anna sem varð daglega tj.1 á
kvikmyndunum sem hann elsk-
aði og réð yfir.
— Hvað ertu gamall, Jack?
spurði Delaney.
— Tuttugu og tveggja.
— Gott, sagði Delaney. Þá
leyfist þér ennþá að tala eins
og þú gerir. En reyndu að fá út-
rás núna. Þvi að þegar þú ert
orðinn tuttugu og þriggja, verð-
ur þetta óþolandi. Hann gekk
burt brosandi, lágvaxinn, dug-
legur, skynsamur til að sann-
prófa orðróm um að enskur rit-
höfundur væri orðinn ofurölvi
í eldhúsinu og væri með ósæmi-
lega áleitni við brytann.
Carlotta brosti nú innilegar;
dóm hennar mátti nú lesa skýr-
ar úr grsenum augum hennar.
— Mér finnst veizlan búin að
ná hámarki og vel það, sagði
Carlotta. Mér finnst ' tími til
kominn að ég fái heimfylgd.
Sammála?
— Sammála, sagði Jack.
— Ég hafðí undarlega sóma-
tilfinningu í þá daga.
Annað kvöld. Þau höfðu verið
að vinna við útiupptökur og
klukkan var meira en ellefu
þegar því var lokið og Carlotta
hafði aftur beðið Jack að aka
sér heim, vegna þess að bíllinn
hennar var á verkstæði. Hún ók
vel, en of hratt og bíllinn henn-
ar var næstum alltaf í viðgerð.
Þau óku þegjandi eftir krók-
óttum, mjóum veginum-að húsi
Carlottu. öðru hverju teygði
hundur Carlottu. stór, belgískur
fjárhundur sem hún skildi næst-
um 'aldrei við sig, sig fram úr
aftursætinu og sleikti á henni
hálsinn og hún ýtti við honum
óþölinmóðlega og sagði: Svona,
Svona, svona, Busi, nú verðurðu
að stilla þig! Og hundurinn
settist aftur niður, daufur í
dálkinn og gapandi og með laf-
andi tungu, unz hann réð ekki
lengur við ást sína og endur-
tók þetta.
Carlotta sat allan tímann og
harfði á Jack meðan hann ók,
og það var forvitnislegur og
glaðlegur svipur á þríhyrndu,
fölu andlitinu. Hvað eftir annað
síðan í brúðkaupsveizlunni hafði
Jack tekið eftir þessum 'sama
svip, stríðnislegum, ögrandi,
lokkandi, allt í senn á andliti
Carlottu. Sjálfs sín vegna hafði
Jack eftir mætti reynt að forð-
ast að vera einn með henni eða
horfa of mikið á hana, en and-
litið sem var svo þrungið lífi og
tilfinningum ásóttu hann í
draumi sem vöku.
— Þú átt ekki eins erfitt með
að stilla þig/ eða hvað? sagði
Carlotta. Þú ert ekki eins og
vesalings gamli slefandi Busi
minn með hjartað í hálsinum.
— Hvað áttu við? spurði Jack,
Þótt hann vissi mætavel, hvað
•hún var að fara. ,
— Ekki neitt, sagði Carlotta
hlæjandi. Hreint ekki neitt.
Hvað gerðirðu fyrir austan —
sórst þess dýran eið að vera ó-
notalegur við kvikmyndastjörn-
ur?
— Ef ég hef verið ónotalegur.
sagði Jack stirðlega, þá þykir
mér það leitt. Fyrirgefðu.
— Þú hefur verið ónotalegur
við alla hér, sagði Carlotta á-
hyggjulaus. Og þú verður vin-
sæll á þvi. Hér vilja allir
kvelja s.iálfa sig. Því fastar sem
þeir eru barðir, því ánægðari
verða þeir. Þú mátt ekki breyt-
ast. Það myndi eyðileggja þokka
þinn.
Hún talaði einkennilega. Hún
var alín upp í Texas, ein af
sjö börnum oliugrafara, sem
hafði flakkað um allt fylkið eins
og sígauni með afkvæmi sín, en
bað vottaði ekki fyrir uppruna-
lega hreimnum í rödd hennar.
Hún hafði veríð hjá talkennur-
um f tvö ár og þegar hún tal-
aði, minnti hún á stúlku sem
SKOTT
Mér hefur verið refsað . . ég má ekki tala í símann nema standandi.
FERÐIZT
MED
LANDSÝN
• Seljum farseðla með flugvélum og
skipum
Greiðsluskilmálar Loftleiða:
• FLOGIÐ STRAX - FARGJALD
GREITT SÍÐAR
• Skipuíeggium höpferðir og ein-
staklingsferðir
REYNIÐ YIÐSKIPTIN
FERÐASKRIFSTOFAN
LAN O SYN Tr
TÝSGÖTU 3. SÍMI 22890. — P.O. BOX 465 — EEYKJAV&.
UMBOÐ LOFTLEIÐA.
m
Kartöflumús - - Kokómalt — Kaífi —- Kakó.
KRON - búðirnar.