Þjóðviljinn - 19.08.1964, Side 10

ÞJÖÐVILIINN
haft sérstaka ástæðu til að halda
Bresach þaðan.
Þeir fengu tvær flöskur af
rauðvíni og Bresach varð rauður
í framan og talaði allan tímann.
Jack tók eftir þvi að bæði hann
og Max gleyptu í sig matinn.
Þótt inni væri heitt. var Bresach
ennþá í úlpunni, af þvi að hann
átti engan jakka.
— Þegar ég kom úr hemum,
sagði Bresach, sagði ég við föður
minn að hann gæti farið til
fjandans. Ég hafði fimmtíu doll-
ara á mánuði í eftirlaun og ég
hitti mann sem var að reyna að
gera heimildarkvikmynd í New
York . . .
— Af hverju fenguð þér eftir-
laun? spurði Jack undrandi.
Hvaða stríði tókuð þér þátt í?
— Engu stríði, sagði Bresach.
Ég er ekki gerður úr sama efni
og hetjur. Ég sprakk í loft upp
á æfingu. Það er fremur í mín-
ium stíl. Fallbyssa sprakk og
hnéð á mér fór næstum í sund-
Ur. En þeir gerðu býsna vel við
það. Ég er ekki haltur nema í
rigningu. Pabbi var alveg óður.
Hann skrifaði bréf um ahar
jarðir. Honum fannst föðurland-
ið ekki sýna honum tilhlýðilega
virðingu þegar það sprengdi son
hans i loft upp. Já. haUn var
eiginlega hinn bezti við mig f
hálfan mánuð. Hann gaf mér
sjötíu og fimm dollara svo ég
gæti hvílt mig á Þorskhöfða. En
ég notaði megnið af peningun-
um til að greiða mánaðarleigu
fyrir herbergi í Fjórða stræti
vestur og svo tilkynnti ég hon-
' um að ég ætlaði mér ekki að
ganga inn í bannsett fyrirtækið
hans.
— Hvað gerir hann? spurði
Jack.
— Hann býr til pappakassa.
Hann er pappakassakóngur,
sagði Bresach. Hann horfir á
pappakassa með trúarlegri hrifn-
ingu i áugnaráðinu. Að hans
áliti er það hæfileikinn til að
búa til pappakassa sem skilur
mennina frá dýrunum. Þegar ég
sagði honum, að ég ætlaði mér
ekki að vinna hjá honum. var
það rétt eins og biskupssonur
segði við föður sinn að hann
tryði ekki á tilveru guðs. Við
HÁRGREIÐSLAN
Hárgreiðslu og
snyrtistofu STEINU og DÓDÖ
Daugavegi 18. III. h. Oyfta) —
SIMI 23 616.
P E R M A Earðsenda 21. —
SIMI: 33 9 68. Hárgreiðslu og
snyrtistofa.
D ö M U R i
Hárgreiðsla við allra hæfi —
TJARNARSTOFAN. — Tjamar-
götu 10 — Vonarstrætismegin —
SÍMI: 14 6 62.
HARGREIÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR — (Maria
Cuðmun dsdóttir) Laugavegi 13.
— SlMI: 14 6 56. — Nuddstofa á
sama stað.
rifumst heila nótt. Hann sagði
að ég vildi dútla við kvikmynd-
ir af því að ég væri of latur til
að vinna og vildi aðeins hanga
á búlum með léttúðardrósum og
bullum. Hann sagðist aldrei
framar gefa mér eyrisvirði og
hann myndi strika mig út úr
erfðaskránni sinni. Hugmyndir
föður míns um föður eru eins
og hjá ísraelsmönnum i gamla
daga. Mamma sat og neri saman
höndum og grét. Heimilislífið
hjá okkur var eins og klippt út
úr Stellu Dallas. I miðri ræðu
hjá honum gat ég ekki að mér
gert að skella uppúr. 1 hvert
sinn sem ég gerði það. sneri
hann sér að móður minni og
öskraði: Þama sérðu hvað þú
hefur gert. Og þá byrjaði
mamma að vola upp á nýtt. Ég
held að mamma eigi heimsmet í
48
táraflóði. Hvemig var það með
föður yðar? spurði hann. Hvað
sagði hann þegar þér sögðuzt
ætla að verða leikari?
— Hann sagði: Reyádu að
verða góður leikari. sagði Jack.
— Ég sagði þetta við yður
þegar við sáumst síðast, sagði
Bresach með beiskju. Þér eruð
fæddur heppinn. Þér eigið jafn-
vel skilningsríkan föður.
— Átti, sagði Jack. Hann er
dáinn núna.
— Ennþá heppilegra. Bresach
hellti víni í glasið sitt. Dúkur-
inn fyrir framan hann var rauð-
flekkóttur eftir vínið sem hann
hafði hellt niður til þessa.
— Hvernig komuzt þér tii
Italíu? spurði Jack. Hann kærði
sig ekki um að tala um föður
sinn.
— Jú. maðurinn sem gerði
heimildarkvikmyndina, fór á
haustin. Loks varð ég að gera
allt saman — bera vélamar, út>
vega lántraust hjá framköllun-
arstofunni, klippa. Tuttugu tíma
á dag — kauplaust. Á tímabili
át ég fyrir tuttugu sent á dag.
Og til einskis. Ég fékk lungna-
bólgu. Móðir mín krafðist lík-
ama míns hjá yfirvöldunum og
fór með mig heim til að hjúkra
mér. Faðir minn kom aldrei inn
£ herbergið. Hann beið eftir því
að ég kæmi til hans og félli á
kné og bæði fyrirgefningar
og segðist hafa séð ljós guð-
dómsins og myndi héðan af
helga líf mítt pappakössum. En
meðan ég var að jafna mig eft-
ír lungnabólguna, ákvað ég að
reyna að komast til Italíu. Italir
gerðu einu kvikmyndimar sem
manni varð ekki óglatt af. Sá
sem tók kvikmyndir alvarlega.
gat ekki farið neitt annað en tii
ítalíu. Vitið þér hvers vegna
ítalir gera svona góðar kvik-
myndir? Vegna þess að þeir
skammast sín ekkert fyrir sjálfa
sig og hver annan. Þeir hafa
ánægju af ítalanum sjálfum —
löstum hans og sérvizku ekki
síður en dyggðunum. Þeir geta
séð það spaugilega við jarðar-
farir, spillingu jómfrúarinnar,
heilagleikann og guðdóminn við
sama altari. Þegar bandarískur
listamaður horfir á bandarísk-
an starfsbróður, byrjar hann á
því að fyllast Viðbjóði. Það er
ágætt útaf fyrir sig, en það er
ekki góður grundvöllur fyrir
heila listgrein.
— Af hverju fenguð þér þessa
löngun til að gera kvikmyndir?
spurði Jack forvitnislega.
— List tuttugustu aldarinnar.
sagði Bresach þungbúinn, er
kvikmyndalistin. Hún er rétt
búin að stíga fyrstu, hikandi
skrefin. Bresach baðaði út hönd-
unum máli sínu til áréttingar.
Fegurð þessarar aldar, hörm-
ungar hennar og kraftur munu
birtast á kvikmyndum og allar
aðrar listgreinar verða hjóm
við hliðina á henni. Shakespeare
þessarar aldar verður kvik-
myndastjóri. Og hann vinnur
ekki aðeins fyrir nokkur þúsund
mannverur sem tala sama
tungumálið. Hann vinnur fyrir
allan heiminn. Hann talar beint,
án orða til miljóna og þær skilja
hann. Indverjar. Kínverjar,
Rússar í Síberíu, fellahr, peón-
ar, kúlíar, verksmiðjuþrælar . . .
Bresach talaði orðin næstum
slitrótt. Ljósin verða slökkt í
óþverralegri hlöðu hinum meg-
in á hnettinum, og hann nær
beint til hjartans í öllum og
hann sýnir þeim hvað það er að
vera maður, svartur. brúnn, gul-
ur eða hvítur. Hann verður
hinn ástkæri bróðir þeirra,
kennari, skapari, ráðunautur,
elskhugi. Lítið á Chaplin. Hver
hefur nokkum tíma á okkar
dögum átt konungsríki á borð
við konungsríki Charles Chap-
lins? Ég er metnaðargjam. Ég
þrái hið konunglega. Bresach
hló hásum hlátri. Og auðvitað
spörkuðum við honum út. Auð-
vitað vísuðum við honum úr
landi. 1 augum alls heimsins var
hann ímynd hins bezta sem
komið hafði frá Bandaríkjunum
á tutíugustu öld, það þoldum við
ekki. Við gátum ekki þolað dá-
lítið meinlegan, bróðurlegan og
góðlátlegan hlátur hans. þess
vegna losuðum við okkur við
hann. Þekkið þér mann sem
heitir McGranery?
Jack hikaði og reyndi að
muna. Já, sagði hann. Það var
dómsmálaráðherrann sem undir-
skrifaði skjalið sem meinaði
Charlie Chaplin að dveljast í
Bandarikjunum.
— Einmitt! hrópaði Bresach
sigrihrósandi og baðaði út hand-
leggjunum og sullaði niður
meira víni. McGranery er ódauð-
legur. Ef hann hefði ekki gert
þetta við Chaplin ,væri nafn
hans horfið eins og hundsmiga
af heitum steini. Nú er ódauð-
leiki hans tryggður. Hann sýndi
heiminum úr hverju Bandaríkja-
menn eru gerðir. McGranery.
söng hann hátt, Lifi McGranery,
eilíf og sígræn minning Mc-
Granery, í hvers minningu við
erum skapaðir. Stillið yður, sagði
Jack. Allir eru að horfa á yður.
Bresach horfði illilega á hina
matargestina í veitingastofunni.
Þar var feitur og sköllóttur mað-
ur með feitu konunni sinni og
þau horfðu yfir diska sína og
brostu til reynslu, og borð með
ijórum miðaldra mönnum sem
voru hættir að borða til að horfa
á Bresach með vanþóknunar-
svip. Bresach leyfti hendinni í
fasistakveðju. II Duce! sagði
Trieste. Fiume. Bella Nizza.
Fólkið leit vandræðalega af
honum og hélt áfram að borða.
— Veronica kvartaði líka allt-
af þegar ég talaði á veitinga-
húsum, sagði Bresach. Hún sagði
að ég væri svo hávær að ég
hlyti að hafa ítalskt blóð í æð-
um.
— Jæja, en hvað gerðist svo
þegar þér komuð hingað? spurði
Jack. Hann vildi gjaman að
Bresach talaði um eitthvað ann-
að en Veronicu. En það var ekki
aðeins það — hann var líka for-
vitinn. Einhvemveginn fannst
honum eftir vínið og konjakið
og sameiginlega leit að horfinni
stúlku, hann vera tengdari þess-
um unga manni en áður og
hann hafði áhuga á því sem
gerzt hafði í lífi hans, næstum
eins og Bresach væri yngri
bróðir, sem hefði verið lengi
fjarverandi. eða uppkominn son-
ur.
— Hvað gerzt hefur? Bresach
hló beizklega. Ekki neitt. Niente.
Ég hef skrifað kvikmyndahand-
rit. Og ég hef unnið nokkra
daga sem statisti í kvikmynd um
Neró, þar sem ég gekk 1 blikk-
brynju og með hjálm, og í hálf-
an mánuð fékk ég að sendast
eftir kaffi og brauði fyrir arm-
ars flokks Hollywoodfélag, sem
tók útimyndir í Feneyjum.
— Lærðuð þér nokkuð?
— Ég lærði að maður þarf að
hafa heppnina með sér, sagði
Bresach.
— Hefur nokkur lesið það sem
þér hafið skrifað? spurði Jack.
— Já, ég hef fengið mikið
hrós. Hann hló beizklega. Það
er of gott til að hægt sé að nota
það. svo að það borgar sig.
— Leyfið mér að lesa það,
sagði Jack.
— Af hverju? spurði Bresach.
— Ég gæti kannski hjálpað
yður.
— Ég tek ekki við peningum,
sagði Bresach. Ég er heill þegar
óvinir mínir eiga í hlut.
— Æ, hættið þessu, sagði
Jack. I fyrsta lagi er ég ekki ó~
vinur yðar. Og í öðru lagi hef ég
ekki hugsað mér að gefa yður
peninga.
— Heldur hvað?
— Ég get kannski fengið Del-
aney til að lesa það. Ef honum
lízt á það, ræður hann yður
kannski sem aðstoðarmann,
sagði Jack. Hann er næstum bú-
inn með kvikmyndina sína, en
þó er megnið af klippingunni og
hljóðinu og tónlistinni eftir.
Hann er jnjög fær í slíku. Þér
gætuð lært ýmislegt af honum.
Og það er næstum öruggt að
hann gerir aðra kvikmynd hér
mjög fljótlega. Meðan Jack sagði
þetta, fann hann að Delaney
myndi ef til vill hagnast meira
á slíku sambandi en Bresach.
Ofsi Bresach og bamsleg trú
hans á gildi kvikmyndarinnar
gæti kannski endurvakið eitt-
hvað í Delaney, sem var löngu
dáið.
— Delaney. Bresach gretti sig.
— Segið ekki orð í viðbót,
sagði Jack aðvarandi. Viljið þér
að ég tali við hann eða ekki?
— Af hverju gerið þér það,
Jack? spurði Bresach. Af sektar-
kennd?
— Fjandinn hafi það, sagði
Jack. Hvað á ég oft að segja
yður, að ég hef ekki minnstu
sektarkennd gagnvart yður.
— Ef ég þigg þetta tilboð yðar,
sagði Bresach hörkulega, þá
verðið þér að skilja, að ég tel
mig ekki skuldbundinn yður
fyrir það.
— Ég er farinn að skilja,
hvers vegna faðir yðar varsvona
æstur, sagði Jack, og hvers
vegna móðir yðar grét.
Öldungis óvænt brosti Bres-
ach allt í einu, drengjalega,
stríðnislega og ánægjulega. Ég
er farinn að fara í taugamar á
yður, sagði hann. Ágætt. Það
endar með því að þér farið að
hata mig. Þetta er framför.
Jack andvarpaði. Talið við
hann, Max, sagði hann.
— Róbert, sagði Max. Það er
ekki bráðnauösynlegt að þú sért
alltaf upp á kant við alla.
— Ég vil bara að allt sé ljóst
og klárt á milli okkar, sagði
Bresach. Það er allt og sumt.
Ég vil ekki að neitt sé grugg-
ugt við sambandið.
— Ágætt. sagði Jack. Ég skal
KRYDDRASPIÐ
FÆST f NÆSTU
BTJÐ
Miðvikudagur 19. ágúst 1964
SKOTTA
„Þarna hleypur blaðsíða 21, 22, 23 og 24 í dagbókinni minnL“
Skrá yfír umboðsmenn
Þjóðviljans útí á landi
AKRANES: Ammundur Gíslason Háholti 12. Sími 1467
AKUREYRI: Pálmi Ólafsson Glerárgötu 7 — 2714
BAKKAFJÖRÐUR: Hilmar Einarsson.
BORGARNES: Olgeir Friðfinnsson
DALVÍK: Tryggvi Jónsson Karls rauða torgi 24.
EYRARBAKKI: Pétur Gíslason
GRINDAVÍK: Kjartan Kristófersson Tröð
HAFNARF.TÖRÐUR: Sófus Bertelsen
Hringbraut 70. Sími 51369.
HNÍFSDALUR: Helgi Bjömsson.
HÓLMAVÍK: Ámi E. Jónsson, Klukkufelli.
HÚSAVÍK: Amór Kristjánsson.
HVERAGERÐI: Verziunin Reykjafoss h/f.
HÖFN, HORNAFTRÐI: Þorsteinn Þorsteinsson.
tSAFJÖRÐUR: Bókhlaðan h/f.
KEFLAVÍK: Magnea Aðalgeirsdóttir Vatnsnesvegi 34.
KÓPAVOGUR: Helga Jóhannsd. Ásbraut 19. Sími 40319
NESKAUPSTAÐUR: Skúli Þórðarson.
YTRI-NJARÐVÍK: Jóhann Guðmundsson.
ÓLAFSFJÖRÐUR: Sæmundur Ólafsson.
ÓLAFSVÍK: Gréta Jóhannsdóttir.
RAUFAPHÖFN• Guðmundur Lúðvíksson.
REYÐARFJÖRÐUR: Biörn Jónsson, Reyðarfirði.
SANDGERÐI: Sveinn Pálsson, Suðurgötu 16.
SAUÐÁRKRÓKUR: Hulda Sigurbjömsdóttir,
Skagfirðingabraut 37. Sími 189.
• SELFOSS: Magnús Aðalbjamarson, Kirkjuvegi 26.
SEYÐISFJÖRÐUR: Sigurður Gíslason.
SIGLUFJÖRÐUR: Kolbeinn Friðbjamarson,
Suðurgötu 10. Sími 194.
SILFURTÚN, Garðahr:. Sigurlaug Gísladóttir, Hof-
túni við Vífilsstaðaveg/
SKAGASTRÖND: Guðm. Kr. Guðnason, Ægissíðu.
STOKKSEYRI: Frímann Sigurðsson, Jaðri.
STYKKISHÓLMUR: Erl. Viggósson.
VESTMANNAEYJAR- Jón Gunnarsson, Helga-
fellsbraut 25. Sími 1567.
VOPNAFJÖRÐUR: Sigurður Jónsson.
ÞORLÁKSHÖFN: Baldvin Albertsson.
ÞÓRSHÖFN: Hólmgeir Halldórsson.
Nýir áskrifendur og aðrir kaupendur geta snúið sér
beint til þessara umboðsmanna blaðsins.
Sími 17-500.
Auglýsið í Þjóðviljanum
Síminn er 17500