Þjóðviljinn - 22.08.1964, Blaðsíða 7

w
CEHTHAL AFRICA REPU9LIC
CAMEROON
CONGO MVER
IME ALBEHTI
GABOH *’ CONG«)
/>-~ ÍBRAZZAVIU£I
COQUILHATVIlLE
LAKE EDWARD.
REPUBLIC
OF THE
CONGO
lakÉ"i!1vU
iiWANÐA
SulpNDi
IÁKE
TANGÁNYIKA
Vl»*»•,
\ SOUTH'
lwezi \katang
IETHVILLE
REBEL CONTROLLED BH
GUERRILLA ACTIVITY VW^
MILES 0 SP 100 200 300 400
HORtHERNátHOÐESIA
láta nú til sín taka á svæðinu
Laugardagur 22. ágúet 1964
ÞJÚÐVILJINN
SlÐA 7
Þann vetur bauð Haraldur konungur út leiöangri, almenning
úr Noregi. En er voraði, dróst her mikill saman. Þá lét Har-
aldur kon'ungur setja út skip það ið mikla á ána Nið. Síðan
lét hann upp setja drekahöfuöin.
Síðan býr Haraldur konungur skip það og ferð sína. En þá
er hann vár búinn, hélt hann út úr ánni skipinu; þar var vand-
ur hefur og úti her sinn og liggur hann suður um Fjón og
Smálönd. En er Haraldur konungur spurði, að Sveinn kon-
ungur vildi eigi halda stefnulag við hann eða orustu. sem
meelt var, þá tók hann það ráð enn sem fyrr, lét aftur fara
bóndaliðið og skipaði hálft annað hundrað skipa. Hélt hann
síðan liði þvi suður fyrir Halland og herjaði viða.
44. dagur
aður róður mjög. Haraldur konungur hélt hernum suður með
landi og hafði úti almenning að liði og skipum. En er þeir
sækja austur í Víkina fengu þeir andviðri stór, og lá herinn
víða í höfnum, bæði við úteyjar og inn í fjörðum.
En er Dariir spyrja, að Norðmannaher var komlnii, þá flýja
allir þeir, er því koma við. Norðmenn spyrja, að Danakonung-
Erlend íhlutun er
eina von Tshombe
1111
Bardaginn um borgina Buk-
avu er afdrifáríkasta við-
ureign sem háS hefur verið
síðan her ÞjóSfrelsisnefndar
Kongó hóf baráttu gegn stjórn-
inni í Leopoldville. Á nokkrum
tnánuðum hefur uppreisnar-
.herinn lagt undir sig firrimtung
hins víðlenda ríkis, tekið hverja
borgina af annarri og fært svo
út kvíamar gð uppreisnarinn-
ar gætir í sjö fylkjum af 22.
Sókn og sigrar uppreisnar-
manna eru andstæð öllum
herfræðilegum reglum. Þegar
þeir lögðu fyrst til atlögu við
stjómarherinn, höfðu þeir ekki
annað í höndum en nokkrar
fomfálegar veiðibyssur, spjót,
kylfur og boga og örvar gegn ný-
tízku vopnum þjálfaðra her-
manna. Engu að síður hafa upp-
reisnarmenn unnið hvern sig-
urinn á fætur öðrum. Baréttu-
kjark stjómarhersíns má
marka af því að oft kemur
fyrir að herbílum er ekið aft-
urábak á herferðum, svo að
imdankoman sé sem auðveld-
ust verði andstæðinganna vart.
Nái Alþýðuherinn Búkavu á
sitt vald er samfellt svæði með-
fram mestöllum austUrlanda-
mærum Kongó á valdi upp-
reisnarmanna og þeir geta haf-
ið sókn til vesturs og suðurs, f
áttina til Leopoldville og Elisa-
bethviJlé. án þess að eiga á
hættu að ráðizt sé að baki
þeim.
Askömmum txma hefur upp-
reisnarherinn breytzt úr
illa vopnuðum, dreifðum sveit-
um sem stjórnin í Leopoldville
tók ekki alvarlega í lier sem
ógnar tilveru hennar. Vopn og
farartæki sem stjórnarherínn
frá Kwilu í vestri til Albertville í austri og Stanleyville í norðri.
hefur skilið eftir á flótta sín-
um, fjarskiptatæki hans og
annar herbúnaður auðveldar
lyjpreisnarmönnum hernaðar-
aðgerðir. Enginn vafi er á að
mikill hluti landslýðsins er á
bandi A'lþýðuhersins. Peter
Webbi fréttaritari Newsweek,
segir: ,,Sú staðreynd að hrotta-
skapur Kongóhers sjálfs hefur
vakið honum næstum almenna
andstyggð greiðir mjög götu
uppreisnarmanna". ,,1 augum
margra óbreýttra borgara, sem
áður hafa orðið fyrir barðinu
á hefndarráðstöfunum hersins.
eru uppreisnarmennirnir frels-
arar,” segir áhyggjufullur
kaupsýslumaður í Bukavu.
John Hatch. AfríkuSérfræðing-
ur New Statesman, telur styrk
uppreisnarmanna ekki sízt
fólgirfn í stuðningi ..óánægðs,
menntaðs fólks af yngri kyn-
slóðinni. sem finnst allt vera
betra en gersoillt og duglaust
stjómarfar síðustu fjögurra
ára.”
Þjóðfreisisilefhdin starfar í
tvennu lagi í nágrannaríkj-
um Kongó í vestri og austri.
Annar hlutinn hefur aðsetur f
Brazzaville, höfuðborg Kongó-
lýðveldisins sem áður var
frönsk nýlenda, en borgjn
stendur á norðurbakka Kongó-
fl.ióts, andspænis Leopoldville.
Hinn nefndarhlutinn situr í
Bujumbura, höfuðborg Bur-
undi, smáríkis við norðurenda
Tanganjikavatns Nefndarmenn
erú margir gamlir samstarfs-
menn Lúmúmba. fýrsta forsæt-
isráðherra Kongó. og telja sig
rétta arftaka stjórnar hans,
einu þ.ióðkjörnu stjómarinftár
sem setið hefur í Kongó. Ado-
ula-sá Sem gerður vár að for-
sætisráðherra eftir að herfor-
inginn Móbútú rak Lúmúmba
frá völdum með fulltingi banda-
lýskú leyniþjónustunnar, leysti
upp þingið og revndi að stjórna
með einræðisvaldi, en þegar
uppreisnin tók að breiðast út í
vior gafst hann upp og Kasa-
vúbú forseti gerði boð eftir
Tshombe þeim sem hröklaðisi'
úr landi eftir að herlið SÞ
braut á bak aftur skilnaðar-
hreyfingu hans í námuhéraðinu
Katanga. Þeir Adoula og Tsh-
ombe kenna hvor öðrum um
morðið á Lúmúmba og tveim
samráðherrum hans. Eitt fyrsta
verk Tshombe eftir að hann
var orðinn forsætisráðherra
Kongó var að fara til Stanley-
ville að leggja blómsveig að
minnismerki Lúmúmba, en
Þjóðfrelsisnefndin neitaði
beiðni um að styðja stjórn
hans og nú er Stanleyville
á valdi uppreisnarmanna.
Aður en Tshombe hélt aftur
til Kongó til að taka við
stjórnartaumunum, ráðgaðist
hann við Spaak. utanríkisráð-
herra Belgíu. Eftir að Tshombe
var orðinn forsætisráðherra
fór hann þess á leit að Belgíu-
stjórn heimilaði belgískum liðs-
foringjum sem þjálfa stjórnar-
herinn að taka að sér stjóm
hernaðaraðgerða gegn upp-
reisnarmönnum, en Belgar
neituðu. Öttast Belgíustjórn að
bein þátttaka belgískra her-
manna í borgarastyrjöldinni
yrði til þess að uppreisnarmenn
hefndu sín á þúsundum Belga
sem dvelja á yfirráðasvæði
þeirra. Bandaríkjaforseti sendi
Harrimann aðstoðarutanríkis-
ráðherra á fund Spaaks að
leggja beiðni Tshombe lið en
bað kom fyrir ekki. Annar
bandarískur aðstoðarutanríkis-
ráðherra. Williams, var sendur
til Leonoldville að ráðgast við
Tshombe Fyrir hans áeggjan
baö Tshombe f.imm Afríkuríki
að senda herlið sér til hjálp-
ar, en ekkért þeirra hefur enn
svarað beiðninni. Forsætis-
ráðherra Kongó er sro illa
ræmdur meðal sjálfstséðra Afr-
íkuhjóða að hann treysti sér
ekki til að sækia pýafstaðna
Afríkuráðstefnu í Kairo.
Johnson Bandaríkjaforseti hef-
ur sent Tshombe hernað-
arflugvélar, bæði þyrlur, könn-
unarflugvélar og árásarflugvél-
ar og , nokkurt bandarískt
herlið með þeim, en
það má ekki taka beinan þátt
í bardögum heldur einungis
annast herflutninga. Lukas,
fréttaritari New York Times í
Leopóldville. segir að Banda-
ríkjamenn og Tshombe séu f
miklum vanda að finna flug-
menn á ál'ásarflugvélarnah
Tveir iandflótta Kúbumertn"'
sem bandaríska leyntþjónust-
an úfVegaði fl;«'.ga þegar árás-
arflugvélum fyrir Tshombe. en
meira virðist ekki vera að fá
úr beirrl átt. Tshombe standa
til boða málaliðar fl’á Suður-
Rhodesíu og Suður-Afríku, sem
flugu fyrir hann í Katanga
forðUm, en biggi hann liðsinrti
hvftra ævintýramanna frá
tveipi alræmdustu kynþáttá-
kúgunan-íkjum álfunnar er
Emile Soumialot, foringi þess hluta Þjóðfrelsisnefndarinnar scm
aðsetur hefur í Burundi.
hætt við að svertingjaríkin
verði honum enn andvígari en
áður. Kongóher telur að nafn-
inu til 35.000 menn, en
hann «r í upplausn eftir
sigra Alþýðuhersins. 1 fyrri
viku munaði minnstu að 30Q
manna sveit uppreisnarmanna
gersiðfaði 2000 mann setulið
stjórnarhersins í Bukavu, það
_sem úrslitum_ réð að stjóttiar-
sinnar héídu borginni var árás
flugvélanna tveggja sem Kúbu-
menn fljúga á sóknarherinn.
Meðan Tshombe réð Kátartga
hafði hann í sinni þjónustu
fylkisher sem leýstist upp þeg-
ar hann flýði land. Nú safn-
ar hann þessu liði Saman á
ný og hyggst gera það að
kjarna í stjómarhemum. En
liðsforingja skortir, málaliðar
af ýmsum þjóðernum stjóm-
uðu fylkishernum í bardögun-
um í Katanga. Lukas ségir að
Bandaríkjastjórn sé nú að
hjálpa Tshonpbe að safna sam-
an mélaliðsmönnum til að taka
við stjórninnj á nýju hersveit-
unum. Ætlunin sé að bera nið-
ur meðal Belga, Erakka. Þjóð-
verja og Norðurlandabúa með
liðsforingjamenntun. Þar að
aUki hefUr Williams aðstoðar-
utanríkisráðherra heitið t>ví að
Bandaríkin skuli greiðá kostn-
aðinn af liði sem Afríkuríki
kunna að fást til að senda til
Kongó Tshombe til fulltingis.
Belgíustjóm er einnig sögð
reiðubúin til að hjálpa Ts-
hombe að afla málaliöa til að
veita her hans foruslu.
Lukas hefur það eftir her-
fróðum mönnum í Leopold-
Framhald á 9. síðu.
i