Þjóðviljinn - 02.09.1964, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 2. september 1964
ÞJÖÐVIIJINN
iStÐA
Arásar Nazista inní
Pólland víða minnzt
VARSJÁ 1/9 — Gcisifjölmenn-
iir fundur var haldinn I Var-
sjá í dag í minningu þess, að
25 ár eru Hðin frá því að
Þjóðverjar réðust inn í Pólland.
Josef Cyrankiewicz forsætis-
ráðherra, varaði við möguleik-
um þess, að upp kæmi ný fas-
istísk hreyfing.
Dagsins var einnig minnst í
Berlín beggja vegna landamær-
anna.
Cyrankiewicz sagði í ræðu
sinni, að ekki mætti draga hulu
gleymskunnar yfir fasismann,
einsog sumir vildu á vestur-
löndum.
Gott getur verið að gleyma
hörmulegum atburðum, þegar
einstaklingar eiga í hlut. en að
gleyma allsherjar harmleik er
ábyrgðarleysi.
Heimurinn er allur annar nú
á dögum, en hann var fyrir 25
árum, sagði hann. Nú eru Sov-
étríkin eitt af stórveldunum. og
Pólland er sterkt ríki og býr
með velviljuðum nágrönnum.
En kjamorkuvopn hafa sett
fyrir okkur spuminguna: „að
vera eða vera ekki“ ef við vilj-
um bjarga mannkyni og öllu
sem lifir, verðum við að lifa
í friðsamlegri sambúð.
Við rengjum ekki landamæri
Vestur-Þýzkalands. en Vestur-
Þýzkaland viðurkennir ekki
landamæri okkar. Vestur-Þýzka-
land eyðileggur allar tilraunir
til afvopnunar og hvert frum-
kvæði sem stefnir í friðarátt.
Við viljum minna vestræna
bandamenn vora á þetta, og
biðjum þá að gera sér ljóst
að þýzka heimsvaldastefnan hef-
ur tvisvar sinnum á þessari öld
hafið stórstyrjöld.
Vestur-Þýzkaland er fráburgð-
ið þriðja ríkinu, en það er nú
sterkasti aðilinn í VesturEvr-
ópu og fái það aðstöðu til þess
að ráða yfir kjarnorkuvopnum,
getur þar dregið. bandamenn
sína þróunarbraut sem ekki
verður séð fyrir.
Cyrankiewicz minntist einnig
á forsetakosningarnar í Banda-
ríkjunum og sagði, að þróun
innanlandsmála í Bandaríkjun-
um væri málefni Bandaríkja-
manna sjálfra en ekki væri
annað hægt en fyllast ugg, þeg-
ar stjómmálamaður sem héldi
fram stefnu, sem væri mörkuð
fáránlegu kommúnistahatri Hitl-
ers væri valinn í framboð til
æðstu stöðu þjóðarinnar.
Hann minntist ástandsins í
Póllandi á stríðsárunum, er 6
miljónir eða fimmti hver Pól-
verji lét lífið. I sögunni höfum
um við aldrei lifað svipaðar
skelfingar.
Við minnumst þeirra landa
okkar með virðingu, sem létu
Khanh lætur Bandarík-
in ganga á eftir sér
lífið og við vonum — og við
erum þess fullvissir. að stríðið
sem þeir féllu í var hið síð-
asta.
Þýzkaland
Á sérstökum fundi i austur-
þýzka þinginu lýsti Wa-lter Ul-
bricht því yfir, að þegar í stað
verði að gera ráðstafanir til
að draga úr viðsjám og koma
afvopnun á.
Hann gangnrýndi einnig á-
ætlunina um þátttöku Vestur-
Þjóðverjá í kjarnorkuvopnuð-
um flota NATO.
Borgarstjóri Vestur-Berlínar
Willy Brandt lagði kransa í
brezkum stríðskirkjugarði, þar
sem 3700 hermenn eru grafnir.
Seinna var hann viðstaddur
minningarathafnir í höfuðstöðv-
um franska og bandaríska her-
liðsins.
Sovétríkin
Dagblöð f Sovétríkjunum
minnast öll 25 ára afmælisins. í
Prövdu var birt grein sem hét-
,.Þetta má ekkl gerast aftur“.
1 greininnj leggur J. Boltin
yfirhershöfðingi áherzlu á sam-
starf Sovétríkjanna, Bretlapds
og Bandaríkjanna ! heimstyrj-
öldinni síðari og telur það gott
dæmi þess hvernig lönd með
mismunandi þjóðfélagskerfi geti
unnið sarnan.
Það eru aðeins kínverskir
ævintýramenn sem koma ekki
auga á önnur úrræði, en stríð
í þaráttunni við heimsvalda-
sinna.
Málgagn sovéthersins Rauða
stjaman gagnrýndi stjómar-
stefnu Vestur-Þj óðver.j a og kveð-
ur Vestur-Þýzkaland áleitnasta og
ævintýragirugasta land í vest-
rænu samfélagi.
,.Vestur-þýzkir hershöfðingjar
bíða með mikilli óþreyju fyrsta
tækifæris til að sitja við stjórn-
arborð kjamorkueldfiauga".
Ástandið í Suður-Víetnam verður æ ruglingslegra með
hverjum degi. Bandaríkin virðast vera að missa alla stjórn
á leppum sínum, en áfram skal haldið að verja „frelsið“.
Bandaríska vikuritið Newsweek varpar nokkru ljósi á það
ástfóstur sem Bandaríkin hafa tekið við Khanh hers-
höfðingjh; j þar segir: „En nú sem stendur mun aðstaða
Bandaríkjanna í Suðaustur-Asíu standa eða falla með
honum“.
SAIGON 1/9 — Varaforsæt-
isráðherra Suður-Víetnam Ngu-
en Ton Hoan Iagði í dag fram
Iausnarbeiðni sína og sagði
fréttamönnum, að honum væri
ógerlegt að halda áfram sam-
starfi við forsætiráðherrann
Ngueyen Kþanh hershöfðingja,
sem heimtaði öll völd í landinu
í sinar hendur.
Franska fréttastofan AFP
skýrir frá þvi. að talið sé að
lausnarbeiðni varaforsætisráð-
herrans geri Khanh þershöfð-
ingja auðveldara að snúa' aft-
ur til Saigon frá dvalarstað sín-
um í Dalat í 300 km. fjarlægð
norðaustur af höfuðborginni.
Khanh hershöfðingi hefur áð-
ur ákært stjómmálaflokk vara-
forsætisráðherrans Dai-Víet, sem
er íhaldssamur þjóðemissinna
flokkur, fyrir að bera ábyrgð
á stjómmálakreppu þeirri sem
ríkir nú í SuíTur-Víetnam. ,
Fréttamenn skýra frá því, að
svo líti út sem Kanh hafi lít-
inn áhuga á því að snúa aftur
til Saigon þrátt fyrir tilmæli
Bandaríkjastjórnar.
Hann sagði blaðmönnum í dag,
að það væri undir mörgu kom-
ið hvórt hann ákvæði að snúa
aftur á næstunni.
Bandaríkin Ieggja ,
fast að Kanh
Fréttamaður Reuter í Dalat
segir að Khanh líti út fyrir
að vera þreyttur og uppgefinn
og vart verði búizt við því að
hann fari aftur til Saigon næstu
daga einsog bandaríski sendi-
herrann Maxwell Taylor hers-
höfðingi sagði á mánudag um
leið og hann lofaði hressilegt
yfirbragð og hreystilegt útlit
Khanh.
.Khanh hershöfðingi sagði frá
því, að Maxwell Taylor hefði
skorað á hann að snúa aftur
til Saigon og aðrir aðilar hafa
skýrt frá því, að yftrmaður
bandarísku hemaðamðstoðarinn-
ar í Swður-Víetnam Winiam
Westmoreland hershöfðingi hefði
í samtali við Khanh lagt mikla
áherzlu á nauðsyn þess. að hann
kæmi til höfuðborgarinnar.
Á blaðamannafundi sagði
Khanh frá því, að hann þjáð-
ist af hjartabilun og hefði of
háan blóðþrýsting.
Öruggar heimildir eru fyrir
því, að Khanh vilji ekki fara
til Saigon nema honum verði
fyrirfram tryggð 611 völd. Hafi
hann ákveðið að bíða þar til
fulltrúar Bandaríkjanna í Suð-
ur-Víetnam og mismunandi
stjómmálasamtök sameinizt í
óskum um að hann komi til
baka. ,
Sömu heimildir skýra frá því,
að Bandaríkjamenn hafi látið
í það skína, að bandarísk aö-
stoð verði skorin niður ef hann
komi ekki aftur og taki við
styrkri landsstjórn.
Á blaðamannafundinum var
það augljóst að Khanh er enn
bitur í garð hernaðar- og stjórn-
málaaðila, sem stóðu að kröfu-
göngunum sem leiddu til vand-
ræðaástandsins. ,
,,Nú hafa þeir sem þyrstir i
völd fengið það sem þeir vildu‘‘,
sagði hann.
Búddistar
Thich Tam Chau einn af leið-
togum Búddatrúarmanna lýsti því
yfir í Saigon í dag, að Búddist-
ar hefðu ákveðið að styðja
Khanh. En með þeim skilyrðum
að gagngerðar breytingar verði
framkvæmdar og raunverulegu
lýðræði komið á. ,
Búddistar hafa gefið út yfir-
lýsingu með fjölmörgum kröfum
til ríkisstjómarinnar. sem hún
verður strax að ganga að.
1 yfirlýsingunni segir að sam-
starfi við ríkisstjómina verði
slitið 27. október ef ljósum og
leyndum ofsóknum gegn Búdda-
trúarmönnum verði haldið á-
fram. ,
HvaB fór þeim á milli?
Uppboðið
Framhald af 10. síðu.
gegn uppboðinu og krefjast úr-
skurðar um það, en ef mótmæl-
unum yrði neitað, hefðum við á-
kveðið, að ég byði í íbúðina fyr-
ir Ágúst, en á mína persónn-
legu ábyrgð, svo að hann yrði
ékki fyrir meira tjóni af hálfu
Jóhannesar en orðið var. Þetta
veit ég að Ágúst og blaðamenn-
irnir kannast við.
Ég vil svo loks taka það fram,
að ekki hefur samúð mín með
Ágústi minnkað við þetta nýja
innlegg Jóhannesar Lámssonar
í málinu.
Águst
Samningar
óhugsandi
GENF 1/9 — Affalrítari SÞ 0
Þant lýsti því yfir í dag, að
hann væri kominn að þeirri nið-
urstöðu. aff nú sem stendur væri
ógjörlcgt að leysa Kýpurdeil-
una með samningum.
Hann kvaðst telja að friðar-
sveitir SÞ ættu að vera á Kýp-
ur enn um þriggja mánaða
skeið eftir 26. september, en
þá er umboð þeirra til aðgerð-
anna á Kýpur útrunnið. ,
U Þant lagði áherzlu á það.
að SÞ yrðu að finna sáttasemj-
ara í stað Tuomioja, sem fékk
slag í fyrri mánuði. „Ég vona
að okkur takizt á nokkrum
vikum að finna mann. sem all-
ir aðilar geti sætt sig við, og geti
hann haldið áfram sáttatilraun-
um á grundvelli starfs Tuomioja
og lagt fram skýrslu um ástand-
ið í októberlok“.
U Þant ræddi við blaðamenn
áður en hann sneri aftur til
New York eftir að hafa tekið
þátt í setningarathöfn þriðju
ráðstefnu SÞ um kjamorku til
friðarþarfa. ,
Hvað segir svo Ágúst Sigurðs-
son verkamaður sjálfur? Við
gerðum tilraun til að ná sam-
bandi við hann á heimili hans
skömmu eftir hádegi í gær.
Kona hans varð fyrir svörum Qg
var Ágúst þá úti í bæ við vinnu
sína. Hann er rukkari hjá
Reykjavíkurbæ og ber víða að
dyrum hjá Reykvíkingum.
Við hringdum aftur kl. 5 um
eftirmiðdaginn og ennþá var
Ágúst að rukka. Kannsfti vænt-
anlegur í kvöldmatinn, sagði
frúin.
Við hringdum aftur um kvöld
matarleytið. Jú, — Ágúst hafði
komið í kvöldmatinn og þetta
tók svo sem engan tima að hest-
húsa kvöldverðinn. Nú er hann
kominn suður i Fossvog að
sprauta tré
Klukkan 10 í gærkvöld var
Ámist loks til viðtals við press-
una.
— Hvernig gengur að rukka
samborgarana?
— O, — það eru víða blank-
heitin nú til dags, sagði Ágúst.
— Er þetta lokaskýrsla frá
binni hendi í málinu. Þessi sem
birtist í Morgunblaðinu í dag?
— Jú, ætli það ekki, sagði
Ágúst. Ég er dauðfeginn að vera
laus úr þessari klípu. Maður var
alltaf að sökkva dýpra og dýpra
í bessu málaþrasi. Ég skuldaði
orðið 20 þús. í málskostnað hjá
borgarfógeta. Þetta var orðin
endalaus vitleysa. Maður er líka
orðinn gamall og þreyttur.
— Hvað ertu orðin gamall.
Ágúst?
— Ég átti 65 ára afmæli í gær.
— Þetta hefur þá verið nokk-
urs konar afmæliskveðja í
Morgunblaðinu?
— Já. — það er mörg afmæl-
iskveðjan, sagði Ágúst að lok-
um.
Landsfundur
Framhald af 1. síðu.
mikil og happdrættið var em-
mitt sett á fót til að standa und-
ir þeim kostnaði!
Aðspúrður sagði Ragnar, að
helztu verkefni landsfundarins
væru að ræða um starf samtak-
anna að undanförnu og í náinni
framtíð, þá um endurskipulagn-
ingu samtakanna miðaða við þá
reynslu, sem þegar er fengin,
nýjar baráttuaðferðir í sambandi
við breytt viðhorf og fleira.
)
„Útlit er fyrir mjög góða þátt-
töku alls staðar að af landinu
en þó sérstaklega af Austur- og
Norðurlandi“ sagði Ragnar að
lokum.
Ráðstefna
' Framhald af 10. síðu.
norrænum löndum.
Síðast en ekki sízt vilf fram-
kvæmastjómin kynnast vís-
indalegum rannsóknum á Is—
landi. séi’staklega kanna á hvaða
sviðum vísinda norrænt samstarf
getur helzt komið til greina hér
á landi.
Reykjavík, 31. ágúst 1964.
(Frá Rannsóknaráði ríkisins).
Dress-on
Ullarfrakkar
" Og
Regnfrakkar
eru nýkomnir í
fallegu úrvali.
GEYSIR H.F
Fatadeildin.
Myndin er frá viðræðum Makaríosar Kýpurforseta og Nassers for-
seta Egyptalands i Alexandríu um síðustu helgi. Frá Aþenu berast
þær fregnir, að í dag hafi utanríkisráðherra Grikklands kw.iið I
óvænta lieimsón til Nikósíu og talið er að hann vænti þess, að
Makarios gefi honum skýrslu um viðræður sínar við Nasser. Mak-
aríos hefur verið fáorður um samninga sina við Sameinaða áraba^
lýðveldið, r--, ríkiestjórn Grikklands telnr, aii hún verði að fylgjast
með þeim, sérstoklega vegna loforða sinna um hernaðaraðstoð við
Kýpuibúa e£ Ti'ri ir ráðist á eyjuna.
u T SAI LAN
B Y RJ A R 1 DAG
■ V E T R A R K A P U R
■ H E I L 5 iÁRSK Á P U R
■ s u M A ■ RKÁP U R
TELPUKÁPUR
SÍMI
2
1
7
5
5
TÍZKUVERZLUNIN HÉLA
Skólavörðustíg 15.
rtmrupmr.VfB

h