Þjóðviljinn - 16.09.1964, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 16. sent*mber 1964
ÞIÚÐVILJINN
Skúli Guðjónsson á Ljótunnarstöðum skrifar um útvarpsdagskrána
SUMARDA CSKRÁIN
Sumri er tekið að halla, en
síldin veiðist þó enn, þegar á
sjó gefur. Það hefur snjóað
fyrir norðan, en Sunnlendingar
féngu þurrk og björguðu heyj-
um sínum. En það kom frost
með þurrkinum sem skemmdi
kartöflugrösin, svo segja má.
eins ög karlinn forðum: Það
er allt af eitthvað *að þvf,
sem guð gefur. '
Surtur heldur víst enn á-
fram að gjósa og það hefur
komið jarðskjálfti sem upp-
tök átti í ríki Ingólfs búmála-
ráðherra. Frakkar hafa skotið
tveim eldflaugum af Mýrdals-
sandi, og ætla að skjóta fleir-
um síðar. Þegar fréttamaður
útvarpsins sá hina fyrri þjóta
útí geiminn, missti hann mál-
ið af undrun og hrifningu.
Og þegar hann fékk málið aft-
ur og kunngjörði að hinni
fyrstu eldflaug af . íslenzkri.
gfund hefði vefið skotið á loft,
var undrunin og aðdáunin slik
í rödd fréttamannsins, að því
í Noregi hefur nýlega verið
kveðinn upp dómur, sem
bendir til þess, að eitthvað
smávegis þurfi refsilöggjöfin
athugunar við þar í landi, i
sumum atriðum að minnsta
kosti. Dagbladet í Osló skýr-
ir svo frá, að maður einn hafi
hlotið tveggja ára óskilorðs-
bundið fangelsi fyrir að stela
fimm bjórum.
Eagagreinin, sem þetta á-
kveður, mælir svo um, að hver
sá sem hefur hlotið dóm þrisv-
ar sinnum áður fyrir grófan
stuld eða rán, skuli fá að
minnsta kosti tveggja ára fang-
elsi ef hann fremji svipað af-
brot á ný. Dagblaðið lætur svo
um mælt, að samkvæmt þessu
geti maður hlotið tveggja ára
fangelsi fyrir það eitt að stela
bjórum, refsingu, sem í engu
hlutfalii standi við eðli afbrots-
var líkast, sem hann hefði
orðið aðsjáandi að endurkomu
Krists, eða álíka óræðu fyrir-
bæri.
Mikil eru verkin mannanna,
sagði karlinn, þegar hann sá
hjólbörur í fyrsta sinni.
Sprengjukast
En utan úr heimi berast
okkur fréttir um, að verið sé
að berjast og drepa menn hér
og þar, svona um hábjarg-
ræðistímann. Það hefur meir
að segja, verið varpað sprengj-
um og mönnum tortímt í stór-
um stíl. En það er ekki sama
hvar sprengjunum er varpað.
Morgunblaðið leggur blessun
sína yfir sprengjukastið í Indó-
kína, en fordæmir sprengjukast-
ið á Kýpur. Þeir Morgunblaðs-
menn, sem eru þó sérstaklega
vel kristnir, að sjálfs síns sögn
ættu þó að geta skilið að
sprengjukast úr lofti er alveg
sérstaklega óhugnanleg’ aflífun-
ins. Hinsvegar sleppi hinar og
þessar bullur, sem berji tenn-
ur úr fólki eða skemmi bíla
fyrir þúsundir króna, (norskra,
vel að merkja) með áminningu
eða skilorðsbundinn dóm.
Maður sá, er hér um ræðir,
var nærri hálffimmtugur skóg-
arhöggsmaður. í yfirliti rétt-
arins . yfir fyrri „frammistöðu"
mannsins segir, að hann hafi
„hlotið refsingu nokkrum sinn-
um áður, einkum fyrir ölvun,
en einnig fyrir grófan þjófn-
að“. Ofan á þetta hefur svo
mannauminginn brotið rúðu í
búð oe haft á brott með sér
fimm flöskur af bjór, einn
kexpakka, þrjár ópalöskjur,
þrjár túpur af „majónes" og
þrettán súkkulaðipakka. Með
áðurgreindum afleiðingum:
Tveggja ára óskilorðsbundnu
fangelsi.
araðferð og væri Hundtyrkjan-
um betur trúandi til slíks
verknaðar, en hinum fróma og
sannkristna forseta Bandaríkj-
anna. En vonandi hefur þó
forsætisráðherrann okkar ekki
játazt undir samábyrgð af
þessu sprengjukasti, þegar
hann labbaði um í garði Hvíta
hússins, með áðumefndum for-
seta, nú fyrir skömmu. En sú
hin mikla ánægja, sem út-
varp’ð sagði, að þeir þar vestra
hefðu látið í ljós með forsæt-
isráðherrann okkar, gæti þó
bent til þess, að hann hefði
ekki verið með neinn upp-
steyt, út af þessu sprengju-
kasti.
Daglegar alþjóða-
ráðstefnur
Svo komu skattamir og út-
svör’n. eins og þjófur úr heið-
skíru lofti, eins og Sveinn
Víkingur orðaði það svo
hnittilega. Fyrirsvarsmenn
stjórnmálaflokkanna komu í
útvarpið og ræddu þessa ó-
væntu uppákomu og voru yf-
irleitt á eitt sáttir um, að
þetta væri allt öðruvísi en það
ætti að vera. En enginn þótt-
ist hafa getað séð það fyrir,
að svona myndi þetta verða.
Fyrirsvarsmenn stjórnarflokk-
anna lofuðu lífernisbetrun og
að þetta myndi ekki verða gert
aftur.
Svo sem venja er, um þetta
leyti árs, fer verulegur hluti
af innlendum útvarpsfréttum i
að segja frá norrænum eða
alþjóðlegum ráðstefnum, sem
hér eru haldnar daglega, og
oft... fleiri en ein samtímis. Og
er því líkast sem land okkar
sé að verða nokkurskonar mið-
depill alheimsins. að minnsta
kosti um sumartímann. Og nú
þegar þetta er ritað, er að
hefjast fundur, eða ráðstefna,
með svo hryllilega stóru nafnl,
að okkur sundlar beinlínis, ef
við reynum að nefna það og
ég er alls ekki viss um. að
ég kunni það allt utanað þó
oft hafi það verið nefnt í frétt-
um. En það sem ég kann,
hljóðar eitthvað á þessa leið:
Stjórnarfundur lúterska heims-
sambandsins. Og einhversstað-
ar heyrði ég þess getið í frétt.
eða erindi, að þessi samkoma
vekti alheimsathygli, og væri
auk þess mikil landkynning,
því fyrir hans atbeina myndi
ótölulegur mannfjöldi fá
vitneskju um það, er hann ekki
áður vissi, að til væri land
á þessum hnetti, er Island
héti.
Morgunbænirnar og
myrkrahöfðinginn
Um sjálfa sumardagskrána
er það að segja, að margt
hefur verið gott í henni og
vel þess virði að á væri hlust-
að. Þó hefur sennilega margt
farið fram hjá mér af góðu
útvarpsefni.
Meðal þess er fór fram hjá
mér. að mestu leyti, voru
morgunbænir Sigurðar Hauks
Guðjónssonar. en þær munu
hafa verið fluttar í jútímán-
uði. Ég hlusta yf rleitt ekki á
þessar bænir, eftir að þær
voru slitnar úr tengslum við
veðurfréttir. En bænir Sigurð-
ar munu hafa vakið alþjóðar-
athygli. að því er hefi heyrt.
Og að verðleikum. Ein þe’rra
fáu bæna, sem ég heyrði, byrj-
aði svona: ..Allt í lagi, kari-
inn borgar". og munu þær
hafa verið hugleiðingar um
þjóðfélagsmál og samskipti
manna.
Þá má nefna útvarpssöguna:
Málsvari myrkrahöfðingjans,
sem var les'n af Hirti Párí-
syni, og entist mikinn hluta
sumarsins.
Þetta var athyglisverð saga
um margt, en einkum þó fyr-
ir þær sakir, að hún kom víða
allnærri ýmsum viðkvæmum
þjóðfélagsmálum . og fjallaði
höfundurinn. Mor'tz West, yf-
irleitt um þau af virðingar-
verðu hlutleysi. En þó virtizt
s.vo undir lokin, að hin ka-
þólska kirkja, þrátt fyrir mikla
spillingu og ofurvald yfir alls-
lausri alþýðu, stæði höfundi
hjarta næst. Og það er hún.
sem fer með sigur af hólmi.
Og appelsínurnar sex, er
Sr. Sigurður Einarsson
biskupinn í Valetta sendir
kai’dinálanum í Róm. í umboði
hins andaða klerks, málsvara
myrkrahöfðingjans, sem tákn
þeirra þjóðfélagslegu umbóta.
er allsleysingjarnir megi
vænta, gefa í rauninni grátlega
smá fyrirheit. Eða á maður
kannske að taka appelsínurn-
ar sem tákn þess, hve kirkj-
an stendur umkomulaus og
ráðþrota frammi fyrir böli
fátæktarinnar?
Lestur . Hjartar.. Pálssonar,.,
verður að teljast góður. Nokk-
uð þunglamalegur að vísu, en
féll vel að hinum þunglama-
lega og langdregna búningi
'sögunriar. ................
Sumarvökuþættir
Þegar hinir föstu þættir
vetrarins fóru í sumarfrí,
komu ýmsir aðrir í staðinn.
Og raunar fleiri en ég kann
að nefna. Stundum var aðeins
skipt um nafn á dagskrárliðn-
---------------------SlÐA 5
um, en hann látinn að mestu
halda eðli sínu og formi.
Þannig heitir nú Kvöldvakan
Sumarvaka. Yfirleitt má segja,
að vel hafi til tekizt með
þessar * sumarvökur, sem að-
eins eru smækkaðar kvöldvök-
ur. Helgi Sæmundsson hefur
valið kvæði til flutnings og
yfirleitt mjög smekklega. Þá
hafa verið fluttar frásagnir
og þættir, þjóðlegs efnis, svo
sem á venjulegum kvöldvökum.
en síðast má svo nefna það
sem fyrst er á hverri vöku,
sautján ára þættina, sem eru
fyrningar frá liðnum vetri. Ég
hefi hlustað á þessa þætti
flesta. og yfirleitt mér til mik-
illar ánægju, og skulu hér
aðeins fáir nefndir.
Þáttur Oddnýjar Guðmunds-
dóttur var í bundnu máli, og
var þar margt vel sagt. Þó
var það til allmikilla lýta, að
höfundur gerði jafnan saman-
burð við nútíðina og jafnan
þannig, að hlutur nútímans
var gerður stórum verri, en
hlutur hins gamla góða tíma.
Má þv£ segja. að þetta hafi
verið nokkurskonar tíðarima
fremur en minningar liðins
æviskeiðs.
Þá má nefna frásögn Sigur-
dísar á Svalhöfða, af því er
hún sautján ára nær fór ríð-
andi á Glámu sinni að Sveins-
stöðum i Þingi þeirra erinda
að hlýða á mestu stjórnmála-
menn þeirrar tíðar leiða sam-
an hesta sína. En bezt tekst
henni þó upp í lok þáttarins,
er hún hefur sleppt Glámu
sinni út í vornóttina. én stend-
ur sjálf í túnhliðinu í Ennis-
koti með hnakkinn á bakinu
og virðir fyrir sér útsýnið.
Þá verður einnig að telja
frásögn Sigurveigar Guðmunds-
dóttur, um dvöl hennar á
Vífisstöðum mjög góða.
Þættirnir um daginn og veg-
inn hafa verið svona upp og
ofan og áfallalausir, síðan
Vignir le'ð. Beztan þeirra vildi
ég telja þátt Haraldar Guðna-
sonar úr Vestmannaeyjum.
Ýmsa aðra sumarþætti mætti
nefna t.d., eins og ,.Við fjalla-
Vötriin fagurblá“. - Þeir hafa
verið svona upp og ofan, þeir
er ég hefi heyrt og engir sér-
lega eftirminnilegir. Af öðrn r,-
um landslýsingum er mér sér-
staklega minnisstæð lýsing
Ármanns Halldórssonar, kenn-
ara á Eiðum, á Borgarfirði
eystra. Þar var ofið saman af
hreinum hagleik lýsingu á
stórbrotnu landslagi og þjóð-
sögum og munnmælum. sem
v'ð það er tengt.
Séra Sigurður Einarsson i
Framhald á 7. síðu.
Stal fimm hjfaum og fékk
tveggja ára fange/sisvist!
65. DAGUR.
er þú barðist fimmtán vetur um Danmörku, en þú vilt eigi
hafa England er nú liggur laust fyrir þér”.
Haraldur konungur hugsaði vandlega, hvað jarl mælti, og
skildi, að hann segir margt satt og í annan stað gerðist hann
íús til að fá ríkið. Síðan töluðu þeir konungur og jarl löngum
og oft. Settu þeir þá ráðagerð þessa, að þeir skyldu fara um
sumarið til Englands og vinna landið.
Sendi Haraldur konungur orð um allan Noreg og bauð út
leiðangri, hálfum almenningi. Var þetta nú allfrægt. Voru
margar getgátur á, hvernig förin mundi verða. Mæltu sumir
og töldu upp stórvirki Haralds konungs, að honum mundi
ekl:i ófært vera, en sumir sögðu að England mundi vera tor-
sótt, mannfólk ófa mikið á og lið það, er kallað er þinga-
mannalið. Þeir voru menn svo fræknir, að betra var lið eins
þeirra en tveggja Haralds manna hinna beztu.
„Því eignaðist Magnús konungur Danmörk, að þarlands-
höfðingjar veittu honum, en því fékkst þú eigi að allt lands-
fólk stóð í móti þér. Því barðist Magnús konungur eigi til
Englands, að allur landslýður vil<Ii hafa Játvarð að konungi.
Viltu eignast England, þá má ég svo gera að meiri hluti
höfðingja í Englandi munu vera vinir þínir og liðsinnismenn.
Skirtir mig eigi meira við Harald, bróður minn, en konungs-
nafn eitt. Það vita allir menn, að enginn hermaður hefur slík-
ur fæðst á Norðurlöndum sem þú, og það þykir mér undarlegt,