Þjóðviljinn - 22.09.1964, Side 4

ÞJÓÐVILJINM
4 SÍÐA
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19,
SimJ 17-500 (5 lmur) Áskriftarverð kl 90,00 á mánuðt
Frumskilyrði
|>ingi Bandalags starfsmanna ríkis og bæja lauk
hér í borg s.l. sunnudag og gerði það ýtarlegar
ályktanir um helztu hagsmunamál meðlima sinna.
Þótt mikið hafi áunnizt í þeim málUm fyrir ötult
og einbeitt starf núverandi forystumanna banda-
lagsi'ns, eru þau sá þáttur félagsstarfsins, sem stöð-
ugt verður að si'nna af vökulum huga ekki aðeins
til þess að halda í horfinu heldur einnig og ekki
síður til þess að fylgjast með örri þróun á því
sviðr allt í kring um okkur. Stjórn Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja er þeim mun meiri
vandi á höndum í þessum efnum en forystu ann-
arra launþegasamtaka, að enn hafa meðlimir
BSRB eínungis takmarkaðan samningsrétt um
eigin mál. Á það er lfka bent í einni af ályktun-
um þingsins, að reynslan hafi þegar sýnt að hinn
takmarkaði samningsréttur er ófullnægjandi til
frambúðar.
J^aunamál opinberra starfsmanna ásamt skatta-
málunum settu að sjálfsögðu mestan svip á
þetta þing. Það var almennt viðurkennt, þegar nú-
verandi launastigar tóku gildi, að bar vyi um.að
ræða leiðréttingu á langvarandi misrétti, sem op-
inberir starfsmenn hefðu búið við, og menn bundu
miklar vonir við það, að horfið væri endanlega
frá fyrri stefnu í þeím málum. En hér hefur aft-
ur aftur sótt í sama horf og áður; verðlag hefur
hækkað stórlega í landinu án þess að opinberir
starfsmenn fengju það á nokkurn hátt upp borið
éins og þeir þó eiga kröfu á lögum samkvæmt.
Það er því rökrétt afleiðing, að þing BSRB mælti
einróma með uppsögn gildandi kjarasamninga með
það fyrír augum að fá leiðréttingu í þessum efn-
um. í ályktun þingsins um launamál er einnig
bent á, að ýmsar aðrar leiðréttingar séu nauðsyn-
legar varðandi kjaramál meðlimanna. Þar eru
m.a. set^ar fram kröfur um að laun starfsmanna
í bágu hins opinbera verði alls staðar sambærileg
við laun starfsbræðra þeirra á frjálsum launa-
markaði og að stefnt verði að því að ná fullu
launajafnrétti karla og kvenna fyrir 1. janúar
1967. m.a. á þann hátt að rannsaka að hve miklu
leyti lægstu launaflokkarnir eru skipaðir konum.
Hefur sú skipan launaflokka þótt nokkuð áber-
andi. en meðan svo fer framT er að sjálfsögðu ekki
um launajafnrétti að ræða nema í orði kveðnu.
þá gerði þingið ýtarlega samþykkt um skattamál,
og er þar bent á, að jafnt skattalöggjöfin sem
framkvæmd hennar sé með þeím hætti, að launa-
menn beri of þungan hluta skattabyrðanna, og
settar fram ákveðnar tillögur til endurbóta á
skattalöggjöfinni. Allar þær kröfur sem hér hefur
verið drepið á, eru sanngimiskröfur og munu
flestir geta tekið undir það. En mestu máli skiptir
að þeim sé mætt af skilningi og velvild af hálfu
ríkisvaldsins. Enginn mun mæla því í mót, hve
það er mikilvægt fyrir opinbera aðila að eiga þess
jafnan kost að ráða hæfustu fáanlega menn í
þjónustu sína. En frumskilyrði þess er, að hið op-
inbera búi vel að þeim og sé þar 'fyllilega sam-
keppnis'fært við aðra aðila. — b.
Þriðjudagur 22. september 1964
FROSTLÖGURINN ER EITRAÐUR
B'laþáttur
111 11 111 1 —1 1111 l
■ Nú tekur að hausta
og ef að líkum lætur
getum við farið að bu-
ast við næturfrostum
Samt. sem,’ aður ep sjálfs»gt
að yfirfara kerfið eftir beztu
getu og bæta úr því sem
þarf. Eitt er það, sem nokkuð
rriargir gera sér ekki fulla
'grein fyrir, og það er, að
froStlögur sem notaður er
samán við 'kailivatn á vatns-
kældar vélar er baneitraður.
Þetta’ gildír jáfnt um vín-
ándalög og þann IÖg sem
inniheldur glykol („glussálög-
ur”). Við skulum nú athuga
þessar teguridir nánar óg
gera okkur' greii; fyriri hversu
hættulegar þær era. ' ' '''
Vínandalögur
Lítið nú á haan þr-anaii. — Hann a&tiar að geyma frostlðKÍnn
á flöskum undan áfengi. Frostlögur imniheldur eiturefni og ef
einhver tæki flösku »f þessari ólyfjan S misgripum og drykki
úr henni, þá gaeti sá hinn saml orðiö fyrir alvarlegri edtrun
eða e.t.v. Iátizt innaw, fárra daga.
hvað úr hverju, og þá
er rétt að athuga
frostlöginn á bílvél-
inni, hann hefur sjálf-
sagt rýrnað í sumar
ef hann hefur verið
hafður á kerfinu. Það
er góð regla að tæma
kælivökvann af bíln-
um og skola kerfið
vandlega út, t.d'. með
því að taka vatns-
hosur úr sambandi og
láta vatn renna í
gegnum kassann og
blökkina og hætta
ekki fyrr en afrennsl-
ið er hreint og tært.
Þegar hosurnar eru
settar á aftur skal at-
huga þæt- vel og errd=
urnýja þær ef með
þari ásamt klemmun-
um því það er dýrt að
missa niður frostlög-
eða trassaskap'.
Það er hægt að fá kæli-
kerfin hreinsuð út á verk-
stæðum ef vill, og þá er allt
kerfið yfirfarið, kælir, hosur,
hitastillir, klemmur o.s.frv.
Ef kerfið er aftur á móti ekki
þvf óhreinna. getur verið
nógu gott að skóla það vand-
lega út með rennandi vatni.
Ef frostlögur er hafður á bíl-
unum allan ársins hring, er
ekki mikið um ryðmyndun
þar sem flestar frostlagarteg-
undir ínnihalda ryðvamar-
efni
Góður vínandalögur or
hreinn spíritus sem gerður
hefur verið ódrekkandi með
því að setja í hann efni sem
annað hvort eru bragðvond
eða orsaka ógleði og uppsölu.
Við vitum að það eru til
karlar. sem geta drukkið
'brennslúsþritt- án þesb að
' kasta því upp, en vafasamt
er, að það geti talizt hollur
drykkur, en' brennsluspíritus
er ekki talinn lífshættulega
eitraður.
Öðru máli gegnir' um vín-
andafrostlög sem mniheldur
tréspíritus.. - Sumar tegundir
af nefndum frostvökva. eru
þannig blandaðar saman úr
tréspíritus og íðnaðarspíritus
og eru prýðilegar til síns
brúks, en ef þessi vínandi er
drukkinn er hann baneitrað-
ur.
Það hafa allir heyrt um
hin hræðilegu slys sem orð-
ið hafa er fólk af gáleysi
hefur drukkið tréspíritus eða
vínandafrostlög, siðast í fyrra
fréttist hingað +.il lands um
mörg dauðsföll í byggðarlagi
einu í Noregi, þar sem gest-
'i£' við .-giftm'garveizlu drukku
þessa ólyfjan í góðri trú.
Áhrifin í af 1 tréspíritus eru
þau sömu og af öðrum vín-
anda, þó að þau segi e.t.v.
ekki eins fljótt til sín og
meii-a magn þurfi tii þess að
en þá fára r’tmnareinkennin
að koma fram. Þau eru í
fyrstu verkir í maga ásamt
uppsölu og þorsta. Síðan
kemur sár höfuðverkur og
aðrar bendingar um eitur-
verkanir inn á taugakerfið. Þa
geta komið fram krampa-
köst, lamanir og alvarleg
andleg röskun með reiði- og
hræðsluköstum. Oftlega kem-
ur eitrunin n'ður á augunum
og orsakar blindu.
Fæstir þeirra, sem verða
fyrir slíkri eitrun sleppa jafn-
góðir. Þeir sem halda lifi
verða oft blindir fyrir lífs-
tíð eða. skaðast vprulega á
sjón. Það er ekki á leikmaruns
færi. ,að lýsa meðferð.eitrunar-
sjúklinga á sjúkrahúsi en hér
á landi vantar t.d. eitt það
tæki sem íæknar þurfa til
meðhöndlunar fómarlamba
eitrunarinnar, ,þ.e. gervinýra.
Aftu.r á 'móti er .ástæða til að
. minna. íólk á að eitrunin er
lúmsk, þar eð hiættulegustu
áhrifin koma fyrst í Ijós. eft-
ir að áfengisáhrifin og timb-
urmenn eru úr sögunni. Þess
vegna getur eitrun, ef lítils
hefur verið neytt, farið fram
hjá fólki fyrst í stað. Einnig
getur það komið fyrir, að
nokkrir úr hópi manna, sem
drukkið hafa þessa ólyfjan,
sleppa að eigin áliti óskemmd-
ir. I raun og veru verða all-
ir veikir eftir að hafa drukk-
ið tréspíritus, og allir sem
hafa neytt hans eiga að fara
■tír- lækhis þó erigár auica-
verkanir hafi komið fram.
Glykolvökvinn
Flestar tegundir kælivökva,
sem ekki innhaldA vínanda,
hafa að geyma efnið glykol i
einu eða Öðru formi. Það eru
á markaðnum mörg vöru-
merki og samsetning vökv-
anna getur verið mismun-
andi, en aðalinnihaldið er
glykol. Sumar tegundir eru
grænar að lit, bláar eða
bleikar, en liturinn er að-
eins einkenni verksmiðjunnar
og til þess að gera vökvana
útgengilegri.
Allar tegundir kælivökva
sem innihalda glykol eru ban-
eitraðar. Þetta efni breytist í
líkamanum í eiturefni og eitr-
unareinkennin geta verið
mjög mismunandi. Ef þessi
frostlögur er drufekinn koma
fram áhrif, sem likjast áhrif-
um • vínanda, en eftir vissan
tíma koma frám. alvarlegar
eiturverkanir og verða tauga-
kerfið og nýrun þó sérstak-
lega fyrir alvarlegum skaða.
Það má telja til undantekn-
inga ef glykoleitrun dregur
ekki til dauða.
Af þessum upplýsingum má
sjá að kælivökvinn, hvaða
nafni sem nefnist er mjög
eitraður. Það ætti þvi að
vera augljóst mál að stór-
hættulegt er að geyma frost-
lög á ílátum undan drykkj-
arvöriim, svo sem vínflösk-
um. Sama máli gegnir með
blönduna sem tekin hefur
verið af vélinni að vori og á
að geymast til hausts, að það
er vítaverður glannaskapur
að setja hana á 10 til 12 vín-
flöskur og geyma þannig þar
sem böm eða ókunnugir geíð p
náð til. Það skeður sem bet-
ur fer ekki oft hérlendis að
slík eitrunarslys komi fyrir,
en við skulum muna það, að .
útlit, litur og jafnvel bragð
og Iykt kaellvökva er hreint
ekki svo ólíkt víni eða a.m.
k. getur hann hæglega verið
tekinn fyxir vín ef hann
er geymdur á flöskum updan
áfengi.
Væri ekki tilvalið að setja
það hreint og beint í lands-
lög, að frostlögur skuli vera
bleksvartur að lit? Það hlýtv
ur að vera hægt að fá fram-
leiðendur til þess að lita hann
þannig, lögurinn er hvort
sem er litlaus í upphafi, en
liturinn settur í hann til þess
að gera hann útgengilegri
eins og áður er sagt. og til
þess að einkenna framleiðsl-
una hjá hverri verksmiðju.
— I.
Inn fyrir kæruleysí
verða drukkinn af. Timbur-
menn koma einnig fram og
■ í 6 til '12 tíma skeður ekkert.
íbúum jarðarinnar fjölgar
ar um 63 miijónir árlega
□ Jarðarbúum fjölgar nú um nálega 63 milj-
ónir á ári hverju, og nemur sú aukning sam-
kvæmt útreikningum Sameinuðu þjóðanna 2,1 af
hundraði, sem er hæsta hlutfallslega aukning
veraldarsögunnar.
Mið-Ameríka, þar sem fólks-
fjölgunin er nú örust i heim-
inum, á við alvarlegastan
vanda að stríða. Þar nemur
fjölgunin síðan 1958 2,9 af
hundraði árlega. I beinum töl-
um er samt f j jlgunin mest í
Austur-Asíu. Árið 1962 voru
þar 74 miljór.um fleiri íbúar
en áriO 1958.
Þessar tölur er að finna i
árbók Sameinuðu þjóðanna,
„Demograpic Yearbook“, sem
er miðuð við árið 1963. Þar
enu upp fsingar um fólks-
fjölda í 250 löndum og land-
svæðum.
10 fólksflestu löndin
Xbúatala jarðarinnar var á
miðju ári 1962 kringum 3.135
miljónir. A.m.k. 20 af hundr-
aði allra jarðarbúa eiga heima
í Kínverska alþýðulýðveldinu.
Sameinuðu þjóðirnar hafa að
vísu ekki nýjar op nberar upp-
lýsingar um fólksfjöldann
Kína, en hann er hálf-opin-
berlega áætlaður vera 670—
680 miljónir. Næst Kína eru
eftirfarandi lönd mannflest:S>-
Indland 449 miljónir, Sovét-
ríkin 221, Bandaríkin 187,
Indónesía 98, Pakistan 97, Jap-
an 95, Brasilia 75, Vestur-
Þýzkaland 55 og Bi’etland 53
miljónir. Um það bil tveir
þriðju hlutar af jarðarbúum
erga heima í þessum 10 lönd-
um.
Sovétríkin eru stærst að ■
flatarmáli, en þar -,æst koma
Kanada, Kína Bandaríkin,
Brasilía, Ástralía Indland,
Argentína, Súdan og Alsír.
Stærstu borgir
Tókió er stærsta borg veiv
aldar með 8.61 miljón íbúa
íl'962) Nasstar henni eru New
York með 7,79 miljónir (19601.
Sjanghaí með 6.90, Moskva
6,31, Bombay 4,42, Peking 4,01,
Chicago 3.55, Kaíró 3,41, Rio
de Janeiro 3,22, Tíentsin 3,23,
Leningrad 3,18, Lundúnir 3,17,
Sao Paulo 3,16, Osaka 3,15 og:
Mexíkóborg 3,05 miljónir.
Þessar tölur eiga einungis við
hinar eiginlegu borgir. Sé
hiiis vegar reiknað með öllu'
borgarsvæðinu eru t.d. í Lund-
únum („Greater London“) yfir
8 miljónir manna og i París
7 miljónir.
til félagsmaitiia F.Í.B.
Félagsmerkin úr
. krómi eru komin.
SKRIFBTOFA
F.Í.B.