Þjóðviljinn - 01.09.1965, Blaðsíða 6

g SIÐA — ÞJÖÐVILJINN — Míðvikudagur t september 1965.
• Fóru strax að lesa Þjóðviljann
Myndln hér að ofan er tekin við komu ungverska liðsins Fer-
encvaros, en það var fyrsta verk knattspyrnumannanna að kíkja
í íslenzku blöðin, Það er hægri innherjinn Varga sem hér er
að lesa Þjóðviljann. (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
• Kyrming á Kanters lífstykkjavörum
o Botnið vísuna!
• Þar sem vitað er að margir
lesenda ÞJÓÐVILJANS ern
ljómandi vel hagmæltir höfum
við ákveðið að hefja hér á
I París hófust verkföll.
Saumakonur og hattastúlkur
byrjuðu — þær gengu um göt-
urnar og sungu hressilegan
söng. efni hans var fullkomlega
saklaust. Stúlkumar kröfðust
„enskrar viku“ þ.e. styttri
vinnutíma á laugardögum og
kauphækkunar. Hermenn íleyfi
alógust í för með kröfugöng-
unni: þeir voru hrifnir af stúlk-
síðunni vísnaþáttj þar sem
munu birtast fyrripartar og er
svo lesendum boðið að spreyta
sig á að botna vísurnar. Beztu
botnamir munu svo birtast í
blaðinu tveim dögum seinna á-
samt nýjum fyrriparti. Bregð-
ið nú skjótt við og botnið.
Síminn hjá okkur er 17500.
Við byrjum á fyrriparti sem
varð til vegna fréttar um að
Konstantín Grikklandskonung-
ur. hefði fest kaup á jörð í
Danmörku.
Konstantin mun bráðum fara
að búa,
ef blaðafregmim nokkuð er að
trúa.
unum, og þar að auki notuðu
þeir tækifærið til að kynna
Parísarbúum annan söng og
öllu alvarlegri: öðra hvoru
hrópuðu þeir: „Niður með
stríðið“.
Hermannauppþot hófust, Már
var fenginn pakki af þýzkum
dagblöðum. Þjóðverjar dáðust
að byltingunni og hylltu þá
franska hermenn, sem höfðu
• Prestar
• Prestar virðast eiga miklum
vinsæidum að fagna hjá for-
stöðumönnum útvarpsins. Þeir
lesa framhaldssögur, flytja er-
indi, sjá um pósthólfaþætti, að
ógleymdum morgunbænum.
Þannig er einn fjórði dagskrár-
liða í kvöld flutfcur af prestum.
Baldur Arngrímsson cand. the-
Ol. talar um seiðmanninn
Barrisija og Lárus Halldórsson
les kvöldsöguna, sem haon
hefur einnig iþýtt.
Inn á mitll þeirra liða, sem
prestar sjá um, koma sjö men-
úettar eftir Mozart, kvæði eft-
ir Stefán frá Hvítadal og loks
þátturinn lög unga fólksins.
★
15.00 Miðdegisútvarp. María
Markan syngur. Philharmon-
ia leikur balletttónlist úr Iv-
an Súsanín eftir Glinka. E.
Kurts stj. M. PowerSj P.
Newayj G. Lane o.fl banda-
rískir söngvarar syngja
nokkur atriði óperunnar
Konsúllinn eftir Menotti. L.
Engel stj. Gassadó og hljóm-
sveit Pro Musica í Vín leika
tilbrigði um rokokóstef fyrir
selló og hljómsveit eftir
Tsjaikovskí. J. Perles stj.
Hermann Prey syngur við
undirleik G. Weissenborn
ballötur eftir Garl Loewe
við ljóð eftir Goethe.
16.30 Síðdegisútvarp. Leikin
trompetlög, lög úr kvik-
myndum. Forleikur að Hel-
enu fögrUj írsk lög o.fl. Með-
al flytjenda: Hans Schachtn-
er og hljómsv. M. Gaspar o.
fl. J. Zinner og hljómsveit
H. Beckh, H. Fischer o.fl,
Ferrante og Teicher, M. Mon-
roe syngur, A1 Caiola og
hljómsv..j E. Bernstein og
hljómsveit, The Modern
Jazz Quartett, Boston Pops
hljómsveitinj Sara Vaughan
syngur, N. Riddle og hljóm-
sveit, The Village StomperSj
E. Donaghy o.fl. syngjaj F.
mótmælt þessu glæpsamlega
stríði. 1 sjálfu Þýzkalandi æpt:
samt sem áður enginn neitt.
Þýzkar hersveitir sátu sem fýrr
í Ghampagne, í Artois. í Pic-
ardie.
AJlt var uggvænlegt og ó-
skiljanlegt. Ég man aðeins einn
kátlegan atburð. Djagiléf setti
á svið ballettinn },Parade“> Erik
Satie samdi tónlistina, Picasso
málaði leiktjöld og búninga.
Þetta var mjög sérkennilegur
ballett: markaðsgrín með akró-
bötumj trúðum. sjónhverfinga-
mönnum og tömdum hesti.
Ballettinn sýndi hvemig hreyf-
ingar verða sljóar og sjálfvirk-
ar — þetta var fyrsta ádeilan
á það sem síðar hlaut nafnið
ameríkanismi. Tónlistin var
mjög nýtízkuleg, skreytingar
hálfkúbístíekar. Pablo bauðmér
á frumsýninguna. Þar var sóll
París“ eins og Frakkar segja,
þ.e. auðugt fólk sem vill teljast
til listunnenda. Tónlistinj dans-
amir og þó einkum skreyting-
arnar hneyksluðu áhorfendur.
Fyrir stríðið var ég á sýnin'gu
hjá Djagíléf sem vakti hneyksli
— á frumsýningu Vorfórna. En
aldrei hef ég séð neitt líkt því
sem gerðist á „Parade". Þeir
sem sátu í salnum þustu upp
að senu og æptu af heifl:
,,Tjaldið!“ Einmitt þá kom
hestur með kúbistísku fési fram
á sviðið og tók að sýna sirk-
usnúmer — lagðist á hnén,
dansaði, hneigði sig. Áhorfend-
ur héldu auðsjáanlega að dans-
aramir væru að gera gys að
mótmælum þeirra, misstu alveg
stjóm á sér og öskruðu: „Drep-
um Rússana! Picasso er bosj!
Rússar eru bosjar". Næsta dag
Sinatra stjómar hljómsveitj
sem leíkuEj G. Shearing og
hljómsvett Nat „King“ Gole
leikur á píanó L, Elgart og
hljómsveitj G. Krapa, J.
Johnson og K. Winding og
N. Heftis úr hljómsveit leika
og syngja.
18.30 Lög úr kvikmyndum.
20.00 Sjö menuettar K-65a eft-
ir Mozart. Mozarthljómsveit-
in í Vínarborg leikur. Willi
Boskovsky stjórnar.
20.15 Seiðmaðurinn Barrisija.
Benedikt Arnkelsson cand.
theol. flytur erindi.
20,35 Islenzk Ijóð og lög.
Kvæðin eftir Stefán frá
Hvítadal.
20,50 Laun heimsins, smásaga
eftir Rupert eroft-Cooke.
Guðjón Guðjónsson þýðir og
les.
21.10 Samleikur á fiðlu og pi-
anó. H. Szeryng og A. Rub-
instein leika sónötu nr. 1
op. 78 eftir Brahms.
21,40 Búnaðarþáttur. Dr Sturia
Friðriksson talar um beit á
ræktuðu landi.
22.10 Kvöldsagan: „Greipur",
saga um hest eftir Leó Tol-
stoi. Lárus Halldórsson þýð-
ir og les (2).
22.30 Lög unga fólksins. Gerð-
ur Guðmundsdóttir kynnir.
• Stríð og friður
í Máskólabíói
• Háskólabíó hefur nú hafið
sýningar á bandarísku kvik-
myndinni Stríð og friði, sem.
sýnd var hér á landi fyrir
nokkrum árum. Er nú kominn
íslenzkur texti við myndina
og má vel sjá hana. Þetta er
ekki slæm mynd, þótt Rússar
séu óánægðir með hana og
finnist ekki að öllu leyti rétt
farið með sögu þjóðskáldsins
Léfs Tolstojs. Það eru ágætir
leikarar í aðalhlutverkum:
Audrey Hepburn, Henry Fonda
og Mel Ferrer.
ráðlagði Ie Matin Rússum að
sýna heldur myndarlega fram-
sókn einhversstaðar í Galisíu
en slæma danslist.
Á hverjum degi kom ég á
einhverja skrifstofu — í rúss-
neska konsúlatið, eða það
enska, eða til frönsku lögregi-
unnar. Það var ekki auðvelt að
komast úr landi. Að lokum
fékk ég passa frá Bráðabirgða-
stjóminni. Þá var eftir að fá
áritun. Þetta orð heyrði ég í
fyrsta sinn, fyrir stríð tíðkuðust
ekki vegabréfsáritanir. Sá dag-
ur kom að ég hafði fengið
þrjár nauðsynlegar áritanir —
enska, norska og sænska.
Ég fer eftir tvo daga! Libion
áleit að í hverri sómasamlegri
borg hlyti að vera kaffihús þar
sem listamenn og skáld stytta
sér kvöldstundir. Hann veitti
mér dásamlegan Armagnac að
skilnaði: „Þegar þú drekkut
vodku í Rotondu Moskvuborg-
ar skalt þú minnast Libions
gamla.“ Diego Rivera samgladd-
ist mér — ég var að fara í
byltinguna, hann hafði séð
byltingu í Mexíkó og bylting
er það alskemmtilegasta sem
til er. Modigliani sagði: „Má
vera að við hittumst aftur, má
vera ekki. Mér finnst við verð-
um allir settir inn eða drepn-
ir."
Ég man síðasta kvöldið mitt
í París. Ég gekk með Ghantal
á Signubökkum, horfði í kring-
um mig og sá ekkert. Ég var
ekki lengur í París og ég var
enn ekki í Moskvu, ég hef víst
hvergi verið. Ég sagði henni
satt: ég var hamingjusamur og
óhamingjusamur. Ég hafði iif-
að erfiðu lífi í Paris, en samt
• Á mánudagskvöld var hald-
in í Þjóðleikhúskjallaranum
talsvert nýstárleg tízkusýning,
því þar var sýnt það sem kven-
fólk lætur að jafnaði enga ó-
kunnuga sjá sig í — brjósta-
haldarar, sokkabandabelti og
-buxur af ýmsum gerðum.
Það var Verksmiðjan Dúkur
h.f. sem stóð fyrir þessari sýn-
ingu og voru sýndar vörur frá
Kanter’s of Scandinavia, en
Verksmiðjan Dúkur hefur
fengið framleiðsluréttindi á
þessum vörum hér á landi.
Forstjóri Kanter’s of Scandi-
navia verksmiðjanna, hr. Her-
mann Kanter, sem staddur er
hér á landi í boði Dúks h.f.,
kynnti fatnaðinn, en sýningar-
stúlkur voru þrjár íslenzkar og
ein dönsk.
Hr. Kanter rakti að nokkru
sögu lífstykkjanna frá því að
þau voru hreinustu pyndinga-
tæki til okkar daga þegar þau
• Bæjarbíó er að sýna Tú-
skildingsóperunaj eftir Wolf-
gang Staudte, sem byggir á því
ágæta verki Bertoits Brechts
og Kurt Weills.
Þetta er í annað sinn að
Túskildingsóperuna ber fyrir
augu Islendinga (Hún var sýnd
í Xðnó á árunum). En þvi miö-
ur hafa fróðir menn þau tíð-
indi að segja, að Brecht sjálfur
sé enn ókominn til Islands. Og
hafi Wolfgang Staudte, sem
þykir mer vænt um þessa borg.
Ég kom hingað stráklingur, en
þá vissi ég hvað gera' skyldi
og hvert skyldi haldið. Nú er
ég 26 ára, ég hafði margt lærtj
en skildi ekkert framar. Ef til
vill hafði ég vilizt?
Hún huggaði mig og sagði:
„Hittumst síðar“. Mig langaði
til að svara: s,Vertu sæl“ . . .
ÞRÍTUGASTI KAFLI
Frakkar skrifuðu á húsveggi:
Varið ykkur, eyru óvinarins
heyra til ykkar. Allir töluðu
um árvekni: Einhverju sinnifór
ég frá París til Epemay, á leyfi
mínu voru fimm stimplar frá
fimm mismunandi stofnunum
— í fimm daga sat ég á skrif-
stofum. Ég gætti þessa dýr-
mæta plaggs eins og sjáaldurs
auga míns, en það var aldrei
spurt um það þegar til kom.
Englendingar skrifuðu ekkert
á húsveggi, og í vegabréfi mínu
var aðeins-ein ensk áritunj en
þeir sýndu mér hvað árvekní
er. Það hgfur oft verið leitað
á mér um dagana, en engir
hafa sýnt þvílíka þjálfun í
þessu efni og Englendingar. Ég
var látinn fara úr skónum og
eitthvað farið með þá, allir
saumar á jakkanum og buxun-
um voru rannsakaðir, minnis-
bók mín var tekin af mér og
sömuleiðis kvæði Max Jacobs,
það kostaði mikið þref að fá
aftur ljósmynd af Ghantal. Allt
þetta gerði sá enski með alúð-
arbrosi og það var ómögulegt
að reiðast honum.
I London var okkur sagt að
það væri ekki enn vitað hve-
nær áfram yrði haldið eða til
hvaða hafnarj það væri hem-
eru orðin hálfgerðar skartflík-
ur. Vörur Kanter’s eru úr
geriviefninu spandex, sem er
örþunn teygjublúnda. Vöktu
vörur þessar yfirleitt hrifningu
sýningargesta og er óhætt að
mæla sérstaklega með því sem
þarna var á boðstólum fyrir
eldri og þreknari konur.
Að lokum voru sýndar síð-
buxur og pils sem Verksmiðj-
an Dúkur framleiðir í sam-
vinnu við Slimma Ltd. Lon-
don, einstaklega smekklegt og
munum við birta myndir af
þeim vörum og lífstykkjavör-
unum síðar.
Sýning þessi var einkum
ætluð afgreiðslufólki úr verzl-
unum sem selja lífstykkjavör-
ur og var yfirgnæfandi meiri-
hluti sýningargesta kvenfólk.
Segja verður þeim fáu karl-
mönnum, sem þarna voru, til
hróss, að það varðekki á þeim
séð, að þeir roðnuðu.
annars er margra hluta vegna
sómadrengur, fallið í gryfjur
þekkts bandarísks fyrirbæris,
musicals.
Hitt skal svo tekið framj að
þessi kvikmynd mun hafa hlot-
ið meiri aðsókn en nokkur
innlend mynd önnur í Vestur-
Þýzkalandi.
Myndin sýnir Gert Fröbe og
Hilde Hildebrand í hlutverk-
um Peachumhjóna.
aðarleyndarmál. Með mér var
Estlendingurinn Ruddij ég
kynntist honum í Rotondu.
Við gengum um þessa löngu.
annarlegu borg. Allt var hér
með meiri rósemd en í ParíSj
má vera vegna þess að striðið
var lengra í burtu. má vera
vegna þess að Englendingar eru
á móti geðshræringum. Mér
virtist borgin fögur, tilkomu-
mikil og dapurleg. Hér hefði
Modigliani verið settur á vit*
lausraspítala hugsaði ég . . .
Við vorum tvo eða þrjá daga
i London. Það var ekið með
okkur á' brautarstöðina en þvi
enn haldið leyndu hvert við
færum. Þetta var stór hópur —
pólitískir útlagar og rússneskir
hermenn sem höfðu strokið úr
þýzkum herfangabúðum. Allir
vagnar voru yfirfullir. tJtlag-
arnir byrjuðu auðvitað strax
að rífast. Sumir voru „vamar-
sinnar“, aðrir fylgdu Lenín ' að
málum. í einum klefa lá við
slagsmálum.
Við ókum til Norður-Skot-
lands. Ég fór út á brautarpall,
sagði Ruddi að ég vildi anda
að mér fersku lofti. Reyndar
fann ég að ég andaði að mér
kyrrð. Sagan var hér hvergi
nálægt. Einmana smáhús, rauð-
ar lynghæðir, sauðahjarðir, rós-
rautt óraunverulegt ljós hinna
björtu nótta. Náttúran hefur
manninum frá mörgu að segja,
en þetta sumar var ég ekki
móttækilegur fyrir vizku henn-
ar. Ég stóð þarna um stund,
dró andann og gekk aftur inn
í tóbaksský klefans þar sem
einhver æpti hásri röddu:
,,Hvað er þessi Plékhanof þinn
betri en Gútsjkof?"
• Túskildingsóperan í Bæjarbíói