Þjóðviljinn - 02.10.1965, Blaðsíða 6

g SIУl — ÞJÖÐVTLJINN
Laugardagur 2. ok-tóber 1963
NEW YORK 30/9 — í dag kom
til framkvaemda áætlun um að
setja flúor í drykkjarvatn í New
York. Miklar deilur hafa verið
um þetta efni, og tvö ár eru nú
um liðin frá því þetta var end-
anlega ákveðið. Ýmsir aðilar
hafa mjög verið á móti þessum
fyrirætlunum, sem talið er, að
muni kosta um 84 miljónir ís-
lenzkra króna.
Flúor sett í
drykkjarvatn
í New York
Leikmynd úr öðrum þætti.
kemur í heimsókn
Rekinn úr
landinu
MOSKVU 30/9 — Sovézk yfir-
völd vísuðu í dag úr landi
þlaðamanninum Sam Jaffz, sem
er Moskvufréttamaður banda-
ríska útvarpsfélagsins ABC. Það
er hald manna í Moskvu, að
sögn norsku fréttastofunnar
NTB, að þessi brottrekstur sé
gerður vegna sendingar sem
ABC hafði nýlega um fyrirhug-
aðar breytingar á æðstu stjórn
Sovétríkjanna. Sú sending virð-
ist hafa verið ágizkanir einar,
þar eð engar feljandi breyting-
ar hafa verið gerðar á stjórn-
inni
geta engin neytendsamtök tek-
ið á sig þá ábyrgð að mæla
með neinum ákveðnum teg-
undum taekja á hinum sí-
breytilega markaöi, og það fer
mjög eftir aðstæðum, hvað
hverjum er bezt. Alþjóðlegt
samstarf Neytendasamtaka
gerir það aftur á móti kleift
Sú gamla
Nú um helgina byrjar Leik-
félag Reykjavikur að sýna aft-
ur hið fræga leikrit Dúrren-
matts Sú gamla kemur í heim-
er að finna, um þær vöruteg-
undir, sem þeir hafa haft á-
huga á. Neytendasamtökin í
Bandaríkjunum hafa um langt
árabil gefið árlega út Leið-
beiningabók neytenda, og er
þar bæði um að ræða almenn-
ar leiðbeining^r um val á hin-
um ýmsu vörutegundum og
sókn (Der Besuch der alten
Dame), en það var sem kunn-
ugt er frumsýnt í vor og vakti
sýningin mikla athygli og
numið þarna margan vcrðmæt-
an fróðleik. Norska bókín, sem
heitir KJ0PERAD, er þegar
komin til landsins, en hin am-
eríska væntanleg mjög bráð-
Iega.
Leiðbeiningabækur þessar
verður hægt að fá á skrif-
stofu Neyiendasamtakanna,
Austurstræti 14, og hina
norsku sem sagt nú þegar, og
kosta kr. 50.— hvor. Að sjálf-
sögðu er einnig hægt að senda
þangað pöntun og greiðslu og
fá þær póstsendar, aðra eða
báðar.
Sérstakt Neytendablað
um gólfteppi
Vegna fjölmargra fyrirspuma
Framhald á 9. siðu.
hlaut afbragðs góða dóma.
Þetta leikrit hefur undanfarin
ár verið sýnt í helztu leikhús-
um heims, en einhverra atvika
vegna, hefur dregizt að sýna
það hérjendis fyrr en nú. Hins
vegar sýndi Leikfélag Reykja-
víkur annað kunnasta verk
hins svissneska skálds, Eðlis-
fræðingana fyrir þremur ár-
um.
Hlutverkaskipun er í höfuð-
atriðum hin sama nú í haust
og í vor, en þó eru fáeinar
breytingar. Sigriður Hagalín
leikur nú konu borgarstjórans,
Karl Guðmundsson lögreglu-
stjórann, Sæfrar Helgason 2.
borgara og Erlendur Svavars-
son lestarstjórann. Alls koma
yfir þrjátíu manns fram í þess-
ari sýningu. Leikstjóri er sem
kunnugt er Helgi Skúlason og
leikmynd er eftir Magnús
Pálsson.
Ásgeir Hjartarson komst svo
að orði um þessa sýningu í
leikdómi sínum hér í blaðinu
í vor: „Sú gamla kemur í
heimsókn“ er ekki natúralískt
verk, sem áður segir, skáldið
stækkar og stílfærir fólk og
atburði og skopstælir á stund-
um, beitir ófáum nýtízkulegum
leikbrögðum, en ætlast bó til
að verkið sé túlkað á alþýð-
legan raunsæjan hátt 1 megin-
atriðum. Þessi staðreynd er
Ijós leikstjóranum, Helga
Skúlasyni, hann skilur leikinn
út í æsar og mótar söguhetjur
og atvik á réttan hátt eftir
því sem unnt er, reynist leik-
endum sínum farsæll og veru-
lega uppörvandi leiðbeinandi,
vinnur hvert atriði af alúð og
glöggsýni; hinn snjalli lista-
maður hefur vaxið við þessa
raun.'“
„Nakta léreítið" / Bæjarbíó
Leiibeiningahækur um vöru-
val frá Neytendasamtökunum
Neytendsamtökunum berast
stöðugt fyrirspurnir um gæði
ýmiss konar heimilistækja,
sem lengi á að búa að og eru
tiltölulega dýr, svo sem þvotta-
véia, ísskápa, saumavéla, raf-
magnseldavéla o.s.frv. Stundum
er jafnvel beinlínis spurt t.d.
X, hvaða þvottavél eða sauma-
vél sé bezt, eða hverri tegund
Neytendasamtökin mæli með.
Af ofurskiljanlegum ástæðum
að veita margháttaðar upplýs-
ingar um gæði ýmiss konar_
heimilistækja og ánnarra inn-‘
fluttra vara, sem hér eru á
markaði, og byggjast á niður-
stöðum -rannsókna, sem gerð-
ar hafa verið erlendis.
Neytendasamtökin fá öll rit,
sem systursamtök þeirra gefa
út, og heíur fyrirspyrjendum
verið gefinn kostur á því að
kynna sér umsagnir, sem þar
niðurstöður rannsókna, sem
gerðar hafa yerið á árinu. Er
sú bök a fimmta hundrað blað-
siður. Nú hafa norsku sam-
tökin tekið upp sama hátt, og
er fyrsta bók þeirra yfir 300
bls.
Neytendasamtökin hafa sam-
ið við bæði þessi systursam-
tök um að fá nokkurt upplag
af þessum bókum fyrir íslenzka
neytendur, sem vissulega geta
NÁMSKEIÐ FYRIR KENN-
ARA FRAMHALDSSKÓLA
Bæjarbió sýnir um þessar mundir kvikmynd cr ncfnist „Nakta
léreftið" og er sú gerð eftir sögu ítalska sagnaskáldsins Alberto
Moravia. Moravia hafði lcngi orð á sér fyrir að vera „opinskár“,
eða svo var að minnsta kosti áiur en Mykle kom til skjal-
anna. Því þarf engan að undra að myndin er auglýst „djörf“.
Horst Bucholz og Cathcrine Spaak fara með aðalhlutverk og
sjást þau hér á myndinni. Þá sakar ekki að geta þess að
Bette Davis fer með stórt hlutverk í myndinni.
1 bréfi menntamálaráðuneyt-
isins 5. júlí 1964 til Lands-
sambands framhaldsskólakenn-
ara um skipun tiltekinna kenn-
ara í 18. launaflokk var því
heitið, að efnt skyldi til nám-
skeiðs fyrir þá kennara, sem
fyrrgreint bréf tók ekki til, og
skyldi þátttaka í slíku nám-
skeið veita rétt til skipunar 1
hærri launaflokk. Ráðuneytið
skipaði í ágúst og september í
fyrra nefnd til þess að gera til-
lögu um þetta námskeiðshald,
og áttu sæti í nefndinni: Helgi
Elíassooi, fræðslumálastjóri, dr.
Broddi Jóhannesson, skóla-
stjóri, dr. Matthías Jónasson,
prófessor, Ólafur H. Einarsson,
formaður Landssambands
framhaldsskóLakennara og Jón-
as Eysteinsson, ritari Lands-
sambands fnamhaldsskólakenn-
ara.
Nefndin hefur lokið störfum.
Þetta mál umræddra kennara
er hins vegar til umræðu í
samningum þeim, sem nú fara
fram milli opinberra starfs-
manna og ríkisins, og þá um
leið sú hugmynd, að þátttaka
í námskeiðum veiti rétt til
iaunahækkunar. Ef samkomu-
lag verður mil'li aðila um þetta
efni á þá lund, að eigi þurfi til
frekari aðgerða að koma, telur
ráðuneytið að fyrirheiti fyrr-
greinds bréfs hafi verið fuil-
nægt. Að öðrum kcsti mun
ráðuneytið efna til námskeiðs
fyrir hlutaðeigandi kennara
eigi síðar en sumarið 1966 og
yrði það þá auglýst með næg-
um fyrirvara.
Raftækni- og Ijós-
orðasafn komið út
Menningarsjóður hefur gefið kaflana og fylla síðasta þriðj-
út safn tækniorða í raftækni
og ljóstækni. Bókin heitir:
Raftækni- og Ijósorðasafn, og
er tæpar 400 bls. að stærð. 1
bókinni eru rösklega 2000 ís-
Ienzk orð úr rafmagnstækni
og ljóstækni, ásamt þýðingum
þeirra á ensku, þýzku og
sænsku.
Orð þessi skiptast í 6 kafla.
Fyrstu fimm kaflarnir eru raf-
tæknilegs efnis. Fjórir þeirra eru
þýddir af orðanefnd rafmagns-
verkfræðingadeildar. Verk-
fræðingafélags Islands. Hana
skipa eftirtaldir menn: Eðvarð
Ámason, Guðmundur Mart-
einsson, Gunnlaugur Briem,
Jakob Gíslason og Steingrím-
ur Jónsson. Síðustu árin hef-
ur Jón A. Skúlason setið í
nefndinni í stað Gunnlaugs
Briem. — Fimmti kaflinn (um
rafmagnstækni) er þýddur af
orðanefnd Kjarnfræðafólags Is-
lands. Sú nefnd er þannig
skipuð: Bjöm Kristinsson, Gísli
Petersen, Gunnar Böðvarsson,
Steingrímur Jónsson og Þor-
björn Sigurgeirsson.
Sjöttti og síðasti kaflinn er
alþjóðlegt Ijóstækniorðasafn,
Það er þýtt af orðanefnd Ljós-
tæknifélags Islands, en hana
skipa: Aðalsteinn Guðjohnsen,
Jakob Björnsson., Jakob Gísla-
son, Jón A. Bjarnason og Stein-
grímur Jónsson.
Allar hafa nefndir þessar
leyst af höndum mikið starf.
Sérstök ástœða er þó til að
nefna framlag Steingríms Jóns-
sonar rafmagnsstjóra sem ver-
ið hefur í öllum nefndunum
og sýnt alls staðar hinn. þekkta
áhuga sinri og dugnað. Bókinni
lýkur með íslenzkri, enskri,
þýzkri og sænskri orðaskrá í
stafröfsröð. Orðaskrár - þessar
eru sameiginlegar fyrir alla
ung bókarmnar.
I fróðlegum formála er gerð
allnákvæm grein fyrir sarnn-
ingu bökarinnar. Þar er og að
finna stutt en greinargott yf-
irlit um nýyrðasmíðj íslend-
inga á síðustu áratugum.
Eðvarð Ámason hefur séð
um útgáfu bókarinnar og ann-
ast prófarkalestur. Bókin er
prentuð í Alþýðuprentsmiðj-
unni h.L
Selja ga rðávexft-
ina éflokkaða
Þjóðviljanum hefur borizt yf-
irlýsing frá yfirmatsmanni garð-
ávaxta, E. B. Malmquist, þar
sem segir að komið hafj í Ijós
afl nokkrar veTzlanir og mat-
sölustaðir hafi selt kartöflur og
gulrófur óflokkaðar og ómerkt-
ar en slíkt er að sjálfsögðu
óheimilt og varðar við Jög. Yf-
irlýsingin er svohljóðandi:
„Þar sefn í ljós hefur komið
við athugun á kartöflu- og gul-
rófnabirgðum nokkurra verzl-
ana og matsölustaða, að ofan-
greindar vörur hafa verjfl seld-
ar óflokkaðar og ómetnar, —■
þá er hlutaðeigandi aðilum hér
með bent á að samkvæmt 33.
gr laga nr. 59/1960 um fram-
Jeiðsiluráð landbúnaðarins o.fl.
og reglugerðar nr. 162/1962,
skulu allar kartöflur, gulrófur
og gulrætur, sem seldar eru til
manneldis, vera metnar. flokk-
aðar og auðkenndar á umbúð-
um eins og matsreglur • ákveða.
Brot varða sektum nema
þyngri refsing liggi við samkv.
lögum.
E. B. Malmquist".
Síðara bindi greinasafns
forsætisráðherra komið út
n Tvær nýjar bækur eru
komnar frá Almenna bókafélag-
inu: Síðara bindi bókar dr. h.c.
Bjarna Benediktssonar forsætis-
ráðherra „Land og lýðvcldi*, og
bók sem ncfnist „Raddir vors-
ins þagna“ eftir Rachel Carson,
en hún fjallar um hættuna sem
öllu lífi á jörðunni stafar af
notkun ýmiskonar eiturefna.
Land og lýðveldi, síðara
bindi, er ágústbók félagsins.
Sem kunnugt er kom fyrra
bindið út s.l. vor, 286 bls. að
stærð.
I síðara bindinu er einkum
fjallað um landhelgismálið, at-
vinnuhætti og efnahagslíf, fs-
lenzkt þjóðerni og menningar-
erfð Reykjavíkur fyrr og nú.
stjórnmólamenn og stjómmála-
baráttu, og loks er þar að finna
ritgerðir og minningarþætti um
nokkra af fremstu mönnuin ís-
lenzku þjóðarinnar á þessari
öld. Þá fylgir þessu bindi skrá
yfir mannanöfn fyrir bæði
bindín.
Bókina hefur Hörður Einars-
son búið til prentunar. Hún er
280 bls. að stærð og prentuð
í Víkingsprenti, en bókband
hefur Sveinabókbandið h.f.
annazt. Kápu og titilsíðu hefur
Tómas Tómasson teiknað.
„Raddir vorsins þagna'*, júlí
bók félagsins, er eftir ameriska
rithöfundinn Rachel Carson, og
heitir á frummálinu „Silent
Spring“. Ritar prófessor Niels
Dungal inngangsorð að bókinni
fyrir íslenzka lesendur, en for-
mála hefur Julian Huxley
skrifað. Höfundur bókarinnar
tileinkaði hana Albert Schweit-
zer.
Bókin fjallar um annarsveg-
ar hið mikla ósamræmi, sem
er á milli framfara þeirra, sem
hafa orðið á svo mörgum svið-
um, t.d. í viðureigninni við
skordýr, sem eyðileggja akra,
aldintré og stundum jafnvel
húsdýr eða alifugla í stórum
stíl, og sýnir hins vegar hve
lítið hefur verið sinnt hættunní,
sem mönnum getur stafað af
eyðingu þeirra með eiturefn-
um. Hér á landi eru einnig
mörg slík eiturefni notuð, eins
og t.d. DDT við lús á skepnum,
parathion og malathion gegn
skordýrum í gróðurhúsum og
ennfremur bladan, sem notað
er í svipuðum tilgangi.
I formála segir Niels Dun-
gal: „Þessi bók á erindi til
allra þeirra, sem gera sér ljóst,
að menningarframfarir 20. ald-
arinnar hafa ekki aðeins gert
okkur lífið hagkvæmara og
heilsubetra, heldur einnig skap-
að nýjar hættur, sem hingað til
hafa verið óþekktar. Og hún
ætti líka að 'tóta okkur skiljast
hve nauðsynlegt er að fylgjast
.vel með öllu nýju, sem maður-
inn fer að neyta eða vera í
snertingu við, og kunna að
forðast það, ef nauðsyn krefur.“
Rachel Carson lagði stund á
dýrafræði og erfðafræði, en
þær greinar ásamt ritstörfum,
voru helztu áhugamál hennar,
sem hún síðan sameinaði með
því að rita fyrir almenning um
náttúrufræðileg efni. „Raddir
vorsins þagna“’ var sfðasta bók
hennar og vakti mikla athygli,
og kom víða af stað öflugum
samtökum þeirra, sem vinna
að náttúruvernd. Hún lézt á sl.
ári 57 ára að aldri. Bókina. sem
er 220 bls., hefur Gísli Ótófs-
son þýtt.
Bókin er prentuð í Prent-
smiðju Jóns Helgasonar h.f., en
bókband hefur Sveinabókband-
ið h.f. annazt. Kápu og titilsíðu
hefur Kristín Þorkelsdóttir
teiknað.
i
1