Þjóðviljinn - 21.12.1965, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVrLJINN — Þriðjudagur 21. desember 1965
Otgeíandi:
Ritstjórar:
Sameiningarllokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðnaundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust. 19.
Slmi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 95.00 á mánuði.
Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson.
Dauð röksemd
jþað er mjög hvimleitt einkenni á opinberum um-
ræðum á íslandi að röksemdir ganga aftur,
löngu eftir að búið er að ganga af þeim dauðum.
Þannig segir Bjami Benediktsson í Morgunblað-
inu í fyrradag að íslendingum sé um megn að
virkja stórfljót sín af eigin xammleik, og verðum
við því að taka upp samvinnu við erlenda atvinnu-
rekendur ef við viljum ekki láta vatnið renna ó-
beizlað til sjávar. Þessi röksemd hefur á undan-
förnum árum verið hrakin með ómótstæðilegum
sönnunum, og að lokum var hún husluð af þeirri
stofnun sem hefur vald til að kveða upp úrslita-
dóminn, sjálfu alþingi íslendinga. Á síðasta þingi
var einróma samþykkf af öllum alþingismönnum
að ráðizt skyldi í Búrfellsvirkjun, án þess að sú
lagasetning væri á nokkum hátt tengd við erlenda
stóriðju. Alþingismenn — þeirra á meðal Bjarni
Benediktsson forsætisráðherra — töldu allir sem
einn að íslendingar væru ekki aðeins færir um að
ráðast í Búrfellsvirkjun einir, heldur ákváðu þeir
og að þetta skyldi gert, og síðan hefur verið unn-
ið kappsamlega að undirbúningi virkjunarinnar.
Þessi ákvörðun var rökstudd af ríkisstjórninni
sjálfri — undir forsæti Bjarna Benediktssonar
— með þessum orðum í greinargerð virkjunar-
frumvarpsins: „Að hefja virkjun í stórám landsins
er að vísu mikið átak, en þó tæplega meira nú
en fyrsta virkjun í Sogi var á sínum tíma.“ Það
sýnir glöggt að forsætisráðherra er illa staddur
í málsvörn sinni fyrir stóriðjuáformunum að hann
skuli nú særa fram aftur dauða röksemd sem
Páll sjötti og Sigurbjöm fyrsti

SPEGILLINN, nýútkomið
12. tölublað þessa árgangs
(hins fyrsta í viðreisn en 36.
frá upphafi), flytur sitthvað
efnið spaugilegt, m.a. teikn-
inguna hér fyrir ofan og
fyigja henni þessi orðaskipti
frægra manna, til orðin vegna
boðsferðar Islandsbiskups til
kirkjuþings kaþólskra í Róm:
Páll páfi VI: Hvað er að
frétta frá yðar íslandi mfnn
kæri biskup Sigurbjörn?
Stendurðu í einhverju
stappi þarna norðurfrá?
Sigurbjörn biskup I: O-ho,
yðar heilagleiki. Það er
aðeins á veraldlega sviðinu,
út af nokkrum bókaskrudd-
um, en hins vegar er allt
í lagi á andlega svellinu.
Páll páfi VI: Það er guðdóm-
legt að heyra, að þér hafið
hreint í pokahorninu. En
hvernig er það, er öllum
draugagangi lokið?
Sigurbjörn biskup I: Uss—já
já. Það var tómt plat á
Saurum, en hins vegar cr
alltaf eitthvað óhreint á
sveimi í kringum hann séra
Jón.
Menningarviti Framsóknarfiokksins
í Eyjum dæmdur fyrirmeiðyrði
Fræðimaður úr verkalýðsstétt verður að leita sér verndar dómstólanna
hann tók sjálfur þátt í að jarðsyngja.
jjöksemdin um að íslendingum sé það efnahags-
legt keppikefli að selja svissneska alúmín-
hringnum raforku fyrir 10,75 aura á kílóvattstund
er á sama hátf vígð dauðanum. Eins og rakið hef-
ur verið hér í blaðinu hafa norsku sérfræðingarn-
ir, Kanavin og Devik, komizt að þeirri niðurstöðu
að umfangsmikil ný mannvirki við Búrfell séu
óhjákvæmileg vegna ísmyndana. Virkjunarkostn-
aður mun fyrirsjáanlega hækka um hundruð milj-
óna króna fram yfir það sem áætlað var 1964, og
tilboð svissneska hringsins er þá ómótmælanlega
undir kostnaðarverði. Þótt menn vilji halda því
fram að hagstætt geti verið að selja undir kostn-
aðarverði þá umframorku sem annars nýtist ekki
og ekkerf fengist fyrir á meðan, blasir sú stað-
reynd við að slíkt ástand stendur aðeins skamma
stund. Þegar á árunum 1975—1976 þyrftu íslend-
ingar að hagnýta þá orku sem hringurinn fengi,
en hún lægi þá ekki á lausu, því hringurinn heimt-
ar samning til allt að 55 ára. íslendingar yrðu því
að ráðast í nýja virkjun fyrir sig, þegar er Búr-
fellsvirkjun væri lokið, og raforka þaðan yroi
miklum mun dýrari. Ábatinn af Búrfellsvirkjun
rynni þannig að meirihluta til úr landi á meðan
íslendingar yrðu að sæta verri og verri kostum.
Slík viðskipti eiga ekkert skylt við hagfræði, og
því er raunar eðlilegt að forsætisráðherra leiti á
náðir dauðra röksemda í vonlausum málflutningi
sínum. -4- m.
Fyrir skömmu gekk dómur
í Vestmannaeyjum í máli sem
mun alveg einstætt í sinni röð
og því vert að Það komi fyr-
ir almenningssjónir.
Það sem setur hinn óvenju-
lega blæ á málið er það, að
verkamaður einn_ Jón Sigurðs-
son Vestmannabraut 73 í Eyj-
um, reisir sig upp úr hvers-
dagsamstri því, sem oftast ber
fræðimennsku og ritstörf of-
urliði. Hann teiknar upp eft-
ir minni sínu alla vélbáta. sem
gengið hafa til fiskjar úr Eyj-
um. allt frá upphafi vélbáta-
aldar og fram undir hin síð-
ustu ár. Einnig skráir hann
sögu þeirra og einnig æviágrip
formanna þeirra er stýrt hafa
bátum þessum, og eru það
samtímáheimildir, þvi Jón hef-
ur haldið annál um þessi efni
árum saman.
Afrek þetta er þeim mun at-
hyglisverðara sem Jón hefur
allan tímann unnið fulla vinnu
með fræðistörfum sínum, hóf-
lausan vinnudag alla jafna,
eins og tíðkast í hinum blóm-
legustu útgerðarbæjum og mun
enginn til þess vita að hann
hafi nokkru sinni fellt niður
vinnustund frá fiskveiðunum
eða fiskverkuninni til að sinna
fræðum einum.
Ýmsir hafa líka orðið til
þess að sækja heimildir til
þessa fræðaþuls. þegar þeir
hafa viljað skyggnast inn í
iiðna áratugj um atvinnusögu
Vestmannaeyja. Má þar til
nefna Þorstein heitin Jónsson
í Laufási, sem skrifaði bæk-
umar Formannsævj í Eyjum
og Aldahvörf í Eyjum og get-
ur Jóns sem heimildar. stund-
um að hejlum bálkum í rit-
um sínum. Þá er o2 þess að
geta, að Sjómannablaðið Vík-
ingur hefur lengi að undan-
förnu verið að birta áðumefnd-
an bálk Jóns um báta og for-
menn í Vestmannaeyjum.
Allir, sem láta sig einhverju
varða atvinnusögu iandsins. og
þó alveg sérstaklega þeir, sem
eitthvað eiga skylt við það
byggðarlag sem þarna er sér-
staklega fjallað um, standa f
stórri þakkarskuld við Jón og
viðurkenna störf hans. allir
sem um er vitað. að einum
undanskildum.
Sá sem þama reynist • f sér-
flokki er ,,menningarvitinn“
og Framsóknarleiðtoginn Þor-
steinn Þ. Víglundsson. sem
lengi var skólastjóri gagn-
fræðaskólans í Eyjum. Ekki
hefur þó af hans hálfu kom-
ið fram nein gagnrýnj á fræði-
störf Jóns. en hitt finnst
,,menningarvitanum“ aftur á
mót; óþolandi. að Jón hefur
aldrej játazt undir hans hand-
leiðslu, hvorki nm pólitisk við-
horf né heldur um útgáfurétt
nefndra rita.
f ofstæki sínu sást skóla-
stjórinn ekki fyrir. heldur
skrifaði Sjómannablaðinu Vik-
ingi bréf um Jón. hlaðið rógi
og álygum, svo Jón neyddist
til að láta dómstóla segja sitt
álit um starfsemj þessa .,menn-
in?arvita“ Framsóknarmanna
i Eyjum
Nú hefur dómur fallið j máli
bessu, og er Þorsteinn þar
dæmdur i sekt fyrir níð sitt
og ummæli hans dæmd dauð
og ómerk Fer dómurinn hér
á eftir svolítið styttur að þvi
er formsatriði varðar en í
heild efnislega:
Mál þetta, sem höfðað var
af Jóni Sigurðssyni, verka-
manni, Vestmannabraut 73,
með stefnu á hendur Þorsteini
Þ. Víglundssyni, skólastjóra
út af ummælum stefnds í bréfi
til Sjómannablaðsins Víkings,
dags. 4. des. 1962, en þau voru
svohljóðandi;
1. Fái ég lánaðan hlut hjá
yður sem allra snöggvast. segj-
um einn dag, og ég síðan lána
hann öðrum tii afnota os skila
og ef til vill aldrei, þá teldi ég
mig sýna frámunalega ó-
mennsku í viðskiptum eða
svik, svo að ekkj sé meira
sagt. Þannig er þessu varið
um myndamótin, sem þið not-
ið af formönnum hér j Eyj-
um.
2. Hinn miður heiðarlegi
skálkur og kommúnisti, Jón
Sigurðsson hér.
3. Hinn ómerkilegj svika-
hrappur í viðskiptum lætur
sér ekki bregða við að lána
þær úr eigin láni og skila þeim
ekki mánuðum saman. Nú vit-
ið þér, hvaða myndir þér er-
uð að birta. Ég hef hlífzt við
að skrifa um hneyksli þetta
í blöðin af hlífð við Sjómanna-
blaðið Víking, því eg met hlut-
verk þess og starf, en sem sé:
Það liggur nærri. að Þér séuð
þjófsnautur, þó að ég efist ekki
um að eður (sic) sé það ekki
ljóst fyrr en nú.
Stefnandj telur að ummæli
þessi varði við alm. hegningarl.
og gerir þær kröfur, að þau
verði dæmd dauð og ómerk,
stefndur verði sektaður fyrir
þau, og hann dæmdur til að
greiða stefnanda kr, 300 til
þess að kosta birtingu vænt-
anlegs dóms og einnig verði
hann dæmdur til að greiða kr.
10 þús. í miskabætur. Þá
krefst stefnandi. að stefndur
verði dæmdur til að greiða
honum málskostnað eftir mati
dómsins.
Stefndur lét mæta í málinu
og gerði þær réttarkröfur, að
hann yrði algerlega sýknaður
af kröfum stefnanda og til-
dæmdur hæfilegur málskostn-
aður úr hans hendi.
Vorið 1962 gekkst stefnandi
fyrir sýningu á myndum af
bátum oig formönnum úr Vest-
mannaeyjum. Myndunum var
stillt út í búðarglugga í verzl-
uninni Drífandi í Vestmanna-
eyjum og voru þær til sýnis
á sjómannadaginn og næstu
tvær vikur á eftir. Bátamýnd-
irnar kveðst stefnandi hafa átt
sjálfur og sumar mannamynd-
irnar, en. allmargar, 52 að því
er virðist hafi hann fengið að
láni úr Byggðasafni Vest-
mannaeyja Höfðu þær birzt
í bókinni Aldahvörf í Eyjum
eftir Þorstein Jónsson í Lauf-
ási, en sú bók var gefin út af
bæjarsjóði Vestmannaeyja.
Eftir útkomu bókarinnar 1958
lágu myndamótin um skeið á
skrifstofu bæjarstjóra. en voru
síðan afhent Byggðasafninu
til geymslu og varðveizlu.
Stefnandi kveðst hafa snúið
sér til stefnds, sem er for-
maður byggðasafnsnefndar og
veitir safninu forstöðu, og ósk-
að eftir að fá myndirnar að
láni til sýningar Stefndur hafi
svarað að hann hafj ekkert
vald til að lána myndimar
og mundi ekki láta þær af
Framhald á 9. síðu.