Þjóðviljinn - 22.02.1966, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINTJ — Þriðjndagur 22. febrúar 1966
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurdur Guðmundssc
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjóf
Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja. Sicólavörðust. 19.
SimJ 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 95.00 á mánuði.
Verzlunarhættír
Bakkabræðra
Stjórnarfrumvarpið um eigna- og afnotarétt af fasteignum
Ráðherra heimilist að veita und-
anþágu frá öllum takmörkunum
— Einar Olgeirsson varar við hættunni og bendir á vaxandi til-
hneigingu hjá ráðamönnum til að veita útlendingum réttindi hér
^sj'aldan hælast stjórnarblöðin um yfir stórauknu
vöruframboði í verzlunum, og það svo mjög að
málgagn viðskiptamálaráðherrans hélt því einu
sinni fram að danskar húsmæður væru farnar að
gera sér ferð hingað í leit að matvælum! Og víst
er um það að margvíslegur varningur hrannast hér
upp í verzlunum, allt heimsins kex, norsk síld,
portúgalskar sardínur og vatn úr flestum þjóðlönd-
um heims soðið niður í dósir.
J]n þótt verzlanir séu hér fullar af vörum sem sum-
ar hafa verið fluttar yfir hnöttinn hálfan, er
einatt stórfelldur hörgull í höfuðborginni á þeirri
matvöru sem mest er notuð, fiski. Við hælumst um
yfir því að við séum mesta fiskveiðaþjóð veraldar,
og á síðasta ári var sett nýtt met í aflamagni, en
samt er svo ástatt vikum saman æ ofan í æ að
ekki fæst ætur biti í fiskverzlunum. Þetta endem-
issleifarlag í viðskiptamálum er einnig stórfellt
fjárhagsatriði fyrir fólk; fiskur er langódýrasta mat-
vara sem hér er á boðstólum, svo að fiskskortur
jafngildir tilfirinanlegum neyzluskatti. En þótt út-
gjöld neytenda aukist verulega af þessum sökum,
er vísitalan auðvitað reiknuð út í samræmi við
verðlag á fiski sem ekki fæst.
^ meðan stjórnarvöldin og þeir framtakssömu ein-
sraklingar sem stunda kaupsýslu kunna ekki ráð
til þess að hafa hér stöðugt á boðstólum í f jölbreyti-
legu úrvali þá matvöru sem framleidd er í landinu
sjálfu er ástæðulaust að miklast yfir óþrjótandi
birgðum af innfluttum lúxusvarningi. Viðskipta-
hættir af því tagi minna því miður meira á hátí-
erni Bakkabræðra en nútímann.
Tappi i hitaveitukerfínu
yið Islendingar erum svo lánsamir að eiga heitt
vatn í iðrum jarðar og það er hægt að nota til
að hita upp híbýli manna. En það er líkt með heita
vatnið og fiskinn; í ýmsum hverfum í höfuðborg-
inni þrýtur það þegar mest þarf á því að halda;
og þeir sem ekki geta kynt með eldsneyti sem
flutt hefur verið yfir hnöttinn hálfan verða að
kappklæða sig í vistarverum sínum líkt og útilegu-
menn.
J>egar fulltrúar Alþýðubandalagsins gagnrýndu
þetta ástand í borgarstjórn fyrir skemmstu —
í eitt skipti af óendanlega mörgum — lofuðu full-
trúar meirihlutans því hátíðlega að það skyldi
verða næsta verkefnið í hitaveitumálum að bæta
úr þessu endemisráðleysi — enda borgarstjórnar-
kosningar skammt undan. En úr þeim loforðum
er engan yl að fá. Sleifarlagið stafar af því einu
að ráðamenn borgarinnar eru orðnir værukærir og
áhugalausir af langvinnum völdum; þeir eru tappí
í hitaveitukerfi höfuðborgarinnar. — ir.
Framhald 1. umræðu um
eigna- og afnotarétt útlendinga
af fasteignum hér á landi fór
fram á fimmtudaginnn. Við
fyrri hluta umræðunnar haföi
dómsmálará'ðherra fallizt á að
láta athuga það ákvæði frinn-
varpsins, sem heimilar dóms-
málaráðherra að veita undan-
þágu frá öllum þeim takmörk-
unum, sem annars eru í frum-
varpinu settar um eignarrétt
og afnotarétt útlendinga að
fasteignum hér á landi. Hins
vegar kom ekkert frá ráðherr-
anum um breytingar á þessu
ákvæði í gær og gerði Einar
Olgeirsson að umtalsefni í
ræðu er hann hélt, þá hættu,
sem í því væri fólgin að veita
ráðherra ótakmarkaða heimild
til að veita undanþágu frá öll-
um hömlum, sem lagðar eru
við aðstöðu útiendinga til
eigna og nytja á ísienzkri
grund.
í upphafi ræðu sinnar benti
Einar Olgeirsson á að núgild-
andi lög hefðu verið fullnægj-
andi þar sem þjóðin hafði bar-
1 izt gegn útlendu valdi öldum
saman og sá hugsunarháttur
greyptur í íslenzka hugi að
, íslendingar einír skyldu eiga
afnotarétt og eignarrétt á ís-
lenzku landi. Ráðherra, hver
svo sem hann var, hlaut því
að vera vörður þjóðarinnar um
vald yfir hennar eigin auðlind-
um.
Síðan drap Einar á fossa-
málin sem hann kvað sýna á
nokkurn hátt hvað ráðherra-
leyfi gilti. Öll vötn á íslandi
nema Sogið voru komin í eigu
útlendinga 1922-1923. Vötnin
áttu erlend fossafélög, og í 4
ár stóð barátta um það á al-
þingi, hvort bændurnir sem
áttu jarðir að þessum ám,
skyldu geta ráðstafað þeim að
eigin geðþótta, einnig til út-
lendinga. Þeir menn, sem börð-
ust harðast á móti þessari
skoðun voru Jón Þorláksson,
Guðmundur Björnsson og
Bjarni frá VogL Og þeim tókst
að koma því ákvæði inn í lög,^
sem enn er um notkun vatns-
orkurmar: „Eigi má umráöa-
maöur vatnsréttinda virkja
hluta af vatnsfalli, sem hefur
meira en 500 eölishestöfl nema
leyfi ráðherra komi til.“ Þess-
ir menn álitu m.ö.o. tryggt að
ráðherraleyfi nægði til þess að
ekkert útlent félag fengi tök á
neinum fallvötnum hér á landi.
Og það var ekki fyrr en 23 ár-
um síðir, hélt Einar síðan á-
fram, að þetta breyttist með
setningu raforkulaganna og rík-
inu einu veitt heimild til að
virkja. Og ein fyrsta afleiðing-
in af þessari lagasetningu er
sú, að árið eftir er Titan-félag-
ið reiðubúið að selja Þjórsá og
íslenzka ríkið keypti Þjórsá
fyrir 3 milj. króna 1948. Titan
hafði haldið eignarréttinum all-
an þennan tíma, en vitað að
ráðhérraleyfi þyrfti til, og því
ekki að vænta að þeir gætu
hagnýtt sér hann.
★_ En nú hefur hugsunarhátt-
urinn hreytzt hjá íslenzkum
ráöamönnum. Hann er ekki
lengur >í fullu samræmi við
hagsmuni islenzka ríkisins og
okkar erfð. Og stærsti flokk-
ur landsins, forystuflokkur í
ríkisstjóm, hefur nú tekið upp
baráttu fyrir sem víðtækastri
aðstöðu útlendingum til handa
hér á landi. Forsendurnar eru
allt aðrar en þegar núgildandi
lög voru sett.
.★ Þessu lagafrumvarpi þarf að
Rætt um atvinnu-
leysistryggingarsjóð
A föstudaginn kom til um-
ræðu £ efri deild alþingis
frumvarp ríkisstjórnarinnar um
atvinnuleysistryggingasjóð og
mælti félagsmálaráðherra fyrir
frumvarpinu, en efni þcss er
í meginatriðum það að Iána-
heimild sjóðsins verði rýmkuð
verulega. f framsöguræðu fé-
Iagsmálaráðherra kom fram að
útlánastarfsemi sjóðsins hefur
verið gífurleg undanfarin ár,
en hverfandi lítið hefur farið
til atvinnuleysistrygginga.
Björn Jónsson ræddi frum-
varpid og sagði meðal annars
að vegna lítils atvinnuleysis
hefði komið til lítilla atvinnu-
leysisgreiðslna úr sjóðnum. En
ákvæði laga um greiðslur vegna
atvinnuleysis væru líka úr sér
gengin, enda hefðu lögin enn
ekki sætt þeim breytingum,
sem þó í þeim sjálfum væri
gert ráð fyrir og því um laga-
brot að ræða. Sagði Bjöm að
samkvæmt lögunum hefði átt
að endurskoða lögin eftir tvö
ár frá setningu þeirra, en sam-
komulag hefði enn ekki náðst
um slíka endurskoðun, þó lög-
in væm orðin 10 ára gömul.
Bætumar úr sjóðnum væm
því smánarlega lágar orðnar.
Nefndi Björn, sem dæmi, að
fjölskyldufaðir fengi aðeins
106 kr. á dag úr sjóðnum, og
þyrfti hann þá að hafa verið
atvinnulaus í 36 daga sl. hálft
ár. En þetta biðtímabil þýddi
að fjölskyldufaðir með þrjú
börn á framfæri, fengi aðeins
röskar 1000 kr. á mánuði, væri
hann atvinnulaus í tvo mán-
uði. Bjöm sagði að slík ákvæði
hefðu verið eðlileg í upphafi
er sjóðnum var að vaxa fisk-
ur um hrygg, en nú löngu úr-
elt.
1 sambandi við afgreiðslu
þessa máls í nefnd yrði að at-
huga þetta atriði sérstaklega og
því yröi að breyta hvað sem
öðm liði. Það væri líka í sam-
ræmi við álit hinna skráðu
eigenda sjóðsins, verkalýðsfé-
laganna í landinu.
Fleiri töluðu ekki og var
málinu vísað til 2. umræðu og
félagsmálanefndar. 1
breyta í þá átt, sem stjómar-
andstöðuflokkarnir leggja til,
svo engin hætta sé á því að
einn ráðherra falli í þá freistni
að misnota vald sitt. Ef lögiri
verða afgreidd eins og ríkis-
stjórnin Ieggur til er hættulega
mikið vald lagt í hendur ráð-
herra, sem síðar meir getur
komið alþingi og þjóðinni allri
í koll. Eg hvet alla aþingis-
menn til að íhuga hvaða hætta
er hér á ferðum, sagði Einar
Olgeirsson að lokum. — Um-
ræðunnl lauk, en atkvæða-
greiðslu frestað.
Orðsending frá
Stjömuljósmyndum
Eins og að undanförnu önnumst við allar mynda-
tökur á stofu og í heimahúsum.
Passar, barna-, fjölskyldu- og brúðarmyndatökur.
Förum í verksmiðjur og heimahús með stuttum
fyrirvara. — Kirkjubrúðkaup og veizlur um helg-
ar ef þess er óskað.
Fyrir minni borgarana: 8 stillingar í veski.
Fyrir hina vandlátu: Myndir í ekta litum.
Nú er rétti tíminn fyrir skólaspjöldin.
Pantið með fyrirvara, sími 23414. — Stofan opin
allan dagjnn að Flókagötu 45.
Engin vandræði með bíla.
Stjömuljósmyndir.
BÍLARAF SF. !
TiLKYNNIR \
Höfum flutt verkstæði vort frá Rauðarár- ,
stíg 25 að Höfðavík við Sætún (gamla
netagerðin).
Innkeyrsla hjá Þresti v/Borgartún —
einnig Sætúnsmegin.
yerkstæðið Höfðavík v/Sætún Sími 2-47-00
Verzlunin Hverfisgötu 108 Sími 2-1920.
LEXICON POETICUM
UPPSELD
Ljósprentunin af Lexicon Poeticum, 2. útg.
Finns Jónssonar 1931, sem væntanlega
kemur út í apríl—maí, í 500 eintaka upp-
lagi, er nú öll fyrirfram seld hjá útgef-
anda.
Getum enn tekið við nokkrum pöntunum
á því sem við eigum frátekið af upplaginu.
Hafnarstrœti 9 Símar 11936 — 10103.
SnobjörnIíónssonxG».h.f
THE ENGLISH B00KSH0P