Þjóðviljinn - 22.02.1966, Blaðsíða 8

flstea; —-wöBmÉwm -
■■■■;:■]■■ :::
Tvær al hinum áhugasömu sjálfboðaliðum, sem aðstoða við
merkjasölu Rauða krossins á öskudaginn.
• Utsölustaðir
Rauða krossins
• Á morgun, ösíkudagmn, er
hinn árlegi f j ársöfnun ardagur
Rauða kross Islands og verða
þá seld merki og rennur ágóð-
inn til hjálparstarfs félagsins.
Merki verða afhent söluböm-
um á eftirtöldum útsölustöðum:
Vesturbær:
Verzl. Egils Jacobsen Austur-
stræti.
Efnalaug Vesturbæjar Vestur-
götu 53.
Melaskólinn (Kringlan) við
Furumel.
Sunnubúðin Sörlaskjóli 42.
Síld og Fiskur Hjarðarh. 47.
Austurver Fálkagötu
KRON Þvervegi 2, Skerjaf.
Austurbær A:
Fatabúðin Skólavörust. 21a.
Axelsbúð Barmahlíð 8.
Silli og Valdi Háteigsveg 2.
Lídó (anddyri) Skaftahlíð.
Lyngás Safamýri.
Breiðagerðisskólinn.
Borgarkjör Borgargerði.
Arbæjarskólinn.
Silli og Valdi Ásgarði 30-34.
Strætisvagnaskýlið Háaleiti.
Austurbær B:
Skúlaskeið Skúlagötu 54.
Elís Jónsson verzl., Kirkju-
teigi 3.
Þórisver Laugamesvegi 116.
Laugarásbíó.
Búrið Hjallaveg 19.
KFUM Kirkjuteigi 33.
Borgarbókasafnið Sólheim-
um 27.
fþróttahús iBR Hálogalandi.
SAAB-umboðið (Sv. Björnss.)
Langholtsvegi.
ALLAR frekari upplýsingar
eru gefnar á skrifstofu Rauða
kross íslands, dldugötu 4,
sími 1-46-58.
• Framámenn og
útvegurinn
• Blaðinu hefur borizt bréf
og vísa frá Guðmundi Þ. Sig-
urgeirssyni á Drangsnesi, sem
segir m.a.:
Einhversstaðar rakst ég ný-
msMm
lega á grein eftir hinn merka
útgerðarmann, Harald Böðvars-
son, Akranesi, kemst útgerðar-
maðurinn þannig að orði á
einum stað í nefndri grein: Að
„framá-menn“ þjóðarinnar,
virðast vinna markvisst að þv-í,
að brjóta niður „aftanfrá“
mesta og merkasta atvinnuveg
þjóðfélagsins. — Við lesningu
þessa datt mér í hug:
Bjarna Ieikur bros um brá,
bústínn vel og sprækur.
Ætlar að taka „aftanfrá'*
útvegsmenm, og „blækur".
• Stáltaugar
lágmarksskilyrði
• Sakamálaefni myndar-
innar er vísit ékki fjarri því
að vera nokkuð hrollvekjandi
fyrir taugaveiklað fólk a.m.k.,
en þar sem aðrir þykja ekki
tækir til að skrifa umsagnir
um kvikmyndir en menn með
stáltaugar, þá höfum við kvik-
myndagagnrýnendur fátt af
þeim hrolli að segja“.
(Kvikmyndagagnrýni
Sv. Kr. í Mbl.)
• Jules Verne
og Wilde
• Það er að hefjast nýtt
þriðjudagsleikrit og er það
byggt á sögu eftir Jules Veme.
Veme er einn af þeim höfund-
um, sem menn hafa fyrirgefið
flestar syndir, og nenna furðu-
margir að lesa hann enn þrátt
fyrir harða samkeppni og gíf-
urlegt framboð á skemmtilestr-
arefni. Og hann er enn í dag
áreiðanlega einhver skásti höf-
undur fyrir unglinga sem völ
er á. Spáum við þvi, að hann
muni ,,stela sjóinu“ frá sjón-
varpinu næstu þriðjudagskvöld.
!pjöm Th. er með Oscar Wilde
— The Importance of Being
Earnest" í afbragðsflutningi.
Wilde var ekki stórbrotið leik-
skáld en furðulega mikill hag-
Ieiksmaður og orðheppinn með
afbrigðpm. Og því er tiltölu-
lega auðvelt að gleyma því, að
persónor hans eru i raun réttri
nokkuð blóðlitiar.
★
13.00 Við vinnuna.
14.40 Gerður Jóhannsdóttir
húsmæðrakennari á Laugar-
vatni talar um húsmæðra-
fræðslu.
15.00 Miðdegisútvarp. Gísli
Magnússon leikur lög eftir
Pál Isólfssoti Consertgebouw-
hljómsveitin í Amsterdam
leikur Tilbrigði eftir Brahms.
Stefán Islandi syngur fjögur
lög. Bjöm Ólafsson og F.
Weisshappel leika lög eftir
Corelli, Novacek og Gluck-
Kreisler.
16.00 Síðdegisútvarp. Fitzger-
ald Black, Eichle, Monte-
Carlo hljómsveitin, Montand,
Clenbanoff o.fl. skemmta.
17.20 Framburðarkennsla
í dönsku og ensku.
17.40 Þingfréttir.
18.00 Tónlistartími bamanna.
' Guðrún Sveinsdóttir stjóm-
ar tímanum.
18.30 Tónleikar.
20.00 Friðbjöm Jónsson syng-
ur íslenzk lög við undirleik
Ölafs Vignis Albertssonar.
20.20 Ný tónlist í New York;
III.: Leifur Þórarinsson talar
við Paul Zukofsky fiðluleik-
ara, sem leikur fiðlusónötu e.
Charles Ives.
20.30 Jubél, forleikur eftir
Weber. Suisse Romande
■ hljómsv. leikur; Ansermet
stjómar.
21.00 Nýtt þriðjudagsleikrit: —
Sæfarinn eftir Lance Sie-
veking, samið eftir skáldsögu
Jules Verne. Þýðandi Ami
Gunnarsson. Leiketjóri: —
Benedikt Árnason. Fyrsti
þáttur. Leikendur: Valdimar
Helgason, Rúrik Haraldsson,
Bessi Bjamason, Jón Sigur-
bjömsson, Lárus Ingólfsson,
Valur Gíslason, Steindór
Hjörleifsson, Gunnar Eyj-
ólfsson, Guðmundur Pálsson,
Lárus Pálsson, Sverrir Guð-
mundssonn, Flosi Ólafsson,
og Benedikt Ámason.
21.35 Bikhter leikur úr Prelúd-
díum og fúgum op. 87 eftir
Sjostakovitsj.
22.00 Lestur Passíusálma (13)
20.20 Húsfrú Þórdís, Sr. Gunav-
ar Ámason les sögulok eftir
Magnús Bjömsson (3).
22.40 Strengjasveit leikur stf-
gaunalöög.
23.00 Á hljóðbergi. Bjöm Th.
Bjömsson listfræðingur vehu?
efnið og kynnir. „The Im-
portance of Being Eamest“ e,
Oscar Wilde. Sir John Giel-
gud stjómar flutningi og
leikur með Dame Edith Ev-
ans.
• Ekkert að
þakka
• „Ég þakka yður fyrir sS þér
skulið vera sá maður sem þér
eruð.“
(Humphrey, varaforsetá
Bandaríkjanna, við forsætis-
ráðherra Suður-Vietnam, Ngy-
en Cao Ky).
• Hjúskapur
• Þann 12. febrúar voru gef-
in saman. í hjónaband af séra
Þorsteini Bjömssyni ungfrú
Kristbjörg Jónsdóttir og Guð-
mundur Á. Sigurðsson. Heimili
þeirra er að Öldugötu 44, Hafn-
arfiröi. (Ljósm. Stúdíó Guð-
mundar, Garðastræti 8).
þetta bam eða unglingur varð
áð afskræmi og krypplingi. Oft
mátti takast að breyta hlutföll-
unum til betra vegar með því
áð auka við það sem á vantaði,
en minnka hitt. Líf gamalla
manna var talið brenna með
daufum loga. Úr þvi mátti
bæta með því að hafa heitt
á gamla fólkinu og gefa því
lyf, sem unnin voru úr jurtum,
sem spruttu í sterku sólskini.
Þetta kom okkur vesturlanda-
búunum ekki neitt á óvart.
Okkur hafði verið gefið hvert
glasið af öðru af jámdropum
þegar við vorum böm, og
brennisteinstöflur til að kæla
í okkur blóðið. Fyrst ætluðum
við ekki að koma fyrir okkur
héinum trjálækningum, unz
við minntumst viðarkolakexins
góða, og þó að nú sé farið að
gefa gigtveikum kortísón þegar
yfir tekur, vöndumst við þó
fremur því, að komið væri með
flösku með heitu vatni og
romm, sem svo sannarlega var
upp runnið sólskinsmegin í til-
verunni. Samt er dulfræði sjúk-
dómsgreininga líklega eitthvað
flóknari en sem þessu nemur.
Trúarbrögð Tíbeta banna að
boruð sé eða grafin sé hola í
mannslíkama, en raunar gilti
ékki þetta bann, ef brýn þörf
þótti til bera að stinga augu
úr glæpamanni eða stjómmála-
andstæðingi. Furðulegast að
öllu i hinni gömlu læknisfræði
Tíbeta er þessi fullkomna van-
þekking þeirra á byggingu lík-
amans. Mannslík var svo lítils
metið að leyfilegt var að
brytja það í stykki og gefa
fuglum.* En aldrei hafði það
gerzt í Tíbet, að læknir kryfi
lík til þess að aðgæta hvemig
líkami væri saman settur og
hvernig lífsstörf færu fram.
Á veggjunum í læknaskólan-
um sem Ah Wang Chu Tza
sýndi okkur voru margar
myndir af mannslíkama, og
sumar gerðar fyrir þúsund ár-
um, og sýndu þær m.a. það,
að blóðrásin hefst í hægri
handlegg. Hjarta í karlmanni
var haft hægra megin, en
vinstra megin í konu. Mjaðma-
grindin, bæði í karlmönnum
og konum, var með slíkum ó-
dæmum gerð, að engin leið
hefði verið að taka einn fót
fram fyrir annan.
Ah Wang Chu Tza sagði, að
svo væri sagt í fornum lækna-
ritum, að skordýr gætu valdið
sjúkdómum, en ekki höfðu
þessi fræði alið af sér neina
* Lik Dalai Lama var smurt
og sett í gullkistu og jarðað í
sitjandi í buddhastellingum.
sýklafræði, enda hafði enginn
maður í þessu landi heyrt
hana nefnda á nafn, fyrr en
kinverskir læknar komu til
Lhasa. Líklega hefur það verið
happ fyrir þá, sem ekki gerðu
það, því setjum svo að slíkar
rannsóknir hefðu verið gerðar
í þessu landi, þar sem flugna-
morð er talin vera synd, sá
maður sem þetta hefði dirfzt
að gera hefði verið kallaður
trúvillingur. Á sumum af þess-
um gömlu myndum má sjá
krufningahnífa og önnur tól,
sem læknar nota, og er þetta
ættað frá Kína, en hefur verið
bannað í Tíbet, svo þar hefur
aldrei sézt af því annað en
myndir.
Ein óperasjón var þó leyfð,
— það var leyft að taka af lim.
En sjaldan var það gert í við-
urvist lærðra lækna né með
áhöldum, sem til þess væru
hæf. Samt áttu þeir nokkuð
og notuðu, sem ekki þekktist
á Vesturlöndum fyrr en miklu
seinna, en það var svæfing, og
höfðu þeir til þess ágæt efni,
sem þeir vinna úr rótum tat-
úratrésins.
Vesturlandalækni gæti þótt
fróðlegt að vita, að þessir
læknamunkar gáfu svæfinga-
meðulin eftir sömu reglu og
þeir gera nú — með því að
fara eftir hæð, þyngd, og
heilsufari sjúklingsins.
Kvikasilfur hefur lengi verið
notað í Tíbet sem meðal gegn
syfilis. Þegar sjúkdómsmerkið,
sem fyrst sést, frumherzlið,
greri, var haldið að sjúkdóm-
urinn væri batnaður að fullu
og öllu. En ef hann gaus upp
aftur og var þá kominn á ann-
að stig, og svo á þriðja, var
haldið að þetta væri rtý og
miklu háskalegri smitun. Svo
er að sjá aið sjúkdómurinn hafi
ekki verið greindur hjá kon-
um.
Tíbezkir læknisdómar ná frá
einföldum grasalækningum,
sem okkur á Vesturlöndum eru
ekki með öllu ókunnar, og
stundum eru ráðlagðar nú-
tímalæknum, og það hinum
yngri, til töfratrúar og hindur-
vitna, sem ekkert virðast eiga
skylt við nokkra skynsemi.
Almanakssérfræðingurinn er
hið Ijósasta dæmi. Sá sem
starfar við gamla spítalann í
Lhasa heitir Tsu Cheng Chu
Tza og er ungur munkur, og
eru í apóteki hans lækninga-
grös svo þúsundum skiptir.
Það er skylda hans að sjá um
að allt það vatn, sem haft er
í meðulin, sé tekið og farið
með það eftir ströngustu fyrir-
mælum frá fornu fari.
Af stjörnumerkjum eru tutt-
ugu og átta, og sólarhringnum
skipt í sextíu stundir, þrjátíu
fyrir daginn og aðrar þrjátíu
fyrir nóttina. Stjörnumerkin
eru vandlega athuguð svo það
sjáist, hvenær beztur tími sé
til að tína jurtir eða grafa ræt-
ur, og hvenær dags eða nætur
beri að framkvæma verkið, en
enginn leikmaður má við þessu
snerta. Þegar við vorum í
Lhasa voru margir af munk-
unurrv komnir upp um fjöll að
tína grös, en sumir í dölunum
að slá og taka saman fyrir vet-
urinn.
En samt gátu þessir menn
verið sannir læknar, og lækn-
isdómar þeirra réttir. Forfeður
þeirra höfðu skapað sér reglur
trúarlegs eðlis, sem giltu fyrir
hverja athöfn og fólu í sér
margan nytsaman fróðleik
bygðan á skynsamlegu viti og
reynslu, þó það væri hjúpað
hindunvitnum og dulspeki.
þannig var ráðið frá því að
safna vatni í janúar, febrúar
og marz, ekki af þeirri ein-
földu ástæðu að minna er um
vatn þessa mánuði ársins og
meiri hætta á að það fúlni,
heldur er ástæðan talin sú að
guðirnir hafi skipað svo fyrir.
Og svo sem það var þjóðarsið-
ur í Kína að drekka ekki ó-
soðið vatn, eins höfðu tíbezkir
læknar þann sið að sjóða allt
vatn, sem þeir höfðu í meðul,
því þeir þekktu af langri
reynslu að veikindi gátu hlot-
izt af ef það var ekki gert.
En jafnframt þessu voru fyr-
irskipaðar töflur úr saur Dalai
Lama og annarra manna heil-
agrar holdtekju, og heilagt
hland haft til drykkjar sjúkum
mönnum af heldra tagi. Okjjur
hafði verið sagt frá þessu, áð-
ur en við komum, en þeir sem
það gerðu, héldu að þetta væri
lygi sögð til að hrella kunn-
ingja sína í gamni. Þegar við
nefndum þetta við Ah Wang
Chu Tza, varð þessi gamli
maður ákaflega skömmustuleg-
ur. Hann leit á félaga sína eins
og hann væri að biðja þá að-
stoðar, og síðan á forstjóra
heilsuverndarstöðvarinnar, en
auðséð var að hann langaði
ekki til að þurfa að kannast
við annað eins og þetta frammi
fyrir útlendingum. „Nei,“ sagði
hann hógværlega, „þetta ger-
um við ekki.“
„Voru þá þeir sem sögðu
þetta að ljúga því?“
Ah Wang Chu Tza átti í
harðri baráttu við sannsögli
sína, en sagði svo eftir stutta
þögn: „Jú, ég hef heyrt að
þetta eigi sér stað.“
„Eh voru ekki slíkir læknis-
dómar metnir í hæsta gildi af
læknum jafnt sem sjúklingum
vegna þess að álitið var að í
þeim fælust helgir og læknandi
eiginleikar þess lifandi Buddha,
sem þetta kom frá?“
Ah Wang Chu Tza var sex-
tíu og þriggja ára gamall og
hafði verið starfandi læknir
alla sína ævi eftir að hann
varð fullorðinn. Hafði hann þá
aldrei ráðlagt þessi meðul í
þeirri trú að þau hefðu í sér
falinn lækningamátt Við vor-
um ekki að væna hann um að
hafa misnotað aðstöðu sína til
að fremja embættisafglöp. Því
jafnt í þessu landi sem öðru
átti læknir ekki völ á öðru en
því sem honum hafði verið
kennt. Gamli maðurinn brosti
og varð feginn að við skyldum
ekki vera að hafa sig að háði
og spotti, né félaga hans.
„Jú“, sagði hann, „ég trúði
á þetta og ráðlagði það stund-
um en læknarnir frá Peking
og öðrum kínverskum borgum
hafa sannfært mig um að þetta
er gagnslaust og getur verið
hættulegt.“
Svo bætti hann við okkur til
mestu furðu: „Það var ekki
einungis saur og þvag Hins lif-
andi Buddha, sem álitið var
gagnlegt fyrir sjúka menn. Á-
litið var að hið sama gilti um
hvern átta ára dreng, til dæm-
is.“
„Hversvegna?“
Ah Wang Chu Tza leit á hina
læknana, en beir sögðu ekki
neitt.
„Ég veit það ekki,“ sagði
S8 1 | Ð RÉTTI? - EF SV0 ER EKKl, ÞÁ HRR mU 7 17500.