Þjóðviljinn - 15.04.1966, Blaðsíða 6

g SlÐA — ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 15. apríl 1966.
• Ljóðabréf
• Einn lesenda blaðsins sem
kallar sig Tuma hefur sent
síðunni eftirfarandi vísur um
nokkur þau mál, sem nú ber
efst í þjóðlífinu.
ÞEGAR BJARNI VILDI FA
AL
Hrekkjóttur er hrökkállinn;
hverjir myndu bæta það,
ef hann biti Bjarna minn,
og biti hann á versta stað?
VARNIR I ALCMINMAL-
INU
Syrtir nú í íhaldsál,
undir stjórnin kyndir:
Falsar tölur, falsar mál,
falsar kort og myndir.
MALAFERLI
Samur er hann enn í sinni,
ekki eru sniðin stór.
Skyldi Kristmann eiga inni
ellistyrk hjá Thor?
• Forsíðumynd eftir Juttu Guð-
bergsson á riti helguðu Íslandi
• Ein af myndum Juttu Guðbergsson sem var á sýningunni í
Bogasalnum í vetur, Gömul kona í þjóðbúningi.
JÓLASVEINAR VIÐREISN-
AR
Liggja fremur lágt til hlés
iyndisglaðir trúboffar,
Jónas minn og Jóhannes,'
jólasveinar viðreisnar.
Tumi
• Pennavinur
• 19 ára japanskur háskóla-
stúdent hefur skrifað blaðinu
og óskað eftir pennavini, pilti
eða stúlku, á Islandi. Hann
skrifar á ensku og heimilis-
fang er eftirfarandi:
Hiroshi Ohno,
c/o Inoue,
34 Haramachi,
Shibuya-ku,
Tokyo, JAPAN.
• Þjóðviljanum hefur nýlega
borizt í hendur stórt hefti ev-
angeliska vikuritsins Leben
und Glauben, sem gefig er út
í Sviss og er þetta hefti 11.
tbl. árgangsins, algerlega helg-
að íslandi og fagurlega mynd-
skreytt.
Forsíðumynd er í litum af
sjávarmálverki eftir Juttu M.
Guðbergsson í Hafnarfirði. Um
málverk hennar segir m.a. í
blaðinu:
,Þeir eru ekki eins fjöl-
mennir og forðum sjávar-mál-
aramir, en svo nefndist þessi
allsérstæði hópur málara á
sínum tlma. Að vísu eru enn
málaðar margar myndir af
hafinu. en sjávarmyndir frá
Adríahafinu, Cóte d'Azur eða
Gosta Brava eru ekki í mikl-
um metum hjá fagmönnum.
Lítill hluti hafs og blár litur
við Baleareyjar, það er að vísu
snoturlegt, en ekki raunveru-
legt haf. Sjávarmyndir verða
ekki til nema við Atlanzhaf
eða þá við Norðursjó. Ef
við virðum fyrir okkur
mynd Juttu Guðbergsson,
skynjum við fljótlega hvað
máli skiptir í þessum mynd-
um af hafinu. Vandamálið
mun vera nokkum veginn hið
sama og vig sköpun fjalla-
mynda. Þótt fjallamálarar séu
margir, er fáum lég sú list
að mála fjallið eins og það
raunverulega er. Aðeins sá,
sem þekkjr fjallig af eigin
raun, þekkir mátt þess, hrika-
leik þess og hættur, getur gert
af því sanna mynd.

Og þannig sjéum vig nú fyr-
ir okkur úfig haf oy brim vig
klettótta strönd. Klettar og
sker ógn,a farmanninum. og
myndjn fræðir okkur um það.
ag maður og haf eru andstæð-
ingar. Aðeins hinir hugprúð-
ustu gátu tekig upp barátt-
'jna við hafið, gátu vogað sér
út á óendanlega víðáttu þess,
bg þannjg voru víkingarnir,
sem bjuggu vig. þetta haf. í
Noregi eða á íslandi, djarf-
astir allra sæfara öldum sam-
an.
Með slíkan bakgrunn verð-
ur sjávarmynd til, á borð við
þá mynd, er vig sjáum fyrir
okkur. Venjulegur mælikvarði
verður ekki lagðúr á myndir
af þessu tagi. Jutta Guðbergs-
son hefur ósvikið listahand-
bragð, gerir viðfangsefnj sínu
full skil og málar af djúpri
þekkingu en þag er listræn
dyggð. sem hún er gsedd í rik-
um mæli ef dæma skal eftir
þessari einu mynd.“
Jutta Guðbergsson er fædd
og uppalin { Lúbeck í Þýzka-
landi, en er nú íslenzkur ríkis-
borgari og gift íslenzkum,
manni. Hún hefur haldig fjór-
a-r sýningar hér á landi, tvisv-
ar í Hafnarfirði og tvisvar í
Reykjavík síðast í vetur í
Bogasalnum.
Þjóðviljinn átti smáviðtal
vig Juttu vegna forsíðumynd-
ar svissneska blaðsins og
kvaðst hún oft starfa á sumr-
in sem fararstjóri útlendinga
hér, og hefðj hún verið leið-
sögumaður blaðamanns og
ljósmyndara þessa blaðs er
þeir voru hér sl. sumar og
fengu þeir þá þessa mynd hjá
hennj til birtingar.
Blaðig er ejns og áður seg-
ir allt helgað íslandi og íslend-
ingum og virðist mjög vel unn-
ið og myndir skemmtilegar.
Þag er gefið út í 80 þús ein-
tökum. svo þetta er áreiðan-
lega góð landkynning fyrir ts-
land. Greinarnar um ísland
fjalla um landslag, sögu lands-
ins, undraheim hraunsins,
Reykjavík. Akureyri, ferðalög
á íslandi, fólkið aðalatvinnu-
vegi hús og hfbýli og fleira.
Er þetta allt hið myndarleg-
asta landkynningarrit og meg-
um vig vel við una.
Jutta Guðbergsson var ný-
lega á ferg um Þýzkaland og
kom þá, m,a. til Kölnar, Bonn
og Lúbeck og hefur henni ver-
ig boðig ag halda sýningu í
Lúbeok sem verður væntan-
lega í marz næsta ár. Einnig
stendur til að hún sýni í Köln.
en ekki er afráðig hvenær
það verður. '
• Trúlofun
• Þann 19. marz opinberuðu
trúlofun sína ungfrú Þuríður
Kristín Kristleifsdóttir Illuga-
götu 14, Vestmannaeyjum og
Guðmundur Ölafsson Bræðra-
borgairstíg 10, Reykjavík.
• Þjófar og
refaveiðar
• Kvöldvakan er með gamal-
kunnu sniði. Þar er sagt frá
refaveiðum. Við eigum íá rán-
dýr og því fátæklegar veiði-
mannabókmenntir og skal ó-
sagt hvort við höfum nokkurs
í misst. Og svo eru raktar
minningar um Þjófa-Lása, og
gæti það vel leitt hugann að
því, að við höfum eiginlega
ekki átt neina stórsnjalla þjófa;-
ekki marga að minrasta kosti
úr flokki klassískra þjófa. Þessi
Eftir STUART og ROMA GELDER
ráðið öllu smáu og stóru.
Meirihluti nefndarinnar var Tí-
betar, en Pekingstjómin hafði
samþykkt kjör þeirra, eins og
allra hinna. Allt sem máli
skipti hafi í rauninni verið á-
kvarðað af þeim hópi, sem kall-
aðist Nefnd kínverska kommún-
istaflokksins í Tíbet, en í
þeirrí nefnd voru engir Tíbetar.
Þess vegna hafði Dalai Lama
engin raunveruleg stjórnarfars-
leg völd í landinu. En ef Kín-
verjar höfðu i ákefð sinni að
„frelsa“ landið á friðsaman
hátt, reynt — þó það tækist
ekki að fullu og öllu — að
dylja fyrirætlanir sínar um að
breyta öllu í landinu, voru þó
tibezku forustumennirnir, sem
varla gátu hafa verið eins
heimskir og sumir þeirra vilja
nú halda fram, einnig nokkuð
hverflyndir í af&töðu sinni til
„frelsaranna“.
Atburðimir sem gerðust á
árunum 1951 til 1959 eruhuld-
ir mekki af mótsögnum, en
enginn hefur þyrlað upp öðru
eins ryki og Dalai Lama sjálf-
ur« með ummælum sínum um
hemám Kínverja og uppreisn.
Tíbeta, en þar rekur sig hvað
á annað svo harkalega sem
verða má.
Enginn nema hann veit hvað
hann hugsaði með sjálfum sér
í öll þessi ár, en sagði engum,
en honum var engin launung
á aðdáun sinni á Mao Tse-tung,
sem hann lýsti í kvæði fjórum
árum eftir að þessi kínverski
kommúnistaforingi hafði fyrir-
skipað herjum sínum að „ráð-
ast inn í“ Lhasa.
25.
SALMURINN TIL IttAO.
Fyrir háaltari í musteri
búddhatrúarmanna í Peking,
sem kennt er við Alkærleikann,
hangir sá sálmur til Mao Tse-
tung, sem Dalai Lama skrifaði
með eigin hendi og fékk hon-
um þegar hann kom til höfuð-
borgarinnar árið 1954. Skjalið
hljóðar svo:
„Hinn mikli þjóðarleiðtogi og
formaður miðstjórnar alþýðu-
lýðveldisins, Mao forseti, er
Chakravarti borinn til óendan-
legra verðleika. Lengi hefur
mig langað til að yrkja sálm
honum til langlíífis og heilla,
og starfi hans til framgangs.
Það gerðist þegar Klatsuang-
kergun Lama í Kantsu klaustri
í Innri-Mongólíu skrifaði mér
frá sínu fjarlæga landi, sendi
mér kveðju sína og bað mig
að yrkja kvæði. Ég samþykkti
að gera það, enda var það i
samræmi við óskir mínar.
Hinn fjórtándi Dalai Lama
64
Dantzen Jaltso í Norbulin-
shenfu-höll 1954.
Ö, þú Tiratna (Buddha, Dhar-
ma og Sangha) sem veitir ver-
öldinni af/uppssprettu náðar
þinnar,/varðveit þú oss í þínu
óviffjafnanlega og blessaða ljósi
sem skín um cilífð.
Ó, Mao forseti! Þín dýrðlcgu
afrek jafnast á við dáðir/Brah-
ma og Mahasammata, skapara
heimsins./SIíkur foringi er fædd-
ur til hinna mcstu dáffa, ócnd-
anlega margra.'/cins og sól skíni
á jörð.
Ritverk þín eru dýrmæt sem
perlur, ríkuleg og voldug eins
og háflæði hafsins viff sjón-
deildarhring.
Ö, vcgsamlegasti Maó forseti,
megi ævi þín verða löng.
Allir mcnn Iíta til þín scm
elskuríkrar móður,/þeir mála af
þér myndir og hjörtu þeirra
hrærast til ástar./Gef þú mcgir
Iifa um cilífff hér í hcimi og
leiða oss án afláts á hinum
rétta vegi./Þú frclsaffir allt með
yfirburðum þínum. Og eru nú
allir glaffir./hagsæld hnígui
þeim í skaut./Starf þitt í þágu
friðar er snjóhvít sólhlíf sem
hlífir himni og jörð og/mann-
kyni./Frægð þín er cins og hin-
ar gullnu bjöllur sólhlífarinn-
ar, scm/kveða við án afláts og
snúast í lofti.
Óvinurinn, hinn blóðþyrsti
heimsvaldasinni, er eitraffur
ormur,/og boðberi djöfulsins
sem læffist að oss,/cn þú ert
sá stafffasti klettur scm sigraðl
citraða orminn./Þitt sé valdið!
Samtökin í þágu mcnningar og
framleiðslu sem gera fólkið
öflugt/og sigrast munu á hcr-
valdi óvinarins cru cins og
voldugt haf.
Hin fullkomna kcnning Sakya-
muni (Búddha) er eins og
tunglskinsperlulampi með björtu
skini./Ilún er eins og ilmandi
perluskart scm öllum er frjálst
að bcra./Ó! Hvílík tign.
Vilji þinn er eins og skýja-
flóka dragi saman á himni,/kall
þitt sem þruma,,/þaðan kemur
rcgn sem cndurnærir sjálfkrafa
alla jörff.
Eins og Ganges streymir fram
öllum til hagsældar/eins mun
sá sem veldur réttlæti og friði
gefa öllum gleði scm/aldrei
dvín./Megi jörð var þegar frarn
líða stundir verða öllum sá
sælustaður/sem hinir himncsku
bústaðir eru./Megi kyndill for-
ingja vors aldrei sloklcna!
Megi vald hins góða Bohdi-
satta, hins auffsæja Dharma-
verndara og/sannlciksorð Maha-
rishis láta þcssar vonir rætast.
Líklega hefur Mao Tse-tung
þótt þetta heldur furðulegt
plagg og er hann þó ekki ó-
vonur dekri, en líklegra er
að höfundi sálmsins sé ekki
vel við það núna, að hafa sett
þetta saman. Nema því aðeins
iiiiinni ..........
að Dalai Lama álíti að svona
beri Tíbetum að ávarpa sigur-
vegarann, enda sé fyrir því
aldagömul hefð, og að sálmur-
inn sé ekki annað en formleg
kurteisiskveðjá, gæti hann
varla neitað því að ástandið
hafi knúið sig til að auðmýkja
sig svona, né heldur að mað-
urinn sem honum virtist vera
„ímynd góðleiks og einlægni“
hafi heimtað af sér það hrós
að jafna honum við skapara
heimsins. En hitt er satt að
átta árum eftir að hann sendi
kommúnistaforingjanum þessa
lofgerð, þar sem hann er sagð-
ur hafa frelsað land sitt frá
„ánauð kvalanna“ og „þreng-
ingum og myrkri“ lýsti hann
því yfir að stuttu eftir aðhann
gerði það, hafi augu sín lokizt
upp.
Á leið sinni frá Peking til
Lhasa varð hann var við vax-
andi beiskju og hatur í garð
Kínverja, enda fór framferði
þeirra siversnandi. Reiði Tíbeta
til þeirra var orðin hvítglóandi.
Blekið í sálminum góða var
varla orðið þurrt þegar hann
komst að því að stjórn Mao
var búin af afnema trúfrelsi í
Kína. Munkaklaustur voru rú-
in öllum eignum og látin vesl-
ast upp og falla í rúst.
En greinilegt var það, að
musteri Alkærleikans í Peking,
sem byggt var fyrir daga Kub-
lai Khans, hafði verið undan
skilið, því kommúnistarnir
höfðu endurreist það af mes.tu
prýði.
Þegar Dalai Lama kom aftur
til Lhasa, virtist samkomulagið
milli stjórnardeildar hans og
Kínverja vera þolanlegt. Æs-
ingarnar virtust hafa lognazt
út af og allt var með friði og
spekt. En, sagði hann, fólkið í
borginni vissi ekkert um kúg-
un Kínverja á landamærasvæð-
unum, og sú bylgja af réttlátri
atvinnuvegur virðist ekíki hafa
hentað okkur sem bezt. Afburá-
móti stöndum við sjálfsagt
hverri þjóð á sporði með slæga
og fjölmenna stétt nútima-
þjófa, sem leyst hafa gátur
fjármálalífsins, og er sjálfsagt
að minna enn einu sinni á til-
veru þeinra svona rétt fyrir
kosningar.
13.15 Lesin dagskrá næstu viku..
13.30 Við vinnuna.
14.40 Rósa Gestsdóttir les
minningar Hortensu Hol-
landsdrottningar.
15.00 Miðdegisútvarp. Hljóm-
sveit Ríkisútvarpsins leikur
Prelúdíu og Kansónu eftir
Helga Pálsson. Antolitsch stj.
Robert Shaw kórinn syngur
kóra úr óperum. Gína Bach-
hauser leikur valsa op. 39,
eftir Brahms.
16.30 Síðdegisútvarp. C. Basie,
Paul og Paula, Del Oro
hljómsveitin, M. Zetterlund
söngkona og K. Grönstedt
skemmta með söng og hljóð-
færaleik.
17.05 Jón örn Márinósson
kynnir sígilda tónlist fyrir
ungt fólk.
18.00 Sannar sögur frá liðnum
öldum. Sverrir Hólmareson
les söguna um prinsinn og
hundinn.
18.30 Tónleikar.
20.00 Kvöldvaka. a. Lestur
fomrita: Færeyinga saga. Ól-
afur Halldórsson cand. mag.
les (7). b. Minningar um
Þjófa-lása. Séra Jón Skagan
flytur frásöguþátt. c. Tökum
lagið! d. Geng'ð til refaveiða.
Stefán Jónsson flytur frá-
söguþátt eftir Njál Frið-
bjamarson á Sandi í Aðaldal.
e. Margrét Hjálmarsdóttir
lcveður stökur eftir Maríu
Biamadóttur.
21.25 Útvarpssagan: Dagurinn
og nóttin.
22.10 Islenzkt mál. Jón Aðal-
ste'nn Jónsson cand. mag.
flytur þáttinn.
22.30 Næturhljómleikar: Sin-
fóníuhljómsveitin í Pittsborg
leikuir. Stjómandi: H. Yag-
hjían. Einleikari á píanó: H.
Somer. a. Homenaje a la
'Tonadilla, eftir J. 'Örbon. b.
Píanókonsert eftir A. Ginast-
era.
reiði sem þar reis, hafði ekki
borizt svo langt inn í landið.
Ofurlítið framar í endurminn-
ingabókinni segir að stjórnar-
deildin hafi ekki búið sig und-
ir að taka á móti utanríkisráð-
herra Kína svo sem þótt hefði
hæfa. Chen Yi marskálkur var
kominn til Lhasa til að setja
undirbúningsnefnd sjálfstjórn-
arhéraðs Tíbets hátíðlega í
embætti sitt. Eins og eðlilegt
var, því ekki gat verið um neitt
samstarf að ræða að gagni ef
æðsti maður tíbezku stjórnar-
innar var ekki til viðræðnaj
bjóst hann við að Dalai Lama
mundi taka á móti sér. En
stjórnardeildin samþykkti það
ekki.
Dalai Lama þótti sem þetta
væri ekki hið rétta tækifæri til
að opinbera tign sína, en hann
skrifaði þessi orð, sem lýsasvo
furðulegri vanþekkingu á á-
standinu, jafnvel af ungum og
óreyndum manni, í minninga-
bók sína:
„Ef svo væri að marskálkin-
um líkaði það betur að égværi
viðstaddur, og ef svo kynni að
fara að það gæti auðveldað
undirbúningsnefndinni fyrstu
sporin, fannst mér að það gæti
verið ómaksins vert fyrir mig
að fara, og svo fór ég.“
Þetta skýrir það e.t.v. hv»rrs-
vegna Chun Yi sagði okkur, að
eftir að hann talaði við Dalai
Lama og tveimur árum áðuren
endurminningarnar voru birtar,
hafi hann komizt að þeirri nið-
urstöðu, að Dalai Lama og að-
alsmenn hans ætluðu sér ekki
að koma á neinum umbótum,
heldur varna þeim ef þeir gætu.
Ef til vill hefur þessi gamli
hermaður og stjórnmálamaður,
sem var skáld líka, verið of
veraldarvanur athugandi fram-
vindunnar — sem hann átti
sinn þátt í að móta — til þess
að hann léti sér verða á að
i
í
4
4