Þjóðviljinn - 26.06.1966, Blaðsíða 3

Surmudagur. 26. $&vA 1966 ■— ÞJÓÐVTUINN — SÍÐA J
LOKUN DATASJONVARPSINS
Á
HVILDAR-
DAGINN
Hughvörf
Fyrir rúmu ári gerðust þau
tíðindi að Gylfi Þ. Gíslason
menntamálaráðherra lýsti yfir
opinberléga oftar en einusinni
þeirri skoðun sinni að tak-
marka bæri dátasjónvarpið á
Keflavíkurflugvelli við her-
stöðina eina um leið og ís-
lenzka sjónvarpið tæki til
starfa. Um svipað leyti tók
annar af forustumönnum Al-
þýðuflokksins, Benedikt Grön-
dal formaður útvarpsráðs, mjög
eindregið undir þetta sjónarmið
ráðherra síns og taldi að þama
væri fundin sú lausn sem allir
mættu jafn vel við una. Um
sömu mundir birtust í Morg-
unblaðinu fjölmargar greinar
sem sýndu að andstaðan við
dátasjónvarpið var mjög öflug
innan Sjálfstæðisflokksins og
yfirgnæfandi í hópi mennta-
manna sem tengdir hafa verið
þeim flokki, en málsvöm fyrir
hina erlendu sjónvarpsstarf-
semi fór mjög dvínandi af
hálfu valdamanna. Til að
mynda sagði Bjarni Benedikts-
son forsætisráðherra aðspurður
í útvarpsþætti í fyrrahaust, að
hann hefði ekki gert upp hug
sinn um það hvort loka bæri
hernámssjónvarpinu um leið
og íslenzk starfsemi hæfist;
þar sem ráðherra þessi hafði
áður verið einn af verjendum
dátasjónvarpsins voru þessi
ummæli ótvíræð vísbending um
það að hann væri nú að skipta
um skoðun, þótt hann beitti að
sjálfsögðu hægfana bróun við
þau hughvörf.
Feimnismál
Ýmsir höfðu gert sér vonir
um að ákvörðun um lokun
dátasjónvarpsins jrrði tekin á
alþingi í vetur leið, eftir að
Ijóst var orðið að stjórnarliðið
treystist ekki lengur til þess
að standa vörð um þessar at-
hafnrr hernáms liðsi ns. En lang-
ur tími leið án þess að nokkuð
væri á málið minnzt á löggjaf-
arsamkundunni. Ýmsar tilraun-
ir munu hafa verið gerðar í
kyrrþey til þess að fá sam-
stöðu ailra flokka um tillögu-
flutning um þetta efni, og tóku
ýmsir stuðningsmenn stjórnar-
flokkanna utan þings þátt í
þeirri viðleitni, en þingmenn
Sjálfstæðisflokksins og Aiþýðu-
flokksins reyndust allir sem
einn ófáanlegir til þess að taka
málið til meðferðar, einnig þeir
menningarleiðtogar Alþýðu-
flokksins sem þóttust hafa
fundið lausnina sem allir
mættu vel við una. Að lokum
fór svo að málið var flutt af
þingmönnum stjórnarandstöð-
unnar einum saman, en f þeirri
mynd sem menntamálaráðherr-
ann hafði mótað, að dátasjón-
varpið yrði bundið við völlinn
um leið og það íslenzka hæfi
starfsemi sína. Enginn máls-
metandi maður úr stjómar-
flbkkunum tók þátt í umræðum
um málið, aðeins Guðlaugur
Gíslason þáverandi bæjarstjóri
í Vestmannaeyjum. Gylfi Þ.
Gíslason menntamálaráðherra
lét sér nægja að hlusta, og
hafði hann þó lýst yfir því op-
inberlega árið áður að hann
„teldi núverandi ástand í sjón-
varpsmálum óviðunandi fyrir
sjálfstæða menningarþjóð“ —
hefur sá ráðherra oft tekið
til mál-s af minna tilefni. Eftir
skammar umræður var tillög-
unni vísað til nefndar. og þar
sofnaði hún svefninum langa.
Hefur einn nefndarmanna,
Ragnar Arnalds, lýst því
hversu furðulega tilburði
stjómai-þingmenn hafi haft í
frammi til þess að koma í veg
fyrir að nefndin fjallaði um
málið, voru fundir ýmist boð-
aðir eða afboðaðir í mikiili
vanstillingu; og þegar af-
greiða þurfti annað mál' frá
nefndinni fyrir þinglok var að
sfðustu gripið til þess ráðs að
bbða Ragnar ekki á fundinn!
Sjónvarpsmálið wr orðið að
viðkvæmu feimnismáli.
Að fara
bónarveginn
Hver er skýringin á þess-
um undarlegu vinnubrögðum;
höfðu menntamálaráðherra, for-
Inaður útvarpsráðs og fleiri
stjórnarþingmenn snúizt á nýj-
an leik til þjónustu við dáta-
sjónvarpið? Svo var ekki; held-
ur sagði menntamálaráðherra í
einkaviðtölum að hann vildi
ekki taka málið upp á þingi
heldur ynni hann að því að
leysa það „eftir öðrum leið-
um.“ Þær leiðir voru í því
fólgnar að ráðherrann og fjöl-
margir aðrir menn lágu lang-
tímum saman i bandaríska
sendiherranum í Reykjavík og
bándarfska hernámsstjóranum
áf Keflavíkurflugvelli og báðu
þá um að takmarka dátasjón-
varpið við völlinn að eigin
frumkvæði. Minntu þessar þrá-
látu heimsóknir mjög á foma
daga, þegar hérlendir áhrifa-
menn urðu að láta sér lynda
að senda erlendum einvalds-
konungum auðmjúkar bæna-
skrár til stuðnings þjóðþrifa-
málum og skírskota til hjarta-
gæzku þeirra og miskunnsemi.
Enda er hér um að ræða
hliðsiæð viðbrögð; íslenzkir
ráðamenn hafa alla tíð litið
svo á að hernámið og allt sem
því er tengt sé óskorað yfir-
ráðasvið Bandaríkjanna; þeir
hafa i verki afsalað fslenzku
fullveldi á þeim vettvangi. Um
langt árabil er ekki kunnugt
um að neinni kröfu hernáms-
liðsins hafi verið neitað af ís-
lenzkum stj órn arvöldum, né
' heldur að æðstu menn íslenzku
þjóðarinnar hafi fceitt valdi
sínu í neinu eini gagnvart her-

námsliðinu. Menn sem þannig
líta á stöðu sína telja það
að sjálfsögðu óheimila uppreisn
að alþingi Islendinga mæli fyr-
ir um það, hvemig sjónvarps-
rekstri Bandaríkjamanna sé
háttað hérlendis; vilji þeir
koma einhverri breytingu fram
er engin leið til nema bóriar-
vegurinn. Svo ömurlegt sem
allt sjónva'rpsmálið er, má þó
segja að þessi staðreynd sé
ennþá , uggvænlegri. Fullveldi
þjóðar er ekki aðeins fólgið í
formlegri réttarstöðu. heldur og
í andlegri reisn þeirra manna
sem valizt hafa til forustu.
Ráðherrar sem ekki treysta sér
til að beita stjórnlagalegu valdi
sínu í samskiptum við erlenda
aðila hafa í verki svipt sig
fullveldinu á þeim sviðum.
Málsvörn
Talið er að ráðamenn her-
námsliðsins á íslandi hafi séð
aumur á íslenzkum valdhöfum
eftir langvarandi bænarkvak
þeirra og heitið því að tak-
marka dátasjónvarpið við völl-
inn. Mun menntamálaráðherra
hafa haft i fórum sínum yfir-
lýsingar um þetta efni allt frá
síðustu áramótum. Honum hefði
því verið í lófa lagið að skýra
frá 'því á þingi' að tillaga
stjórnarandstæðinga um sjón-
varpsmálið væri óþörf; málið
hefði þegar verið leyst og
formlegar samþykktir því á-
stæðulausar. En þá hefði raun-
ar verið ljóst að þessi ráða-
breytni væri afleiðing af bar-
áttu þjóðlegra íslendinga, og
til þess mátti ekki koma. Tak-
mörkun dátasjónvarpsins við
herstöðina verður að líta út
eins og ákvörðun herstjórnar-
innar einnar, óháð öllu sem
íslendingar kynnu að vilja, og
munu raunar þegar verá tiltæk
þau rök að Bandaríkin fylgi
þeirri stefnu í sambandi við
herstöðvar sínar hvarvetna um
heim að láta herstöðvasjónvarp
livergi keppa við'sjónvarp inn-
borinna manna. Og með þessu
móti fá stjórnarþingmenn raun-
ar einnig stórmannlega máls-
vöm í viðræðum við íslenzka
sjónvarpsbetlara; þeir geta
sagt: Það voru Bandaríkja-
menn einir sem lokuðu sjón-
varpi sínu, ekki getum við neitt
að því gert!
Heimóttaskapur
Lágkúra valdhafanna er hin
sama hvar sem á málavexti er
litið; ein ástæðan til þess að
ekki hefur enn verið skýrt op-
inberlega frá hinni fyrirhuguðu
ráðabreytni er sú, að stjórnar-
flokkamir báðust undan því
vegna bæjarstjórnarkosning-
anna. Nær 15.000 menn sendu
alþingi ávarp í vor og kröfð-
ust þess að fá að halda áfram
sjónvarpsbeiningum, og Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn óttuðust að þeir
kynnu að missa atkvæði ein-
hverra þessara manna ef það
vitnaðist að bundinn yrði endir
á betlistarfsemina — hefur það
raunar komið fram í Morgun-
blaðinu eftir kosningar að tap
flokksins hafi þrátt fyrir þögn-
ina stafað m.a. af þessu máli.
Þessi heimóttarlega afstaða til
ímyndaðra skoðana kjósenda er
dæmi um andlega spillingu sem
sífellt er að ágerast bæði hér
á landi og í ýmsum nálægum
löndum. Sá tími er liðinn að
menn og flokkar komist að
niðurstöðu um hvað sé rétt og
berjist síðan drengilega fyrir
þeim málstað sem fcalinn er
réttur, standi með honum eða
falli. Nú er aðferðin sú að
kanna hvaða málflutningur
falli kjósendum bezt í geð,
flíka síðan þeim skoðunum af
kappi 'til þess að ná völdum,
en hagnýta svo völdin að eig-
in geðþótta. Er stjórnmálastarf-
semi af þessu tagi orðin að
háþróuðum iðnaði í Banda-
ríkjunum; skoðanakönnunar-
stofnanir grandskoða háttvirta
kjósendur, og síðan leggja raí-
eindaheilar frambjóðendunum til
skoðanir sem hrífa. og sérfræð-
ingar semja handa þeim ræð-
umar í samræmi við þessar
vísindalegu niðurstöður. Raf-
eindaheilarnir sögðu Johnson
Bandaríkjaforseta síðast að
boða frið, fyrir kosningar og
snúast harkalega gegn tillögum
Goldwaters um loftárásir á
Norður-Vietnam, en að kosn-
ingum loknum kom röðin að
öðrum heilum.
Þessi óheiðarleiki í þjóð-
málabaráttunni fer einnig mjög
vaxandi hér á landi, þótt tækn-
in sé enn sem komið er frum-
stæðari en hjá stórveldinu
Vestanhafs. Enda þótt mennta-
málaráðherra Islands sé í raun
óg veru þeirrar skoðunar að
starfsemi dátasjónvarpsins sé
„óviðunandi fyrir sjálfstæða
menn i ngarþ j óð‘1 er ekki öld-
ungis víst að hann berjist fyr-
ir sannfæringu sinni ef hann
kynni að telja völdum sínum
hætt. Hvers virði er sjálfstæð
menning Islendinga í saman-
burði við einn ráðherrastól?
Það sem sker úr *
Því skyldu menn ekki véra
, öldungis vissir um að málalok
séu fengin í sjónvarpsmálinu,
þótt bandarískir ráðamenn hafi
í kyrrþey gefið menntamálaráð-
herra ákveðin loforð. Úrslita-
stundin er í haust. þegar ís-
lenzka sjónvarpið tekur til
starfa. Þá er bæði rökrétt að
framkvæma breytinguna og
svt> langt til næstu kosninga að
valdamenn geta gert sér vonir
um að fymast muni yfir það
skelfilega verk að binda endi á
sjónvarpsbetl á Islandi. Samt
verða valdhafamir öruggíega
með böggum hildar einmitt
vegna kosninganna, ekki sízt
þar sem úrslit bæjarstjómar-
kosninganna sýndu að þing-
meirihluti stjórnarflokkanna er
í hættu næsta sumar. Þeir
munu reyna að vega og meta
það með sínum frumstæðu skoð-
anakönnunaraðferðum hvort
þeir kunna að tapa kjörfylgi á
þvi að loka dátasjónvarpinu.
Þeir þurfa því á verulegum sið-
ferðilegum styrk að halda ein-
mitt um þessar munáir, þeirri
vitneskju að það muni örugg-
lega leiða til stjómmálalegra
ófara ef dátasjónvarpinu verður
ekki lokað. Ágætir menntamenn
.úr stjómarflokkunum, sem um
skeið börðust myndarlega gegn
hinni erlendu menningarásælni,
hafa það í sínum Köndum að
ráða málinu til lykta næstu
mánuði. Þeir þurfa aðeins að
minnast þess, að það er ekki
réttur málstaður sem sker úr
hjá valdhöfunum, ekki staða ís-
lenzkrar menningar og framtíð
tungunn^r, heldur einvörðungu
lágkúruleg valdastreitusjónar-
mið.
— Austri.
i
UTAVER SF.
Neodon plastgólfdúkur með filt undirlagi. Verð pr. ferm. 147,00 — Margir litir.
Linoleum parket dúkur. Verð pr. ferm. 157,00 kr. — Margir litir.
Enskur pappadúkur. Verð pr. ferm. 40,00 kr. — Parketlitir.
Kanadískt og hollenzkt
Veggfóður í viðarlitum o.fl. — ódýrt.
Linoleum parket gólfflísar. Verð pr. ferm. 128,00 og 135,00.
Einnig enckar, þýzkar og amerískar gólfíiísar í úrvali.
Ennfremur lím fyrir alla ofangreinda liði.
'Snniq mólningarvörur í miklu úrvali
*
JTAVER SF^ Grensásveg 22 og 24