Þjóðviljinn - 23.11.1966, Page 5

Miðvikudagur 23. nóvember 1966 — ÞJÖÐVILJINN — SlÐA JJ
Hinn nýi fáni Alþýðusambandsins — hvatning
til samheldni
■ Á hátíðarfundi Alþýðu-
sambandsþings í Háskóla-
bíói afhentu stofnfélög
sambandsins því fána að
gjöf. Hafði formaður Dags-
brúnar, Eðvarð Sigurðsson,
orð fyrir gefendunum og
sagði m.a.:
Þegar 50 ára afmæli Alþýðu-
sambandsins tók að nálgast
báru stofnfélög sambandsins
saman ráð sín um á hvem hátt
þau ættu að minnast þessa
merka viðburðar. Það varð a"3
ráði að félögin létu gera fána
Alþýðusambandsins og faerðu
sambandinu hann að gjöf. Þessa
ákvörðun sína tilkynntu félög-
in Alþ’ðusambandinu í afmælis-
hófinu 12. marz s.l. Nokkru áð-
ur hafði miðstjórn Alþýðusam-
bandsins samþykkt gerð slíks
fána fyrir sambandið og þar
með hafði verið tekin endanlog
ákvörðun um merki Alþýðu-
sambandsins, sem lengi er bú-
ið að bollaleggja um.
Félögin sem fánann gefaeru
þessi: Verkakvennafélagið Fram-
sókn. Sjómannafélag Reykjavík-
ur, Verkamannafélagið Hlif,
Sjómannafélag Hafnarfjarðar,
Hið íslenzka prentarafélag, Bók-
bindarafélag Islands og Verka-
mannafélagið Dagsbrún.
Það voru þessi félög, sem
fyrir 50 árum stóðu að
stofnun Alþýðusambandsins og
átti Dagsbrún frumkvæðí að
beim samtökum félaganna.
Fáni Alþýðusambandsi.os
stendur nú hér á sviðinu í hópi
fána þeirra fél. sem stofnuðu A1-
þýðusambandið. Fáninn er enn
hulinn dúki, en ég vil biðja
formann Verkakvennafélagsins
Framsóknar, Jónu Guðjóns-
dóttur, að koma upp á sviðið
og afhjúpa hann. Jafnframt vil
Ásgrímssýningin vakti
hrifningu í Danmörku
Gestir Ásgrimssafns og ýms-
ir aðrir hafa haft orð á því
upp á síðkastið. hve lítið hefur
af því frétzt hvernig Ásgríms-
sýningunni hafi verið tekið í
Kaupmannahöfn af listgagn-
rýnendum dagblaðanna, en
sýningunni lauk nýlega.
Fyrir stuttu barst stjórn Ás-
grímssafns nokkrir blaðadóm-
ar og ummæli stjórnarformanns
Kunstforeningens um sýning-
una, en tildrög hennar eru þau,
að árið 1964 voru hér á ferð
frú Björg Forchhammer og
Poul Söndergaard myndhöggv-
að mynda sér skoðun um ís-
lenzka listmálarann Ásgrím
Jónsson, eí- sýndar voru tólf
myndir eftir hann á íslenzku
myndlistarsýningunni í Louisi-
annasafninu 1962. Engin mynda
hans þar var þó eldri en frá
1926, og langflestar málaðar á
tímabilinu frá 1940 til æviloka
listamannsins 1958. Á þeirri
sýningu fékkst sem sé ekki
færi á að kynnast því, hvernig
brautryðjandinn í nútímamál-
aralist á íslandi, fyrsti þýðing-
armikli íslenzki málarinn, hóf
listferil sinn, og vcrk hansþró-
vel, og fram á okkar daga. Mynd
eins og „Reykjavíkurhöfn“ mál-
uð á árunum 1910—15, sem
með umbreytingum á grábrún-
um og bláum litblæ er eitt af
mörgum dæmum um ofurnæm-
an hæfileika þessa íslenzka
brautryðjanda til að stilla ljós-
skynjun sína eð ýmsu móti í
verkinu. 1 allmiklu yngri mynd,
„Esja og Elliðárvogur11, sem
sveipuð er Vetrarmóðu, kemst
ljósnæmi á enn hærra stig og
minnir á franska impression-
istann Sisley. öðru sinni kemur
manni norski síð-impression-
ari, en hann er í stjórn Kunst-
foreningen. Heimsóttu þau Ás-
grímssafn og fékk Söndergaard
mikinn áhuga á því að sýninp
yrði í Kaupmannahöfn á verk-
um Ásgríms.
I bréfi frá stjórnarformann-
inum, Poul Tillge forstjóra, þar
sem hann ræðir viðtökurnar
sem sýningin fékk, segir m.a :
„Sýningin á listaverkum Ás-
gríms .Jónssonar hefur tekizt
frábærlega vel og haft mikil
áhrif á sýningargesti. Fjöl-
margir listaraenn komu á sýn-
inguna og hafa látið í ljós
hrifningu sína við þá sem að
henni stóðu.“
Fer hér á eftir útdráttur ur
■ummælum nokkurra danskra
blaða um sýninguna:
Preben Wilman skrifar í
Aktuelt:
Þá fyrst gafst þess nokkur
kostur að ráði hér í Danmörku
Málverk eftir Asgrím Jónsson.
uðust til hinna litalogandi
landslagsmynda seinni áranna,
þar sem listreynsla hans og
hrifnæmi fyrir kraftmiklu eðli
landslagsins fengu þróttmesta og
stórfenglegasta tjáningu.
1 liinu víðfeOma úrvali lista-
verka Ásgríms, sem sýnt er hjá
Kunstforeningen, fæst í fyrstn
sinn hérlendis heildarmynd af
þessum skapheila og viljasterka
íslenzka listamanni. I okkar
augum stækkar hann við kynn-
in af þessari sýningu. Okkuror
nýnæmi að því að sjá olíuverk
hans frá árunum fyrir heims-
styrjöldina fyrri og fram á 3ðjá
áratug aldarinnar. Þar getur að
líta fyrirferðarlitlar myndir,
sem cru í sjálfu sér kraftaverk
litsnilldar, scm vitna í senn um
frumlega sköpunargáfu og ákaf-
lega lifandi næmi fyxir evr-
ópskri þróun litanna í málverk-
inu, alveg fram að impression-
ismanum, sem hann kynnti sér
istinn Thorvald Erichécn í hug,
og samt er þessi íslenzki mál-
ari ekki háður þessum útlendu
listamönnum á nokkum hátt.
Ásgrímur Jónsson var sem sé
þeim kostum búinn að geta
gengið á vit evrópskrar mál-
aralistar án þess að bíða tjón
á sálu sinni, hagnýtti þá
reynslu í eigin þágu og lands
síns, er hann tók að búa í
haginn fyrir þróun sjálfstæðrar
íslenzkrar málaralistar.
Lco Estvad skrifar í
Bcrlingskc Aftcnavis:
Við að horfa á listaverk Ás-
gríms Jónssonar hrífst maður
með listamanninum af ' stór-
fengleik íslenzkrar náttúm.
Myndirnar tjá: Þetta er okkar
landslag og það er óendanlegt
í margbreytileik sínum. Gjörla
má sjá. hversu kynnin af
franska impressionismanum og
Framhald á 7. siðu.

Frá afhendingu fánans. Lcngst til vinstri er Hannibal Valdimarsson, forseti ASÍ, í ræðustól
Eðvarð Sigurðsson forniaður Vcrkamannafélagsins Dagsbrúnar, næstur honum Grétar Sigurðsson
formaður Bókbindarafélags íslands, þá Jón Ágústsson formaður Hins íslenzka prentarafélags, Jóna
Guðjónsdóttir formaður Verkakveimafélagsins Framsóknar, Jón Sigurðsson formaður Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, Kristján Jónssou formaður Sj ómannafélags Hafnarfjarðar og Hermann Guð-
mundsson formaður Verkamannafélagsins Hlífar í Hafnarfirði. — (Ljósm. Þjóðv. A. K.).
ég biðja aðra formenn stofnfé-
laganna, sem hér eru viðstadd-
ir, að koma einnig upp ásvið-
ið.
Þennan nýja fána Alþýðu-
sambandsins hefur Gísli B.
Björnsson teiknari teiknað, en
listakonan góða frú Unnur Öl-
afsdóttir hefur annazt allagerð
fánans.
Þegar við nú höfum fánann
fyrir augum trúi ég, að við
getum orðið sa-mmála um að
það er ekki aðeins fáni sem
við sjáum, heldur einnig lista-
verk frá hendi þeirra sem hann
hafa unnið.
Það er von okkar gefendanna,
að þessi fáni megi ávallt verða
okkur öllum hvatning til sam-
heldni og einingar.
Það er von okkar að öil
verkalýðsfélög, sem mynda þá
keðju sanvtakaheildar, sem Al-
þýðusambandið er, gæti þess
vandlega að keðjan bresti aldr-
ei, undir því er styrkur heild-
arsamtakanna kominn.
Það er ósk okkar að JVlþýðu-
samband Islands megi ávallt
vera hið sterka og leiðandi af!
í sókn íslenzkrar alþýðu tíl
bættra kjara, aukins öryggisog
meiri áhrifa á gang ailra þjóð-
mála, landi og þjóð til bless-
unar.
Með þessum óskum biðjum
við forseta Alþýðusambancjsiris..
að veita viðtöku gjöf ok-kar —
fána Alþýðusambandsins.
TÓMLÆTI BORGARYFIR-
VALDANNA VÍTAVERT
Málefni afbrigðilegra barna til umræðu í borgarstjórn
Á fundi borgaritjórnar R-
víkur sl. fimmtudagskvöld kom
til umrasðu og afgreiðslu svo-
hljóðandi tillaga frá Sigurjóni
Björnssyni, borgarfulltrúa Al-
þýðubandalagsins:
„Það er vel kunnugt, að all-
stór hópur barna sækir skóla
mjög órcglulcga og öðrum er
vísað úr skóla vcgna hegðunar-
crfiðleíka. Enn önnur hvcrfa úr
skóla, án þcss að ljúka skyldu-
námi.
Ástæður til þessa ástands
eru cflaust margar, cn þó er
litlum vafa bundið, að tvær
þeirra ber hæst: ófullnægjandi
hcimilisástæður barnanna og
sálræn vandamál þelrra.
Jafnframt því sem borgar-
stjórnin felur fræðsluráði að
iáta kanna vel ástand og að-
stæður hvers barns, sem ckki
gctur notið skólavistar mcð cðli-
lcgum hætti, ákveður hún að
vcita fé á næstu fjárhagsáætlun
til eftirfarandi ráðstafana:
A. Til byggingar og starf-
rækslu heimavista eða heima-
vistarskóla fyrir börn þau, í
Rcykjavik, sem búa við svo erf-
iðar heimilisástæður, að skóla-
nám nýtist þeim ekki.
B. Til byggingar og starf-
rækslu dvalar- og Iækninga-
hcimilis fyrir taugavcikluð börn,
og börn, sem haldin cru alvar-
legum hegðunarvandkvæðum.“
Sigurjón Björnsson skýrði frá
því í framsöguræðu, að á s. ’.
vetri hefði 51 bam horfið úr
skóla. Aðeins þriðjungi þeirra
var séð fyrir fullnægjandi
skólavist. Hvað varð um hin
Sigurjón Björnsson
34? Hann benti einnig á, að
stór hópur barna þarfnaðist
þeirrar aðstoðar, sem þessar
stofnanir gætu veitt, enda þótt
svo cigi nð heita, að þau saelri
skóla.
Taldi flutningsmaður, aðekki
dyggði minna en byggja tvær
heimavistir fyrir um 30 börn
hvora ög cinn heimavistarskóla
fyrir um 50 böm. Hann ræddi
og um hina knýjandi þörf, sem
er á lækningaheimili fyrir
taugaveikluð böm. og átaldi
borgaryfirvöld fyrir tómlæti í
þessu efni.
Nokkrar umræður urðu um
þessa tillögu. Auður Auðuns
varð helzt fyrir svömm af
hálfu íhaldsins. Flutt.i hún langa
og loðmullulega tölu, þar sem
hún á gamlan og „góðan“ í-
haldsmáta lofaði hið frjálsa
framtak mannúðarfélaga, sem
beittu sér fyrir fjársöfnun tíl
að hrinda þessum málum áfram.
Væri varhugavert fyrir borg-
arstjórnina að taka fram fyr-r
hendur þessara aðila, auk þess
sem það væri borgarsjóði miður
hagkvæmt’
Annars varð ekki á frúnni
fundið að hún væri andvígefni
tillögunnar, því að hún klykkti
út með því að leggja til að
henni væri vísað til athugun-
ar nefndar.
Sigurjón flutti að ilokum all-
hvassyrta ræðu, þar sem hann
vítti harðlega þær aðferðir
meirihlutans að vísa öllum til-
lögum, sem þeir treystu sér
ekki til að fella, til nefnda.
Kvaðst hann telja með öllu ó-
viðunandi, að borgarstjóm skyti
sér þannig sí og æ undan á-
byrgðinni. Fannst honum sem
borgarstjómin keppti að því að
gera sig með öllu ómynduga.
Kvaðst hann ekki geta skilið
annað en að borgarstjórn sem
hefði á að skipa læknum,
kennurum, sálfræðingi og lög-
fræðingum. hlyti að verá ein-
fær um að mynda sér skoðun á
rnáli sem þessu. En auðvitað
stóð ekki á því að íhaldsfull-
trúarnir í borgarstjóm gæfu
samþykki sitt, þegar tillaga
Auðar Auðuns var borin unðir
atkvseði.
1
t