Þjóðviljinn - 17.03.1967, Page 9

Föstudagur 17. marz 1967 — ÞJÖÐVILJINN — SlÐA 9
r
\
Röng stjómarstefna orsök erfiðleika
Framháld af 6. síöu.
Hér hefur því ekki verið um
það að ræða að fiskverðið á
undanfömum árum hafi hækk-
að of mikið.- Það hefur alltaf
legið afturúr. Að þessari niður-
stöðu komst m.a. milliþinga-
nefndin, sem athugaði sérstak-
lega um afkomu hinna miiini
fiskibáta. Hún tók strax eftir
þvi, að á undanfömum ámm
hefur fiskverðið til bátanna
alltaf verið ákveðið of lágt
með tilliti til hins almenna
verðlags í landinu, og í raun-
inni lækkandi.
Ástæðumar til þéss að af-
koma þessa hluta sjávarútvegs-
ins hefur farið versnandi, liggja
fyrst og fremst í þeirri stefnu
sem ríkisstjðmin hefur haft í
efnahagsmálum. Ríkisstjórnin
hefur. gert hvað eftir annað
ráðstafanir, sem hafa orðið til
þess, að íþyngja þessum þætti
framleiðslunnar.
Ég hefi áður bent á t.d. ráð-
stöfun eins og þá að stórhækka
vextina, allar vaxtagreiðslur
þessarar útgerðar. Fiskveiða-
sjóður íslands, einn af stærstu
stofnlánasjóðum sem starfa í
okkar landi, er fyrst og fremst
byggður upp af fjármagni, sem
sjávarútvegurinn hefur lagt
honúni til sjálfur. Fiskveiða-
sjóður gat því lánað stofnlán til
sjávarútvegsins með hagstaeðum
kjörum og hann gerði það um
langan tíma, en þegar viðreisn-
arstefnan var tekin upp, var á-
kveðið með beinni fyrirskipun,
gegnum Alþingi, að það skyldi
hækka stofnlánavexti hjá Fisk-
veiðasjóði um 2% til bátanna,
algjörlega án þess að nokkur
þörf væri á slíkri ráðstöfun.
Hér var bara um aukabaggaað
ræða, sem var verið að leggja
á útgerðina. Þá var einnig á-
'kveðið að stytta stofnlán bát-
'anna, frá því sem áður hafði
verið, en' það þýddi auðvitað í
framkvæmd aukin útgjöld,
:aúkiri ’árlég útgjold.
Þessi pólitík hefur verið fram-
kvæmd alveg þvert í gegn, eng-
ínri 'þáftúr hefur þarna mátt
liggja eftir. Þegar t.d. dráttar-
vextir hjá Fiskveiðasjóði voru
nokkru Iægri, þó þeir væru
mjög háir, en dráttarvextir á
ýmsum öðrum lánum veittum í
landinu, m.a. á víxlum og
öðru slíku, var það rekið i
gégnum Alþingi með ofsa, að
það skyldi hækka dráttarvext-
ina líka á þessum lánum og
auka enn álögumar á bátaút-
vegi landsrnanna. Það var
hryggilégt til þess að vita að
þeir menn sem sátu hér á Al-
þingi 'og töldu sig vera for-
svarsmenn sjávarútvegsins,
skyldu vera látnir greiða gt-
kvæði með því eins og hinir.
Þannig hefur stjórnarstefnan
í efriahagsmálum verið, hún
hefur hreinlega miðað að þvi
að auk.a álögumar á sjávarút-
véginn, að‘ íþyngja honum, og
stefnan hefur því í vaxandi
mæif leitt til þess, að slík
vandamál koma upp eins og
við stöndum frammi fyrir nú.
Og hin almenna verðbólgu-
stefna, sem hér hefur veriðríkj-
andi um margra ára skeið, hef-
ur leitt til þess að fiskverðið til
bátapna hefur alltaf verið lækk-
andi í hlutfalli við annað verð-
lag í landinu, en það þýddi
auðvitað í framkvæmd versn-
andi afkomu þessarar atvinnu-
greinar.
Milliþinganefnd sem ég hefi'
hér minnzt á og í áttu sæ’i
menn úr Öllum þingflokkum
komst að þeirri niðurstöðu, að
árið 1955 hefði fiskverðið þurft
að vera 18% hærra til bátanna
heldur en það yar, til þess nð
bátarnir héldú jafnræði við
það, sem það var á árinu 1962.
Það er mjöíf sennilegt að þetta
of lága fiskvcrð þýði fyrirbáta-
flotann í landinu upp undir200
milj. kr. þetta ár. Hvar var
sjávarútvegsmálaráðherra með-
an þessu fóri fram? Tók hann
eftir þessu? : Gerði hanri sér
grein fyrir þessu? Gerði hann
einhverjar athugasemdir við
þetta? Nei, hann virtist ‘ hvorki
sjá né heyra. Hann lét þetta
allt yfir ganga og síðan hefur
tilhneigingin verið sú að reyna
að skýra þetta á eftir með því,
að hér væri um óviðráðanlegar
ástæður að ræðá. Það er rétt að
gera sér alveg fulla grein fyrir
þvf að það er stefna ríkisstjórn-
arinnar á undanfömum ámm í
efnahagsmáliun, sem hefur leitt
af sér þennan vanda.
Það hafa svo komið hér fram
á Alþingi ýmsar tillögur um
það, hvað gera mætti m.a. tO
þess að bæta nokkuð hag þessa
bátaflota og m.a. komu fram
allmargar tillögur frá milli-
þinganefndinni, sem athugaði
um afkomu bátanna, en reynsl-
an hefur orðið sú, að ríkis-
stjómin tekur ekki undir neina
af þessum tillögum; gerir blátt
áfram ekkert í þá átt að reyna
að leysa vanda bátanna á þann
hátt, ’ sem gæti orðið eitthvað
til ffambúðar.
Eitt af því sem milliþinga-
riefndin benti ó var það, að
bátar undir 120 rúmlestum að
stærð ættu í nokkrum erfið-
leikum, margir hverjir, vegna
breytinganna sem orðið hafa á
síldveiðum landsmanna undan-
farin ár. Það liggur fyrir, að
margir bátar af stærðinni 70
— 120 rúmlestir höfðu keypt
sér alldýr tæki til þess að taka
þátt í síldveiðum, höfðu útbúið
sig með hinni nýju kraftblökk
og þeir höfðu keypt dýr síldar-
leitartæki og ráðizt í ýmis kon-
ar annan útbúnað og keypt
sér veiðarfæri til þess að taka
þátt í síldveiðum. En svo hafa
málin þróazt þannig, að þessi
tæki notast ekki þessari útgerð,
en útgerðin situr uppi með tæk-
in og að sjálfsögðu með þau
lán sem stofnað var til vegna
kaupa á þessum tækjum. Eins
og komið er, er vitanléga nauð-
syrilegt að gera sérstakar ráð-
stafanir til þess að létta þessum
bagga af bátaútgerðinni með
alveg sérstökum ráðstöfunum.
En þó að milliþinganefndin
gerði tillögur í þessa átt, hefur
enn ékkert verið .aðhafzt af
hálfu ríkisstjóiTiarinnar til þess
að leysa þennan Vanda, ekkert!
Mér sýnist því, að ríkt hafi
á undanförnum árum sama
sinnuleysið, sami sljóleikinn
varðandi hagsmunamál þessa
hluta sjávarútvegsins, bátanna,
eins pg varðandi togaraútgerð-
ina. Þar hefur allt verið látið
dankast. Og ’meira að segja á-
lögur, sem lagðar hafa verið á
bátana á óréttmætan hátt +il
þess að standa undir vanda-
málum togaranna hafa ekki
einu sinni fengizt af teknar.
Enn eru bátamir látnir standa
undir þeim álögum.
Nú, við .skulum svo víkja
imeð nokkrum orðum að ástand-
inu hjá frystiiðnaðinum. Hvem-
ig er ástandið þar? Jú, það
liggur alveg óumdeilanlega fyr-
ir, sem oft hefur verið sagt
hér í þessum umræðum ogöð;’-
um, að verðlag á útfluttum
fiskafurðum hefur farið mjög
hækkandi á undanfömum ár-
um, allt fram á síðari hluta
s.I. árs. Og verðhækkanimar
voru eiginlega ótrúlega miklar
í mörgum greinum.
Þetta hefði auðvitað átt að
leiða til þess, að fiskiðnaður
okkar hefði búið við tiltölulega
góða afkomu. En reynslan sýn-
ir allt annað. Reynslan sýnir
að afleiðingarnar af stefnu rík-
isstjómarinnar í efnahagsmál-
um hafa orðið fiskiðnaði lands-
manna svo dýrkeyptar, að nú
verður að hlaupa undir bagga
með þýðingarmestu grein fisk-
iðnaðarins, til þess að sú grein
leggist ekki alveg út af.
Það mun láta nærri, aðverð-
lag t.d. á frosnum fiski haíi
hækkað á. liðnum 4 árum um
um það bil 40%. Nú er hins
vegar talað um verðlækkun.
sem gæti numið 10—20 prós.
Það sjá því allir, að verðlags-
þróunin, þegar litið er yfir 4—5
ára tímabil, hefur í rauninni
ekki verið óhagstæð, ekki held-
ur fyrir frysta fiskinn, en á þvi
sviði eru nú erfiðleikarnir mest-
ir. En þá verðlækkun, sem nú ®
er um að ræða, getur þessi iðn-
aður ekki tekið á sig vegna
þess, að útgjaldaaukningin hef-
ur verið svo gífurlega mikil í
þessari atvinnugrein á undan-
fömum árum, að þúið er að
eyða öllum tekjuaukanum, sem
kom frá. hækkandi afurðaverði
á erlendum mörkuðum, það er
búið að eyða þeim tekjuaukat.il
þess að standa undir síhækk-
andi útgjöldum, yfirleitt inn-
lendum útgjöldum.
Það fer ekkert ó milli mála,
að það er hægt að rekja þessí
hækkandi útgjöld t.d. frystihús-
anna, alveg beint til þeirrar
stefnu, sem ríkisstjórnin hefur
rekið í efnahagsmálum. Og
ríkisstjómin hefur haldið sig
við þessa stefnu alveg fram á
þessa stund. Ég minnist þess
t.d., að þegar fyrir rúmlega án
var verið að afgreiða fjár-
lög, þá kom fjármálaráðherra
og gerði kröfur um það, að
ýmsir tekjustofnar ríkisins yrðu
gerðjir drýgri fyrir ríkissjóð en
þeir höfðu verið áður og ýms-
um útgjöldum yrði létt af rík-
issjóði. af þvf að ríkissjóður
þyrfti á þvi að halda. 1 þess-
um efnum krafðist ráðherrann
þess m.a., að létt yrði af 'rík-
inu greiðslum, sem nema í
kringum 40 milj. kr. á ári,
vegna halla, sem verið hafði á
rafmagnsveitum ríkisins og rík-
issjóður hafði fengið tekjur til
þess að standa undir, því hann
var búinn að standa undir slfk-
um greiðslum í rnörg ár.
En fjármálaráðherra sagði:
— Ég vil losna við þessi út-
gjöld og það verða aðrir að
borga þau, af því að það þarf
að bæta hag ríkissjóðs. — Og
hann fékk sitt mál fram ogstóð
fyrir því að hækka allt raf-
magnsverð í landinu, sem þessu
nam. Afleiðingin varð svo sú,
að rafmagnsverð stórhækkaði
m.a. hjá frystiiðnaði lands-
manna, stórhækkaði! Hækkunin
var mjög misjöfn á hinum
ýmsu stöðum, en mjög víða
var hér um tilfinnanlega hækk-
un a$ ráeða. Ég minnist þess,
að ég benti hér á við umræð-
ur um þetta mál, að þessar
ráðstafanir af hálfu ríkisstjórn-
arinnar hlytu að leiða til þess
að íþyng.ia enn meir en þá
var orðið útflutningsatvinnu-
vegum landsmanna, því að þótt
þetta bætti í svipfnn hag rík-
issjóðs, hlyti þetta að þýða, að
útgjöld annarra í landinu hlutu
að hækka sem þessu næmi.
Og það er enginn vafi á því,
að þær ráðstafanir, sem voru
gerðar um þetta leyti, munu
hafa hækkað tekjur ríkissjóðs á
milli 200 og 300 milj. kr. En
þær hafa líka aukið útgjöld
annarra aðila í landinu um
sömu upphæð. Og einn er sá
aðili, sem yfirleitt getur ekki
velt slikum hækkunum af
sér, en það er útflutningsfram-
leiðslan. Hún sat eftir með
baggann að langmestu leyti.
En fjármálaráðherra fékk sitt
fram og ríkisstjómin, tekjur
ríkissjóðs voru auknar og í
árslokin gat hann svo auðvitað
státað af þvf og ríkisstjómin
öll, að tekjur ríkissjóðs hefðu
reynzt miklar. Þær munuhafa
farið 800 eða 900 milj. kr. fram
úr áætlun. Og þó að útgjöld
ríkissjóðs hafi líka farið 300 —
400 milj. kr.: fram úr áætlun,
voru eigi að síður eftir í kass-
anum, þegar upp var staðið,
400 — 500 miljónir króna.
Kaupið
Minningarkort
Slysavarnafélag's
tslands
Skólavörðustícf 36
Símí 23970.
INNHEIMTA
LÖOTRÆOI^TÖnr
Jón Finnsson
Uæstaréttarlögmaður
Sölvhólsgötu 4.
(Sambandshúsinu XIX. hæð)
símar 23338 og 12343
S Æ N G U R
Endurnýjum gömlu sæng-
urnar, eigum dún- og fið-
urheld ver og gæsadúns-
sængur og kodda af ýms-
um stærðum
Dún- og
fiðurhreinsun
Vatnsstíg 3. Simi 18740.
(örfá skref frá Éaugavegi)
SMTJRST.ÖÐXN
Kópavogshálsi
Rími 41991
Opin frá kl. 8—18.
A föstudögum kl. 8—30.
☆ ír ☆
. HEJFUR' ALLAR
algengustu smurolíuteg-
undir fyrir diesel- og
benzínvélar.
HamborgaTar
Franskar kartöflur
Bacon og egg
Smurt brauð og
snittur
SMÁRAKAFFI
Laugavegi 178.
Sími 34780.
Grillsteiktir
KJÚKLINGAR
SMÁRAKAFFI
Laugavegl 178.
Sími 34780.
Gerið við bílana
ykkar sjálf
— Við sköpum aðstöðuna
Bílaþjónifstan
Auðbrek'- 53. Sími 40145.
(Cópavogi.
SERVÍETTU-
PRENTUN
SÍMI 32-101.
Halldór Kristinsson
gullsmiður. Óðinsgötu 4
Sími 16979.
Nýja
þvottahúsið
Sími: 22916.
Ránargötu; 50.
20% afsláttur af öllu
taui — miðast við -30
stykki.
Viðgerðir
Laugavegi 38.
Skólavörðustíg 13
Snorrabraut °a
*
Mjög vönduð og
falleg vara.
*
Þýzku kven- og
unglingabuxurnar
marg eftirspurðu
eru komnar.
BRlDGESTONE
HJÓLBARÐAR
Síaukin sala
sannar-gæðin.
BiRIDGESTONE
veitir aukið
öryggi í akstri.
á skinn- og
rúskinnsfatnaði.
BRIDGESTONE
ávallt fyrirliggjandi.
Góð biónusta.
Leðurverkstæði
Úlfars Atlasonar.
Bröttugötu 3 B.
Sími 24-6-78.
Sængurfatnaður
— Hvítur oe mislitur —
* ★
ÆÐARÐÚNSSÆNGUR
GÆSADÚNSSÆNGUR
DRALONSÆNGUR
★
GÓÐ ÞJÓNUSTA
Verzlun og viðgerðir
Gúmmbarðinn h.f.
Brautarholti 8
Sími 17-9-84
FRAMLEIÐUM
ÁKLÆÐI
a allar tegundir bfla.
OTUR
SÆNGURVEh
LÖK
KODDAVER
Hringbraut 121.
Sími 10659
Skólavörðustig 21.
4
,VB óezt
man